determinizm
 
H. Taine w dziele "Rasa, środowisko, moment" stwierdził, że każde zjawisko ludzkiej 
rzeczywistości jest uwarunkowane przez zespół czynników - oznacza to, że jest 
zdeterminowane, bo "determino" znaczy "ograniczam". "Determinaty" człowieka to: rasa (jakie 
cechy dziedziczy), środowisko (gdzie się wychowuje), moment dziejowy (w jakiej chwili 
historycznej żyje). Zdeterminowany przez różne okoliczności jest pisarz i jakikolwiek inny twórca.