tragedia Gatunek dramatu, w którym są przedstawione dzieje bohaterów skazanych nieuchronnie na niepowodzenie (z woli przeznaczenia, fatum czyli losu), uwikłanych w konflikt dwóch racji, nie dających się pogodzić (np. konflikt prawa boskiego i prawa państwowego w "Antygonie" Sofoklesa. Bohaterowie uświadamiają sobie tę nieuchronność, przenikając zarazem istotę swego losu; nie rezygnują jednak ze swoich dążeń. Początek tragedii greckiej sięga misteriów dionizyjskich (Wielkie Dionizje), podczas których ich uczestnicy, ubrani w koźle skóry, śpiewali pieśni obrzędowe ku czci Dionizosa (boga wina i plonów). Nazwa "tragedia" pochodzi od dwóch słów greckich: "tragos" - kozioł i "ode" - pieśń (tragedia = pieśń kozła). Z pieśni obrzędowych (pochwalnych) zrodziła się tragedia, której budowa oparła się na dialogu prowadzonym przez Koryfeusza (przewodnika - opowiadacza) z chórem. Pierwszego aktora wprowadził Tespis, drugiego - Ajschylos, trzeciego - Sofokles. Zespół aktorski ograniczał się do trzech osób. Aktorami mogli być tylko mężczyźni, grali więc też i role kobiece. Tragedię zaczynał prolog, który wprowadzał w akcję. Prolog kończył się węzłem dramatycznym, tzn. wydarzeniem rozpoczynającym właściwą akcję. Akcja dzieliła się na epejsodiony (sceny), które z kolei przedzielone były stasimonami, czyli pieśniami chóru. Punktem szczytowym tragedii była perypetia, będąca przełomem w akcji dramatycznej i kończąca się katastrofą, czyli klęską bohatera. Ostatnia część tragedii to epilog, który zwykle wyjaśniał sprawę do końca i dokonywał podsumowania. Tragedia była gatunkiem wysokiego, wzniosłego stylu (patrz też hasło: zasada decorum), występuje tu bogactwo figur stylistycznych. Z tragedii greckiej wywodzi się pojęcie katharsis - dosłownie "oczyszczenie". Dotyczy to celowego oddziaływania dzieła na reakcje odbiorców, które miało powodować ich wewnętrzne oczyszczenie. Akcja tragedii (wg Arystotelesa) miała wywoływać "litość i trwogę" i jednocześnie wyzwalać od takich doznań. W dramacie antycznym występuje zasada trzech jedności: czasu, miejsca i akcji.