tragedia
 
Gatunek dramatu, w którym są przedstawione dzieje bohaterów skazanych nieuchronnie na 
niepowodzenie (z woli przeznaczenia, fatum czyli losu), uwikłanych w konflikt dwóch racji, nie 
dających się pogodzić (np. konflikt prawa boskiego i prawa państwowego w "Antygonie" 
Sofoklesa. Bohaterowie uświadamiają sobie tę nieuchronność, przenikając zarazem istotę swego 
losu; nie rezygnują jednak ze swoich dążeń. 
 
Początek tragedii greckiej sięga misteriów dionizyjskich (Wielkie Dionizje), podczas których ich 
uczestnicy, ubrani w koźle skóry, śpiewali pieśni obrzędowe ku czci Dionizosa (boga wina 
i plonów). 
 
Nazwa "tragedia" pochodzi od dwóch słów greckich: "tragos" - kozioł i "ode" - pieśń (tragedia 
= pieśń kozła). Z pieśni obrzędowych (pochwalnych) zrodziła się tragedia, której budowa oparła 
się na dialogu prowadzonym przez Koryfeusza (przewodnika - opowiadacza) z chórem. 
Pierwszego aktora wprowadził Tespis, drugiego - Ajschylos, trzeciego - Sofokles. Zespół 
aktorski ograniczał się do trzech osób. Aktorami mogli być tylko mężczyźni, grali więc też i role 
kobiece. 
 
Tragedię zaczynał prolog, który wprowadzał w akcję. Prolog kończył się węzłem
dramatycznym, tzn. wydarzeniem rozpoczynającym właściwą akcję. Akcja dzieliła się na
epejsodiony (sceny), które z kolei przedzielone były stasimonami, czyli pieśniami chóru. 
Punktem szczytowym tragedii była perypetia, będąca przełomem w akcji dramatycznej 
i kończąca się katastrofą, czyli klęską bohatera. Ostatnia część tragedii to epilog, który zwykle 
wyjaśniał sprawę do końca i dokonywał podsumowania. 
 
Tragedia była gatunkiem wysokiego, wzniosłego stylu (patrz też hasło: zasada decorum), 
występuje tu bogactwo figur stylistycznych. 
 
Z tragedii greckiej wywodzi się pojęcie katharsis - dosłownie "oczyszczenie". Dotyczy to 
celowego oddziaływania dzieła na reakcje odbiorców, które miało powodować ich wewnętrzne 
oczyszczenie. Akcja tragedii (wg Arystotelesa) miała wywoływać "litość i trwogę" i jednocześnie 
wyzwalać od takich doznań. 
 
W dramacie antycznym występuje zasada trzech jedności: czasu, miejsca i akcji.