Kiedy╢ najja╢niejsza gwiazda afryka±skiego postΩpu, obecnie za╢ Wybrze┐e Ko╢ci S│oniowej pogr▒┐y│o siΩ w kryzysie gospodarczym. Kraj ten mia│ zawsze godny pozazdroszczenia export, ale obecnie tonie w d│ugach, spowodowanych wszechobecn▒ korupcj▒ i spadkiem cen zb≤┐. Wybrze┐e Ko╢ci S│oniowej ci▒gle stara siΩ znale╝µ spos≤b na powr≤t do swych dni chwa│y. Pozostawiaj▒c ekonomiΩ na boku, najwiΩkszym atutem Wybrze┐a Ko╢ci S│oniowej  s▒ jej ludzie. Tak wiΩc je╢li jeste╢ zainteresowany afryka±sk▒ histori▒, sztuk▒ czy muzyk▒ to jest to w│a╢ciwe miejsce do odwiedzenia. Jest tu tak┐e wiele piΩknych miejsc do odwiedzenia, miΩdzy innymi g≤ry wok≤│ Man, fascynuj▒cy Senoufo mieszkaj▒cy na obszarze wok≤│ Korhogo, Park Narodowy Comoδ (najwiΩkszy w zachodniej Afryce) oraz odleg│a wioska rybacka i pla┐e Sassandra'y. Wszystkie te miejsca s▒ │atwo dostΩpne jednymi z najlepszych dr≤g w Afryce.

Mapa (24 KB)

Fakty w skr≤cie
ªrodowisko
Profil ekonomiczny
ªwiΩta
Istotne sprawy
Pieni▒dze i koszty
Kiedy jechaµ
Atrakcje
Co mo┐na robiµ?
Tam i z powrotem
Transport na miejscu

Maj▒c obszar wielko╢ci Niemiec, kwadratowe Wybrze┐e Ko╢ci S│oniowej jest otoczone od po│udnia Oceanem Atlantyckim, ze wschodu Liberi▒ i Gwine▒, z p≤│nocy przez Mali i Burkina Faso, a z zachodu przez GhanΩ. Z wyj▒tkiem zachodniego pag≤rkowatego terenu wok≤│ Man, Wybrze┐e Ko╢ci S│oniowej jest w wiΩkszo╢ci p│askie. Rejon wybrze┐a jest godny uwagi ze wzglΩdu na wewn▒trzl▒dow▒ lagunΩ, kt≤ra zaczyna siΩ na granicy z Ghan▒ i ci▒gnie siΩ przez 300 km ca│ego wschodniego wybrze┐a.
Na po│udniu le┐y Yamoussoukro, stolica kraju, a tak┐e farmy kakao i kawy, kt≤re s▒ g│≤wnym towarem eksportowym. Wok≤│ nich s▒ pozosta│o╢ci po lasach tropikalnych, kt≤re kiedy╢ pokrywa│y ca│e po│udniowe tereny. Na p≤│nocy zaczynaj▒ dominowaµ sawanny. Ekspansja obszar≤w rolniczych jest g│≤wnym zagro┐eniem dla fauny i flory. Lasy tropikalne s▒ ╢cinane najszybciej na ╢wiecie. Jedynym pozosta│ym dziewiczym lasem jest 3600 km2 w Parku Narodowym Tai na dalekim po│udniowo-zachodnim ko±cu kraju. Przemys│ drzewny jest g│≤wnym sprawc▒ tego stanu. Eksport drewna jest r≤wny brazylijskiemu, kraju 20-krotnie wiΩkszego.
Wybrze┐e Ko╢ci S│oniowej jest wilgotne i tropikalne wzd│u┐ wybrze┐a i p≤│suche na p≤│nocy, z trzema wyra╝nymi sezonami. Kraj jest ciep│y i suchy od listopada do marca, gor▒cy i suchy od marca do maja i gor▒cy i mokry od czerwca do pa╝dziernika. Lipiec jest najbardziej mokrym miesi▒cem. Od wczesnego grudnia do lutego harmattan nawiewa piasek z Sahary (wieje na po│udnie), redukuj▒c widoczno╢µ w p≤│nocnych g≤rzystych regionach.

Jednym z najbardziej znanych festiwali na Wybrze┐u Ko╢ci S│oniowej jest Fetes des Masques (Festiwal Masek), kt≤ry odbywa siΩ w wioskach w rejonie Man w lutym. Inn▒ wa┐n▒ atrakcj▒ jest karnawa│ w BouakΘ w Marcu. Je┐eli jeste╢ tu w kwietniu, nie przegap Fete du Dipri w Gomon . Ten festiwal zaczyna siΩ oko│o p≤│nocy, kiedy to kobiety i dzieci wykradaj▒ siΩ ze swych chat i nago, odprawiaj▒ nocne rytua│y wypΩdzania z│ych duch≤w z wioski. Przed wschodem s│o±ca pojawia siΩ w≤dz, wali w bΩbny, a wie╢niacy wpadaj▒ w trans. Sza│ trwa a┐ do p≤╝nego popo│udnia nastΩpnego dnia. G│≤wnym muzu│ma±skim ╢wiΩtem jest Ramadan, miesi▒c (oko│o grudnia) kiedy to wszyscy poszcz▒ od wschodu do zachodu s│o±ca zgodnie z czwartym filarem Islamu. Ramadan ko±czy siΩ du┐▒ uczt▒, Eid al.-Fitr, gdzie wszyscy modl▒ siΩ razem, odwiedzaj▒ przyjaci≤│, obdarowuj▒ siΩ prezentami. ªwiΩtem narodowym jest 7 grudnia.

Frank CFA jest oparty na franku francuskim i jest g│≤wn▒ walut▒ we wszystkich francuskojΩzycznych krajach zachodniej Afryki. Ostatnia 100% dewaluacja CFA w stosunku do franka francuskiego spowodowa│a zmniejszenie koszt≤w ┐ycia. Podstawowym minimalnym bud┐etem dla podr≤┐nika jest 10US$ na dzie± za czysty ale ubogi pok≤j i doskona│e jedzenie wystawiane na ulicy. Znalezienie taniej restauracji nie jest zawsze │atwe, a je┐eli nalegasz na europejskie jedzenie i noclegi w lepszych hotelach - potrzebujesz 30-40 US$ dziennie. Za najlepsze hotele i noce na mie╢cie trzeba mieµ oko│o 100 US$ dziennie. WynajΩcie samochodu to dodatkowa setka.
Bank na lotnisku oferuje przyzwoite kursy, wiΩc wymie± tam pieni▒dze je╢li przylatujesz samolotem. Inaczej, przed wymian▒, zdecydowanie op│aca siΩ rozejrzeµ za najlepszymi kursami. Poniewa┐ niekt≤re banki oferuj▒ znakomite kursy, ale pobieraj▒ wysok▒ prowizjΩ, inne za╢ maj▒ mniej korzystne kursy, ale nie pobieraj▒ prowizji. Dobrze jest mieµ karty kredytowe wydane przez francuskie banki, gdy┐ s▒ one stowarzyszone z krajowymi, i nie powinno byµ problemu z pobraniem got≤wki. Z innymi kartami mog▒ byµ problemy.
Jest kilka prostych zasad dotycz▒cych dawania napiwk≤w. Afrykanie nie maj▒ ich w zwyczaju, ale od bogatych ludzie (to jest turyst≤w) oczekuj▒ cadeau (prezentu) jako napiwku. Nawet Afrykanie daj▒ 10% w restauracjach , ale sprawd╝ rachunek, czy nie jest to ju┐ wliczone. Podr≤┐nicy powinni dawaµ 10% taks≤wkarzom, z wyj▒tkiem dzielonych taks≤wek.

W lutym, Fetes des Masques (Festiwal Masek) odbywa siΩ w wioska rozrzuconych w rejonie Man. Nie przegap w po│owie kwietnia Fete du Dipri, maj▒c▒ miejsce w Gomon, 100km na p≤│nocny zach≤d od Abidjan, kiedy ca│a wioska ┐ywio│owo wypΩdza z│e duchy ze swych dom≤w. Spokojnym okresem do przyjazdu jest ch│odny, suchy okres od listopada do lutego, lepsze zdjΩcia w porze deszczowej od maja do pa╝dziernika. Sezon turystyczny jest od grudnia do marca, w mniejszym stopniu w listopadzie i kwietniu.

Abidjan
Yamoussoukro
Parc National de Tai - Park Narodowy Tai
Man
Poza Utartym Szlakiem
    Sassandra
    Korhogo
    Park Narodowy Comoδ

Abidjan
Olbrzymi, z du┐▒ przestΩpczo╢ci▒, Abidjan by│ ma│o wa┐nym miastem a┐ do 1951, kiedy to Francuzi uko±czyli budowΩ Kana│u Vridi │▒cz▒cego Abidja±sk▒ lagunΩ z oceanem. To da│o miastu doskona│y port, i od tamtej pory populacja miasta wzros│a w zastraszaj▒cym tempie do prawie 3 milion≤w, rozrzuconych na czterech p≤│wyspach wok≤│ laguny.

Znany jako "Pary┐ Zachodniej Afryki", Abidjan zamieszkiwany jest przez wielu Francuz≤w, okaza│ siΩ tak┐e atrakcyjnym miejscem dla Afryka±czyk≤w z s▒siednich pa±stw. Jest to najbardziej kosmopolityczne miasto w regionie. Wielu podr≤┐nik≤w widzi tylko bogatsz▒ stronΩ, szczeg≤lnie Le Plateau , centrum, wielopiΩtrowe centrum handlowe i Cocody, wytworn▒ dzielnicΩ mieszkaln▒, gdzie mo┐na znale╝µ imperialny H⌠tel Ivoire. Dzielnice gdzie zwyczajni ludzie ┐yj▒, takie jak Treichville, Morcory i AdjamΘ, s▒ du┐o bardziej interesuj▒ce. Po│▒czone z Le Plateau dwoma g│≤wnymi mostami, Treichville jest miejscem, gdzie znajdziesz najwiΩksze w mie╢cie cztery bazary i wiΩkszo╢µ klub≤w nocnych.

H⌠tel Ivoire, najs│ynniejszy w Zachodniej Afryce, jest atrakcj▒ numer jeden w mie╢cie. Wyposa┐ony we wszystko, od basen≤w, lodowiska, krΩgielni, kina i kasyna po galerie sztuki w piwnicy. Przykuwaj▒ca wzrok wsp≤│czesna katedra ╢wiΩtego Paw│a, jest przyµmiewana jedynie przez katedrΩ w stolicy kraju - Yamossooukro. Warto pofatygowaµ siΩ na jej wie┐Ω. Zosta│a zaprojektowana przez W│och≤w i po╢wiΩcona przez Papie┐a w 1985 roku.
Na p≤│nocno-zachodnim skraju miasta jest Parc du Banco, rezerwat lasu deszczowego i przyjemne, ch│odne miejsce na spacer. Kilkaset za gruntow▒ drog▒ otwiera siΩ widok na najwiΩkszy w Afryce pralniΩ. Niezapomniany widok jak setki fanicos (praczy) t│ocz▒ siΩ po╢rodku strumienia by praµ ubrania. S▒ tutaj codziennie, a ich ubrania susz▒ siΩ na przestrzeni p≤│ kilometra traw i kamieni.
PamiΩtajcie jednak, ┐e od ko±ca lat osiemdziesi▒tych, Abidjan ma reputacjΩ najbardziej zagro┐onego przestΩpstwami miasta w Zachodniej Afryce, i ┐adna czΩ╢µ miasta nie jest uwa┐ana za bezpieczn▒ na tyle by chodziµ samotnie po zmroku.

Yamoussoukro
Yamoussoukro zosta│o stolic▒ w 1983 roku, ale tylko z nazwy. Zaczynaj▒c w latach sze╢µdziesi▒tych, Prezydent Hoouphouδt-Boigny zacz▒│ hojnie wydawaµ pieni▒dze na sw▒ rodzinn▒ wioskΩ. Rezultatem jest marnotrawstwo, dziwny przyk│ad czego mo┐na nie robiµ maj▒c du┐o pieniΩdzy. S▒ tutaj puste, o╢miopasmowe autostrady z 10,000 lamp i aleje ko±cz▒ce siΩ w d┐ungli. W│a╢ciwie ┐aden tradycyjny afryka±ski dom tu nie pozosta│. Hoouphouδt-Boigny zast▒pi│ je budynkami w│a╢ciwymi dla klasy ╢redniej. Nie ma takiego drugiego miasta w Afryce, ale jego centrum w nocy jest bardziej zaludnione, ni┐ wskazywa│by na to jego pretensjonalny wygl▒d.
O╢lepiaj▒cym budynkiem centralnym miasta jest Basilique de Notre Dame de la Paix, dosyµ d│uga nazwa jak na prawie dok│adn▒ replikΩ ╢w. Piotra w Rzymie. Zbudowana tylko w trzy lata jest najwy┐sza ze wszystkich chrze╢cija±skich - co jest trochΩ bez znaczenia dla kraju z niewielk▒ ilo╢ci▒ chrze╢cijan. Pozostawiaj▒c rozmiar i kszta│t na boku, z pewno╢ci▒ zapamiΩtacie 36 ogromnych, barwionych okien, w ca│o╢ci zrobionych we Francji. Podsumowuj▒c ca│kiem niez│e jak na 400 milion≤w dolar≤w, sumie r≤wnej po│owie deficytu bud┐etowego.
Yamoussoukro le┐y oko│o 200km na p≤│nocny-zach≤d od Abidjan. Po│▒czenia we wszystkich kierunkach s▒ │atwe z racji centralnego po│o┐enia. Autobusy wydaj▒ siΩ byµ najlepsze, najszybsze i najta±sze w podr≤┐y do miasta i po okolicach.

Parc National de Tai - Park Narodowy Tai
Park Narodowy Tai jest jednym z ostatnich obszar≤w z dziewiczymi lasami deszczowymi w Zachodniej Afryce. Mo┐ecie tu zobaczyµ drzewa wysokie na 50m., z masywnymi pniami i du┐ymi, podtrzymuj▒cymi je korzeniami. Spacer przez ten najwa┐niejszy las jest unikalnym do╢wiadczeniem: strzeliste drzewa, wisz▒ce liany, wartkie strumienie i ┐yj▒ce tu dzikie zwierzΩta tworz▒ razem spokojny, ╢mia│o rzek│szy, czaruj▒ce ╢rodowisko. Naukowcy spΩdzili tutaj dekady badaj▒c szympansy - kt≤re, jak stwierdzili, maj▒ pe│ne wyobra╝ni sposoby polowa± na inne ma│py.
Park jest bardzo deszczow▒ i wilgotn▒ krain▒, tak wiΩc najlepszym okresem do wizyt jest pora sucha od grudnia do lutego. Zezwolenie z Ministere des Eaux et forets w Abidjan jest wymagane i ╢ci╢le sprawdzane. Dostanie siΩ do parku tak┐e nie jest │atwe. Najlepszym sposobem jest wzi▒µ autobus, potem busz taxi, nastΩpnie minibus z Man (450km na p≤│nocny zach≤d od Abidjan) lub San PΘdro (280km na zach≤d od Abidjan) do Guiglo i dalej do miasta Tai, a nastΩpnie z│apaµ okazie do o╢rodka badawczego parku (jakie╢ 30km).

Man
Ten region w cantralnie-zachodniej czΩ╢ci Wybrze┐a Ko╢ci S│oniowej jest pokryty piΩknymi bujnymi, zielonymi wzg≤rzami, znany ze swego pierwszego bazaru (w mie╢cie Man), odmiennych wiejskich masek i ludu Yacouba, kt≤rego tancerze nadal ta±cz▒ podczas corocznego Fetes des Masques. Ka┐da wioska w Man ma kilka reprezentuj▒cych je masek, u┐ywanych podczas rytua│≤w.
Miasto Man nie jest niczym specjalnym poza swym dziennym bazarem, ale jest za to dobr▒ baz▒ wypadow▒ do wycieczek po regionie. Szczeg≤lnie warto zajrzeµ do La Cascade, czΩsto odwiedzanego wodospadu w bambusowym lesie 5km na zach≤d od miasta. Podstawa g≤ry Tonkoui, drugiego co do wysoko╢ci szczytu w kraju, jest 15km na p≤│noc od La Cascade. Liberia i Gwinea s▒ widzialne ze szczytu. Mi│o╢nicy spaceru po g≤rach z pewno╢ci▒ bΩd▒ chcieli pospacerowaµ po stromych, o kszta│cie zΩb≤w g≤rach La Dent de Man (ZΩby Man'a) - anio│a str≤┐a tego regionu. Inn▒ g│≤wn▒ atrakcj▒ tego obszaru s▒ wioski: interesuj▒c▒ 275km pΩtl▒ na p≤│noc od Man mo┐na zwiedziµ Biankouma, GouΘssΘsso, Sipitou i DananΘ.
Man jest oko│o 450km na p≤│nocny zach≤d od Abidjan. Air Ivoire oferuje loty z Abidjan do Man dwa razy w tygodniu. Kilka firm autobusowych i busz taxi oferuj▒ d│ug▒ podr≤┐ kilka razy dziennie.

Poza Utartym Szlakiem

Sassandra

Korhogo
Korhogo jest stolic▒ ludu Senoufo i datuje siΩ na 13 wiek. Senoufo s▒ najbardziej znani ze swych drewnianych rze╝b i kunsztownego kowalstwa i garncarstwa. WiΩkszo╢µ rze╝biarzy ┐yje i pracuje w ma│ej dzielnicy zwanej Quartier des Sculptures. Sercem miasta jest ruchliwy bazar.
Senoufo maj▒ tajne stowarzyszenia, dziel▒ce siΩ na kult Poro dla ch│opc≤w i kult Sakrobundi dla dziewcz▒t, kt≤re przygotowuj▒ ich do doros│ego ┐ycia. Celem jest zachowanie folkloru plemienia, nauczyµ zwyczaj≤w przodk≤w, wpoiµ opanowanie poprzez rygorystyczne testy. Edukacja dzieci jest podzielona na trzy siedmioletnie okresy, ko±cz▒ce siΩ ceremoni▒ inicjacji, poci▒gaj▒c▒ za sob▒ obrzezanie, separacje, szkolenie i u┐ycie masek. Ka┐da spo│eczno╢µ ma sw≤j "╢wiΩty las" gdzie przebiega szkolenie, a osoby kt≤re nigdy nie przesz│y inicjacji nie mog▒ jej zobaczyµ. Niekt≤re rytualne ceremonie odbywaj▒ siΩ w wioskach i przyjezdni mog▒ je zobaczyµ. MiΩdzy innymi la dance des hommes pantheres (taniec cz│owieka pantery), kt≤ry ma miejsce gdy ch│opcy wracaj▒ ze szkolenia w lesie.
Korhogo jest ponad 500km na p≤│noc od Abidjan. Air Ivoire ma miΩdzy nimi loty w weekendy. Autobusy oferuj▒ 6 odjazd≤w dziennie. W Korhogo mo┐na wynaj▒µ samoch≤d w celu jazdy po okolicy.

Park Narodowy Comoδ
Le┐▒ce w p≤│nocno-wschodnim ko±cu Wybrze┐a Ko╢ci S│oniowej, Comoδ jest najwiΩkszym parkiem dzikich zwierz▒t w Zachodniej Afryce. Jedna z najbardziej popularnych tras wiedzie wzd│u┐ rzeki Comoδ, gdzie wiΩkszo╢µ zwierzyny przychodzi w poszukiwaniu wody podczas suchej pory.
Lwy wystΩpuj▒ licznie w po│udniowej czΩ╢ci, szczeg≤lnie w tr≤jk▒tnym obszarze de Kapkin. Jest tu oko│o 110 s│oni, wiΩc jest spora szansa ich ujrzenia. Inne zwierzΩta to: hipopotamy, pawiany i inne gatunki ma│p, kilka gatunk≤w antylop i 21 gatunk≤w ╢wi±. S│ychaµ tak┐e lamparty, ale zobaczyµ kt≤ry╢ to rzadko╢µ. Park jest otwarty od grudnia do maja.
Comoδ jest 570km na p≤│nocny wsch≤d od Abidjan. Jest kilka wej╢µ do parku, najczΩ╢ciej u┐ywane s▒ Kofolo na p≤│nocy i GansΘ i Kapkin na po│udniu. Autobusy i taks≤wki zazwyczaj u┐ywaj▒ p≤│nocnego wej╢cia.

Co mo┐na robiµ?

Parc du Banco w Abidjan jest wspania│ym miejscem na spacery. Mo┐esz tak┐e pochodziµ przez dziewicz▒ d┐unglΩ w Narodowym Parku Tai, znajduj▒cym siΩ w po│udniowo-zachodniej czΩ╢ci kraju. mi│o╢nicy g≤r nie bΩd▒ zawiedzeni wysok▒ g≤r▒ Tonkoui i stromymi g≤rami La Dent de Man w regionie Man. Najlepsze wybrze┐e le┐y na zach≤d od Abidjan. Grand-Lahou jest jednym z najlepszych miejsc do surfingu. Du┐e fale s▒ tak┐e na dalej na zach≤d po│o┐onej Plage Le Bivouac w Sassandra; p│ywanie jest najlepsze w przylegaj▒cej Poly-Plage. Najlepsze pla┐e do opalania siΩ s▒ w Grand-BΘrΘry, w rybackiej wioski 340km na zach≤d od Abidjan blisko Liberyjskiej granicy.

MiΩdzynarodowe lotnisko w Abidjan jest 16km na po│udniowy zach≤d od centrum miasta. S▒ tutaj czΩste loty miΩdzy Abidjan i innymi afryka±skimi stolicami. Z Europy, jest kilka bezpo╢rednich lot≤w z Pary┐a, a tak┐e Brukseli, Genewy, Lizbony, Rzymy i Zurychu. Z USA s▒ loty z Nowego Jorku z miΩdzyl▒dowaniem w Dakarze. Przy przylocie p│aci siΩ podatek wynosz▒cy 5 US$. Bezpo╢rednie autobusy je┐d┐▒ miΩdzy Accra (Ghana), Ouagadougou (Burkina Faso), Bamako (Mali), a Abidjan i Yamossooukro w Wybrze┐u Ko╢ci S│oniowej. Podr≤┐nicy rzadko korzystaj▒ z tych d│ugodystansowych autobus≤w z wyj▒tkiem trasy Accra-Abidjan poniewa┐ podr≤┐ jest zbyt wyczerpuj▒ca. Busz taxi oferuj▒ czΩstsze us│ugi na tych samych trasach, ale s▒ dro┐sze ni┐ autobusy i podr≤┐ trwa d│u┐ej. Poci▒gi je┐d┐▒ miΩdzy Ouagadougou i Abidjan kilka razy w tygodniu. Regionalny system dr≤g (z wyj▒tkiem Liberii) jest doskona│y do podr≤┐y w│asnym samochodem lub motocyklem, mimo ┐e odleg│o╢ci s▒ znaczne, a granice zamkniΩte w nocy. Zagraniczne samochody wje┐d┐aj▒ce do Wybrze┐a Ko╢ci S│oniowej potrzebuj▒ laissez passer, wydawan▒ tylko za dnia.

Air Ivoire ma kilka krajowych lot≤w w tygodniu z Abidjan do San PΘdro, Korhogo i Man. Jest ma│y podatek lotniskowy (oko│o 2 US$) na krajowe loty. Wszystkie lotniska s▒ po│▒czone z centrami miast autobusami i taks≤wkami. Je┐eli nie jest mo┐liwy lot samolotem, w kraju istnieje sieµ nowoczesnych autobus≤w, kt≤re s▒ tanie, bardziej komfortowe i bardziej popularne ni┐ busz taxi. S▒ tak┐e ta±sze ni┐ poci▒g. Busz taxi je┐d┐▒ po ca│ym kraju, nie maj▒ sta│ych rozk│ad≤w jazdy. S▒ to zazwyczaj sedany Peugeota i minibusy. Dodatkowa obok dziennego ekspresu miΩdzy Abidjan a Ouagadougou jest po╢pieszny, kosztuj▒cy o jedn▒ trzeci▒ mniej i je╝dzi miΩdzy Abidjan i centralnie po│o┐onym BouakΘ raz dziennie, zatrzymuj▒c siΩ kilka razy po drodze. Taxi s▒ na ulicach wiΩkszych miast. WynajΩcie samochodu naj│atwiejsze bΩdzie w Abidjan.