Stanisław Ignacy Witkiewicz

Stanisław Ignacy Witkiewicz, zwany Witkacym urodził się w 1885 roku. Był
synem krytyka sztuki i malarza Stanisława Witkiewicza, twórcy stylu
zakopiańskiego. Witkacy dużo podróżował, był także oficerem w carskiej
armii. Po rewolucji wrócił do Polski, początkowo zasłynął jako malarz
portretów, w których starał się uchwycić nie podobieństwo, lecz bogactwo
wewnętrznych przeżyć portretowanego. Po klęsce wrześniowej, w trakcie
ucieczki na Wschód popełnił samobójstwo.
Witkacy jest autorem około trzydziestu utworów scenicznych oraz kilku
powieści, w których przeciwstawił się dotychczasowym normom literackim,
a także etycznym. Jako artysta znacznie wyprzedzał swój czas, toteż
sztuki jego często szokowały odbiorców, były przyjmowane z niechęcią,
wynikającą z braku zrozumienia. Witkacy okazał się jednak genialnym
prekursorem teatru absurdu, znajdując takich genialnych naśladowców, jak
Gombrowicz, Mrożek czy Ionesco.
Witkacy stosował na szeroką skalę groteskę, nadawał swym bohaterom cechy
karykaturalne, nadawał im dziwaczne imiona, kazał im przemawiać w sposób
niezwykle wulgarny i prostacki lub popisywać się erudycją i
umiejętnością stosowania naukowych terminów. Akcja jego sztuk zaprzecza
wszelkim zasadom logicznego prawdopodobieństwa - uśmiercona postać za
chwilę ożywa, aby włączyć się znów w akcję.
Najistotniejszym problemem filozoficznym Witkacego było zagadnienie
sensu istnienia, stosunku człowieka do świata, a dominującym uczuciem
tak zwany "niepokój metafizyczny". Zdaniem Witkacego, rozwój społeczny,
postęp cywilizacyjny spowodował upadek religii, moralności, sztuki 
i filozofii. Następuje również całkowita degradacja energii życiowej
jednostki, ponieważ społeczeństwo przyszłości dostarczy jednostce w
obfitości wszystkiego, co jest niezbędne do dostatniego życia.
Bohaterowie jego utworów to degeneraci, artyści, wykolejeńcy, jednym
słowem, istoty aspołeczne, które przeżywają zawsze ten sam dramat -
niemożność odnalezienia akceptowanego sposobu życia, chęć ucieczki od
męki osobowej egzystencji.
Stanisław Ignacy Witkiewicz był także autorem teorii tak zwanej
czystej formy. Dzieło sztuki w "czystej formie" charakteryzuje się
tym, że oddziałuje na odbiorcę przede wszystkim swą kompozycją, czystą
konstrukcją poszczególnych elementów, a dopiero później treścią oraz
ideami, jakie wyraża. Czystą formę w teatrze osiąga się za cenę
deformacji psychologii i działania, w sztuce istnieje całkowita
dowolność, nie trzeba więc trzymać się żadnych norm. Sztuki Witkiewicza
mieszczą się w poetyce nadrealizmu, autor posługuje się w nich groteską.