Jerozolima wyzwolona

"Jerozolima wyzwolona" - na język polski utwór przełożył w 1618 roku Piotr
Kochanowski, bratanek Jana Kochanowskiego. Tło epopei stanowią dzieje
pierwszej wyprawy krzyżowej i zdobycie Jerozolimy w 1096 roku.
Prawda i rzeczywistość krucjaty przysłonięta jest epizodami fantastycznymi, 
przez co utworu nie można traktować jako źródła historycznego. Bohaterem 
pierwszoplanowym jest Gotfryd z Bouillon, postać historyczna, książę Dolnej 
Lotaryngii, który zasłużył się bardziej niż inni wodzowie w walce o Święte 
Miasto. Odmówił przyjęcia tytułu króla Jerozolimy i przybrał tytuł obrońcy 
Grobu Świętego. Poemat wskazuje nie tylko liczne czyny bohaterskie Gotfryda, 
ale i bogactwo jego przeżyć wewnętrznych. W podobny sposób przedstawia autor 
innych bohaterów. Obok heroizmu występują u nich ludzkie słabości, złudne 
i grzeszne pragnienia, skłonność do łatwych uciech cielesnych, nadmierne 
pragnienie sławy. Utwór Tassa definiuje pojęcie bohaterstwa nie jako cechę 
wrodzoną człowieka, ale jako wynik ciągłego kształtowania osobowości i 
ustawicznej walki z ułomnościami ciała i duszy. Bohaterowie "Jerozolimy
wyzwolonej" na ogół odnoszą nad nimi pełne zwycięstwo w imię wyższych racji 
ducha i ludzkich potrzeb.
Utwór, jak na epopeję przystało, zaczyna inwokacja, z tym że nie
skierowana do muz, a do Marii Panny, aby "dała głos pieśni", którą ku Jej
chwale wyśpiewać pragnie autor. W dalszych partiach obok postaci ludzkich
poeta umieszcza postacie boskie i szatańskie, istoty obdarzone magiczną
mocą, czy postacie znane nam z mitologii, które interweniują w losy
bohaterów i losy samej wyprawy.