PodkrΩcanie to ostatnio bardzo modny proceder w╢r≤d m│odych ludzi. Polega ono na zwiΩkszaniu czΩstotliwo╢ci zegara ponad jego nominaln▒ warto╢µ. Przy╢piesza to dzia│anie procesora i ca│ego systemu, ale niesie ze sob▒ r≤wnie┐ ryzyko przegrzania procesora i jego uszkodzenie.

Pocz▒tki overclockingu

Na pocz▒tku istnienia PC (XT i AT) podkrΩcanie by│o bardzo skomplikowanym procesem. Polega│o ono na wymienieniu kwarcowych oscylator≤w zegar≤w, kt≤re zazwyczaj by│y wlutowane na sta│e w p│ytΩ g│≤wn▒. By│a to zatem praca dla majsterkowicz≤w, na dodatek niebezpieczna dla drogiego sprzΩtu. Nie by│a to wiΩc zabawa dla wszystkich. PoprawΩ przynios│y czasy 486. WiΩkszo╢µ p│yt g│≤wnych wyposa┐ono w narzΩdzia do stosunkowo │atwej manipulacji czΩstotliwo╢ci▒ szyny i mno┐nikiem. I tak z dobrze ch│odzonego 486 25 MHz udawa│o siΩ stworzyµ 486 33 MHz. Nie by│ to mo┐e spektakularny wynik, ale dawa│o siΩ odczuµ pewn▒ r≤┐nicΩ.
Jednak dopiero od procesora Pentium mo┐na m≤wiµ o boomie na overclocking. DziΩki manipulacji mno┐nikiem i zegarem FSB najczΩ╢ciej przez zworki, podkrΩcanie procesor≤w sta│o siΩ nie czarn▒ magi▒, ale do╢µ czΩstym procederem w╢r≤d najczΩ╢ciej hobbyst≤w komputerowych, a tych jest du┐o. Sta│ siΩ tak┐e obiektem zainteresowa± grup przestΩpczych, kt≤re wpad│y na pomys│ sprzedawania procesor≤w z podkrΩconymi procesorami (tzw. szlifowane procesory), oszukuj▒c tym klienta (lepsze to ni┐ handel broni▒ czy narkotykami - dop. Tomass). O ile legalno╢µ podkrΩcania jest w normalnych warunkach nielegalna, to jednak szlifowanie procesor≤w jest przestΩpstwem, poniewa┐ oszukuje siΩ nabywcΩ.

Zasada podkrΩcania

WiΩkszo╢µ procesor≤w jest z jednej serii produkowanej na jednej linii produkcyjnej. I tak np. Athlon 900 MHz i Athlon 1 GHz to uk│ady o tej samej architekturze i budowie. Dzieje siΩ tak dlatego, ┐e nie op│aca siΩ budowaµ oddzielnych linii produkcyjnych dla procesor≤w o r≤┐nych tylko czΩstotliwo╢ciach. Wszystkie nowe procesory z tej serii s▒ wiΩc najprawdopodobniej przystosowane do pracy z maksymalnym zegarem 1,33 GHz (bo taki jest najszybszy procesor z tej rodziny z jednakowym j▒drem). Warto te┐ zwr≤ciµ uwagΩ na to, ┐e od tego 1,33 GHz jest jeszcze trochΩ zapasu i mo┐na go tak┐e wykorzystaµ. A wiΩc dlaczego nie wykorzystywaµ mocy drzemi▒cej w procesorze? Ciekawym paradoksem jest te┐ np. 486 SX. W swojej obudowie posiada on tak┐e jednostkΩ zmiennoprzecinkow▒, ale jest ona wy│▒czona...
Sam proces podkrΩcania polega na zwiΩkszeniu mno┐nika i/lub czΩstotliwo╢ci FSB i napiΩcia j▒dra procesora. Mimo, ┐e wydaje siΩ to proste, wcale takie nie jest. Nale┐y mieµ bowiem ╢wiadomo╢µ czym siΩ dysponuje. Nie mo┐na bowiem wykluczyµ, ┐e nie mo┐emy podkrΩciµ procesora, poniewa┐ ma on blokadΩ mno┐nika lub czΩstotliwo╢ci FSB, albo RAM nie wyrabia i wiele innych problem≤w. Odno╢nie blokady czΩstotliwo╢ci- Intel stosuje j▒ w kilku procesorach (g│≤wnie Celeronach). WystΩpuje ona w p│ytach g│≤wnych w 100% zgodnych ze specyfikacj▒ Intela. Polega ona na wys│aniu sygna│≤w do chipsetu albo o wysokim sygnale (100 MHz), albo o niskim (66 MHz). Inne zabezpieczenia - blokada mno┐nika- Intel stosuje ju┐ w niekt≤rych wersjach Pentiuma 133 MHz, obecnie wiΩkszo╢µ nowych Pentium≤w ma tΩ blokadΩ. Kolejna przeszkod▒ mo┐e byµ RAM, a w│a╢ciwie jego czas dostΩpu. Je┐eli chcemy, aby nasz np. Celeron 300 MHz mia│ pracowaµ np. z czΩstotliwo╢ci▒ 450 Mhz nale┐y posiadaµ RAM o czasie dostΩpu co najmniej 8 ns. Natomiast je╢li chce siΩ zmieniµ magistralΩ na 133 Mhz, to ju┐ czas dostΩpu powinien wynosiµ co najmniej 6 ns. O ile ten warunek jest zawsze spe│niany w nowszych PC, to je┐eli dysponujemy trochΩ starszym sprzΩtem, mo┐emy siΩ spotkaµ z t▒ przeszkod▒. Jeszcze inn▒ i najwa┐niejsz▒ jest brak dobrego ch│odzenia. Bowiem ch│odzenie to najwa┐niejszy element w overclockingu. Bez niego nasz procesor mo┐e siΩ przegrzaµ i uszkodziµ. Ale dok│adnie o tym p≤╝niej. Przy podkrΩcaniu warto te┐ zobaczyµ, czy nasza jednostka nie jest ju┐ podkrΩcona, bo je┐eli nasz procesor by│ "szlifowany", to nic po podkrΩcaniu. Nie ma jednak doskona│ej metody do sprawdzenia tego. Innym elementem naszego PC jest p│yta. Je┐eli mamy tani▒ p│ytΩ "no name", to mo┐emy sobie wybiµ overclocking. P│yty te charakteryzuj▒ siΩ u┐ywaniem materia│≤w o niskiej jako╢ci i niezbyt one siΩ nadaj▒ do podkrΩcania. Warto te┐ zobaczyµ, czy producent p│yty zaopatrzy│ j▒ w radiator na northbridge'u. Je┐eli nie to nale┐y go dokupiµ. 

Sprawa ciep│a

Spraw▒ wydzielanego przez procesor ciep│a jest w overclockingu najwa┐niejsz▒ spraw▒. Jasne jest, ┐e wraz ze wzrostem czΩstotliwo╢ci procesora wzrasta ilo╢µ wydzielanego ciep│a. Je┐eli nie ma dobrego systemu ch│odzenia, to procesor mo┐e ulec awarii. Procesor jest zbudowany z milion≤w element≤w logicznych umieszczonych w krysztale krzemu. Je┐eli temperatura jest za wysoka, mo┐e doj╢µ do dyfuzji - powolnego mieszania siΩ domieszek z krzemem. Ten powolny proces mo┐e sprawiµ, ┐e procesor najpierw bΩdzie wolniejszy, a p≤╝niej nast▒pi jego ca│kowite uszkodzenie. Warto wiΩc zastanowiµ siΩ nad naprawdΩ dobrym ch│odzeniem. Ciekawym pomys│em jest modu│ Peltiera- p│ytka o niezwyk│ej przewodno╢ci cieplnej. Na nim instaluje siΩ wiatraczki o odpowiednio du┐ej mocy. Mo┐na te┐ wykorzystaµ dwa lub wiΩcej wiatrak≤w. Innym pomys│em jest wykorzystanie zamiast wiatrak≤w ch│odzenia wod▒. Ten niezwyk│y pomys│ ma jednak spor▒ wadΩ- potrzebny jest du┐y wymiennik ciep│a. Je┐eli wiΩc mamy w pobli┐u akwarium i chcemy u┐yµ komputera jako grza│ki i ma siΩ trochΩ wolnego czasu, mo┐na zrobiµ ch│odzenie wodne. Polega ono na umieszczeniu na procesorze szczelnej koszulki z np. aluminium lub PCV, kt≤ry nale┐y pod│▒czyµ z systemem dwu rurek- wpompywuj▒c▒ wodΩ do koszulki i wypompowywuj▒c▒ j▒ stamt▒d. Istnieje jednak pewne niebezpiecze±stwo czyhaj▒ce z dw≤ch stron. Pierwsz▒ jest nieszczelno╢µ systemu ch│odzenia, a przez to mo┐liwe jest zwarcie na p│ycie g│≤wnej i jej zniszczenie. Druga jest zwi▒zana z procesorami K6-2 i III- metalow▒ obudow▒ i mo┐liwo╢ci▒ korozji. Nale┐y wtedy nie dopu╢ciµ do bezpo╢redniego kontaktu wody z powierzchni▒ procesora lub ca│kowicie zrezygnowaµ z tego typu ch│odzenia. Jest jeszcze inny problem o wiele mniej gro╝ny w skutkach- oblodzenie procesora, zw│aszcza w zimie. Nale┐y wtedy ogrzaµ go i wysuszyµ z wilgoci. Powinien dzia│aµ normalnie. Najbardziej jednak skutecznym rodzajem ch│odzenia jest ch│odzenie ciek│ym azotem. Jednak ze wzglΩdu na cenΩ nie bΩdΩ o nim m≤wi│. 

Ostatnie s│owa

W tych ostatnich s│owach chcia│bym powiedzieµ, ┐e nale┐y szczeg≤lnie uwa┐aµ na ch│odzenie. Bez tego bardzo │atwo o przegrzanie i uszkodzenie fizyczne (czytaj ostateczne) procesora. Mam nadziejΩ, ┐e te informacje bΩd▒ u┐yteczne dla szerokiej rzeszy u┐ytkownik≤w komputer≤w. Jednak chcia│bym powiedzieµ, ┐e to Ty czytelniku bierzesz odpowiedzialno╢µ za ew. szkody powsta│e w wyniku overclockingu. WiΩc zadbaj o dobre ch│odzenie.

Gall_Anonim16
krzysiekpa@go2.pl
http://www.procesorki.hg.pl