Reumatoïde artritis, bewegen en gezondheid

Informatie voor de 55-plusser met reumatoïde artritis

Bewegen: gezond en nog leuk ook!

Regelmatig bewegen heeft een positieve invloed op de gezondheid en is bovendien nog leuk ook. Dit geldt voor jong en oud, chronisch ziek of niet. Meer bewegen is juist voor mensen met reumatoïde artritis een goed idee. Het waarom en hoe leggen we in deze folder uit.

Wat is reumatoïde artritis?

Reumatoïde artritis (RA) is een ziektebeeld dat wordt gekenmerkt door een chronische ontsteking van meerdere gewrichten (polyartritis). De ziekte uit zich meestal na het twintigste levensjaar en komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Ontstaan van RA

Het is nog niet bekend waardoor RA veroorzaakt wordt. Het is waarschijnlijk een samenspel van verschillende factoren, waarbij bekend is dat erfelijkheid een zeer kleine rol speelt. Een andere factor kan een ontregeling van het eigen afweersysteem zijn. Op dit moment wordt onderzoek gedaan naar de invloed van hormonen op het ontstaan van RA. RA wordt niet veroorzaakt door een koud en vochtig klimaat. Wel is bekend dat weersomstandigheden van invloed kunnen zijn op de klachten.

Symptomen van RA

Gewrichtsontsteking is een fundamenteel kenmerk van RA. De optredende pijn, stijfheid en zwelling geven aanleiding tot functiebeperking. U kunt uw gewricht minder goed gebruiken. Door de gewrichtsontstekingen kunnen gewrichtsbeschadigingen optreden. Dit kan op haar beurt weer leiden tot misvormingen en een functiebeperking. Andere klachten die mensen met RA kunnen hebben zijn: vermoeidheid, pijn, gewichtsverlies en koorts. Soms kan het ook gaan om stoornissen van bepaalde organen, zoals het hart, de bloedvaten, de longen, de zenuwen en de nieren. RA is dus een ziekte die op het hele lichaam ingrijpt.

Behandeling van RA

Voor RA bestaat geen genezende behandeling. De ziekte kan soms wel vanzelf overgaan. De behandeling die er is, is gericht op het remmen van het ziekteproces en verlichting van de klachten, behoud van optimale beweeglijkheid en het leren omgaan met de ziekte. Er zijn twee soorten medicijnen die gebruikt worden:

  • medicijnen die het ziekteproces verzachten;
  • medicijnen die de symptomen van RA bestrijden.
  • De medicijnen die gebruikt worden zijn met name bedoeld voor de bestrijding van symptomen als pijn en stijfheid. Onnodige bewegingsbeperking kan hierdoor voorkomen worden. De medicijnen onderdrukken de activiteit van de ziekte met als doel het verbeteren van de algemene conditie en het beperken van de gewrichtsbeschadiging. De keuze van de medicijnen hangt af van een aantal factoren: de ernst van uw ziekte, de bijwerkingen van de medicijnen en de reactie op het middel.

    Bewegen en gezondheid

    Regelmatig bewegen met een matige intensiteit leidt al tot een verbetering van uithoudingsvermogen, spierkracht, lichaamssamenstelling en algeheel welbevinden. De kans op bepaalde ziektes neemt af. U zult zien dat zich een stuk prettiger voelt als u regelmatig in beweging komt.

    Bewegen en RA

    Door goed gedoseerde lichaamsbeweging kan de spierkracht worden vergroot en bewegingsbeperking geheel of gedeeltelijk voorkomen worden. Voer daarom sportieve activiteiten onder deskundige begeleiding uit. Uw gewrichten mogen niet overbelast worden. Na de activiteiten mag u zich niet langdurig vermoeid hoeven voelen. Wanneer warmte en zwelling van een gewricht optreedt, moet dit gezien worden als een teken van ontsteking. Dit gewricht is op dat moment niet meer geschikt voor belastende sport- en spelactiviteiten. Bewegingsactiviteiten waarbij de gewrichten vrijwel niet belast worden, blijven echter wel goed mogelijk.

    Bewegingsadvies

    Sportactiviteiten die goed uitvoerbaar zijn, zijn: recreatief zwemmen, gymnastische oefeningen en Meer Bewegen voor Ouderen. Bij deze activiteiten worden de aangedane gewrichten niet te zwaar belast. Voor andere sporttakken zal persoonlijk gekeken moeten worden naar de overbelastingscomponenten. De sportadvisering bij RA is dan ook een individuele aangelegenheid. Bij een Sport Medisch Advies Centrum (SMA) kunt u hiervoor goed terecht. Belangrijk doel van sportactiviteiten bij RA is een algemene ontspanning. Activiteiten als tai-chi en yoga kunnen hieraan bijdragen. Wanneer zich een acute fase van RA voordoet dan moeten de sportieve activiteiten aangepast worden. Als uw gewrichten niet langer pijnlijk en gezwollen zijn, kunt u, na overleg met de fysiotherapeut of arts, weer aan de slag. Een goede opstap is het gebruik van lichte gewichten, met een groot aantal herhalingen. Lichaamsbeweging kan ertoe bijdragen dat u in het dagelijks leven beter functioneert doordat uw mobiliteit vergroot wordt.

    Samen bewegen

    Bewegen in groepsverband is leuk en motiverend. Veel reumapatiëntenverenigingen organiseren hydrotherapiegroepen. Hier kunt u, in verwarmd water en onder begeleiding van een ervaren fysiotherapeut, gericht oefenen. De oefeningen in het water worden gecombineerd met oefeningen op het droge. U zult merken dat u gemakkelijker de discipline van regelmatig bewegen op kunt brengen als u meedoet in een vaste groep. Adressen van hydrotherapiegroepen kunt u opvragen bij de Reumapatiëntenbond.

    Belangrijk voor de begeleiding

    U kunt doorgaans zelf het beste aangeven welke sportieve activiteiten u wel en welke activiteiten u niet kunt doen. Vertel dit dan ook aan uw begeleider, zodat hij hier rekening mee kan houden. Bespreek daarnaast met uw behandelend arts of therapeut welke sportieve activiteiten voor u geschikt zijn.

    Beweegtips

    Hier volgt nog een paar tips om op verantwoorde wijze in beweging te komen en te blijven:

  • Kies activiteiten die u leuk vindt en die bij u passen.
  • Beweeg bij voorkeur in groepsverband; dat kan motiverend werken.
  • Overleg met uw behandelend arts of therapeut voordat u met nieuwe activiteiten begint.
  • Beweeg op zoveel mogelijk dagen van de week.
  • Overbelast uw gewrichten niet; luister goed naar uw lichaam.
  • Herhaal oefeningen wanneer uw gewrichten niet langer pijnlijk en gezwollen zijn.
  • Neem niet deel aan sportactiviteiten wanneer u zich koortsig voelt.
  • Neem spierversterkende oefeningen op in uw dagelijkse ritme.
  • Geef uzelf de ruimte om tijdens een activiteit even rust te nemen.
  • Bouw duur, intensiteit en de frequentie van activiteiten langzaam op.
  • Hydrotherapiegroepen zijn zeer geschikt voor mensen met RA. Bij de Reumapatiëntenbond weten ze waar!
  • Kortom, als u let op deze tips, dan kunnen RA en verstandig bewegen een uitstekend en vooral gezond koppel vormen!

    Meer informatie?
    Reumapatiëntenbond
    Postbus 1370
    3800 BJ Amersfoort
    (033) 461 63 64

    Nationaal Reumafonds
    Postbus 80208
    2508 GE Den Haag
    (070) 350 32 31