www.4x4.pl serwis motoryzacyjny

baner reklamowy
serwis motoryzacyjny


 


 

50 lat Saaba   (2000-01-25)
pw

Seryjną produkcję samochodów w fabryce Saab w Trollhättan rozpoczęto 12 grudnia 1949 roku. Pierwszy samochód - zielony Saab 92 - opuścił taśmę montażową parę tygodni później. Od tego czasu wyprodukowano prawie 3,3 miliona samochodów Saab.


Od prototypu do produkcji seryjnej
Pod koniec II wojny światowej, w latach 1944 - 1945, Saab (skrót utworzony od nazwy: Svenska Aeroplan Aktiebolaget) zadecydował, że odtąd firma oprócz samolotów będzie produkować również samochody. Gunnarowi Ljungströmowi, pracującemu w firmie Saab od roku 1937 na stanowisku projektanta skrzydeł, przydzielono zespół składający się z około 15 osób i polecono stworzyć nowy model samochodu. Po powiększeniu zespołu o projektanta-stylistę Sixtena Sasona, z prowadzonych prac zaczął wyłaniać się projekt samochodu o bardzo zaawansowanej technicznie konstrukcji, inspirowanej osiągnięciami przemysłu samolotowego. Był to pod wieloma względami samochód nietypowy jak na swoje czasy.


Pierwszy prototyp - oznaczony jako Saab 92.001 - był gotowy wczesnym latem roku 1946. W rok później, 10 czerwca 1947, gotowy był drugi prototyp - Saab 92.002 - który zaprezentowano dziennikarzom zebranym w stołówce pracowniczej biura Saab w Linköping.


Prace nad usprawnieniem konstrukcji rozpoczęto właśnie w Linköping, gdzie mieścił się Wydział Projektowy. Stamtąd jesienią roku 1947, czyli wkrótce po utworzeniu, Wydział Samochodowy został przeniesiony do Trollhättan. Podczas tej przeprowadzki rolę środków transportu z powodzeniem spełniły prototypy"001" oraz "002".


Prace nad usprawnieniem konstrukcji silnika prowadzono równolegle z pracami nad usprawnieniem konstrukcji samych prototypów. Rolf Mellde - inżynier specjalizujący się w konstruowaniu silników, a ponadto pasjonat wyścigów samochodowych -- po podjęciu pracy w Saabie we wrześniu 1946 roku został mianowany koordynatorem do spraw prac nad usprawnianiem konstrukcji silników.


Późną wiosną roku 1949 przygotowania do produkcji modelu Saab 92 - oznaczenie to było logiczną kontynuacją oznakowania wcześniejszych prac projektowych samolotów Scandia (90) i Safir (91) - były już na tyle zaawansowane, że można było rozpocząć produkcję serii pilotażowej obejmującej 20 samochodów.


Zamiast samolotów — samochody
Do produkcji samochodów wydzielono część zakładów w Trollhättan o powierzchni 17 700 m2. Na tym obszarze odbywał się cały proces produkcyjny: kształtowanie blach, montaż karoserii, zakładanie tapicerki, lakierowanie, końcowy montaż i wykańczanie całości. Cały proces produkcyjny składał się z 6330 czynności.


Karoserię samochodu montowano z jednolitych elementów, dach - od przedniej szyby aż do tylnego zderzaka - poddawany był kształtowaniu jako jedna całość. Kształt dachu określał rozmiar największej prasy potrzebnej w procesie produkcji. Prasę tą, wraz z dwoma mniejszymi, zamówiono w fabryce Clearing w Chicago; przesyłka trafiła do Trollhättan latem 1947 roku. Najpierw dotarły one drogą morską do portu w Göteborgu, skąd przetransportowano je rzeką Göta do Trollhättan - każdą z pras w częściach. Najcięższą część stanowiła głowica największej prasy, ważąca - bagatela - 87 ton. Ponadto już na miejscu okazało się, że strop prasowni jest zbyt nisko i trzeba w nim wywiercić otwór, aby móc rozpocząć montaż. Podniesienie ciężkiej głowicy na 5 metrów w górę, a następnie przesunięcie jej w bok nie należało do najłatwiejszych zadań. Wszystko to pogarszał jeszcze fakt, iż niektóre z dostarczonych części oznakowano nieprawidłowo i zapakowano "do góry nogami".
Praktycznie wszystkie narzędzia do obróbki nadwozia wykonano w Trollhättan. Montaż linii produkcyjnej do obróbki nadwozia ukończono pod koniec października 1949 r. Od tej chwili do momentu rozpoczęcia właściwej produkcji pozostały już tylko dni.


Seryjną produkcję samochodu Saab 92 uruchomiono 12 grudnia 1949 r. Pomimo przerw w pracy związanych ze świętami Bożego Narodzenia i Nowym Rokiem, pierwsze trzy egzemplarze seryjne były gotowe już 16 stycznia 1950 r. W chwili, gdy pierwsze samochody schodziły z taśmy montażowej, fabrykę opuszczał ostatni śmigłowiec wojskowy Saab 21. Produkcję samolotów przeniesiono do Linköping.


Wszystkie w kolorze zielonym
Gdy samochody Saab trafiły do salonów sprzedaży, od razu wzbudziły ogromne zainteresowanie. Liczbę potencjalnych klientów zainteresowanych kupnem szacowano wstępnie na 15 do 35 tysięcy osób. Niestety, produkcja szła dość opieszale - tylko cztery samochody dziennie. W pierwszym roku wyprodukowano zaledwie 1246 samochodów - wszystkie w tym samym, butelkowozielonym kolorze i wszystkie w wersji De Luxe, chociaż w prospektach reklamowych przez cały czas przypominano, że można również zamówić model standardowy, z nieco skromniejszym wyposażeniem.


Montowany poprzecznie, dwucylindrowy, dwusuwowy silnik miał pojemność skokową 764 cm³ i moc efektywną 25 KM. Silnik i skrzynia biegów stanowiły jedną całość. Samochód ten, podobnie jak wszystkie następne modele Saaba, miał napęd na przednie koła. Jego karoseria, wykonana z całkowicie spawanej stali, była mocna i odporna na zgniatanie. Aerodynamiczna konstrukcja nadwozia sprawiała, że współczynnik oporu w wersji seryjnej wynosił zaledwie 0,35, co jak na tamte czasy było zaskakująco dobrym wynikiem. Egzemplarze wyprodukowane w pierwszych latach nie posiadały pokrywy bagażnika, a kołpak wlewu paliwa błyszczał jasno tuż pod niewielką tylną szybą.


Rekordowe wskaźniki produkcji w Trollhättan
Początkowo cały proces produkcji samochodów odbywał się w Trollhättan, w roku 1953 produkcję silników i skrzyń biegów przeniesiono do Göteborga. Z ówczesnych planów produkcji wynika, że dziennie fabrykę opuszczało 13 samochodów - z wyjątkiem sobót, kiedy produkowano tylko siedem egzemplarzy.



Tempo produkcji wzrosło do 10 tysięcy samochodów rocznie dopiero w roku 1958. Od tego momentu liczba ta systematycznie wzrastała, i w połowie lat 70-tych wynosiła już 90 tysięcy samochodów rocznie. Najwyższy roczny wskaźnik produkcji zanotowano w roku 1986, kiedy taśmę produkcyjną opuściło 134 112 Saabów.


Nie przerywając produkcji w Trollhättan, z biegiem lat zaczęto Saaby montować również w Linköping, Arlöv, Malmö, Mechelen (Belgia) oraz w Nystad/Uusikaupunki (Finlandia). W chwili obecnej głównymi ośrodkami produkcji są Trollhättan oraz Nystad, gdzie produkuje się głównie model specjalny Saab 9-3 Viggen oraz wszystkie kabriolety.



zdjęcia: