Incontinentie, bewegen en gezondheid

Informatie voor de 55-plusser met incontinentie

Bewegen: gezond en nog leuk ook

Regelmatig bewegen heeft een positieve invloed op de gezondheid en kan bovendien heel leuk zijn. Incontinentie hoeft zeker geen belemmering te zijn om (meer) te bewegen. Dat leggen we in deze folder uit. U zult zien dat u zich een stuk prettiger voelt als u regelmatig in beweging komt en blijft!

Wat is incontinentie?

Onder incontinentie wordt in zijn algemeenheid "het onvoldoende kunnen ophouden van urine en/of ontlasting" verstaan. De meeste mensen met incontinentie hebben last van urine-incontinentie. Incontinentie is vaak een gevolg van gezondheidsklachten, bijvoorbeeld een urineweginfectie, een stofwisselingsziekte, diabetes mellitus (suikerziekte), prostaatvergroting, beroerte of beschadiging van het ruggemerg. Ook na een operatie of ongeval kunnen dergelijke klachten optreden. Daarnaast is incontinentie een probleem dat niet aan leeftijd gebonden is. Door het natuurlijke verouderingsproces van het lichaam lijden echter overwegend ouderen aan deze aandoening.

Oorzaak incontinentie

Urine wordt opgeslagen in de blaas totdat deze vol raakt. Naarmate de blaas voller is, komt er meer aandrang om te gaan plassen. Rond de uitgang van de blaas zit een kringspier die de blaas afsluit. Zonder die kringspier zou u voortdurend urine verliezen. De blaas wordt onder andere op zijn plaats gehouden door de bekkenbodemspieren. Bij het plassen ontspannen de kringspier en de bekkenbodemspieren, de blaas trekt zich samen en de urine loopt naar buiten. Bij urine-incontinentie is er een stoornis in dit mechanisme. Een oorzaak hiervan bij vrouwen kan een verzakking van de baarmoeder zijn. Bij mannen kan het komen door een vergrote prostaat of een prostaatoperatie.

Vormen van incontinentie

De meest voorkomende vormen van incontinentie zijn:
Inspannings- of stress-incontinentie: Deze vorm van incontinentie ontstaat wanneer bij flinke lichamelijke inspanning, zoals tillen, hoesten, lachen of sporten, kleine hoeveelheden urine worden verloren. Deze vorm van incontinentie komt voornamelijk voor bij vrouwen. Langdurige bedlegerigheid, blaasverzakkingen, ouderdom of gebrek aan beweging kunnen hiervan de oorzaak zijn.

Aandrang-incontinentie: Deze vorm van incontinentie ontstaat door een stoornis van de werking van de blaas en komt zowel bij mannen als vrouwen voor. Bij aandrang-incontinentie voelt u herhaaldelijk een plotselinge aandrang om te plassen die men niet altijd kan beheersen. Soms verliest u daarbij grote hoeveelheden urine. Er zijn verschillende oorzaken waardoor aandrang-incontinentie kan ontstaan. Het kan een lichamelijke oorzaak hebben, zoals diabetes, ouderdom, blaasontsteking of een zenuwaandoening, maar het kan ook een psychische aandoening zijn, bijvoorbeeld de angst om de urine niet op te kunnen houden. Een mengvorm van inspannings- en aandrang-incontinentie kan ook optreden.

Druppel-incontinentie: Deze vorm van incontinentie uit zich voornamelijk door het langdurig nadruppelen na het plassen. De oorzaak is meestal een onvoldoende geleegde blaas ten gevolge van een vergroting van de prostaatklier. Deze vorm van incontinentie komt vooral bij mannen voor.

Overloop-incontinentie: Deze vorm van incontinentie komt vooral bij mannen voor en ontstaat doordat de blaas continu vol is. Dit komt door een verstopping van de plasbuis, die onder de blaas ligt, bijvoorbeeld ten gevolge van een prostaatvergroting. De blaasspier kan hierdoor de kracht niet opbrengen om zich te ledigen. Als gevolg hiervan komt de urine dan scheutsgewijs naar buiten.

Behandelingsmogelijkheden

De aard van de behandeling is afhankelijk van de oorzaak en de mate van incontinentie. Bij de behandeling wordt rekening gehouden met eventueel andere aandoeningen, die de oorzaak van de klacht kunnen zijn.

Oefentherapie bij incontinentie

U kunt met behulp van speciale oefeningen het urineverlies tegengaan. Samen met een oefentherapeut kunt u bepalen welke oefeningen het meest geschikt voor u zijn. Hieronder zullen wij de meest voorkomende soorten van incontinentie en de bijbehorende oefeningen voor u op een rijtje zetten.

Stressincontinentie: De oefeningen zijn er speciaal op gericht de bekkenbodemspieren sterker te maken. De kans op urineverlies tijdens korte lichamelijke inspanningen, zoals hoesten, niezen en tillen, zal kleiner worden door het aanspannen van deze spieren.

Aandrang-incontinentie: de oefeningen zijn er speciaal op gericht de bekkenbodemspieren bij aandrang-gevoel gedurende enige tijd aangespannen te houden, met een doorgaande ademhaling en een gekanteld bekken. Het aanspannen van deze spieren geeft een ontspanning van de blaas, terwijl het kantelen van het bekken de druk op de blaas helpt verminderen.

Druppel-incontinentie: de oefeningen voor de bekkenbodemspieren helpen de plas langer op te houden. Ook de toilettraining is hierbij belangrijk.

Bewegingsadvies

Incontinentie betekent voor veel mensen een flinke lichamelijke en geestelijke belasting. Het is een onderwerp dat moeilijk ter sprake komt, omdat veel mensen zich ervoor schamen. Misschien spelen deze redenen ook in uw leven een grote rol, waardoor u niet aan beweging doet uit angst dat u tijdens de inspanning urine verliest. Toch is bewegen voor mensen met incontinentie erg belangrijk. Het kan de situatie helpen te verbeteren. Activiteiten die u goed kunt doen zijn: wandelen, fietsen, bowls, tai-chi of Meer Bewegen voor Ouderen-gymnastiek. Ook in fitnesscentra kunt verschillende goede activiteiten tegenkomen. Behalve dat deze sportieve activiteiten spieren, bloedsomloop en spijsvertering stimuleren, vormen deze activiteiten ook een prettige afwisseling.

Beweegtips

Hieronder volgt nog een paar tips om op een verantwoorde wijze in beweging te komen en te blijven.

  • Kies een activiteit die u leuk vindt en die bij u past.
  • Licht uw begeleider in dat u incontinentie heeft. Hij is dan op de hoogte van uw eventuele angst om tijdens de inspanning urine te verliezen en kan hier in het programma rekening mee houden.
  • Begin altijd met een warming-up.
  • Beweeg op zoveel mogelijk dagen van de week.
  • Bouw duur, intensiteit en frequentie geleidelijk op.
  • Overleg met uw therapeut welke oefening het meest geschikt voor uw vorm van incontinentie is.
  • Rust even uit wanneer het te inspannend wordt en laat u niet opjutten om toch door te gaan.
  • Elke dag een half uur actief zijn is het streven.
  • Kijk in uw gemeentegids; er is vaak meer mogelijk dan uw denkt.
  • Kortom, als u let op deze tips, dan kunnen incontinentie en verstandig bewegen een uitstekend en vooral gezond koppel vormen.

    Meer informatie over incontinentie?
    Stichting ISIS
    Muntelbolwerk 1
    5213 SZ Den Bosch
    (073) 6122822