|
Fdisk i Format - ukryte funkcje
Podstawowy zestaw funkcji danego programu poznajemy po dłuższym jego używaniu. Jednak prawie zawsze w aplikacji tkwią "haczyki", ukryte możliwości, które mogłyby być może jeszcze bardziej usprawnić nasze działania. Tym razem rzecz będzie o narzędziach dyskowych, jakie standardowo zainstalowane są w systemach Microsoftu (od DOS po Windows 98)
Ponieważ każdy (wcześniej czy później) musi z tych poleceń korzystać opiszę tutaj fdisk i format. Programy te, będące zarazem poleceniami linii komend MS-DOS, może nie są najczęściej używane (wręcz lepiej, gdy używamy ich jak najrzadziej), ale należą do istotnych narzędzi umożliwiających nam skonfigurowanie dysku twardego i przygotowanie go do przechowywania oprogramowania. Pamiętajmy o zabezpieczeniu naszych danych. Narzędzia dyskowe nie należą do "bezpiecznych" dla naszych prac, dlatego zanim rozpoczniemy, warto zachować na odrębnym nośniku przynajmniej ważne dla nas dokumenty i/lub programy. Na początek program ustawiający bądź modyfikujący układ partycji na dysku/dyskach twardych - fdisk.
fdisk - nowe możliwości
Udokumentowanych przełączników polecenia fdisk jest śmiesznie mało, na szczęście możliwości jest znacznie więcej
Program dzielący dysk na partycje możemy wywołać wpisując po prostu w linii poleceń komendę "fdisk". Wywoła to najbardziej znany chyba interfejs tego narzędzia. Badanie funkcji, jakie możemy realizować w tym programie, zaczniemy od analizy przełączników polecenia "fdisk". Każda komenda w DOS-ie (a więc także w Windows) może mieć jakieś parametry wywołania - inaczej: argumenty zwane też przełącznikami lub opcjami. Aby poznać listę dostępnych dla danego polecenia przełączników, wystarczy w linii poleceń DOS (można także skorzystać z okna MS-DOS wywoływanego poleceniem "Tryb MS-DOS" z menu Start/Programy) wywołać to polecenie z opcją "/?". W przypadku programu fdisk otrzymamy tym sposobem informacje o dwóch dodatkowych parametrach: /STATUS oraz /X . O ile pierwszy z parametrów nie wymaga komentarza, to wyjaśnienie towarzyszące drugiemu z nich może się wydać nieco enigmatyczne. Chodzi mianowicie o ignorowanie obsługi partycji LBA.
Powyższe dwie opcje to jedynie garstka możliwości, jakimi dysponuje fdisk. Podczas moich eksperymentów i poszukiwań udało mi się odnaleźć znacznie bogatszy zestaw opcji tego programu. Prezentuję je niżej:
/mbr
Ta opcja powoduje ponowne zapisanie zawartości obszaru startowego pierwszego dysku twardego o nazwie Master Boot Record (MBR) nową zawartością (więcej informacji o MBR w ramce "Co to jest MBR?"). Opcja ta może być przydatna np. w przypadku, gdy istnieje prawdopodobieństwo, że we wspomnianym obszarze zagnieździł się wirus lub istniejące dane zostały uszkodzone z innych przyczyn. Wywołanie tej opcji nie powoduje usunięcia partycji i nie usuwa żadnych istotnych dla nas danych z dysku (tj. programów i dokumentów). Trzeba jednak pamiętać o tym, że w przypadku, gdy na naszym komputerze mamy zainstalowane dwa lub więcej systemy operacyjne (np. Windows 98 i Linuksa), których uruchamianie odbywa się za pomocą odpowiedniego programu, tzw. Boot Managera, to wykonanie instrukcji: fdisk/mbr spowoduje usunięcie Boot Managera i tym samym niemożność uruchomienia innego niż DOS/Windows 95 i 98 systemu operacyjnego. Z drugiej strony jest to najszybszy sposób zlikwidowania możliwości wybiórczego uruchamiania systemu.
/cmbr
Opcja bardzo podobna do powyższej, z tą różnicą, że w tym przypadku mamy możliwość zdefiniowania dysku, na którym ma być wstawiony lub nadpisany MBR. Wywołanie fdiska z tą funkcją ma następującą składnię:
* fdisk /cmbr <dysk>
Tu uwaga. W miejsce sekwencji <dysk> wstawiamy NUMER dysku, a nie jego oznaczenie literowe. Numer oznacza fizyczną kolejność podłączenia dysku w komputerze. Przykładowo - dysk podłączony do pierwszego kanału interfejsu EIDE jako urządzenie master ma numer 1, kolejny dysk na tym samym kanale, ale jako urządzenie slave - ma numer 2 itd.
/pri
Dzięki tej opcji mamy możliwość utworzenia partycji podstawowej (primary partition) bez potrzeby ładowania interfejsu programu. Partycja zakładana jest bezpośrednio z linii poleceń. Utworzona w ten sposób partycja jest automatycznie ustawiana jako aktywna. Składnia polecenia z tą opcją jest następująca:
fdisk /pri:<rozmiar> <dysk>
gdzie:
<dysk> oznacza numer dysku (wyjaśnienie wyżej),
<rozmiar> pozwala na zdefiniowanie, ile miejsca chcemy przeznaczyć na tworzoną partycję. Jeżeli przypadkowo zdarzy się, że podamy rozmiar większy niż ten, jakim dysponuje cały dysk, automatycznie na potrzeby partycji przeznaczona zostanie cała powierzchnia "twardziela". W zależności od tego, jaki podamy rozmiar, partycja zostanie utworzona z wykorzystaniem systemu plików FAT lub FAT32. Ten pierwszy dotyczy partycji mniejszej niż 512 MB.
/prio
W zasadzie wykonuje to samo co /pri, ale dodano jedną dyskusyjną właściwość. Mianowicie partycja o rozmiarze większym niż 512 MB będzie bazować na systemie plików FAT. Składnia taka sama jak dla opcji /pri.
/ext
Pozwala na utworzenie bezpośrednio z linii poleceń partycji rozszerzonej na dysku. Składnia jest następująca:
fdisk /ext:<rozmiar> <dysk>
<rozmiar> oznacza oczywiście przestrzeń, jaką przeznaczamy na partycję (jeżeli podamy więcej niż to jest fizycznie możliwe, partycji zostanie przypisane całe wolne miejsce),
<dysk> - numer dysku.
Pamiętajmy, że partycja rozszerzona nie może być bezpośrednio wykorzystywana przez system. Aby móc dysponować obszarem na nią przeznaczonym jako kolejnym dyskiem (oznaczonym literą) z poziomu Windows musimy utworzyć na niej dyski logiczne.
/log
Tworzy logiczny dysk na utworzonej poprzednio partycji rozszerzonej. Opcja ta nie może być wykorzystana samodzielnie i musi występować razem z poprzednio przedstawioną opcją /ext. W takim przypadku składnia przedstawia się następująco:
fdisk /ext:<rozmiar> <dysk>
/log:<rozmiar>
Pamiętajmy o tym, by w tym przypadku rozmiar nie przekraczał maksymalnej, dostępnej, wolnej przestrzeni na dysku, i aby <rozmiar> był identyczny w obu wystąpieniach.
/logo
Działa praktycznie identycznie jak /log. Jedyną różnicą jest możliwość utworzenia dysku logicznego FAT o rozmiarze większym niż 512 MB.
/fprmt
Opcja ta wywołuje program fdisk bez wyświetlania ekranu z zapytaniem o obsługę dużych dysków (czyli uwzględniania systemu FAT32 dla partycji/dysków większych niż 512 MB). Zamiast tego użytkownik jest pytany o system plików za każdym razem, kiedy tworzy partycję.
Opcja ta ma jedną dodatkową zaletę: umożliwia utworzenie partycji/dysku FAT32 o pojemności mniejszej niż 512 MB. Składnia wygląda tak:
fdisk /fprmt
/actok
Pozornie wywołanie programu fdisk z tą opcją nie różni się od wywołania bez jakiejkolwiek opcji. Jednak w tym przypadku nie jest sprawdzana integralność struktury dysku (disk integrity) podczas tworzenia partycji/dysku logicznego. Dzięki temu cały proces odbywa się nieco szybciej. Składnia:
fdisk /actok
Pamiętajmy o tym, by opcję tą wykorzystywać tylko na dyskach, których sprawności jesteśmy pewni.
Podsumowując przedstawione funkcje pamiętajmy, że najlepiej używać fdiska z poziomu MS-DOS, a nie z jego okienkowego odpowiednika z Windows 95/98 (nawet tego działającego w trybie pełnoekranowym). Co prawda możemy uruchomić program fdisk z Windows, ale po co ryzykować.
format
Polecenie format domyślnie zawiera sporą listę opcji, jednak kilka dodatkowych może, przy zachowaniu ostrożności, przyspieszyć pracę
Zazwyczaj kolejną czynnością po założeniu partycji i ewentualnym zdefiniowaniu dysków logicznych jest ich formatowanie. Najczęściej wykorzystywanym programem jest także aplikacja wywoływana z linii poleceń DOS - format. Analogicznie jak w przypadku fdisk, spróbujmy się przekonać - za pomocą przełącznika "/?" - jakie funkcje mamy do dyspozycji. Jak się okazuje, tutaj nie jest już tak ubogo jak dla polecenia "fdisk" . Tym niemniej także i tu mamy do dyspozycji kilka nie udokumentowanych przełączników.
/autotest
Opcja wprost idealna do formatowania dyskietek. Jej wywołanie powoduje natychmiastowe sprawdzenie aktualnego formatu nośnika i ponowne jego sformatowanie. Zaletą tej opcji jest to, że program format nie wyświetla żądania włożenia dyskietki, ponadto nie pojawia się żądanie potwierdzenia operacji formatowania, nie ma monitu o podanie etykiety formatowanego dysku. W praktyce użytkownik ogranicza się do wprowadzenia polecenia z opcją, a cała reszta odbywa się automatycznie. Składnia:
format <dysk:> /autotest
gdzie <dysk:> oznacza tym razem literę danego dysku (np. A: dla dyskietki).
Zalecamy ostrożność, gdyż tak wywołany program format nie żąda żadnych potwierdzeń działania. Możemy sobie mocno zaszkodzić, gdy zamiast litery dyskietki wpiszemy np. C:.
/backup
Opcja bardzo podobna w działaniu do powyższej, z tą różnicą, że w tym przypadku program format żąda wpisania etykiety sformatowanego nośnika oraz wyświetla podsumowanie działania. Składnia:
format <dysk:> /backup
Także w tym przypadku zalecamy ostrożność.
/u
Bardzo niebezpieczna opcja, ale też zalecana, gdy chcemy zamazać wszelkie ślady po naszych działaniach. Standardowo nawet gdy sformatujemy jakikolwiek nośnik, wciąż mamy możliwość odzyskania danych, gdyż polecenie format nie zamazuje fizycznie wszystkich obszarów dysku, a jedynie wprowadza informację niezbędną do tego, by system interpretował dysk jako pusty. Zastosowanie opcji /u powoduje, że operacji formatowania towarzyszy zniszczenie wszelkich danych na formatowanym nośniku przez zapisanie każdego bajta wartością "F6" (szesnastkowo). Składnia:
format <dysk:> /u
/Z:n
Opcja dla dysków używających systemu plików FAT32. Składnia polecenia z tą opcją jest następująca:
format <dysk:> /Z:n
gdzie <dysk:> oznacza literę formatowanego dysku, natomiast n określa liczbę sektorów (każdy po 512 bajtów) w pojedynczym klastrze (najmniejszej jednostce logicznej dysku w systemach FAT i FAT32).
Dla przykładu:
n=1 tworzy na formatowanym nośniku klastry 512-bajtowe,
n=2 - 1024-bajtowe (1 kB) itd.
Pamiętajmy, że choć mniejszy klaster dysku oznacza mniejsze straty pojemności przy przechowywaniu dużej liczby plików, to zmiana domyślnej wielkości klastra dla systemu FAT32 (4 kB) może spowodować nieprawidłowe działanie programów antywirusowych lub innych narzędzi dyskowych.
Co to jest MBR?
Podczas uruchamiania komputera najpierw odczytywana jest pamięć ROM (właściwie: FlashRom), w której zawarte są parametry BIOS-u.
Po zakończeniu tego pierwszego etapu uruchamiania komputera BIOS odczytuje i uruchamia program znajdujący się w pierwszym sektorze pierwszego dysku twardego lub na dyskietce (w zależności od tego, z jakiego nośnika korzystamy uruchamiając system).
Ów pierwszy sektor to właśnie Master Boot Record. Na początku tego sektora znajduje się mały program, zaś na końcu - wskaźnik tablicy partycji. Program ten używa informacji o partycji w celu określenia, która partycja z dostępnych jest uruchamialna, a następnie próbuje uruchomić z niej system.
<DF>
frankosio@wp.pl
http://strony.wp.pl/wp/frankosio
|
|