W Polsce
ruch hipis≤w rozwija│ siΩ stopniowo acz systematycznie. W latach 60-tych i 70-tych
daleko by│o do obfito╢ci d≤br, konsumpcjonizmy, rozwoju techniki, demokracji. Nie by│o
m│odzie┐y op│ywaj▒cej w dostatki, buntuj▒cej siΩ przeciw wygodnemu ┐yciu swoich
rodzic≤w oraz wielu innych element≤w, kt≤re przyczyni│y siΩ do zaistninia
kontenstacji w USA. W Polsce Ludowej jakiekolwiek przejawy niezadowolenia t│umione
zostawa│y w zarodku. Brak wolno╢ci s│owa, nacisk polityczny, bezkarno╢µ milicji
-przeciw temu buntowa│a siΩ m│odzie┐ polska. Wszelkie represje ze strony wladz
umacnia│y jeszcze kontestacyjny charakter ruchu. Idea│y hipis≤w ameryka±skich, muzyka,
poezja, styl ┐ycia zosta│y dopasowane do warunk≤w krajowych, daj▒c pocz▒tek polskim
hipisom.
Pojawili siΩ oni ju┐ na prze│omie 1967/68 roku,a wiΩc w tym
samym czasie co w USA! Du┐y wp│yw na to mia│a muzyka rockowa, kt≤ra by│a g│≤wnym
no╢nikiem idei nowej spo│eczno╢ci. Trafia│a ona do swych odbiorc≤w nie tylko struktur▒ rytm≤w, barw, d╝wiΩk≤w, ale
przede wszystkim dziΩki poezji jej piosenek potrafi▒cych wyraziµ zrozumienie ╢wiata i
uczuµ ludzkich w spos≤b doskonalszy ni┐ wszystkie pozosta│e ╢rodki przekazu. Poezja
rockowa m≤wi│a o problemach politycznych i spo│ecznych (Dylan), zdolna by│a daµ g│Ωbok▒ krytykΩ spo│ecze±stwa (The Who, Byrdes), a
jednocze╢nie wyraziµ tΩsknotΩ i aspiracjΩ nowego pokolenia (Cream, Crosby, Stills, Nash, Family Stone). Nowa muzyka sta│a siΩ wiΩc ╢rodkiem wyra┐aj▒cym prze┐ycia i
uczucia nowego pokolenia, przenosz▒c idee hipisowskie na grunt Polski. Pierwszysm ich
orΩdownikiem by│ student J≤zef Pych (pseudonim "Prorok"), ktory w broszurce pt."Jak staµ siΩ wolnym" przedstawi│
ideologiΩ hipis≤w ameryka±skich, zaadaptowan▒ do warunk≤w polskich.Wtedy to w│a╢nie
zaczΩ│y tworzyµ siΩ w wiΩkszych miastach kraju ma│e kilkuosobowe grupy, kt≤re w
spos≤b ca│kiem nieformalny, poza ramami wszelkich instytucji, zbiera│y siΩ dla
jakiego╢ pojedynczego celu, oddawania siΩ jakiej╢ pasji lub namiΩtno╢ci. Jedni
zajmowili siΩ filozofi▒, inni plastyk▒, jeszcze inni poezja, muzyk▒, teatrem. Z
ko±cem 1968 roku w Warszawie by│o juz oko│o 60 m│odych hipis≤w, rekrutuj▒cych siΩ
g│≤wnie ze ╢rodowisk inteligenckich. W tym samym roku byli ju┐ widoczni w innych
miastach : Kielcach, Krakowie, Radomiu, Wroc│awiu, Zielonej G≤rze. W roku 1970 znawcy
ruchu w Polsce oceniali ich liczebno╢µ na oko│o 2.200 os≤b, skupiaj▒cych siΩ
g│≤wnie w miastach uniwersyteckich. W≤wczas tworzyli oni wci▒┐ jeszcze ma│e,
hermetyczne grupy oparte na przyja╝ni i wsp≤lnocie zainteresowa±. Wkr≤tce jednak taka
forma sta│a siΩ niewystarczaj▒ca i hipisi zaczΩli organizowaµ spontaniczne zloty,
g│≤wnie w czasie weekend≤w. ChΩµ wsp≤lnego tworzenia, dzielenia siΩ
do╢wiadczeniami i prze┐yciami, potrzeba bycia w╢r≤d ludzi podobnie ┐yj▒cych,
powodowa│y, ┐e zloty odbywa│y siΩ czΩ╢ciej, a liczba uczestnik≤w wzrasta│a. W
Polsce nie by│o tak licznych komun, charakterystycznych dla hipis≤w ameryka±skich, co
wynika│o z odmiennej sytuacji materialnej i ekonomicznej obu pa±stw. Nieliczne komuny
(tzw.hipchaty)
zak│adane w Bieszczadach, by│y systematycznie niszczone przez milicjΩ, a ich
cz│onkowie przepΩdzani.
Grupy polskich hipis≤w charakteryzowa│ du┐y
stopie± solidarno╢ci oparty na akceptacji ideologii. Ruch konsolidowa│a r≤wnie┐
niechΩµ ze strony spo│ecze±stwa. Jednak pierwsza fala polskiego hipizmu zaczΩ│a
s│abn▒µ w po│owie lat 70-tych. Niew▒tpliwie przyczyni│y siΩ do tego narkotyki i
╢rodki odurzaj▒ce, po kt≤re siΩgano g│≤wnie ze snobizmu i chΩci na╢ladowania
wzorc≤w zachodnich, co mia│o byµ wyrazem wolno╢ci i grupowej aktywno╢ci. Liczba
narkoman≤w gwa│townie wzrasta│a, przez co ideologia hipis≤w przestawa│a byµ wa┐na,
a udzia│ w grupie mia│ jedynie na celu dostΩp do narkotyk≤w. Mimo to nies│usznie uto┐samiano hipisowsk▒
toksykomaniΩ z ca│ym ruchem. Istnia│a spora grupa hipis≤w, w og≤le nie siΩgaj▒cych
po ╢rodki odurzaj▒ce. Z drugiej za╢ strony, istnia│o w Polsce wielu narkoman≤w,
kt≤rzy z hipisami nie mieli nic wsp≤lnego. U┐ywanie ╢rodk≤w odurzaj▒cych by│o wiΩc
tylko jedn▒ z cech hipizmu i to, bynajmniej na pocz▒tku, wcale nie dominuj▒c▒.
Po│owa lat 70-tych by│a jednak tylko kryzysem,
nie za╢ zupe│nym za│amaniem i upadkiem ruchu.Od 1975 roku mo┐na m≤wiµ o drugiej fali
hipizmu, kt≤ra trwa po dzi╢ dzie±, kt≤r▒ okre╢lamy mianem "neohipizmu" czy "posthipizmu".
Druga fala polskiego hipizmu:
Du┐e znaczenie dla
drugiej fali polskich hipis≤w mia│o pojawienie siΩ duszpasterza m│odzie┐y, ksiΩdza Andrzeja Szpaka. Odk▒d
pojawi│ siΩ w╢r≤d hipis≤w w 1975 roku, jest z nimi nieod│▒cznie zwi▒zany.
Wp│yn▒│ na charakter i kszta│t ruchu, wprowadzaj▒c do± nowe warto╢ci-warto╢ci
religii chrze╢cija±skiej. Ksi▒dz Andrzej, znany r≤wnie┐ jako "Szpak",
wp│yn▒│ tak┐e na organizacjΩ grupy. Sta│ siΩ inicjatorem pielgrzymek-bardzo
istotnego elementu w istnieniu ruchu. Zmieni│ charakter zlot≤w, kt≤rych punktem
kulminacyjnym siΩ msza-misterium. Zloty s▒ organizowane przy ko╢cio│ach i salkach
katechetycznych. W ostatnich latach, za spraw▒ ksiΩdza Andrzeja, hipisi uczestnicz▒
te┐ w noworocznych spotkaniach m│odych "Taize".
Nie mo┐na jednak powiedzieµ,
┐e ruch przekszta│ci│ siΩ w organizacjΩ katolicko-religijn▒. Tak jak dawniej,
uczestnicz▒ w nim zar≤wno wyznawcy r≤┐nych religii : katolicy, protestaci, wyznawcy
Krishny, zwolennicy buddyzmu Zen, jak i osoby niewierz▒ce. Obowi▒zuje tolerancja
religijna i nikt nie jest zmuszany do uczestnictwa w obrzΩdach religijnych, wszystko
odbywa siΩ na zasadzie dobrowolno╢ci i wzajemnego poszanowania pogl▒d≤w. Andrzej Szpak
od pocz▒tku zosta│ zaakceptowany, zyskuj▒c szacunek i autorytet. Poinformowany przez
m│odzie┐, ┐e sutanna stwarza pewn▒ barierΩ, zrezygnowa│ z niej na rzecz ubrania
cywilnego. R≤wnie┐ zwracanie siΩ do± imiennie ╢wiadczy o bliskim kontakcie z
m│odzie┐▒. ImiΩ uwa┐ali hipisi za tytu│ pewnej osobowo╢ci, woleli zwyczajnie
okre╢laµ siΩ pseduoimami, dopasowuj▒c je do charakterystycznego rysu cz│owiecze±stwa
danej osoby. "Zdoby│em ich przez ┐yczliwo╢µ dla ich ruchu w muzyce, s│owach
i odnoszeniu siΩ"-stwierdza Szpak. Zbli┐y│ siΩ do nich poznaj▒c ich
muzykΩ, literaturΩ, problemy i idee. Stosunki miΩdzy Szpakiem, a hipisami opiera│y
siΩ i opieraj▒ na zasadzie przyja╝ni, partnestwa, akceptacji. Obecno╢µ ksiΩdza
Andrzeja jest w ruchu kulturotw≤rcza, animuj▒ca, wspieraj▒ca, zachΩcaj▒ca i
zapobiegaj▒ca. "IdentyfikujΩ siΩ z m│odzie┐▒ z ruchu hipisowskiego, tak ┐e
jestem traktowany przez nich jako ksi▒dz, kt≤ry wst▒pi│ do hipis≤w".
Postaµ Szpaka uros│a do rangi symbolu. Pielgrzymka bez jego obecno╢ci, czy zlot jej
pozbawiony, nie maj▒ swojego pe│nego wymiaru.
Etap w dziejach ruchu, o kt≤rym tu mowa, rozpocz▒│
siΩ 13.11.1975
roku we Wroc│awiu, od spotkania siΩ ksiΩdza Szpaka z hipisami. Z czasem spotkania
zaczΩ│y odbywaµ siΩ regularnie, a liczba ich uczestnik≤w wzrasta│a. Z okazji
"Wigiilii" zgromadzi│o siΩ 120 os≤b. Opr≤cz hipis≤w z Wroc│awia zaczΩ│a
przybywaµ m│odzie┐ z innych miejscowo╢ci. W tej formie spotkania, kt≤re mia│y
charakter kulturalno-religijny, by│y organizowane przez oko│o p≤│tora roku. NastΩpnie
kontynuowane przy okazji kilkudniowych, spontanicznych zlot≤w, organizowanych przez
hipis≤w w r≤┐nych miejscowo╢ciach Polski. Zloty te by│y na╢ladownictwem i pami▒tk▒
festiwalu-zlotu w Woodstock i mia│y charakter wΩdrownych komun hipisowskich.
Okazj▒ do spotka± by│y te┐ koncerty muzyki
m│odzie┐owej. Pocz▒kowo by│o to wsp≤lne uczestnictwo w wystΩpach, z czasem Szpak
organizowa│ noclegi, posi│ki. Festiwale rockowe sta│y siΩ wiΩc miejscami zlot≤w,
kt≤rych trwanie przeci▒ga│o siΩ do kilku dni.
Szczeg≤lnie ulubion▒ form▒ spotka± m│odzie┐y
by│y happeningi. Mia│y charakter bardzo spontaniczny, ale cechowa│a je pewna
sensowno╢µ, gdy┐ zawsze mia│y my╢l przewodni▒. Czasem organizowane by│y w formie
wiecu czy ogniska, innym razem by│ to marsz czy tzw. misterium. Stanowi│y okazjΩ do
zamanifestowania swoich pogl▒d≤w i przekona±, zaprezentowania swej tw≤rczo╢ci
poetyckiej, muzycznej, plastycznej. Co roku, np. dla uczczenia rocznicy zrzucenia bomby
atomowej na HiroszimΩ, 6.08 po dzi╢ dzie±, organizowane jest Misterium Pokoju. W 1981
roku po zamachu na Papie┐a, w Krakowie mia│ miejsce Bia│y
Marsz, bΩd▒cy form▒ protestu przeciw
przemocy. Podobny charakter mia│ marsz pokoju zorganizowany w Toruniu w dniu og│oszenia
stanu wojennego.
Spontaniczne zloty w r≤┐nych miejscowo╢ciach
przerodzi│y siΩ w og≤lnopolskie zloty m│odzie┐owe odbywaj▒ce siΩ od 1977 roku. Organizowane
by│y ka┐dego miesi▒ca,a tak┐e przy okazji jakich╢ wydarze± czy ╢wi▒t.
Uczestniczy│o w nich ╢rednio od 50 do 250 os≤b, ale by│y zloty (np. coroczny w
CzΩstochowie), gdzie liczba uczestnik≤w przekracza│a 1000 os≤b.
Zloty mia│y charakter wsp≤lnotowy-za zebrane
pieni▒dze kupowano ┐ywno╢µ i przyrz▒dzano posi│ki. By│y okazj▒ do zaprezentowania
swej tw≤rczo╢ci poetyckiej, wsp≤lnego muzykowania, wymiany pogl▒d≤w. Niekiedy
zapraszano osoby szczeg≤lnie utalentowane w r≤┐nych dziedzinach. Niekiedy odbywa│y
siΩ prelekcje na tematy ekologii, narkomanii itp. Punktem centralnym by│a wsp≤lna msza
╢w.-rozrastaj▒ca siΩ zazwyczaj do wielkiego misterium, jednocz▒ca wok≤l wsp≤lnych
idei.
Od 1979 roku ksi▒dz Andrzej organizuje w sierpniu Piesze Og≤lnopolskie Pielgrzymki M│odzie┐y do CzΩstochowy.
Pocz▒tkowo m│odzie┐ prowadzona przez Szpaka wchodzi│a w sk│ad Pielgrzymki
Warszawskiej. Po prote╢cie prze│o┐onych ksiΩdza Andrzeja (1982) stanowi samodzieln▒
grupΩ. Miejsce rozpoczΩcia pielgrzymki jest co roku inne. Do 1982 wyruszano z Warszawy,
p≤╝niej m.in. z G≤ry ╢w.Anny, Szczyrku, Kazimierza Dolnego, Le┐ajska. Zmienia siΩ
r≤wnie┐ liczba uczestnik≤w. W pierwszej pielgrzymce w 1979 roku bra│o udzia│ 40
os≤b, w trzeciej w 1981 oko│o 200, w pi▒tej w 1983 roku oko│o 500, w jubileuszowej,
dziesi▒tej w 1988 ok. 600 os≤b. Trzeba zauwa┐yµ, ┐e z biegiem czasu, do pielgrzymki
hipisowskiej do│▒czyli siΩ cz│onkowie r≤┐nych grup subkulturowych-punki,
rastafarnianie. W tej grupie jest m│odzie┐ uzale┐niona od narkotyk≤w i ╢rodk≤w
toksycznych. ªrednia wieku uczestnik≤w wynosi od 15 do 30 lat, choµ s▒ te┐ osoby nie
mieszcz▒ce siΩ w tym wymiarze.
O sile ruchu ╢wiadczy fakt, ┐e trwa on od 1968 roku
do dnia dzisiejszego. W jego historii zauwa┐yµ mo┐na okresy pe│nego rozkwitu, jak i
s│abniΩcia, kt≤re nie doprowadzi│o jednak do jego upadku. I ten w│a╢nie fenomen,
fenomen zaistnienia i kontynuacji, stawia go wy┐ej od ameryka±skiej kontestacji, kt≤ra
wybuch│a z du┐▒ si│▒ i ekspresj▒, ale bardzo szybko za│ama│a siΩ.