Sztuka okresu Młodej Polski
 
W okresie Młodej Polski nastąpił intensywny i wszechstronny rozwój sztuk plastycznych, które 
ukształtowały się pod wpływem tych samych czynników co literatura. W dziedzinie sztuki nie 
sformułowano jednolitego programu artystycznego - w okresie tym występowały różnorodne 
kierunki artystyczne: 
 
  - impresjonizm - przeszczepiony z Paryża przez W. Podkowińskiego 
    i J. Pankiewicza, dał początek jego polskiej odmianie, silnie związanej 
    z tradycją realistyczną (m.in. J. Fałat i zreformowana przez niego w tym 
    duchu krakowska Szkoła Sztuk Pięknych, działalność towarzystwa "Sztuka", 
    L. Wyczółkowski, S. Masłowski oraz J. Stanisławski i jego szkoła pejzażowa).
    Impresjoniści świadomie zacierali kontury malowanych przedmiotów, 
    stosowali obok siebie jasne barwy, by wywołać wrażenie nieustającej 
    zmienności; malowali oni znakomite, urokliwe pejzaże, przeniknięte jasnym 
    światłem; szukali tematów, dotąd rzadko spotykanych w malarstwie, których 
    dostarczała im ulica, kabarety i kawiarnie, gdzie tętniło życie naturalne 
    i prawdziwe. Najwybitniejszymi impresjonistami we Francji byli: E. Manet,
    C. Monet, P.A. Renoir, E. Degas, G. Seurat, H. de Toulouse-Lautrec.

  - symbolizm - równocześnie z impresjonizmem pojawił się symbolizm: 
    początkowo tworzono dzieła o formie realistycznej i bogatej treści 
    literackiej, mającej rangę symbolu, z czasem wątki symboliczne pogłębiły 
    się i zróżnicowały, zaznaczył się też hermetyzm, ekskluzywność i dekadentyzm 
    sztuki oraz pierwiastki ekspresyjne (obrazy J. Malczewskiego, J. Mehoffera, 
    W. Weissa, G. Gwozdeckiego, W. Wojtkiewicza; rzeźby J. Szczepkowskiego, 
    B. Biegasa, X. Dunikowskiego, K. Laszczki). W malarstwie zachodnioeuropejskim 
    przedstawicielami symbolizmu są: P. Gauguin, A. Feuerbach, E. Munch.
 
  - secesja - ważnym elementem stylistycznym tego czasu była secesja, 
    której dekoracyjny charakter (falista, ekspresyjna linia, wyraźny obrys 
    płaskiej plamy, motywy geometryczno-roślinne) znalazł odbicie 
    w dekoracyjno-kolorystycznym malarstwie (S. Wyspiański, J. Mehoffer, E. Okuń), 
    rzeźbie (B. Biegas, W. Szymanowski), architekturze (głównie detale), a zwłaszcza 
    w sztuce użytkowej. W architekturze najbardziej znane są barcelońskie projekty 
    A. Gaudiego: kościół Sagrada Familia i kamienice przy ulicy Las Ramblas.
 
  - ekspresjonizm - największe znaczenie ma tu ekspresja (wyraz), a także 
    inne ostre środki wyrazu: symbol, hiperbola, groteska. Ekspresjonizm łączył 
    obrazy codzienności z wizjami kosmicznymi, wchłaniał tematy aż do ich całkowitego 
    unicestwienia, pozwalając im żyć jedynie własną pulsującą świadomością, jak to 
    miało miejsce np. w malarstwie V. van Gogha czy grafice E. Muncha. Nurt ten 
    ukazywał przeżycia duchowe jako swoiste formy uczuciowego ekshibicjonizmu 
    płynącego z głębin podświadomości.

Mimo wpływów sztuki zachodnioeuropejskiej, okres Młodej Polski cechowało dążenie do 
stworzenia odrębnej sztuki narodowej, przejawiające się m.in. we wprowadzeniu polskiej tematyki 
historycznej i specyfiki pejzażu, a zwłaszcza w szukaniu inspiracji w twórczości ludowej Podhala 
i okolic Krakowa (T. Axentowicz, W. Tetmajer, J. Szczepkowski) oraz Huculszczyzny (W. 
Jarocki, F. Pautsch). W architekturze powstał zakopiański styl (S. Witkiewicz). Zdobyczą Młodej 
Polski był rozkwit sztuki użytkowej, zwłaszcza grafiki (S. Wyspiański), architektury wnętrz, 
tkactwa artystycznego, meblarstwa, metaloplastyki; rozwinęła się także plastyka teatralna. 
Po raz pierwszy w sztuce polskiej dokonała się próba monumentalizacji form i syntezy sztuk 
plastycznych (zał. w 1911 roku przez W. Jastrzębowskiego ARMiR - Architektura, Rzeźba, 
Malarstwo i Rzemiosło Artystyczne). 
 
Lektura dodatkowa: 
 - T. Dobrowolski, "Sztuka Młodej Polski"
 - C. Reyero, "Klucze do sztuki. Od romantyzmu do impresjonizmu"