przez ameryka±sk╣ firmΩ FMC Corporation z San Jose w Kalifornii dla armii
ameryka±skiej. Nazwa wozu pochodzi od nazwiska gen. Omara N. Bradleya,
jednego z g│≤wnych dow≤dc≤w ameryka±skich w czasie II wojny £wiatowej.
FMC przedstawi│a prototypy dw≤ch innych pojazd≤w, kt≤re niewiele r≤┐ni│y siΩ
miΩdzy sob╣: XM2 IFV (Infantry Fighting Vehicle) dla piechoty i XM3 CFV
(Cavalry F.V.) dla kawalerii pancernej.
Zosta│y one zaaprobowane i sklasyfikowane jako M2 Bradley (w≤z podstawowy dla
ca│ej serii pojazd≤w) i M3 Bradley (pojazd rozpoznawczy). Dostawy dla wojska
rozpoczΩ│y siΩ dopiero pod koniec 1981 r. z powodu problem≤w z bezpiecze±stwem i
niezawodno£ci╣ wozu. Do 2008 roku planuje sie wyprodukowanie 8000 woz≤w.
Samono£ne nadwozie podzielono na trzy przedzia│y: kierowania i napΩdowy z przodu,
bojowy w £rodkowej czΩ£ci pojazdu, a desantowy z ty│u.
Kierowca zajmuje miejsce po lewej stronie przez indywidualny w│az otwierany do
ty│u. Do obserwacji terenu s│u┐╣ mu 4 peryskopy - 3 na wprost i 1 z widokiem na
lewo. Peryskop centralny mo┐na zast╣piµ noktowizorem Litton Electro-Optics
AN/VVS-2 (pole widzenia 90░ ╫ 35░, g│Ωbia ostro£ci od 4m do niesko±czono£ci,
wzmocnienie £wiat│a szcz╣tkowego ponad 25 tys. razy).
Stanowiska d-cy i dzia│onowego znajduj╣ siΩ w obracanej hydraulicznie dwuosobowej
wie┐y. Jest ona przesuniΩta w prawo od osi wzd│u┐nej wozu ze wzglΩdu na spos≤b
rozmieszczenia desantu. Obaj posiadaj╣ indywidualne w│azy w stropie otwierane do
ty│u - dca prawy, dzia│onowy lewy. Dzia│onowy pos│uguje siΩ zintegrowanym
celownikiem optyczno-termowizyjnym fmy Raytheon o pow. ╫4 i ╫12; oraz dwoma
peryskopami. Dca posiada 7 peryskop≤w. W trybie optycznym mo┐e obserwowaµ i
celowaµ przez przyrz╣dy strzelca bezpo£rednio ze swojego stanowiska.
Przedzia│ desantowy mie£ci siedmiu ┐o│nierzy (M3 - dw≤ch zwiadowc≤w) na
indywidualnych siedziskach. Ka┐dy z nich posiada indywidualny peryskop, a
sze£ciu z nich mo┐e prowadziµ ogie± z wnΩtrza transportera subkarabinkiem M231.
W tym celu w ka┐dej burcie i w £cianie tylnej zamocowano po dwa gniazda do
mocowania luf karabin≤w. W≤z przewozi 4200 szt. amunicji do automatycznej broni
za│ogi. Jeden z dw≤ch siedz╣cych po lewej stronie ┐o│nierzy ma fotel na wysoko£ci
wie┐y (st╣d jej przesuniΩcie), dw≤ch kolejnych siedzi po stronie prawej, a
trzech z ty│u. Tylna £ciana kad│uba stanowi jednocze£nie hydrauliczn╣ rampΩ,
przez kt≤r╣ ┐o│nierze wchodz╣ i opuszczaj╣ pojazd. W rampie umieszczone s╣ tak┐e
dodatkowe drzwi, a w stropie w│az.
W wodzie pojazd porusza siΩ przez przewijanie g╣sienic z prΩdk. 7,2 km/h. Aby
zwiΩkszyµ wyporno£µ obs│uga stawia ekrany p│awne, co trwa ok. 30 min. Pancerz
wykonano ze spawanych p│yt aluminiowych pokrytych laminowanym pancerzem
komorowym. Dno wozu zabezpieczono przed minami p│yt╣ pancern╣.
Podstawowym uzbrojeniem jest umieszczone we wie┐y dzia│ko │a±cuchowe M242
Bushmaster kal. 25 mm f-my Boeing , kt≤re mo┐e strzelaµ
pojedynczo lub seriami amunicj╣ serii US M-790 (M-791 APDS-T, M-792 HEI-T,
M-793) lub typu Oerlikon. Standardowa szybkostrzelno£µ wynosi 100 lub 200
strz./min., a maks. 500 strz./min. úuski automatycznie wyrzucane s╣ na zewn╣trz.
Pojazd przewozi 900 szt. amun. kal. 25 mm - do natychmiastowego u┐ycia jest 300
szt., pozosta│e 600 w rezerwie. Dzia│ko posiada dwudro┐ny system zasilania, co
pozwala na wyb≤r amunicji w zale┐no£ci od rodzaju celu. Skuteczny zasiΩg ognia
wynosi 2500 m (APDS-T przebija pancerz BMP-1 na odl. do 2350 m). Stabilizowanie
dzia│ka w obu p│aszczyznach oraz kierowanie na cel odbywa siΩ elektrycznie.
Zakres nastaw w pionie wynosi -10░/+60░, co pozwala zwalczaµ cele powietrzne.
Na lewym boku wie┐yczki zamontowano podw≤jn╣ wyrzutniΩ ppk Hughes BGM-71 TOW z
zapasem 7 szt. pocisk≤w. K╣t podniesienia wyrzutni mo┐na ustawiaµ w zakresie od
-20░ do +30░. Ppk TOW posiada g│owicΩ kumulacyjn╣ i napΩdzany jest dwuzakresowym
silnikiem na paliwo sta│e. Jego zasiΩg wynosi 3,75 km, a prΩdko£µ 0,306 km/s
(0,92 Ma). Bradley przewozi 7 pocisk≤w TOW, w tym 2 w wyrzutni. Po odpaleniu
podnosz╣ siΩ automatycznie skrzyd│a i powierzchnie sterowe pocisku. Przez ca│y
czas lotu strzelec utrzymuje krzy┐ celownika optycznego na celu, a nadajnik
rakiety emituje sygna│ w podczerwieni, kt≤ry jest odbierany przez uk│ad
celowniczy. Sygna│y koryguj╣ce lot przesy│ane s╣ do uk│adu sterowania pocisku za
pomoc╣ dwu┐y│owego przewodu, rozwijanego z dw≤ch szpul z wnΩtrza rakiety,
po│╣czonego z pulpitem strzelca
Silnik M2/M3 to wysokoprΩ┐ny, 8-cylindrowy Cummins Engine Co. VTA-903T, z
do│adowaniem, kt≤ry wsp≤│pracuje z hydromechanicznym uk│. napΩdowym Lockheed
Martin HMPT-500.HMPT-500 zapewnia 3 biegi do przodu i jeden wsteczny i zawiera
m.in.: dwie przek│adnie sumuj╣ce, mokre, tarczowe hamulce g│≤wne, 3 przek│adnie
planetarne, 2 hamulce i 3 sprzΩg│a. Umo┐liwia on p│ynne zmiany prze│o┐e± i skrΩt
z dowolnym, stabilnym promieniem. Obok czo│gu CCVL, Bradley jest jedynym seryjnym
wozem z takim rozwi╣zaniem. Silnik wraz z uk│. napΩdowym zespolono w jeden blok.
Pojazd posiada 12 podw≤jnych k≤│ no£nych z gumowymi banda┐ami, 2 ko│a napΩdowe z
przodu, 2 napinaj╣ce z ty│u i 4 rolki podtrzymuj╣ce. Na g╣sienice mo┐na zak│adaµ
nak│adki gumowe. Zawieszenie indywidualne zawiera 2╫6 wa│k≤w skrΩtnych z
wahaczami i 8 amortyzator≤w hydraulicznych (przy pierwszej, drugiej, i sz≤stej
parze k≤│ no£nych).
NapΩdem wie┐y i uk│adu stabilizacji uzbrojenia zawiaduje zintegrowany system
elektr. firmy General Electric. Zawiera on: uk│. pozycjonowania i blokowania
wie┐y i uzbrojenia, uk│. sterowania wyrzutni╣ ppk, pulpity dzia│onowego i dcy
oraz ┐yrokompasy.
Stanowiska za│ogi wyposa┐one s╣ w system ochrony przed broni╣ ABC (filtry
powietrza), natomiast ┐o│nierze desantu musz╣ korzystaµ z w│asnych masek.
Uk│ad ppo┐. sk│ada siΩ z 4 ga£nic halonowych: 3 sta│ych (jedna w przedziale
napΩdu, dwie w przedziale bojowo-desantowym) i 1 przeno£nej.
Dla obni┐enia koszt≤w obs│ugi i eksploatacji wiΩkszo£µ podzespo│≤w M2/M3 posiada
budowΩ modu│ow╣. W razie awarii modu│ z uszkodzonym elementem zastΩpowany jest
innym. SprzΩt diagnostyczny systemu STE/ICE (jak w M1 Abrams) wykrywa
niesprawno£ci silnika, uk│. napΩdowego, uk│. elektrycznego, a system DSESTS
lokalizuje usterki elektroniki wozu.
M2A1/M3A1
ProdukcjΩ seryjn╣ pierwszej zmodernizowanej wersji rozpoczΩto w maju 1986 r.
Zastosowane zmiany:
- nowe ppk w wersji TOW-2;
- ulepszony, zespo│owy system ochrony ABC;
- zmodyfikowany uk│. wylotu spalin;
- sygnalizator po│o┐enia wie┐y na stanowisku kierowcy;
- nowsze systemy obserwacyjne;
- przeprojektowanie uk│. paliwowego i ppo┐.
M2A2/M3A2
ProdukcjΩ seryjn╣ pojazd≤w w drugiej wersji zmodernizowanej rozpoczΩto w 1989 r.
W tych pojazdach g│≤wny nacisk po│o┐ono na zwiΩkszenie wytrzyma│o£ci
opancerzenia, kt≤re od lat by│o krytykowane. Czo│o i boki kad│uba oraz czo│o
wie┐y pokryto pancerzem stalowym i na│o┐ono na± pancerz reaktywny. Zlikwidowa│o
to boczne luki strzelnicze. Desant zmniejszono do 6 os≤b. Przeprojektowano
rozmieszczenie amunicji i zbiornik≤w paliwa, aastosowano nowe pociski kal. 25 mm
M-919 APFSDS-T. Wprowazdone zmiany zwiΩkszy│y masΩ wozu do 30 t. Wymusi│o to
wymianΩ silnika na Cummins VTA-903 o mocy 445 kW i zmiany w uk│. napΩdowym i
zawieszeniu. Mimo tego zmniejszy│y siΩ prΩdko£ci jazdy i p│ywania oraz zasiΩg.
M2A3/M3A3
Zalecenia trzeciej modernizacji oparte zosta│y o do£wiadczenia wyniesione z
eksploatacji Bradleya w czasie wojny w Zat. Perskiej w 1992 r. ProdukcjΩ seryjn╣
nowych maszyn planowano rozpocz╣µ w 1996 r., ale z powodu ciΩµ bud┐etowych
modernizacjΩ rozpoczΩto w listopadzie 1998 r., a produkcja seryjna przewidziana
zosta│a na rok 2000. Wprowadzone zmiany:
- wyposa┐enie elektroniczne po│╣czono szyn╣ danych MIL-STD (Military Standard)
1553;
- stanowiska dcy, kierowcy i dcy desantu wyposa┐ono w indywidualne monitory;
- system identyfikacji IFF ("sw≤j-czy-obcy?");
- nowszy sytem wyszukiwania cel≤w z laserowym dalmierzem bezpiecznym dla
ludzkiego wzroku (oparty na tellurku CdHg);
- nowszy uk│ad ochrony ABC;
- termowizjer drugiej generacji Raytheon Missile Systems Comp. dla dcy wozu
(oparty na CdHg);
- termowizor Raytheon MSC AN-VAS-5 dla kierowcy;
- zastosowanie na jeszcze wiΩksz╣ skalΩ uk│ad≤w informacyjno-diagnostycznych
(np. IVIS);
- nadmuchiwany ponton (zamiast falochronu) obejmuj╣cy prz≤d i boki wozu
(nape│nianie trwa 15 min., by zapewniµ p│ywalno£µ przy trafieniu go pociskiem
podzielony jest na kilka kom≤r, a pompowanie trwa przez ca│y czas przebywania w
wodzie).
Docelowo zmiany obj╣µ maj╣ ponad 1000 woz≤w.
Pojazdy pochodne
Na bazie Bradleya stworzono wozy: dowodzenia, zabezpieczenia technicznego,
elektronicznego kierowania walk╣ M1070/EFVS, wsparcia ogniowego, zestaw ADATS i
transporter M993 u┐ywany jako podwozie dla systemu rakietowego MLRS.
U┐ytkownicy: USA i Arabia Saudyjska. W 1995 r. USA posiada│y 6724 egz. wozu
(4641 z rodziny M2 i 2083 z rodziny M3).
