Witamy Państwa
w JASKINI NIEDŹWIEDZIEJ |
Oddajemy w Wasze ręce ten krótki przewodnik,
w którym znajdziecie podstawowe informacje o jaskini
wraz z opisem trasy turystycznej, którą wspólnie przejdziemy.
Jaskinia Niedźwiedzia jest najpiękniejszą,
najciekawszą i największą polską jaskinią udostępnioną turystom. Została odkryta w październiku 1966 roku
w kamieniołomie marmurów Kletno III. W czasie prac górniczych odsłonięto komorę, na dnie której znaleziono
kości zwierząt z epoki lodowcowej. Najwięcej było kości niedźwiedzia jaskiniowego
(Ursus spelaeus), stąd nazwa Jaskini. |

pawilon
|
Zwiedzanie jaskini rozpoczęliście Państwo od
pawilonu położonego w dawnym wyrobisku górniczym. Stamtąd przeszliście do śluzy wejściowej
powstałej na miejscu zniszczonej komory nazwanej Salą Niedźwiedzia.
|

śluza wejściowa
|
SALA NIEDŹWIEDZIA.
Tu rozpoczyna się podziemna część trasy turystycznej zbudowanej w latach 1975-1983.
Jaskinia położona jest we wnętrzu góry Stromej, jednego z ramion Śnieżnika
Kłodzkiego, największego zespołu górskiego polskich Sudetów Wschodnich.
Wejście do jaskini znajduje się na wysokości ok. 800 m n.p.m., 10 - 15 m nad
dnem doliny Kleśnicy. Powstała w wyniku działania procesów niszczenia i
rozpuszczania marmurów przez wody płynące i przenikające w głąb górotworu.
Procesy te rozpoczęły się prawdopodobnie około 50 mln lat temu i zachodzą
do dzisiaj. Wtedy też powstały pierwsze korytarze i sale Jaskini Niedźwiedziej.
Nie poznana jeszcze do końca, współczesna sieć korytarzy o długości ponad
2,5 km. rozwinięta jest na trzech poziomach: górnym, środkowym i dolnym.
Niszczony naturalnymi procesami geologicznymi poziom górny jaskini zachowany
jest w niewielkich fragmentach korytarzy i szczelin. Poziom środkowy jaskini
udostępniono zwiedzającym prowadząc trasę turystyczną przez jedne z
najciekawszych części jaskini. Najdłuższy, trudno dostępny poziom dolny
odwiedzają jedynie speleolodzy i naukowcy.
|
 poziom dolny
|
 sala szampańska
|
Wapienie, w których położona jest jaskinia zaczęły tworzyć się około
1 miliarda lat temu w zalewającym obszar pra - Sudetów prekambryjskim morzu. Na
jego dnie osadzały się muły wapniste pochodzące z opadających resztek
jednokomórkowych organizmów. Powstałe pokłady wapieni, poddane działaniom
wysokiej temperatury i ciśnienia, uległy przeobrażeniu w krystaliczny marmur.
Podczas ruchów górotwórczych poprzecinane spękaniami tektonicznymi marmury
zostały wyniesione ku powierzchni ziemi. Odsłonięcia tych skał widzieliście
Państwo w kamieniołomach mijanych w drodze do jaskini.
Z Sali Niedźwiedzia przechodzimy na pomost przewieszony nad Wielką Szczeliną
|
WIELKA SZCZELINA
Ta kilkunastometrowej głębokości pionowa szczelina łączy środkowe piętro
jaskini z korytarzami poziomu dolnego. By pokonać szczelinę odkrywcy musieli
stosować techniki wspinaczki jaskiniowej. W wyniku eksploracji odkryto
korytarze biegnące w stronę potoku Kleśnicy, system korytarzy błotnych,
największą salę jaskini (Sala Szampańska) oraz
Korytarze Kryształowe i Diamentowe, w których
przepływa podziemna część potoku Kleśnicy.
Po opuszczeniu Wielkiej Szczeliny, przechodzimy przez PRÓG RYŻOWY
nad którym wznosi się niewielka
SALKA NIETOPERZY i dochodzimy do Sali Lwa.
SALA LWA Ta niegdyś wielka komora w większości
wypełniona została materiałem skalnym - namuliskiem (iły,
gliny, piasek, okruchy skalne) - naniesionym przez krążące w skałach wody.
Zawiera ono duże ilości kości zwierząt zamieszkujących region Śnieżnika w
okresie ostatniego zlodowacenia od 40 do 10 tyś. lat temu (niedźwiedzia
jaskiniowego, lwa jaskiniowego, hieny, niedźwiedzia
brunatnego, kuny, lisa, wilka, nietoperzy i innych zwierząt).
Nietoperze zamieszkują jaskinię do dzisiaj. Szczególnie w zimie jest ona dla nich
dogodnym schronieniem. W sali tej paleontolodzy prowadzili szczegółowe badania
osadów namuliska. Sposób organizacji prac wykopaliskowych ilustruje Państwu
zrekonstruowane w tym miejscu stanowisko badawcze.
Wykopem w namulisku przechodzimy do Sali Przejściowej.
SALA PRZEJŚCIOWA Przed odkryciem w większości
wypełniona była namuliskiem. Tu pod stropem skalnym brał początek, ciasny w
tym miejscu, KORYTARZ ODKRYWCÓW, dzisiaj widoczny ponad przekrojem namuliska. W przekroju
tym odsłonięte są warstwy osadów złożonych w jaskini w zmieniających się
warunkach klimatycznych schyłku okresu lodowcowego. Po przeciwnej stronie sali
spoczywa ułożony szkielet niedźwiedzia jaskiniowego, największego niedźwiedzia
jaki zamieszkiwał na Ziemi. To ogromne zwierzę było roślinożerne. Jeśli
ginęło to na skutek głodu lub złamań kończyn. Potężne kły niedźwiedzia
były genetyczną pozostałością po jego przodkach. Zamieszkiwało między
innymi przyotworowe strefy jaskini.
|

misy martwicowe wypełnione wodą
|
Korytarz Kuny, wykopany w
namulisku równolegle do Korytarza Odkrywców prowadzi na Biwak do miejsca skrzyżowania
trzech korytarzy.
BIWAK W okresie intensywnie prowadzonej eksploracji
jaskini było to miejsce odpoczynku odkrywców. Na prawo rozciąga się
Korytarz Człowieka Pierwotnego, którego nazwa związana jest z poszukiwaniem śladów
zamieszkiwania jaskini przez człowieka paleolitycznego. Jednakże, oprócz
czaszki niedźwiedzia jaskiniowego wyróżniającej się śladami uszkodzenia
kamiennym narzędziem, innych dowodów na obecność człowieka w jaskini lub w
jej sąsiedztwie dotąd nie odnaleziono.
Położony prostopadle do Korytarza Człowieka Pierwotnego KORYTARZ MIS MARTWICOWYCH
stanowi przedłużenie Korytarza Odkrywców. Dno Korytarza Mis
Martwicowych pokryte jest gęstą siecią zagłębień przedzielonych grobelkami
martwicowymi. We wnętrzu mis wypełnionych wodą
zachodzą procesy krystalizacji węglanu wapnia prowadzące do powstania
różnorodnych mikroform kalcytowych.
Z Biwaku trasa turystyczna wiedzie krótkim, sztucznie wykutym w marmurze
korytarzem prowadzącym do Korytarza Stalaktytowego.
|

stalagmity
|
KORYTARZ STALAKTYTOWY
W nim bierze początek najpiękniejsza, bogata w nacieki część jaskini. Ze
stropu zwisają liczne stalaktyty. Ściany
korytarza pokrywają polewy kalcytowe, a ku górze wznoszą się stalagmity.
Dno korytarza pokrywają różnej wielkości
misy martwicowe, przez cały rok wypełnione wodą. Procesy powstania nacieków
rozpoczynają się na powierzchni stoku. Tam bogata w CO2 woda z opadów atmosferycznych
przenika przez skały w głąb górotworu.
Jako woda agresywna rozpuszcza marmur i wzbogacona w węglan wapnia wypływa
szczelinami w korytarzach i salach jaskini. Tu w stabilnych warunkach klimatu
jaskiniowego (stała w ciągu całego roku temperatura powietrza 6,2°C,
nasycenie powietrza parą wodną - wilgotność powietrza ok. 100 %)
węglan wapnia ulega wytrąceniu z wody tworząc kryształy kalcytu.
|

stalaktyty
|
 Sala Pałacowa
|
Korytarz Stalaktytowy łączy się z drugą co do wielkości salą
jaskini, z Salą Pałacową.
Jej zwiedzanie rozpoczynamy od Zaułka Kaskad. |

Wielka Kaskada
|

|
|
ZAUŁEK KASKAD
W tym miejscu, pod stropem sali biegną poziome i pionowe korytarze górnego
poziomu jaskini - galeria nad Wielką Kaskadą. Poniżej
ponad 6 metrowej wysokości kamienny wodospad opada draperiami i
kolumną do mis martwicowych. Zaułek zamyka korytarz
prowadzący na galerię, a w nim stoi najwyższy w jaskini stalagmit.
Z Zaułka Kaskad trasa turystyczna zawraca do centrum
Sali Pałacowej.
|

Czerwone Jeziorko
|

stalagmit w kształcie lichtarza
|

skamieniały szkielet nietoperza
|
SALA PAŁACOWA Przed Państwem
roztacza się widok na liczne misy martwicowe, wśród których uwagę
zwraca Czerwone Jeziorko ze stalagmitami w kształcie lichtarza.
Z otworu w stropie spływa rozległa draperia.
Przechodząc wzdłuż sali podziwiamy kamienne ambony, zasłony i draperie ,
najdłuższe w jaskini stalaktyty normalne i niezwykle liczne stalaktyty
zdeformowane, heliktyty.
Przy ścianach kolumny stalagnatów- połączonych
ze sobą stalaktytów i stalagmitów.
Bogata kolorystykaszaty naciekowej, spowodowana jest
przez obecne w wodzie domieszki tlenków żelaza i manganu. Niedaleko
miejsca w którym Korytarz Mis Martwicowych łączy się z Salą Pałacową
z dna mis wyrastają kamienne kwiaty, otoczone naciekami o kształtach
koralowców. Na ścianie pokrytej polewą spoczywa skamieniały
szkielet nietoperza . W głębi ciągnie się Zaułek Heliktytowy.
|

kolorowa szata naciekowa
|

korytarz wodny
|
Salę Pałacową opuszczacie Państwo KORYTARZEM WODNYM,
na początku którego znajduje się naciek zwany strzałką. Wskazywał
on poziom wody w korytarzu. Korytarz kończy niedostępna sala ze
skalnym zawaliskiem z przed około 10 tyś. lat. Z Korytarza Wodnego
trasa turystyczna przebiega krótkim korytarzem sztucznym i ponownie
dochodzi do znanego już nam Korytarza Człowieka Pierwotnego. W jego
głębi widoczny jest nowy wykop paleontologiczny. Korytarz kończy
system sztolni wyjściowych wydrążonych w skałach zawaliska. W
przeszłości prawdopodobnie znajdował się tu drugi otwór wejściowy
do znanych dziś korytarzy jaskini.
|

korytarz wodny
|
Po wyjściu ze śluz stajecie Państwo w miejscu dawnego kamieniołomu
Kletno IV. W odsłoniętej skalnej ścianie kamieniołomu widoczne są
otwory niewielkiej jaskini - Miniaturki, przed tysiącami lat będącej
częścią Jaskini Niedźwiedziej
|
Żegnamy Państwa i zapraszamy do ponownych odwiedzin naszej jaskini
|
|