nirwana Termin zaczerpnięty z buddyzmu i hinduizmu, oznaczający wyzwolenie ostateczne od pragnień, namiętności, iluzji i poznawania świata poprzez doświadczenie fizyczne. Nirwana to osiągnięcie niezmiennego stanu spokoju i prawdy absolutnej, pełni duchowej doskonałości na wyższym poziomie świadomości. Pojęcie to weszło do filozofii europejskiej poprzez poglądy A. Schopenhauera w drugiej poł. XIX w. Nirwana interpretowana była wówczas w sposób spłycony, bardzo odbiegający od buddyjskich wzorców, a osiągano ten stan poprzez nadużywanie alkoholu i narkotyków. Tę odmianę nirwany preferowała bohema artystyczna, a znamiona tego światopoglądu nosi wiersz K. Przerwy-Tetmajera "Hymn do Nirwany": "Przyjdź królestwo twoje na ziemi, jak i w niebie, Nirwano!". Potocznie nirwana oznacza zapomnienie, niebyt.