ironia 1. Właściwość stylu polegająca na sprzeczności między dosłownym znaczeniem wypowiedzi a jej znaczeniem właściwym, nie wypowiedzianym wprost, ale świadomie zamierzonym przez autora i zazwyczaj rozpoznawalnym dla odbiorcy. Wypowiedź ironiczną cechuje dystans mówiącego wobec jej tematu. Zależnie od sytuacji ironia może służyć celom satyrycznym, być formą dowcipu, współczynnikiem parodii, przejawem drwiny, szyderstwa i sarkazmu. Dokumentuje wyższość mówiącego, który pozwala sobie wobec tematu i odbiorcy na igranie sprzecznościami. Ironia świadomie może być zwrócona również przeciw samemu autorowi, jego sytuacji i twórczości, przybierając wówczas postać autoironii. 2. Kategoria estetyczna i filozoficzna, odpowiadająca takiemu stosunkowi do rzeczywistości humanistycznej, który rozpoznaje w niej przede wszystkim splot nieprzezwyciężalnych sprzeczności, skłóconych dążeń i konfliktowych racji; ironia jest sposobem zdystansowania się podmiotu wobec przeciwieństw, ujawnienia ich i opanowania przez twórczość.