PORADNIK

Niemal ka┐demu Europejczykowi znany jest wizerunek ╢w. Jerzego - rycerza na koniu zabijaj▒cego smoka. Bez w▒tpienia jest on jednym z wa┐nych symboli chrze╢cija±skiego ╢wiata. Sama postaµ wzbudza wiele kontrowersji. Nowe opracowania hagiograficzne uznaj▒ wszystkie jego ┐ywoty za legendy z tej tylko racji, ┐e powsta│y d│ugo po ╢mierci tego mΩczennika. Fakt jego istnienia nie zosta│ jednak nigdy w nich podwa┐ony, choµ pogl▒d taki jest rozpowszechniany przez wrog≤w cywilizacji │aci±skiej.

Ju┐ staro┐ytni heretycy fa│szowali dokumenty dotycz▒ce ╢w. Jerzego. ªwiΩty rycerz walcz▒cy ze smokiem razi bowiem nie tylko tych, kt≤rzy ╢wiadomie stoj▒ po stronie smoka, ale i pseudo-chrze╢cijan chc▒cych zast▒piµ daj▒c▒ moc Mi│o╢µ obezw│adniaj▒cym pacyfizmem. Nie chc▒ oni przyj▒µ do wiadomo╢ci, ┐e nie tylko ╢w. Franciszek z Asy┐u, ale i mΩczennik z Liddy jest obrazem Chrystusa. Dezinformacja przeniknΩ│a ju┐ do kalendarzy (np. do "Kalendarza Domowego"), zosta│a przyjΩta przez czΩ╢µ katolik≤w, s▒ nawet ludzie prawicy, kt≤rzy m≤wi▒, i┐ "wyznaj▒ ideΩ ╢w. Jerzego, mimo ┐e go nie by│o".

W rzeczywisto╢ci jednak nie zosta│ on wykre╢lony z kalendaria liturgicznego podczas jego reformy w 1969/70 r. Jego wspomnienie nadal przypada w wiΩkszo╢ci kraj≤w na 23 kwietnia, a w Polsce na 24 kwietnia. W archidiecezji bia│ostockiej, kt≤rej patronuje, jest to wielka uroczysto╢µ. ªw. Jerzy jest r≤wnie┐ patronem Anglii, Bo╢ni Litwy, Szwecji, Niemiec, Ferrary, Neapolu, archidiecezji wile±skiej, pi±skiej i innych. Patronuje r≤┐nym rzemios│om wojennym, harcerzom, skautom oraz licznym orderom, chroni przed epidemiami i uk▒szeniami.

O ┐yciu ªwiΩtego niewiele mo┐emy powiedzieµ. Niew▒tpliwie by│ mΩczennikiem, najprawdopodobniej z czas≤w prze╢ladowa± za rzymskiego cesarza Dioklecjana (284 - 305). Przypuszczalnie pochodzi│ z Kapadocji, a ╢mierµ poni≤s│ w palesty±skiej Liddzie. By│ ┐o│nierzem, mo┐e wy┐szym oficerem armii rzymskiej. Za zdarcie antychrze╢cija±skiego edyktu Dioklecjana z mur≤w Nikomedii by│ okrutnie torturowany i zamΩczony.

Pierwszy ko╢ci≤│ pod jego wezwaniem wzni≤s│ Konstantyn Wielki. Kult ╢w. Jerzego szeroko rozpowszechni│ siΩ od V wieku, zrazu na Wschodzie, gdzie byk czczony jako jeden z najwiΩkszych mΩczennik≤w, a od IX w. - na Zachodzie. Okres walk w obronie Grobu Chrystusa sta│ siΩ czasem niebywa│ego rozpowszechnienia kultu, bΩd▒cego jednym ze znamion rozkwitu kultury rycerskiej. Pod Lidd▒ krzy┐owcy odbudowali w 1191 r. ko╢ci≤│ ╢w. Jerzego, zburzony wcze╢niej przez muzu│man≤w w 1010 r.

Epoka dojrza│ego ╢redniowiecza, szczytowy przed XIX w. okres rozwoju ludzko╢ci, zaowocowa│a ukszta│towaniem siΩ etyki katolickiej ludzi politycznych - walcz▒cych i w│adaj▒cych. Nigdy przedtem ani potem osoby, kt≤rym powierzono pieczΩ nad stron▒ materialn▒ ┐ycia ludzi, nie pojmowa│y swego zadania tak wyra╝nie i powszechnie jako s│u┐by.

Ci, kt≤rym Pan powierza│ jeden z dw≤ch miecz≤w, aby czynili sprawiedliwo╢µ walcz▒c o Kr≤lestwo Bo┐e, byli pasowani "w imiΩ Boga, ╢w. Micha│a i ╢w. Jerzego". »o│nierz-mΩczennik sta│ siΩ patronem rycerzy. Jako jedyny spo╢r≤d znanych ╢wiΩtych na zawsze w ikonografii przybra│ postaµ z innej epoki - przedstawiany w ╢redniowiecznej zbroi z kopi▒ uosabia│ idea│ rycerza. Z tego powodu powsta│y o nim liczne legendy w typie eposu rycerskiego, stanowi▒ce podrΩczniki wsponmianej wy┐ej etyki.

Legendy te w niczym nie ujmuj▒ rzeczywistej postaci ╢w. Jerzego, ani nie s▒ wypaczeniem religijno╢ci. Przeciwnie, s▒ doskona│ym wyrazem Obcowania ªwiΩtych. MΩczennik z Kapadocji, tak jak inni ╢wiΩci, wyprzedza│ swoj▒ epokΩ, aby p≤╝niej z nieba obj▒µ swoim dzia│aniem rzesze podopiecznych. Przez swoich hagiograf≤w i piewc≤w wychowuje ca│e pokolenia rycerzy, Przez niego B≤g przemienia barbarzy±skich wojownik≤w wczesnego ╢redniowiecza w elitΩ spo│ecze±stwa. Setki ko╢cio│≤w garnizonowych pod jego wezwaniem, trwa│y w▒tek literacki, niezliczone ikony, wreszcie sama idea stanowi▒ dziedzictwo nie do przecenienia.

W│a╢nie ta idea i wz≤r ╢wieckiego ╢wiΩtego ucz▒ nas, ┐e dzia│alno╢µ polityczna, │▒cznie z walk▒ zbrojn▒, nie jest ze swej natury sfer▒ przynale┐n▒ diab│u, ale mo┐e byµ s│u┐b▒ Bo┐▒.

Tomasz Szkopek

Historia | Pogl▒dy |  Wywiady | Heraldyka | Religia i polityka | Polska daleka i bliska
Cz│owiek i cywilizacja | »ycie codzienne | Clintonland story | Podr≤┐e | Poradnik

 Data publikacji
1999-12-03