Lunar Prospector jest trzecia misja zrealizowana w ramach jednego
z ostatnich programow NASA, nazwanego Discovery. Motto programu,
"Szybciej, Lepiej, Taniej ", zostalo wymyslone przez
jednego z szefow NASA Daniela Goldina, a tak wlasciwie to jest
konswkewncja koniecznosci prowadzenia badan kosmosu w warunkach
zaostrzenia polityki pienieznej po zimnej wojnie. Program
Discovery jest kompromisem pomiedzy checia wprowadzania nowych
technologii a przymusem trzymania sie ustalonego budzetu. Aby
upewnic sie, ze pieniadze nie beda marnowane na przestarzale
technologie wymaga sie, zeby kazda z misji trwala nie dluzej niz
trzy lata wliczajac w to faze przygotowan. W ten sposob
najnowoczesniejsze technologie uzyte przy projektowaniu
natychmiast znajduja sie w kosmosie. Kolejna cecha wszystkich
misji programu Discovery jest to, ze sa one wspierane przez
roznego rodzaju akcje edukacyjne, ktorych celem jest zwiekszenie
poparcia ludzi dla badan kosmosu. Wszystkie misje Discovery z
definicji sa misjami bezzalogowymi. Pozwala to nie tylko obnizyc
koszty, ale co nawet wazniejsze daje mozliwosc podjecia wiekszego
ryzyka. W odroznieniu od wczesniejszej praktyki w przypadku tego
programu NASA nie powolala specjalnej agendy, zajmujacej sie tym
programem i zwiazanymi z nim problemami naukowymi. Zamiast
agencji, zajmujacej sie rowniez planowaniem, srednio co poltora
roku NASA oglasza konkurs na misje -- celem programu jest
realizowanie jednego projeku rocznie. Wszystkie propozycje sa
oceniane pod wieloma wzgledami, takimi jak np. wartosc naukowa,
innowacje techniczne, proponowany budzet przedsiewziecia oraz
mozliwosc wykorzystania projektu do celow edukacyjnych. Z tego
powodu misje Dicsovery dotycza roznych dziedzin kosmologii -- ich
jedyna wspolna cecha jest to, ze zostaly pozytywnie ocenione. Na
dzien dzisiejszy misje Discovery (zarowno te juz rozpoczete jak i
te planowane) pozwalaja pozwolily nam badac Marsa, asteroide 433
Eros, Ksiezyc oraz otoczke aktywnej komety. Nastepnym celem
bedzie gwiazda, planeta lub ksiezyc -- obecnie trwaja konsultacje
i sposrod wielu propozycji wybierany jest kolejny projekt do
realizacji. Mozliwosci zostaly zawezone do pieciu potencjalnych
misji: Messenger (badanie Merkurego), Vesat (Wenus), Contour (kometa),
Alladin (ksiezyce Marsa: Phobos i Deimos) i Genesis (wiatr
sloneczny). Najwieksze szanse maja Genesis i Contour. Jak tylko
zostanie dokonany wybor, rozpisany bedzie kolejny konkurs, z data
rozstrzygniecia gdzies pozna wiosna 1998.
Lunar Prospector nie wyladuje na Ksiezycu. Zamiast tego zostal
umieszczony na orbicie na wysokosci 100 km. nad powierzchnia i
przez rok bedzie przeprowadzal badania naturalnego satelity Ziemi.
Na orbicie pozostanie az do czasu wyczerpania sie paliwa, po czym
rozbije sie o powierzchnie. Ten maly statek stabilizowany ruchem
obrotowym uzywa wyprobowanych, nowoczesnych technologii i
instrumentow, co pozwala na uzyskanie oczekiwanych wynikow przy
jednoczesnej minimalizacji ryzyka. Jedna z zalet Prospectora jest
bardzo prosta konstrukcja: grafitowo epoksydowy beben, na ktorym
zamocowano baterie sloneczne plus trzy maszty zapewniajace czulym
instrumentom naukowym izolacje od korpusu statku. Lunar
Prospector sporzadzi mapy skladu, sil grawitacji, magnetosfery i
zasobow naturalnych Ksiezyca. Zapewni nam lepsze zrozumienie
pochodzenia i ewolucji najbizszego nam ciala niebieskiego. I co
chyba najwazniejsze Prospector upewni nas czy na Ksiezycu
wystepuje woda w formie lodu. Przygotowanie misji w 22 miesiace
jest przykladem optymalnego wykorzystania mozliwosci i
perfekcyjnej wspolpracy firm prywatnych z rzadowa agencja.
Mars Pathfinder - druga z misji Discovery, zostala rozpoczeta 4
grudnia 1996, a historyczne ladowanie na powierzchni Marsa odbylo
sie 4 lipca 1997 roku, kiedy to z wnetrza sondy wytoczyl sie maly
robot Sojurner, ktory zebral bezcenne dane na temat skal i
powierzchni Marsa. Misja Pathfinder jest zarzadzana przez Jet
Propulsion Laboratory w Pasadenie, California. Celami misji sa:
badanie atmosfery Marsa, przeprowadzenie z powierzchni pomiarow
meterologicznych i "geo"logicznych oraz zbadanie skladu
marsjanskich skal i gleby.
Near (Near Earth Asteroid Rendezvous, czyli spotkania z
asteroidami bliskimi Ziemi) - pierwsza misja programu Discovery,
nadzowrowana przez Johns Hopkins University Applied Physics
Laboratory w Laurel, Maryland, bedzie pierwsza podczas ktorej
statek wejdzie ma orbite wokol asteroidy. Celem misji jest
przeslanie na Ziemie danych pozwalajacych naukowcom blizej poznac
bliskie Ziemi obiekty, takie jak asteroidy czy komety. Near
doleci do asteroidy 433 Eros 6 lutego 1999 roku.
Stardust - czwarta misja Discovery. Nadzorowana przez Jet
Propulsion Laboratory. Planuje sie wystrzelenie Stardust na
poczatku 1999 roku. Glownymi celami misji bedzie zebranie
informacji o pyle miedzygwiezdnym oraz materiale, ktory znajduje
sie w otoczce aktywnej komety. Te informacje pomoga naukwcom
zrozumiec ewolucje ukladu slonecznego.
Tomasz
Kulesza http://ufo.core.pl
