Informacje o planetach uk│adu s│onecznego i innych cia│ach niebieskich.

We wcze╢niejszym artykule uporz▒dkowali╢my nieco nasz obraz Wszech╢wiata. Teraz podamy kr≤tkie charakterystyki niekt≤rych cia│ niebieskich oraz zdjΩcia. Zosta│y one wykonane przy pomocy teleskop≤w oraz przy u┐yciu sond kosmicznych.

S│o±ce

S│o±ce
Jest jedn▒ z gwiazd, podobn▒ do wielu innych, widocznych na nocnym niebie. Zajmuje centralne miejsce w uk│adzie s│onecznym. Ze wzglΩdu na bardo du┐▒ masΩ (1,989 *10 do potΩgi 30 kilograma) utrzymuje wok≤│ siebie si│▒ grawitacji wszystkie planety i drobniejsze cia│a niebieskie. Zachodz▒ w nim reakcje termoj▒drowe, dostarczaj▒ce ogromne ilo╢ci energii, kt≤ra pod postaci▒ ╢wiat│a i ciep│a, umo┐liwia istnienie ┐ycia na Ziemi.

powiΩksz

Merkury
Planeta najbli┐sza S│o±ca , niewielka, rozmiarami przypomina KsiΩ┐yc. Temperatura jego czΩ╢ci o╢wietlonej przez S│o±ce wynosi 700 K, natomiast temperatura czΩ╢ci przeciwnej "jedynie" 100 K. Posiada bardzo rozrzedzon▒ atmosferΩ, z│o┐on▒ w 98% z helu i w 2% z wodoru.

powiΩksz

Wenus
Druga od s│o±ca. Pod wzglΩdem rozmiar≤w i masy przypomina ZiemiΩ. Jest otoczona atmosfer▒, w kt≤rej wznosi siΩ warstwa chmur tak gΩsta, ┐e nie mo┐na z Ziemi obserwowaµ ┐adnych szczeg≤│≤w powierzchni Wenus. DziΩki badaniom przeprowadzonym przez automatyczne sondy kosmiczne wiemy, ┐e powierzchnia Wenus ma charakter skalisty. Temperatura wynosi 748 K (475 stopni Celsjusza), sk│adaj▒cej siΩ g│≤wnie z dwutlenku wΩgla (96%) i azotu (3%) jest 90 razy wiΩksze od ci╢nienia ziemskiego. W ni┐szych warstwach atmosfery wiej▒ silne wiatry, a tak┐e zachodz▒ wy│adowania elektryczne.

Ziemia oraz KsiΩ┐yc
powiΩksz powiΩksz KsiΩ┐yc

Trzecia od s│o±ca. Znamy j▒ dobrze z w│asnych obserwacji, ksi▒┐ek, film≤w, lekcji geografii.
ZiemiΩ obiega KsiΩ┐yc. Rozleg│e r≤wniny na jego powierzchni, widoczne przez lornetkΩ jako ciemne obszary, zosta│y w dawnych czasach nazwane morzami. Dzi╢ wiemy, ┐e na KsiΩ┐ycu nie ma wody. Brak r≤wnie┐ atmosfery. Charakterystyczn▒ form▒ na powierzchni KsiΩ┐yca s▒ kratery, powsta│e wskutek upadk≤w meteoryt≤w. Niekt≤re s▒ jednak pochodzenia wulkanicznego. Jego nazw▒ objΩto ca│▒ grupΩ cia│ niebieskich, okr▒┐aj▒cych planety. Ziemski ksiΩ┐yc jest wyj▒tkowo du┐y w por≤wnaniu do planety, kt≤r▒ obiega. Jego oddzia│ywanie grawitacyjne powoduje zjawisko przyp│yw≤w.

powiΩksz powiΩksz

Mars
Czwarty od S│o±ca. Nazwany imieniem boga wojny z powodu czerwonej barwy. Jego powierzchnia przypomina ziemskie pustynie, kamieniste, pokryte czerwonym py│em, zawieraj▒ce tlenki ┐elaza. Znajduj▒ siΩ tam kratery pochodzenia meteorytowego oraz kaniony ze ╢ladami erozji wodnej. ªrednia temperatura wynosi 218 K (-55 stopni Celsjusza). W pobli┐u r≤wnika mo┐e siΩ podnie╢µ do oko│o 0 stopni Celsjusza. Mars jest otoczony rzadk▒ atmosfer▒. Istniej▒ przypuszczenia ┐e w czapach lodowych na biegunach istnieje zamarzniΩta woda. Ma 2 ksiΩ┐yce, Phobos i Deimos.

Planetoidy
S▒ to cia│a niebieskie bΩd▒ce bry│ami skalnymi o ╢rednicy poni┐ej 1000 km, obiegaj▒ce S│o±ce po orbitach eliptycznych, zawartych w wiΩkszo╢ci pomiΩdzy Marsem i Jowiszem. Znanych jest oko│o 2000 planetoid. WiΩkszo╢µ ma ╢rednicΩ kilku lub kilkudziesiΩciu km. NajwiΩksza z planetoid, Ceres, ma ╢rednicΩ 770 kilometr≤w.

powiΩksz

Jowisz
Pi▒ty od s│o±ca. NajwiΩksza planeta w Uk│adzie S│onecznym, 300 razy masywniejsza od Ziemi, o ╢rednicy 11 razy wiΩkszej od ╢rednicy naszej rodzimej planety. Otula go gΩsta atmosfera. Obiega go 16 ksiΩ┐yc≤w. Jednym z najbardziej interesuj▒cych okaza│ siΩ Io. WystΩpuje na nim dzia│alno╢µ wulkaniczna, o czym wiemy dziΩki sondom kosmicznym.

powiΩksz

Saturn
Sz≤sty od S│o±ca. obiega go 18 ksiΩ┐yc≤w. Zaliczany do planet-olbrzym≤w. Planeta przedstawia bardzo interesuj▒cy widok, poniewa┐ otacza go piΩkny pier╢cie±, sk│adaj▒cy siΩ z bardzo drobnych kamieni i py│≤w. Grubo╢µ pier╢cieni wynosi zaledwie oko│o 150 metr≤w, lecz rozci▒gaj▒ siΩ one na wielkim obszarze, od 72.000 kilometr≤w do 139.000 kilometr≤w od ╢rodka planety.

Uran

Uran
Si≤dmy od S│o±ca, zaliczany do planet olbrzym≤w. Osobliwo╢ci▒ jest po│o┐enie jego osi obrotu, le┐▒cej niemal w p│aszczy╝nie obiegu wok≤│ S│o±ca. Ma 5 ksiΩ┐yc≤w.

powiΩksz powiΩksz

Neptun
Od S│o±ca ≤smy w kolejno╢ci. Zaliczany do planet-olbrzym≤w. Ma gΩst▒, rozleg│▒ atmosferΩ, sk│adaj▒c▒ siΩ g│≤wnie z wodoru, helu, metanu. Dociera tam ju┐ tylko niewielka czΩ╢µ promieniowania s│onecznego, dlatego temperatura powierzchni wynosi prawdopodobnie oko│o 70 K. Obiegaj▒ go 2 ksiΩ┐yce.

powiΩksz powiΩksz

Pluton
Najdalsza planeta. Odkryta dopiero w 1930 roku. Jest niewielka, jej powierzchniΩ pokrywaj▒ zestalone gazy. Obiega go ksiΩ┐yc Charon.

Poza Uk│adem S│onecznym, kt≤rego rozmiary w por≤wnaniu do reszty Wszech╢wiata s▒ mikroskopijne, rozci▒gaj▒ siΩ niewyobra┐alnie wielkie przestrzenie, o kt≤rych nieco informacji przekazali╢my w poprzednich artyku│ach.

Panorama ca│ego uk│adu s│onecznego z orbitami planet.

Kilka zdjΩµ innych obiekt≤w astronomicznych.

nastΩpna nastΩpna T.W.