Tarn≤w prze│omu lat 60 na 70 mia│ dwa miejsca, kt≤re mnie jako kilkuletniego dzieciaka przyci╣ga│y. Jedno z nich to mini ogr≤d zoologiczny w Mo£cicach z lam╣, osio│kiem, je┐ozwierzem, ma│pami, pag≤rkiem zbudowanym ze ska│, kt≤ry zamieszkiwa│y £winki morskie i miejsce, przed kt≤rym przesiadywa│em godzinami û woliera zamieszkana przez stadko papu┐ek falistych. Jaka szkoda, ┐e tego miejsca ju┐ nie ma, zosta│o zlikwidowane jeszcze za czas≤w tzw. äkomunyö. Drugie miejsce û to sklep zoologiczny pana Lisa. Ogl╣da│em tam piΩkne, ogromne, czerwone papugi, kt≤re jak siΩ dowiedzia│em znacznie p≤ƒniej nazywa│y siΩ rozelle bia│olice, oraz znacznie mniejsze û szarawe û z bia│ymi okularami. Te mniejsze papu┐ki bra│y do │apy kawa│ek jab│ka, zjada│y go ze smakiem i spogl╣da│y na mnie äspode │baö. Marzy│em, ┐e s╣ to moje papugi, ale na klatce wisia│a kartka z napisem ädekoracjaö, a mnie ledwo by│o staµ na kupno papu┐ki falistej. Nawet nie pamiΩtam, czy odwa┐y│em spytaµ siΩ o ich nazwΩ.
á MinΩ│o wiele lat, rozelle bia│olice sta│y siΩ w Polsce, a tak┐e w mojej hodowli ptakami powszechnymi, a ja zapomnia│em o moim ädzieciΩcym marzeniuö. Latem 1999 roku, odwiedzi│em kolegΩ û cz│onka MSHK i PE z Krosna û Wie£ka D╣browskiego. W jego wolierze zobaczy│em parΩ szarozielonych papug z bia│ymi okularami. Co£ mi piknΩ│o w duszy. Dopiero po powrocie do domu û noc╣ û wr≤ci│y wspomnienia z dzieci±stwa. Postanowi│em zrealizowaµ swoje ädzieciΩce marzeniaö û teraz ju┐ mog│em. Na jednej z gie│d na po│udnie od Tarnowa spotka│em parΩ rudosterek û nie by│y drogie. Co prawda na tej samej gie│dzie za te same pieni╣dze mog│em kupiµ 8 sztuk rozellii bia│olicych, û ale moim marzeniem by│y rudosterki. Kupi│em je bez targ≤w û by│em szczΩ£liwy. Do czasu... Ale o tym za chwilΩ.
»ycie w naturzeá
Joseph M. Forshaw w swoim dziele äParrots of the Worldö do rodziny Pyrrhura zalicza 18 gatunk≤w papug. S╣ to £redniej wielko£ci papu┐ki od 22cm (P. picta) do 30cm (P. cruentata) d│ugo£ci. WystΩpuj╣ w Ameryce îrodkowej i Po│udniowej.
Rudosterka br╣zowoucha (Pyrrhura frontalis) zamieszkuje tereny: po│udniowej Brazylii, Urugwaju, Paragwaju i p≤│nocnej Argentyny. Osi╣ga d│ugo£µ 26-28 cm. Samiec i samica maj╣ identyczne ubarwienie, m│ode ptaki maj╣ mniej wyraƒn╣, czerwon╣ plamΩ na brzuchu.
»yj╣ na skraju lasu, sk╣d czΩsto zalatuj╣ w stadach na pola uprawne. Szczeg≤lnie du┐e szkody czyni╣ w uprawach kukurydzy. »ywi╣ siΩ r≤┐nymi nasionami, orzechami, owocami, kwiatami, jedz╣ te┐ owady i ich larwy. S╣ papugami dosyµ cichymi, szczeg≤lnie, gdy por≤wnamy je z innymi konurami, g│o£niej siΩ odzywaj╣ podczas lotu i gdy s╣ zaniepokojone. Jaja znosz╣, jak prawie wszystkie papugi, w dziuplach drzew. Wysiaduje wy│╣cznie samica, przez ok. 26 dni, w tym czasie jest karmiona przez samca.
Jak rozmno┐y│em rudosterki?
Zakupion╣ parΩ wpu£ci│em do
woliery. Samiec piΩknie wylecia│ z äprzenioskiö i
usiad│ na dr╣┐ku, a samica wyskoczy│a, a w│a£ciwie
wypad│a. Nie potrafi│a fruwaµ. Kupi│em je tanio, a
wiadomo, äco tanie, to drogieö. By│em za│amany. Po
trzech dniach, nie mog╣c patrzeµ na chodz╣c╣ po
siatce samicΩ, kt≤ra przestraszona spada│a na
pod│ogΩ, przenios│em je do metrowej klatki, stoj╣cej
w ciemnym koncie ptaszarni (┐eby ich nie widzieµ i siΩ
nie denerwowaµ). W klatce by│a budka lΩgowa o
wymiarach: 28 cm x 18 cm x 18 cm, w kt≤rej wcze£niej
gniazdowa│y Kozy. Po oko│o 10 dniach, z klatki doszed│
mnie straszny krzyk, pomy£la│em, ┐e jedna, z
rudosterek zabija drug╣. Ukl╣k│em i zobaczy│em
rudosterki podczas aktu mi│osnego, w czasie, kt≤rego,
samica siΩ tak strasznie dar│a. Od tego momentu
zacz╣│em je uwa┐niej obserwowaµ i lepiej karmiµ.
Rozpocz╣│em podawanie mieszanki jajecznej z
minera│ami, biszkopt≤w i suchar≤w. Wcze£niej
karmi│em je mieszank╣ nasion: s│onecznika, prosa,
kanaru, rzepiku, lnu, konopi, ry┐u, owsa, oraz
skie│kowanej pszenicy. Dzie± w dzie± dostawa│y
r≤┐ne owoce, przewa┐nie bez czarny, jarzΩbinΩ i
jab│ka, oraz marchew. Podawa│em im te┐ gwiazdnicΩ,
oraz li£cie i kwiaty mniszka, ale rudosterki wykazywa│y
nimi nik│e zainteresowanie.
Samica coraz czΩ£ciej przebywa│a w budce, a w nocy w niej spa│y obydwa ptaki. Przypadkowo 7 sierpnia zauwa┐y│em rudosterki poza budk╣, wiΩc j╣ wyj╣│em z klatki. W £rodku by│o jedno jajo. 28 Sierpnia w budce pojawi│o siΩ pierwsze m│ode, a przy kontroli 3 wrze£nia, w £rodku by│y 4 m│ode papu┐ki. Ze äzniesieniaö licz╣cego 4 jaja wylΩg│y siΩ 4 m│ode i wszystkie zosta│y odchowane. M│ode by│y £wietnie karmione, wygl╣da│y jak äkluchyö, jedynym minusem by│y ich lekko podskubane grzbiety. Ale gdy tylko opu£ci│y budkΩ, to doros│e przesta│y wyrywaµ im pi≤ra.
Dok│adnego
terminu, w kt≤rym odch≤w opu£ci│ budkΩ, nie mogΩ
podaµ. M│ode przez d│ugi czas, gdy tylko mnie
zobaczy│y wskakiwa│y z powrotem do gniazda. Musia│em
czekaµ bez ruchu ok. 15 minut, ┐eby zaczΩ│y wychylaµ
g│owy. Od rodzic≤w oddzieli│em je dopiero w po│owie
listopada, i to tylko z tego powodu, ┐e w tak ma│ej
klatce przy 6 £redniej wielko£ci papugach bardzo trudno
jest utrzymaµ czysto£µ.
M│ode wpu£ci│em do ma│ej, dwu metrowej
wolierki, razem z doros│ym samcem aleksandretty
obro┐nej par╣ m│odych aleksandrett £liwog│owych i
par╣ m│odych aleksnadrett r≤┐anych. Rudosterki s╣
najm│odsze w tym stadzie, najmniejsze, tylko
ä£liwkiö s╣ ich wielko£ci, ale ich ┐ywotno£µ,
zadziorno£µ i ciekawo£µ spowodowa│y, ┐e to one
dziel╣ i rz╣dz╣. Nawet samiec aleksandretty obro┐nej
ustΩpuje im miejsca.
Tak to, moje ädzieciΩce marzeniaö zosta│o
zrealizowane w roku 2000 po blisko 30 latach.
ZachΩcam wszystkich Pa±stwa do hodowli tych przemi│ych
papu┐ek.ááááááááááá
áááááJerzy ╞wik