utwór parenetyczny Utwór parenetyczny to tekst mający charakter pouczający, moralizatorski, kształtujący wzorce parenetyczne, tzn. godne naśladowania. Wzocami osobowymi średniowiecza byli: rycerz i asceta (patrz hasło: asceza. Asceta: - powściągliwy - uważa, że ciało jest siedliskiem zła, dlatego stosuje umartwienia (post, samobiczowanie) - pogardza życiem doczesnym - nie gromadzi dóbr doczesnych, stale jest gotowy na śmierć - dąży do zostania świętym - np. św. Aleksy - innym przykładem ascety jest św. Franciszek z Asyżu - spisywaniem losów świętych zajmuje się dział literatury - hagiografia Rycerz: - posłuszny hasłu rycerskiemu: "Bóg, honor, ojczyzna" - podległy bezwzględnie swojemu wodzowi - zwierzchnikowi feudalnemu - odważny, dbający o sławę rycerską - chrześcijanin walczący w obronie wiary (czasy wypraw krzyżowych, wojen religijnych) - przykładem rycerza idealnego jest Roland (patrz hasło: "Pieśń o Rolandzie"), jeden z wodzów Karola Wielkiego - utwory wysławiające czyny wielkich wojowników to chansons de geste, czyli pieśni o czynach, np. "Pieśń o Rolandzie" - przygody rycerzy w sposób baśniowy (czarownice, wróżki, magiczne napoje i in.) opisywały romanse rycerskie, np. "Dzieje Tristana i Izoldy" Lektura dodatkowa: - J. Le Goff, "Kultura średniowiecznej Europy" - J. Huizinga, "Jesień średniowiecza"