Interpunkcja i kosmetyka

Tutaj postaram siΩ zgromadziµ wszystko, co wiem o interpunkcji w jΩzyku angielskim, oraz wszelkich innych elementach "pozatre╢ciowych" typu tekst pochy│y. Zasady interpunkcji angielskiej s▒ r≤┐ne od polskich. Wypada sw≤j napisany tekst pod tym wzglΩdem uwa┐nie przejrzeµ, jako ┐e zdarza siΩ, i┐ dwa zdania na oko r≤┐ni▒ce siΩ tylko przecinkiem, maj▒ inne znaczenia!

• apostrof (') apostrophe przed "s" - jako zaznaczenie posiadania: That is Peter's wife, not mine.; w formach skr≤conych jako substytut opuszczonych liter: I'm=I am, the summer of '69=1969; b▒d╝ czasem do zaznaczania liczby mnogiej w wyj▒tkowych przypadkach: He is still in his early 40's - tu jednak mo┐liwe jest jego opuszczenie.
  
  
• cudzys│owy ('' lub "") quotation marks lub inverted commas W Wielkiej Brytanii u┐ywa siΩ pojedy±czych cudzys│ow≤w (nale┐y pamiΩtaµ, ┐e - choµ niemo┐liwe jest pokazanie tego w tym miejscu - pierwszy z cudzys│ow≤w ma dzi≤b skierowany do g≤ry, a ostatni w d≤│), natomiast w Stanach podw≤jnych. BrE: 'Help! Someone's trying to rape me!'; AmE: "Help! Someone's trying to rape me!. Nale┐y pamiΩtaµ, i┐ w jΩzyku angielskim w og≤le nie wystΩpuje cudzys│≤w dolny znany z jΩzyka polskiego. U┐ywa siΩ cudzys│ow≤w wok≤│: wypowiadanych s│≤w, cytowanych dok│adnie 'What happened to Windows'98 during the presentation?' Bill Gates asked his programmers.; s│≤w, do kt≤rych chcemy przyci▒gn▒µ wyj▒tkow▒ uwagΩ w jakim╢ celu, np. s│≤w slangowych, stwierdze± ironicznych, itp. TPSA is trying to gain publicity by providing 'free' access to the Internet.; tytu│≤w artyku│≤w, ksi▒┐ek, wierszy, sztuk, itd: Brian Friel's 'The Enemy Within' is an outstanding book.; kr≤tkich cytat≤w lub powiedze±: Do you know the origin of the saying 'Marxism is dead'?.
  
  
• dwukropek (:) colon u┐ywany:
  --- przy rozpoczynaniu wymieniania: This is what I think: TPSA will yield to our protests, or we'll be forced to take more serious action.
  --- w bardziej formalnych tekstach, przed zdaniem b▒d╝ wyra┐eniem rozszerzaj▒cym poprzednie, b▒d╝ daj▒cym wyja╢nienia: The garden had been neglected for a long time: it was overgrown and full of weeds. Ewentualnie mo┐na u┐yµ tutaj ╢rednika, b▒d╝ zrobiµ z tego dwa zdania. Nie wolno jednak w tym miejscu postawiµ przecinka.
  --- przy wprowadzaniu cytatu, zazwyczaj z wciΩciem:
  

  As Shakespeare writes:
          'Time hath, my lord, a wallet at his back,
  	 Wherein he puts alms for oblivion;
  	 A great-siz'd monster of ingratitudes;
  	 Those scraps are good deeds past;'
  And this thought of his must stay in a reader's mind long
  after putting the book away.

  
  
• "│amane przez" - je╢li kto╢ zna lepsz▒ polsk▒ nazwΩ na to: (/), niech da znaµ! slash lub oblique U┐ywane w celu zasygnalizowania alternatywnych mo┐liwo╢ci: A short-story writer must employ his/her imagination to develop his/her ideas in such a short form. Istnieje te┐ ten sam znaczek, ale w ty│ (\), czyli backslash, ale nie znam jego zastosowa± poza, oczywi╢cie, informatycznymi.
  
  
• │▒cznik, mylnie nazywany my╢lnikiem (ten ostatni jest d│u┐szy) (-) hyphen Do │▒czenia s│≤w wieloczΩ╢ciowych (z│o┐onych): hard-hearted, short-shighted; przy formowaniu s│≤w z u┐yciem przedrostka i nazwy w│asnej: pre-Raphaelite, anti-European; przy liczbach z zakresu 21-99: thirty-six; nieobowi▒zkowo przy │▒czeniu przedrostka zako±czonego samog│osk▒ ze s│owem zaczynaj▒cym siΩ t▒ sam▒ samog│osk▒: co-operate(np. modu│ sprawdzania pisowni w Wordzie nie toleruje innej formy); przy przenoszeniu wyrazu do nastΩpnego wiersza. Nale┐y te┐ zwr≤ciµ uwagΩ, ┐e │▒cznik mo┐e pojawiaµ siΩ lub nie pojawiaµ pomiΩdzy takimi samymi s│owami, ale pe│ni▒cymi r≤┐ne funkcje w zdaniu:I am 20 years old., aleI am a 20-year-old football fan.
  
  
• ma│pka, ma│pa, cycek (@) at, at-sign NiezbΩdna czΩ╢µ adres≤w poczty elektronicznej: tlumacz@english.w3.pl, ale nie tylko. Ostatnio zauwa┐am - oczywi╢cie w tekstach nieformalnych oraz slangowych - coraz czΩstsze u┐ywanie ma│pki, szczeg≤lnie w Stanach, jako zamiennika s│owa "at": The conference will take place on July the 2^nd @4pm.
  
  
• kropka (.) full stop, b▒d╝ period (po ameryka±sku) Oczywi╢cie, na ko±cu zdania, kt≤re nie jest pytaniem, ani zdaniem wykrzyknikowym. I fell off my bed. Tak┐e, choµ nie zawsze (i nie pod takimi warunkami jak w polskim), na ko±cu skr≤t≤w i akronim≤w. Jan. = January, ale zapis Jan te┐ jest czΩsto spotykany. Nie spotka│em siΩ natomiast z nieopatrzonym kropkami skr≤tem typu e.g. = egzampli gratia, czyli z │aciny - na przyk│ad.
  
  
• kursywa, czyli tekst pochy│y italics W przypadku pisma odrΩcznego, pisanego "zwyk│▒" maszyn▒ do pisania oraz w przyk│adach, kt≤re zaraz podam kursywa zast▒piona jest podkre╢leniem (underlined). U┐ywamy kursywy do: zaznaczenia wiΩkszego nacisku na jaki╢ wyraz: I'm not going to do that - you are.; do wskazywania tytu│≤w ksi▒┐ek, sztuk, itp.: The letter in The Times caused multiple responses from the readers.; do zaznaczania s│≤w obcych: When I was in Poland I ate those famous zapiekankas of theirs..
  
  
• my╢lnik, nie myliµ z │▒cznikiem ( - ) dash Nieformalnie, my╢lnik u┐ywany jest w miejscu dwukropka b▒d╝ ╢rednika, zapocz▒tkowuj▒c podsumowanie, b▒d╝ konkluzjΩ tego, co zosta│o powiedziane wcze╢niej: DOS had Mazowia, Windows had CP, and every printer had its own standard - it was chaos. U┐ywamy go tak┐e do odzielenia komentarza, b▒d╝ dodatkowej my╢li (sprzecznej lub uzupe│niaj▒cej poprzedni▒): He knew nothing about her former husband - or so he said. W tym ostatnim przypadku mo┐na spotkaµ siΩ z graficzn▒ reprezentacj▒ my╢lnika jako dw≤ch kresek ( -- ).
  
  
• nawiasy okr▒g│e (()) brackets albo parentheses oddzielaj▒ dodatkow▒ informacjΩ lub komentarz od reszty zdania: There may be one concept of freedom (in this formal sense), but many conceptions of it (that is, many substantive ways of filling out the formula).; zawieraj▒ odniesienie do innej czΩ╢ci pracy, innej ksi▒┐ki, itd. This moral ambiguity is a feature of Shakespeare's later works (see Chapter Eight).; zamykaj▒ liczby w tek╢cie ci▒g│ym: His objectives are (1) to monopolise the market of operating systems, and (2) to rule the world by means of peeking software hidden in his operating systems.
  
  
• nawiasy kwadratowe ([]) square brackets s▒ u┐ywane do oznaczania komentarzy czynionych w czasie edycji, t│umaczenia, cytowania, itd.: This was his first [sic!] sexual intercourse., a tak┐e do dodawania form gramatycznych, gdy w oryginalnym tek╢cie (przed t│umaczeniem lub cytowaniem) ich brakuje: Britain in [these] years was almost without any army.
  
  
• przecinek (,) comma Przecinki oznaczaj▒ kr≤tk▒ przerwΩ w m≤wieniu, s│u┐▒ te┐ do dzielenia zdania na czΩ╢ci tak, by │atwiej by│o ╢ledziµ jego znaczenie. U┐ywa siΩ ich:
  
  --- do rozdzielania s│≤w, pojΩµ, itp. w czasie ich wymieniania: I bought an axe, a pair of shoes, a blue marker, and a bottle of ginger beer. Jak widaµ, przed "and" mo┐e po angielsku wyst▒piµ przecinek (u nas przed "i" zdarza siΩ to tylko w wyj▒tkowych przypadkach), choµ nie jest to obowi▒zkowe, kiedy jasno╢µ przekazu jest wystarczaj▒ca: My father and I were busy washing the car. Najwa┐niejszy jest wiΩc w u┐ywaniu przecinka przed "and", a tak┐e przed "or" wzgl▒d na bycie zrozumianym przez odbiorcΩ.
  --- do rozdzielania fraz lub zda± pojedy±czych w zdaniu z│o┐onym: If you keep calm, take your time, concentrate and think ahead, then you're likely to pass your driving test.
  --- przed i po tzw. zdaniu wtr▒conym, czyli daj▒cym dodatkow▒, ale nie niezbΩdn▒ informacjΩ o rzeczowniku, po kt≤rym wystΩpuje: Bill Gates, the IT tycoon, has recently admitted his company to having been penetrated by KGB. Uwaga: nie u┐ywa siΩ przecink≤w, je╢li zdanie po rzeczowniku definiuje, czyli dostarcza niezbΩdn▒ informacjΩ do istnienia zdania: Women who have fair hair are called "blonds". Por≤wnajmy to ze zdaniem, gdzie podobne zdanie nie jest definiuj▒ce, a wiΩc jest zdaniem wtr▒conym - a wiΩc musi byµ otoczone przecinkami: My girlfriend, who has fair hair, is called Blondie. Rozr≤┐nienie pomiΩdzy tymi dwoma rodzajami zda±: definiuj▒cym i niedefiniuj▒cym jest niezmordowanie wa│kowane na egzaminach typu Proficiency.
  --- do rozdzielania zda± r≤wnorzΩdnych, szczeg≤lnie d│ugich, po│▒czonych sp≤jnikami takimi jak: "and, as, but, for, or" What you're suggesting is quite interesting, but I must tell you that I already have a wife.
  --- do oddzielenia s│owa wprowadzaj▒cego, b▒d╝ przys│≤wka albo wyra┐enia przys│≤wkowego od reszty zdania: Oh, so that's what a well-designed web page looks like!, By the way, did you hear the news about introducing censorship on the Internet?
  --- do oddzielenia tzw. tag question, czyli retorycznego zapytania o potwierdzenie, tak typowego dla jΩzyka angielskiego, a przywa┐nie t│umaczonego na polski jako "...prawda?, ...nieprawda┐?": It's quite easy, isn't it?, Let's go and kill that idiot, shall we? --- przy zapisie czyjej╢ wypowiedzi, przed lub po "he said" itp.: 'Come back soon,' he said. --- przed nied│ugim cytatem: It was Gates who said, 'I don't care which operating system you chose as long as it is Windows95'.
  
  
• pytajnik, znak zapytania (?) question mark U┐ywa siΩ go naturalnie na ko±cu zdania pytaj▒cego: What have you done to this cat?, a tak┐e jako wyra┐enie niepewno╢ci, czy podawana informacja jest prawdziwa, zazwyczaj przy datach: John Marston (?1575-1634)
  
  
• ╢rednik (;) semicolon u┐ywa siΩ go zamiast przecinka, tam, gdzie rozdzielane wyra┐enia b▒d╝ zdania ju┐ przecinki zawieraj▒: Whe was determined to succeed whatever the cost; she would achieve her aim, whoever might suffer on the way.. W tekstach formalnych pojawia siΩ czΩsto pomiΩdzy dwoma r≤wnorzΩdnymi wyra┐eniami, jakby zastΩpuj▒c sp≤jnik: The music of the sea became louder; at last the storm was coming.
  
  
• wielokropek (...) dots zwany tak┐e ellipsis, pl.: ellipses Wskazuj▒ na ominiΩcie s│≤w lub wiΩkszej ilo╢ci tekstu (np. w cytatach). Du┐o rzadziej u┐ywa siΩ wielokropka w "polskim" zastosowaniu, czyli jako imitacji zawieszenia g│osu, b▒d╝ podniesienia napiΩcia.
  
  
• wykrzyknik (!) exclamation mark, exclamation point(US) na ko±cu zdania wykrzyknikowego. Wyra┐a zaskoczenie, rado╢µ, z│o╢µ, b≤l, b▒d╝ inne skrajne uczucia: That's great!, 'Ouch!' she cried when I pinched her lovely buttock. Nieformalnie, mo┐na u┐ywaµ wiΩcej ni┐ jednego wykrzyknika, b▒d╝ kombinacji wykrzyknika i znaku zapytania: Are you crazy!?