CLINTONLAND STORY

Temat miesi▒ca
Spis artyku│≤w
Archiwum
Kontakty
Informacje
Strona g│≤wna
Poczta do redakcji

Towarzystwo im. Stefana Kisielewskiego

Od kiedy pamiΩtam, zawsze mia│em k│opoty z urzΩdem skarbowym. Nie to, ┐ebym nie p│aci│ podatk≤w. Moim problem by│o i ci▒gle pozostaje wype│nianie ca│ej masy papierk≤w dla skarb≤wki. Mimo to cieszΩ siΩ, ┐e mieszkam w Polsce, a nie na przyk│ad w takich Stanach Zjednoczonych. Tam, aby utrudniµ podatnikowi ┐ycie, wymy╢lono ju┐ ponad 4000 stron dokument≤w odpowadaj▒cych naszym PIT-om. My nie doszli╢my nawet do setki.

Z tego i innych powod≤w ameryka±ski system podatkowy nale┐y do najbardziej skomplikowanych na ╢wiecie. Aby spe│niµ wszystkie papierkowe wymagania IRS (Internal Revenue Service - odpowiednik naszej skarb≤wki), pracownicy i przedsiΩbiorcy za oceanem spΩdzaj▒ rocznie nad podatkowymi deklaracjami w sumie 5,4 miliarda „cz│owieko-godzin”, przesy│aj▒c oko│o 8 miliard≤w stron dokument≤w, kt≤rymi mo┐na by 26 razy okleiµ obw≤d Ziemi. Nic dziwnego, ┐e coraz wiΩcej ludzi domaga siΩ uproszczenia ameryka±skiego systemu podatkowego.

Jednym z wielu projekt≤w w tej dziedzinie, zyskuj▒cym coraz wiΩksze poparcie, jest propozycja republika±skiego kongresmena Dicka Armeya znana pod nazw▒ flat tax - czyli p│askiego podatku. Projekt ten zak│ada zlikwidowanie podatkowej progresji i wprowadzenie jednej, 17-procentowej stawki podatku dochodowego, przyjmuj▒c r≤wne traktowanie tych, kt≤rzy zarabiaj▒ 10.000 dolar≤w rocznie (w Ameryce to bardzo ma│o) i tych, kt≤rzy zarabiaj▒ miliony. Zak│ada siΩ te┐ zlikwidowanie wszystkich ulg podatkowych, poza paroma - maj▒cymi na celu popieranie par ma│┐e±skich z w│asnymi lub adoptowanymi dzieµmi. Zale┐nie od liczby dzieci osobom takim zwiΩksza siΩ pr≤g, od kt≤rego zaczyna siΩ p│acenie podatku. Wa┐n▒ ide▒ tego podatku jest r≤wnie┐ to, aby roczne zeznanie podatkowe zmie╢ci│o siΩ na zwyk│ej kartce pocztowej.

Od razu widaµ, ┐e system p│askiego podatku jest bardzo prosty, co daje wiele zalet:

- jest to system uczciwy i dla ka┐dego zrozumia│y;

- ze wzglΩdu na brak progresji przedsiΩbiorcy nie s▒ ju┐ karani wy┐szymi podatkami za to, ┐e zarabiaj▒ wiΩcej pieniΩdzy i daj▒ pracΩ innym;

- z powodu ni┐szej (w por≤wnaniu z obecnie obowi▒zuj▒c▒) stawki podatkowej wiΩcej os≤b zaryzykuje i rozpocznie w│asn▒ dzia│alno╢µ gospodarcz▒;

- to z kolei zwiΩkszy liczbΩ p│atnik≤w i pozwoli du┐ej grupie ludzi uwolniµ siΩ od bardzo drogich „dobrodziejstw” bud┐etu;

- obie te cechy pozwol▒ bardzo szybko zrekompensowaµ straty bud┐etu spowodowane obni┐eniem stawki podatku, gdy┐ coraz wiΩcej ludzi bΩdzie do bud┐etu p│aciµ, a coraz mniej bΩdzie z niego korzystaµ.

W koncepcji tej nie ma ┐adnych ulg dla wybranych sektor≤w gospodarki. »adna czΩ╢µ gospodarki nie jest preferowana. Pozwoli to na bardziej efektywne (bo bez ingerencji urzΩdnik≤w) inwestowanie kapita│≤w, a wyruguje kierowanie ich tam, gdzie chcieliby tego ci sami urzΩdnicy, choµ niekoniecznie klienci. Uwolni to gospodarkΩ od ukrytej formy centralnego planowania, jak▒ s▒ preferencyjne ulgi podatkowe.

Inn▒ bardzo pozytywn▒ cech▒ tego podatku jest jego naoczno╢µ. Przez wyeliminowanie podatk≤w po╢rednich, ukrytych w cenach towar≤w, podatnik doskonale bΩdzie zdawa│ sobie sprawΩ z tego, w jakim stopniu finansuje wydatki rz▒du, co umo┐liwi mu lepsze tych wydatk≤w kontrolowanie. Zostaje tutaj wyakcentowana stara zasada m≤wi▒ca, ┐e pieni▒dze podatnika to nie haracz p│acony pa±stwu, aby siΩ od niego „odczepi│o”, ale s▒ to ╢rodki, kt≤re maj▒ byµ spo┐ytkowane dla jego dobra. Cechy tej nie spe│niaj▒ np. tak powszechne w Polsce podatki ukryte w cenach dyktowanych przez pa±stwowe monopole (np. alkohol) czy te┐ ukryte w podatku VAT, co sprawia, ┐e du┐a czΩ╢µ pieniΩdzy pozbawionych kontroli obywateli jest marnotrowiona.

Wprowadzenie p│askiego podatku pozwoli tak┐e ze wzglΩdu na prostotΩ zmniejszyc koszty jego ╢ci▒gania i koszty ponoszone przez zatrudniaj▒cy w tej chwili 115.000 drogich urzΩdnik≤w IRS. Z drugiej strony przestanie siΩ zatrudniaµ tysi▒ce prawnik≤w szukaj▒cych luk prawnych i pomagaj▒cych omijaµ konieczno╢µ wnoszenia op│at na rzecz pa±stwa.

W sumie p│aski podatek sprawi, ┐e rz▒d bΩdzie bardziej kontrowany przez w│asnych obywateli i zmniejszy siΩ jego w│adza nad nimi. Przy prostym i uczciwym systemie z niskimi podatkami nie bΩdziΩ siΩ ju┐ tak bardzo op│aca│o oszukiwaµ pa±stwa, a obywatel byµ mo┐e zacznie odzyskiwaµ wiarΩ i zaufanie w jego poczynania.

Miros│aw Walukiewicz

 

Historia | Pogl▒dyWywiady | Heraldyka | Religia i polityka | Polska daleka i bliska
Cz│owiek i cywilizacja | »ycie codzienne | Clintonland story | Podr≤┐e | Poradnik

 

 Data publikacji
2000-02-22

 

 

 

Hit Counter