adszed│ czas, aby╢ napisa│ sw≤j pierwszy, zupe│nie prawdziwy program. W ten spos≤b zapoznasz siΩ z podstawowymi zasadami pisania program≤w w pascalu. Tw≤j pierwszy program mo┐e wygl▒daµ tak:
Program pierwszy_program; Begin End.
Program sk│ada siΩ z trzech wierszy. Pierwszy posiada s│owo "program" i unikaln▒ nazwΩ programu napisan▒ po spacji. Nazwa programu musi byµ jednym wyrazem. Wiersz ko±czy siΩ ╢rednikiem. ªrednik stawia siΩ w pascalu po wiΩkszo╢ci instrukcji. NastΩpny wiersz posiada s│owo "begin" sygnalizuj▒ce, ┐e po s│owie begin znajduj▒ siΩ instrukcje, jakie ma wykonaµ program. Po s│owie begin nie stawiamy ╢rednika, gdy┐ razem ze s│owem "end" tworz▒ one jedn▒ instrukcjΩ, tzw. instrukcjΩ grupuj▒c▒, kt≤ra │▒czy wszystkie zawarte miΩdzy nimi instrukcje w logiczn▒ ca│o╢µ. Po s│owie "end" stawiamy kropkΩ, gdy┐ jest to koniec programu - robimy to zawsze po ostatnim s│owie "end" w programie.
MiΩdzy s│owami "begin" i "end" nie ma ┐adnych wierszy, tak wiΩc program nie ma ┐adnych zada± do wykonania. Taki program jedynie uruchamia siΩ (w miejscu s│owa "begin") i ko±czy (w miejscu s│owa "end."). Spr≤buj napisaµ program, zapisz go w pliku (w celach bezpiecze±stwa r≤b to zawsze przed uruchomieniem programu) i uruchom kombinacj▒ klawiszy CTRL+F9. Ekran przez chwilΩ mignie - w│a╢nie w chwili, gdy Tw≤j program bΩdzie uruchomiony.
Programi╢ci czΩsto opuszczaj▒ pierwszy wiersz programu z jego nazw▒, gdy┐ nie jest on wymagany przez Turbo Pascal. Jest to jednak element jΩzyka i radzΩ go nie pomijaµ.
A teraz pora rozbudowaµ program - tak, aby wy╢wietla│ on jaki╢ napis:
Program pierwszy_program; Begin Writeln('To jest napis, kt≤ry program wy╢wietli'); End.
Jak widaµ, jedyn▒ r≤┐nic▒ jest dodanie instrukcji "writeln". Jest to tzw. procedura, czyli pewien "podprogram", kt≤ry mo┐emy wywo│aµ odwo│uj▒c siΩ do jego nazwy. Tak siΩ sk│ada, ┐e procedura "writeln" jest standardowym elementem pascala, wiΩc jest zawsze dostΩpna. Zaraz po nazwie wywo│anej procedury podali╢my jej w nawiasie parametr - napis ujΩty w apostrofy. ZapamiΩtaj: w pascalu napisy ujmuje siΩ w apostrofy.
Uruchomienie programu powoduje wy╢wietlenie na ekranie tekstowym napisu podanego procedurze "writeln" jako parametr. Program jednak sko±czy siΩ zaraz po wy╢wietleniu go. Mo┐na tego unikn▒µ modyfikuj▒c go:
Program pierwszy_program; Begin Writeln('To jest napis, kt≤ry program wy╢wietli'); Readln; End.
U┐yta procedura "readln" te┐ jest standardowym elementem pascala. W naszym przypadku nie podali╢my jej ┐adnych argument≤w - po prostu postawili╢my po niej ╢rednik. W powy┐szym programie spowoduje ona jego zatrzymanie a┐ do naci╢niΩcia klawisza >ENTER<.
Opr≤cz "writeln" w pascalu istnieje te┐ prawie identyczna procedura "write". Obs│uguje j▒ siΩ tak samo. Jest jednak pewna r≤┐nica: "writeln" po wy╢wietleniu napisu przechodzi kursorem do kolejnego wiersza ekranu, a "write" - nie. Na przyk│ad w programie:
Program napis; Begin Write('Micha│ '); Write('Staszkiewicz'); Readln; End.
S│owa 'Micha│' i 'Staszkiewicz' bΩd▒ wypisane w tym samym wierszu, a w programie:
Program napis; Begin Writeln('Micha│'); Writeln('Staszkiewicz'); Readln; End.
s│owo 'Micha│' bΩdzie wypisane w jednym wierszu, a s│owo 'Staszkiewicz' w kolejnym.
I to by by│o dzisiaj na tyle :).
Jeszcze tylko jedna ciekawostka: s│owa "program", "begin" i "end" to tzw. s│owa kluczowe. S▒ to specyficzne dla jΩzyka programowania s│owa, kt≤rych znaczenie jest ╢ci╢le zarezerwowane i kt≤rych nie mo┐na u┐yµ w innym znaczeniu. Edytor Turbo Pascala wyr≤┐nia je kolorem bia│ym w edytowanym kodzie programu. W pascalu jest kilkadziesi▒t s│≤w kluczowych.
Jeszcze co╢ na pocieszenie: w pascalu nie rozr≤┐nia siΩ wielkich i ma│ych liter (z wyj▒tkiem warto╢ci napis≤w ujΩtych w apostrof). Tak wiΩc s│owa "PROGRAM", "program", "Program", "pROGRAM" maj▒ identyczne znaczenie. Jest to pewne u│atwienie dla pocz▒tkuj▒cych. W praktyce jednak w konkretnym programie lepiej trzymaµ siΩ raz obranych zasad, gdy┐ zwiΩksza to jego czytelno╢µ.
ZapamiΩtaj: