Tango

"Tango" to dramat Sławomira Mrożka, utrzymany w charakterystycznej dla
pisarza konwencji groteskowej, surrealistycznej i realistycznej zarazem,
podejmujące problematykę roli i miejsca intelektualisty we współczesnym
świecie.  Akcja toczy się w rodzinie Stomila, artysty-improduktywa.
Bohaterowie żyją na śmietniku historii, nagromadzonym w ich mieszkaniu, 
w inercji, której nie chcą ani nie umieją przezwyciężyć. Wszystkie stare
konwencje i formy zostały już przełamane, nie ma z czym walczyć, bowiem
wszystko wolno, wskutek czego nie ma wolności. Próba sztucznego
narzucenia rodzinie starych form, zainicjowana przez syna Stomila, Artura,
kończy się fiaskiem, forma bowiem powstaje tylko ze skostnienia treści, 
a żadnej treści ani idei nie ma. Poszukujący wyjścia z tej sytuacji Artur
zostaje zabity przez panoszące się w domu indywiduum, Pana Edka,
prymitywnego, agresywnego chama, który obejmuje władzę dyktatorską 
i zmusza całą rodzinę do uległości. W ostatniej scenie na rozkaz Pana Edka
stary wuj tańczy z nim tango La Cumparsita, a cała rodzina asystuje temu
przedstawieniu. Postaci sztuki i jej problematyka są nawiązaniem do
tradycji dramatów S.I. Witkiewicza, zakończenie zaś odwołuje się do
"Wesela" Wyspiańskiego, do motywu chocholej muzyki.
W "Tangu" taniec jest zapowiedzią tragedii, jaka może się zdarzyć w dalszym
ciągu. Postać Edka sugeruje dyktaturę chama, policyjnego, partyjnego
ciemniaka, który musi burzyć to, czego nie potrafi zrozumieć. Natomiast
Artur to bohater o romantycznej genealogii, chociaż buntuje się przeciwko
konwenansom, jego sprzeciw budzi brak konwenansów. Artur ma określoną
ideę, chce budować świat na nowo, musi jednak przegrać w takiej Polsce,
jaką ukazuje Mrożek.
"Tango", zdaniem Jarosława Szymkiewicza, jest pamfletem na koszmarny,
przerażający i zastygły w głupocie polski komunizm. Człowiek zaś w swym
krótkim życiu napotyka na różne presje i nie może sam w pełni się
realizować, nie może dowolnie kierować własnym życiem.  My zaś musimy
uświadomić sobie, że Edzio może mieć różne oblicza w różnych epokach.