Stanisław Leszczyński

Stanisław Leszczyński, zwany "filozofem dobroczynnym", dwukrotnie wybierany
na króla Polski i dwukrotnie zmuszony do opuszczenia tronu. W swym głównym
dziele pt. "Głos wolny wolność ubezpieczający" domaga się poprawy
położenia chłopów i potępia ich niewolniczą zależność od panów, gdyż w
ludzie właśnie widzi fundament, na którym wspiera się cała Rzeczpospolita
- "Jeżeli ten piedestał będzie gliniany, cała moles na nim się wspierająca
upadnie" - pisał. Domaga się czynszowania chłopa zamiast pańszczyzny,
zniesienia przywiązania do ziemi i przyznania mu prawa odwoływania się do
sądów w wypadku sporu z dziedzicem. Drugą istotną sprawą, na którą zwraca
uwagę, jest nadużywanie zasady liberum veto, która prowadzi do zrywania
sejmów i sejmików. Nie proponuje jednak jej całkowitego zniesienia, lecz
ograniczenia jej stosowania do poszczególnych spraw, a wykluczania jej w
całości obrad sejmu.