Adrian Belew-wywiad

W 1977 roku do│╣czy│e£ do zespo│u Franka Zappy, dostrze┐ony przez niego w prowincjonalnej grupie Sweetheart. Czy m≤g│by£ opowiedzieµ o swojej wsp≤│pracy z Zapp╣? Panuje opinia, ┐e by│ on liderem, kt≤rego nie│atwo zadowoliµ.

- Gra│em w jego zespole tylko przez rok. I przez ten rok opanowa│em jakie£ piΩµ godzin jego muzyki, a ka┐dy, kto wykonywa│ jego kompozycje, powie ci, ┐e nie jest to │atwe granie. Wsp≤│pracowa│em z nim bardzo blisko, poniewa┐ by│em jedynym muzykiem w jego zespole, kt≤ry nie czyta nut. W weekendy, po piΩciu dniach pr≤b, przenosi│em siΩ wiΩc do jego domu i on cierpliwie uczy│ mnie wszystkich nowych utwor≤w. Szczerze kocha│em Franka. Uwielbia│em z nim pracowaµ. To prawda, ┐e by│ trudnym liderem. Wymaga│, by jego muzyka by│a wykonywana dok│adnie tak, jak to sobie wymy£li│- nie uznawa│ ┐adnych odstΩpstw. By│ wszak┐e kim£ tak uroczym, tak b│yskotliwym, tak tryskaj╣cym humorem, ┐e w│a£nie jego wskaza│bym chyba jako tego, z kim najlepiej mi siΩ wsp≤│pracowa│o. A odegra│ w moim ┐yciu rolΩ wyj╣tkow╣, poniewa┐ to on mnie odkry│, to on uczyni│ ze mnie muzyka znanego na £wiecie.

P≤ƒniej trafi│e£ do grupy Davida Bowiego...

- Wsp≤│pracowa│em z Davidem dwukrotnie. Po raz pierwszy gratem u niego w latach 1978-1979. I by│o to niezwykle interesuj╣ce do£wiadczenie. Co prawda nie bardzo potrafi│em siΩ odnaleƒµ w roli kogo£, kto nagle stan╣│ u boku tak wielkiej gwiazdy. Ale muzyka, jak╣ wtedy gra│em, dostarcza│a mi wiele rado£ci. Wiesz, w tym okresie nie pozna│em Davida bli┐ej. Jako£ nie mog│o pomie£ciµ mi siΩ w g│owie, bym m≤g│ zbli┐yµ siΩ do kogo£, kto jest tak╣ s│aw╣. Nie by│o zreszt╣ zbyt wielu okazji, by choµby zamieniµ kilka st≤w. Zupe│nie inaczej wygl╣da│a natomiast moja wsp≤│praca z nim w 1990 roku. Wtedy wyznaczy│ mi rolΩ kierownika muzycznego swojej trasy Sound And Vision. A by│a to trasa trwaj╣ca dziewiΩµ miesiΩcy i obejmuj╣ca dwadzie£cia siedem kraj≤w. I wtedy mia│em wra┐enie, ┐e pracujΩ z zupe│nie innym Davidem Bowiem. By│ bardzo przyjacielski i w│≤cz╣c siΩ razem po ca│ym £wiecie poznali£my siΩ naprawdΩ dobrze. Bez w╣tpienia by│a to jedna z najprzyjemniejszych tras, w jakich bra│em udzia│.

Jakie znaczenie mia│a dla ciebie kolejna niezwyk│a przygoda artystyczna - wsp≤│praca z zespo│em The Talking Heads?

- Nie powiedzia│bym, by by│o to dla mnie jakie£ szczeg≤lnie wa┐ne do£wiadczenie artystyczne. Ale bez w╣tpienia by│a to wspania│a zabawa. Wsp≤│praca z tym zespo│em to by│ £wietny ubaw. A by│o tak dlatego, ┐e muzyka The Talking Heads by│a bardzo │atwa, zesp≤│ za£ naprawdΩ pozwala│ mi siΩ wyszaleµ. M≤wili: "Adrian, dzi£ po£wiruj, zagraj trochΩ tych wariackich d┐wiΩk≤w, zagraj kilka szalonych sol≤wek, baw siΩ dobrze. " To by│o co£ zupe│nie innego ni┐ granie z Frankiem Zapp╣ czy p≤ƒniej z King Crimson - to by│o bardzo │atwe. Nie s╣dzΩ, by ten rok, kt≤ry spΩdzi│em z nimi, by│ rokiem jakiego£ prze│omu w moim ┐yciu. Ale wiedzia│em, ┐e taki prze│om niebawem nadejdzie. No i nastΩpnym etapem by│a praca w King Crimson. I to by│ niezwykle wa┐ny krok w mojej karierze artystycznej, poniewa┐ po raz pierwszy przypad│y mi w udziale te wszystkie zadania, do podjΩcia kt≤rych czu│em siΩ ju┐ w≤wczas przygotowany: tworzenie muzyki, pisanie tekst≤w, produkcja nagra±, gra na gitarze i £piewanie. Do tamtego momentu by│em w│a£ciwie tylko sidemanem, cenionym gitarzyst╣.

Czy zna│e£ muzykΩ King Crimson, zanim zetkn╣│e£ siΩ z Robertem Frippem?

- Znalem doskonale ca│y dorobek King Crimson. By│em wielkim fanem tego zespo│u - od chwili, gdy ukaza│ siΩ album "In The Court Of The Crimson King". I mia│em uczucie, ┐e wiem o tej muzyce wszystko. Mia│em uczucie, ┐e gra│em z King Crimson, zanim po raz pierwszy naprawdΩ zetkn╣│em siΩ z nimi.

Kt≤ry z album≤w King Crimson nagranych z twoim udzia│em oceniasz najwy┐ej?

- "Discipline". Zawsze m≤wimy o tej p│ycie z czu│o£ci╣ jako o naszej pami╣tce z podr≤┐y po£lubnej. Powsta│a bowiem wkr≤tce po tym, gdy siΩ zebrali£my, wkr≤tce po za£lubinach sk│adu z lat osiemdziesi╣tych. Wiesz, atmosfera podr≤┐y po£lubnej rodzi w│a£nie co£ takiego jak "Discipline". Ten album by│ wynikiem wyj╣tkowej koncentracji ca│ego zespo│u, powsta│ w najbardziej ekscytuj╣cym momencie w historii King Crimson. Z jednej strony wszyscy wtedy podporz╣dkowali£my siΩ Robertowi Frippowi, z drugiej mieli£my mn≤stwo w│asnych pomys│≤w.

Bill Bruford twierdzi, ┐e w latach osiemdziesi╣tych nie odpowiada│o mu nazbyt filozoficzne podej£cie Roberta Frippa do King Crimson. I dodaje, ┐e dla niego gra w King Crimson mia│a byµ zabaw╣. Czy mia│e£, czy masz podobny stosunek do pracy w zespole?

- Nie. Nie s╣dzΩ zreszt╣, by rzeczywi£cie mo┐na by│o rozpatrywaµ King Crimson w kategoriach zabawy. Wcze£niej by│em w kilku zespo│ach, o kt≤rych mo┐na powiedzieµ, ┐e granie w nich to ubaw. Ale King Crimson to moim zdaniem co£ zupe│nie innego - poletko, na kt≤rym cz│owiek sprawdza siebie, wypr≤bowuje nowe pomys│y, konfrontuje swoje pogl╣dy z tym, co my£l╣ inni muzycy. Poza tym praca w King Crimson to ogromny wysi│ek. To przecie┐ granie niezwykle skomplikowanej muzyki. Zreszt╣ je£li jest siΩ cz│onkiem King Crimson, nawet samo ┐ycie staje siΩ bardzo trudne. Mam na my£li intensywn╣ dzia│alno£µ koncertow╣, mam na my£li pracΩ w ogromnym napiΩciu. Oczywi£cie ostateczny wynik wszystko wynagradza. îwiadomo£µ, ┐e mia│o siΩ udzia│ w powstaniu tej niezwyk│ej muzyki, jest ƒr≤d│em ogromnej satysfakcji.

Czy wiesz, jaka filozofia towarzyszy│a sformowaniu King Crimson w wersji lat dziewiΩµdziesi╣tych?

- Nie. MogΩ jedynie przypuszczaµ, ┐e ta sama co zawsze. A wiΩc, ┐e chodzi│o o tworzenie muzyki, jakiej nie jest w stanie stworzyµ nikt inny. Moim zdaniem taki by│ cel sformowania grupy. Taki w ka┐dym razie jest pow≤d mojej obecno£ci w King Crimson. Nie ma drugiego takiego zespo│u jak King Crimson.

Co twoim zdaniem odr≤┐nia King Crimson z lat dziewiΩµdziesi╣tych od King Crimson z lat osiemdziesi╣tych?

- Jeste£my dzi£ ludƒmi bardziej dojrza│ymi, o du┐o wiΩkszym poczuciu bezpiecze±stwa. A dziΩki temu, ┐e pracowali£my w ostatnich latach osobno w r≤┐nych punktach £wiata nad wieloma ca│kowicie r≤┐nymi projektami, przyst╣pili£my do pracy w King Crimson z £wie┐szymi umys│ami i z wiΩkszym entuzjazmem ni┐ poprzednio. Nie mam oczywi£cie pojΩcia, jak to d│ugo potrwa tym razem. Mam tylko nadziejΩ, ┐e to wcielenie King Crimson staµ bΩdzie na trochΩ wiΩcej ni┐ tylko trzy p│yty (£miech).

Czy trudno pracuje siΩ z Robertem Frippem?

- Bez w╣tpienia Robert jest cz│owiekiem bardzo upartym, zawziΩtym. I w latach osiemdziesi╣tych czΩsto mnie to wkurza│o. Ale dzi£ w og≤le siΩ tym nie przejmujΩ. Pogodzi│em siΩ z my£l╣, ┐e jest to co£, czego zmieniµ siΩ nie da. I dziΩki temu wsp≤│praca z Robertem sta│a siΩ dla mnie ƒr≤d│em du┐o wiΩkszego zadowolenia. Dodaµ jednak muszΩ, ┐e z Robertem zawsze │╣czy│a mnie wiΩƒ o wiele silniejsza ni┐ z pozosta│ymi muzykami King Crimson. Wiem, ┐e uwa┐a mnie on za jednego ze swoich najlepszych przyjaci≤│. Zawsze do£µ dobrze siΩ rozumieli£my. Popiera│ moje pomys│y, moje metody pracy. O£miela│ mnie, bym d╣┐y│ do realizacji w│asnej wizji muzyki King Crimson. A w chwili obecnej wsp≤│praca uk│ada siΩ nawet lepiej ni┐ kiedykolwiek w przesz│o£ci.

Niezale┐nie od wsp≤│pracy z King Crimson i innymi nagra│e£ te┐ kilka p│yt jako solista. Jakie znaczenie maj╣ one dla ciebie?

- Ogromne. To moja muzyka. To to, co nadaje sens mojemu ┐yciu. Oczywi£cie te solowe albumy maj╣ dla mnie r≤┐n╣ wagΩ. Ogromnym sentymentem darzΩ zw│aszcza pierwszy z nich, "Lone Rhino" - w│a£nie dlatego, ┐e by│ pierwszy. Wyj╣tkowe znaczenie ma dla mnie tak┐e ostatni album, jaki nagra│em, "Here", nie tylko zreszt╣ ze wzglΩd≤w artystycznych, ale te┐ osobistych. Muzyka, kt≤ra go wype│nia, ilustruje bowiem przemianΩ, jaka zasz│a we mnie w minionym okresie. Wiesz, w ostatnich latach w moim ┐yciu bardzo wiele siΩ wydarzy│o, chocia┐by to, ┐e zakocha│em siΩ i zawar│em zwi╣zek ma│┐e±ski. I pod wp│ywem tych i innych do£wiadcze± sta│em siΩ trochΩ innym cz│owiekiem, co ta p│yta pokazuje. Ale wszystkie moje albumy solowe maj╣ dla mnie ogromne znaczenie. Nie ma w moim ┐yciu artystycznym niczego wa┐niejszego ni┐ w│a£nie te albumy oraz albumy nagrane z King Crimson.