symbolizm
 
Kierunek artystyczny ukształtowany we Francji i w Belgii w ostatnim piętnastoleciu XIX w. 
Wypracował program głoszący, że sztuka powinna wyrażać poprzez symbol to, co niewyrażalne 
i docierać tam, gdzie nie dociera racjonalne poznanie. Rzeczywistość, która nas otacza, ma 
dwoistą naturę - składa się z materii i ducha; zadaniem sztuki powinno być odzwierciedlenie owej 
głębszej, duchowej, metafizycznej sfery ludzkiej egzystencji; świata duchów nie można 
przedstawić przy pomocy środków stosowanych przez sztukę realistyczną, gdyż nie jest on 
jednoznaczny i sprecyzowany; to co nieuchwytne, niewyrażalne, bo rozgrywające się poza 
światem zmysłów, można próbować przedstawić przy pomocy języka symboli, który dopuszcza 
możliwość wielu interpretacji. Symbol jako środek artystyczny ma więcej niż dwa znaczenia: 
pierwsze, to postrzegalny zmysłowo obraz przedmiotu, osoby lub sytuacji; pozostałe, to 
podtekst, ukryte znaczenie, nie wypowiedziana jednoznacznie treść. 
 
Przykładem polskiego symbolizmu w sztukach plastycznych są obrazy J. Malczewskiego, J.
Mehoffera, W. Weissa, G. Gwozdeckiego, W. Wojtkiewicza; rzeźby J. Szczepkowskiego,
B. Biegasa, X. Dunikowskiego, K. Laszczki). W malarstwie zachodnioeuropejskim 
przedstawicielami symbolizmu są: P. Gauguin, A. Feuerbach, E. Munch. W literaturze polskiej 
najbardziej charakterystycznymi akcentami symbolizmu są: manifest poetycki J. Kasprowicza 
"Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach" oraz dramat S. Wyspiańskiego "Wesele".