Zdążyć Przed Panem Bogiem

Tematem reportażu-wywiadu Hanny Krall jest martyrologia Żydów w okresie 
II wojny światowej. Przeprowadziła ona wywiad z zastępcą komendanta ŻOB-u
(Żydowskiej Organizacji Bojowej) - Markiem Edelmanem - po wojnie lekarzem
kardiologiem.  Utwór ma dwie rzeczywistości: przeszłość, naznaczoną
piętnem śmierci, a nawet samobójstwa, gdy jest ono obroną przed wrogiem 
i teraźniejszość: ratowanie ludzkiego życia.  Obie rzeczywistości są
"wyścigiem z Panem Bogiem", oznaczonym jedynym celem: zdążyć!. Zdążyć
połknąć cyjanek - zanim hitlerowcy znajdą cię, by zabijać i torturować.
Zdążyć operować, zanim choroba zabierze pacjenta. Zdążyć przed Panem
Bogiem, bo Bóg zsyła chorobę, bo Boga w okrzyku "Gott mis uns" wpisali
sobie Niemcy na sztandary...
Hanna Krall prezentuje walkę i bohaterstwo Żydów. Ukazuje w tym także
wstrząsające obrazy życia w Getcie. Oto dobrodziejstwem jest odstąpienie
cyjanku, istnieje walka o tzw. numerki życia, samobójstwa, brak żywności 
i 1:400 000 - czyli na 400 tysięcy ocalał jeden. I tak straszliwa jest
beznamiętna, na wzór naukowych opisów, analiza głodu i procesu śmierci
głodowej człowieka - równie przerażająca jak numerki życia. Dywan był wart
więcej niż ludzkie życie - oto suma dokonań hitleryzmu.