Romantyczność Ballada "Romantyczność" to udramatyzowana scenka, w której obłąkana dziewczyna Karusia rozmawia ze swoim zmarłym kochankiem, którego widzi co noc we śnie. Zjawa jest biała jak chusta, ma zimne dłonie i znika kiedy zaczyna świtać, kiedy pierwszy kur zapieje. Dziewczyna obawia się zjawy, jednocześnie prosi, aby ukochany nie opuszczał jej. Obłąkanej przygląda się tłum wiejskich ludzi i mędrzec. Z postawą ludu, który współczuje rozpaczającej dziewczynie, solidaryzuje się sam poeta: "I ja to słyszę, i ja tak wierzę, Płaczę i mówię pacierze". Natomiast mędrzec, czyli jak sam poeta wyjaśnił Jan Śniadecki, szydzi z dziewczyny, ludu i poety, mówiąc: "Ufajcie memu oku i szkiełku Nic tu nie widzę dokoła. Duchy karczemnej tworem gawiedzi, W głupstwa wywarzone kuźni, Dziewczyna duby smalone bredzi, A gmin rozumowi bluźni". Replika poety staje się hasłem naczelnym romantyków polskich: "Czucie i wiara silniej mówi do mnie Niż mędrca szkiełko i oko (...) Miej serce i patrzaj w serce". W balladzie tej są głoszone typowo romantyczne poglądy, które wyrażają się nie tylko w głoszeniu bezwzględnej wyższości uczucia nad rozumem, czy też w wprowadzeniu ludowej bohaterki, obłąkanej Karusi. Romantyczne jest także poczucie niezrozumienia i osamotnienia, motyw nieszczęśliwej miłości: "Nie lubię świata, Źle mnie, w złych ludzi tłumie". W utworze pojawiają się dwa tematy: przeżycia dziewczyny i reakcja otoczenia. Tło wiejskie, małomiasteczkowe, akcja w dzień. Dziewczyna rozpacza, widzi ukochanego w transie. Chce odejść, bo ludzie nie rozumieją jej uczuć. Nie jest obłąkana, tylko bardzo przeżywa. Cechy romantyczne to: nieszczęśliwa miłość, życie we własnym świecie, bunt przeciwko zastanej rzeczywistości, wykazuje cechy obłędu. Dziewczynę obserwuje podmiot liryczny ze starcem i tłum ludzi. Ludzie zachowują się różnie, można wyróżnić trzy typy zachowań: - boją się duszy kochanka - wierzą, że ona z nim naprawdę rozmawia - to jest to, w co wierzą prości ludzie; - narrator wierzy i czuje to co się dzieje, stara się zrozumieć, wierzy w istnienie świata duchów; - postawa starca - ufa swojemu "szkiełku i oku", nie wierzy w przesądy ludzi. Świat romantyczny jest przedkładany nad klasyczny, bo ma większe możliwości poznania. Programowy charakter - do tej pory nikt nie wypowiadał się w takiej formie - odwołanie do ludowości, wprowadzenie "prawd żywych". Ogólnie ballady charakteryzuje: - tajemniczość - wiara w możliwości kontaktu ze światem pozazmysłowym - nieszczęśliwa miłość - wierzenia ludu - kierowanie się intuicją, wiarą i uczuciem - mistycyzm - bohater z ludu odznaczający się jakąś niezwykłą cechą (np. obłąkany) - motto Szekspira Dalsze ballady kontynuują manifest zawarty w "Romantyczności".