"Dziewczyna" to debiutancka powie╢µ nowojorskiego poety Blake Nelsona, prezentuj▒cego swoje poezje w... MTV. ╙w kana│ telewizyjny i jego specyficzna otoczka odcisnΩ│y wyra╝ne piΩtno na jego ksi▒┐ce, kt≤ra, jak zapewnia wydawca "natychmiast sta│a siΩ kultowa", co mia│o objawiaµ siΩ tym, ┐e "jej fragmenty publikowa│o wiele m.in. muzycznych czasopism". Z tej samej notki od wydawcy mo┐emy dowiedzieµ siΩ, ┐e "jest ona okre╢lana jako >Buszuj▒cy w zbo┐u< pokolenia X". Nie wiadomo jednak, kto by│ autorem owego ╢mia│ego, acz chwytliwego marketignowo okre╢lenia...

Tytu│owa "Dziewczyna" ma na imiΩ Andrea i jest typow▒ ameryka±sk▒ dziewczyn▒, przechodz▒c▒ w ramach rozwoju osobowo╢ci wiele zmian. W poszczeg≤lnych etapach owych przemian Andrea wciela siΩ kolejno w r≤┐ne rodzaje typowych ameryka±skich dziewczyn, znanych nam g│≤wnie z dzie│ kultury masowej, takich jak seriale w stylu "Beverly Hills 90210", fotokomiksy w kolorowych pismach typu "Dziewczyna" (omen-nomen), czy wspomniane wy┐ej MTV.

Kiedy poznajemy AndreΩ ma ona szesna╢cie lat, mieszka na przedmie╢ciu (co wkr≤tce stanie siΩ dla niej nieco upokarzaj▒ce), jest c≤rk▒ bogatego dentysty i chodzi do "dobrej prywatnej szko│y ╢redniej", a jej zainteresowania obracaj▒ siΩ wok≤│ szkolnych plotek. Szczyt ambicji stanowi natomiast zdobycie tzw. popularno╢ci, kt≤ra, jak wiemy z wy┐ej wspomnianych produkcji objawia siΩ noszeniem "fajnych" ciuch≤w i byciem futbolist▒ lub chodzeniem z futbolist▒. Zreszt▒ Andrea chodzi z jednym przez jaki╢ czas i nawet zastanawia siΩ, czy nie powinna straciµ z nim dziewictwa, bo w wieku 16 lat jest na to "najwy┐szy czas".

Z czasem jednak trafi w ╢rodowisko miejscowej "sceny muzycznej", a nawet znajdzie siΩ w jego centrum. Tu nosi siΩ inne ciuchy (wygl▒d zewnΩtrzny ma dla Andrei znaczenie kluczowe) - kupowane w sklepach z odzie┐▒ u┐ywan▒, ale oryginalne. U┐ywa siΩ tak┐e innego s│ownictwa i robi wiele rzeczy, kt≤re w╢r≤d grzecznych nastolatek z przedmie╢cia s▒ nie do pomy╢lenia. Dlatego Andrea zaczyna siΩ wstydziµ, ┐e tam w│a╢nie mieszka, wola│aby byµ "ze ╢r≤dmie╢cia".

Na koniec Andrea zaczyna dobrze siΩ uczyµ, dzia│aµ w szkolnej gazetce i wybiera siΩ do dobrego college'u, przy czym jest gotowa uczyµ siΩ, "normalnie wygl▒daµ" i "dyskutowaµ o r≤┐nych wa┐nych kwestiach, na przyk│ad o polityce seksualnej, i planowaµ wiece na rzecz zamkniΩcia elektrowni atomowych".

Trudno stre╢ciµ tu burzliwe dzieje Andrei i jej przyjaci≤│, jako, ┐e w ksi▒┐ce przez ca│y czas mamy do czynienia z wartk▒ akcj▒, jednak muszΩ przyznaµ, ┐e czyta siΩ je jednym tchem, pomimo, ┐e przez wiΩkszo╢µ czasu bezwzglΩdna szczero╢µ i niepokoj▒ca obiektywno╢µ bohaterki zaczynaj▒ przera┐aµ. Przera┐aj▒ca, a przynajmniej niepokoj▒ca jest tak┐e postawa m│odych bohater≤w wobec... w zasadzie wszystkiego, co ich otacza. M≤wi▒c jΩzykiem mojego pokolenia s▒ oni rozbisurmanionymi bachorami, o zbyt du┐ych mo┐liwo╢ci i kompletnym braku poczucia odpowiedzialno╢ci (sprowadza siΩ ono do u┐ywania prezerwatyw) i ogranicze± (sprowadzaj▒ siΩ one do wracania do domu przed 1 w nocy). W takich warunkach wiΩkszo╢µ z nich wydaje siΩ osobami nie tyle "wolnymi", jak im sie wydaje, co niedojrza│ymi.

A jednak, cokolwiek ksi▒┐ka Nelsona opisuje, zosta│a ona bardzo dobrze napisana. Styl a la MTV - charakteryzuj▒cy siΩ stosowaniem kr≤tkich - "szybkich" zda±, gwary m│odzie┐owej i wielu "modnych frazes≤w" i uog≤lnie±. Narratork▒ jest sama Andrea, kt≤ra zbyt wielkim zasobem s│ownictwa nie dysponuje, a jednak potrafi powiedzieµ, co ma na my╢li, stosuj▒c okre╢lenia typu "cykle fajno╢ci". ªwietnie zosta│ oddany spos≤b my╢lenia Andrei, jej, wspomniana ju┐ du┐a dba│o╢µ o wygl▒d zewnΩtrzny przejawia siΩ bardzo dok│adnym opisem ka┐dego niemal, pojawiaj▒cego siΩ w jej polu widzenia cz│owieka oraz wnikliwymi analizami jego osobowo╢ci na podstawie stroju. Prosty jΩzyk i kr≤tkie, ale trafne refleksje bohaterki ╢wietnie odzwierciedlaj▒ jej szybko rozwiewane w▒tpliwo╢ci i pewne niedowierzanie, jakie przez ca│y czas towarzyszy jej drobnym sukcesom i przemianom.

Kr≤tko m≤wi▒c, o ile tre╢µ ksi▒┐ki Nelsona mo┐e po czΩ╢ci przera┐aµ (ta dzisiejsza m│odzie┐!), a po czΩ╢ci wydawaµ siΩ banalna (kolejne szkolne przygody ameryka±skich dzieci z klasy wy┐szej-╢redniej), jej forma zosta│a dobrana doskonale adekwatnie do owej tre╢ci. Przychodzi nam tylko czekaµ na kolejne dzie│o Nelsona, kt≤re pozwoli nam stwierdziµ, czy autor potrafi wykroczyµ poza stylistykΩ MTV, czy te┐ na zawsze pozostanie pod jej wp│ywem.

Blake Nelson "Dziewczyna", Zysk i s-ka, 1999