20 porad

Jest to kurs dla początkujących Linuxowiczów, opisze tu 20 porad, które przydadzą się każdemu kto ma dostęp do tego systemu.

1.Korzystanie z dyskietek i CD-ROM-ów

Większość współczesnych dystrybucji potrafi automatycznie instalować dyskietki i CD-ROM-y po kliknięciu odpowiedniej ikony w KDE czy GNOME. Warto jednak znać ręczny sposób wykonania tej czynności, np. z linii poleceń. Użyj do tego celu polecenia mount:

mount -t &nazwa& &cel&

gdzie cel oznacza katalog (np. /mnt/cdrom), w którym zostanie zainstalowany dysk, a nazwa to nazwa urządzenia pod jaką Linux "widzi" dyskietki (zazwyczaj /dev/fd0) i napędy CD-ROM (np. /dev/cdrom). Właściciele Red Hat/Mandrake mogą spróbować w X-Window polecenia usermount, które ułatwia tę czynność. Pamiętaj, aby po zakończeniu operacji na dyskietce lub CD-ROM-ie przeprowadzić deinstalację, np.:

umount /mnt/cdrom

2.Jak korzystać z napędu Zip?

Podobnie jak inne rodzaje dysków, dyskietki Zip należy najpierw zainstalować. Poniższy przykład dotyczy dystrybucji Red Hat/Mandrake i Corel Linux, ale inne dystrybucje będą się zachowywać podobnie. Opis dotyczny zewnętrznego napędu Zip przyłączanego przez port równoległy (drukarki), wszystkie czynności należy wykonać jako użytkownik root. Najpierw utwórz katalog, w którym będziesz instalować dyskietki Zip, np.:

mkdir /mnt/zip

Następnie wczytaj sterownik portu równoległego:

insmod parport
insmod ppa


Teraz, żeby zawartość dysku była widoczna w katalogu /mnt/zip, wystarczy następujące polecenie:

mount -t msdos /dev/sda4 /mnt/zip

Pamiętaj, żeby zawsze odinstalować dysk, który chcesz wyjąć (np. poleceniem umount /mnt/zip).

3.Czy modem będzie działał z Linuksem?

Najszybszy test to wykonanie następującego polecenia (jako użytkownik root):

grep tty /var/log/messages

jeśli zostanie wyświetlony wiersz (wiersze) zawierające sekwencję 16550A, oznacza to, że prawdopodobnie Twój modem będzie pracował w Linuksie. Ogólna zasada jest taka, że tańszych modemów PCI Linux nie obsługuje. Bazę danych modemów i informację na temat ich współpracy z Linuksem można znaleźć pod adresem www.o2.net/~gromitkc/winmodem.html  

4.Jak się połączyć z Internetem?


3GPPP przypomina Kreator połączeń internetowych z Windows. 
Jak zwykle w Linuksie wszystko można wykonać na kilka sposobów - do konfiguracji połączenia najłatwiej użyć programu dostarczonego z Twoim menedżerem okien - dla KDE jest to kppp, a dla GNOME gppp. Konfiguracja jest podobna jak w przypadku Windows, warto tylko pamiętać, że w Linuksie inaczej oznaczane są numery portów szeregowych (COM1=ttyS0, COM2=ttyS1, COM3=ttyS2, COM4=ttys3). Szczegółowy opis znajdziesz w tym numerze @t

5.Jak w Linuksie używać czcionek True Type?


Ozdobne czcionki True Type w Edytorze Kedit (KDE) 
Czcionki True Type zazwyczaj wyglądają lepiej niż większość czcionek dołączonych standardowo do X-Window, ponadto wielu użytkowników Windows ma własne ulubione czcionki, z których chcieliby korzystać w Linuksie. Współczesne dystrybucje Linuksa zawierają serwer czcionek, który potrafi korzystać z czcionek True Type, trzeba tylko przeprowadzić wstępną konfigurację. Najłatwiej to zrobić dla dystrybucji Mandrake: wystarczy zainstalować - jako użytkownik root - pakiet ttfonts-xx .xx.i586.rpm (zawiera kilka czcionek True Type). Po zainstalowaniu do pliku /etc/X11/fs zostanie dodana odpowiednia ścieżka i teraz należy do katalogu /usr/X11R6/lib/X11/ttfonts/ skopiować pliki czcionek True Type (pliki *.ttf), których chcesz używać, oraz wykonać następujące polecenia:

cd /usr/X11R6/lib/X11/ttfonts/
ttmkfdir > fonts.scale
mkfontdir


W Red Hat jest to nieco bardziej skomplikowane - należy ręcznie utworzyć katalog, np.:

mkdir 
/usr/X11R6/lib/X11/fonts/ttfonts


skopiować do niego czcionki TrueType oraz do pliku /etc/X11/fs/config i do sekcji catalogue dodać ścieżkę do katalogu z czcionkami True Type: /usr/ X11R6/lib/X11/fonts/ttfonts. Po ponownym uruchomieniu systemu (lub skryptu /etc/rc.d/init/xfs) czcionki True Type powinny być widoczne dla wszystkich aplikacji w X-Window.


6.Instalacja karty dźwiękowej SB Live! i PCI 512

Firma Creative opublikowała w 1999 roku sterownik do popularnej karty dźwiękowej SB Live! i PCI 512. Całą instalację sterownika należy wykonać jako użytkownik root. Sterownik jest rozprowadzany w formacie kodu źródłowego i można go znaleźć pod adresem http://opensource.creative.com/snapshot.html

Opis dotyczy instalacji dystrybucji Red Hat, Mandrake i Corel Linux. Najpierw rozpakuj sterownik w dowolnym katalogu tymczasowym (np. /tmp) poleceniem:

tar -xzvf emu10k1-xx.tar.gz

Powstanie nowy podkatalog emu10k1. Teraz wykonaj polecenia:

cd emu10k1
make
make install


Ostatnią czynnością jest edycja pliku /etc/conf.modules (w Corel Linuksie /etc/modules.conf). Dodaj do niego następujący wiersz:

alias sound emu10k1

Dźwięk będzie dostępny natychmiast - nie trzeba restartować komputera.

7.Co to są pliki z rozszerzeniem tgz, tar.gz, bz2?

Są to archiwa zawierające skompresowane pliki - to odpowiedniki popularnych w Windows/DOS plików zip, arj, rar. Aczkolwiek te archiwizatory są również dostępne w Linuksie, nie cieszą się zbytnią popularnością, ponieważ zazwyczaj nie pozwalają na zapisywanie wszystkich informacji dotyczących uprawnień, właściciela, grupy itd. Jeśli napotkasz plik o rozszerzeniu tar, będzie to zwykłe archiwum programu TAR (tape archiwizer), który zawiera wszystkie informacje, ale nie jest w ogóle skompresowany. Pierwotnie TAR był przeznaczony do przygotowywania kopii zapasowych na taśmach magnetycznych, ale teraz jest popularnym archiwizatorem - zapisuje wszystkie informacje na temat praw dostępu i katalogów. Do kompresji służy program GZIP (GNU ZIP), który nie jest jednak zgodny ze standardem plików ZIP używanym w DOS/Windows. Pliki skompresowane GZIP-em zazwyczaj mają rozszerzenie gz. Istnieje również bardziej wydajna wersja GZIP-a - BZIP/BZIP2. Pliki skompresowane tymi programami mają rozszerzenia bz, bz2, tak więc plik z rozszerzeniem tar.gz (lub tgz) albo tar.bz2 to archiwum przygotowane programem TAR i skompresowane odpowiednio programami GZIP i BZIP2. Do większości archiwów możesz "zajrzeć", używając popularnego Midnight Commandera (uruchamianego poleceniem mc). Aby rozpakować różne rodzaje archiwów, należy wykonać następujące polecenia:

Plik archiwum Polecenie 
Plik.tar tar xvf plik.tar 
Plik.tgz tar -xzvf plik.tar.gz 
Plik.bz2 bzip2 -d plik.bz2 
Plik.tar.bz2 ar -xfdc plik.tar.bz2 


Aby przygotować archiwum .tgz katalogu /mnt/test, należy wykonać polecenie:

tar -cvzf nazwa.tar.gz /mnt/test

Warto pamiętać, że w większości dystrybucji dostępne są również programy "zip" (do obsługi plików zip), lha (.lha), unarj/arj, rar/unrar.

8.Jak korzystać z plików rpm i deb?


Podgląd zainstalowanych pakietów RPM w GnoRPM. 
Pliki tego rodzaju to archiwa zawierające gotowe "paczki" z aplikacjami, dokumentacją i automatycznym skryptem instalacyjnym. Archiwa są przygotowane w formacie używanym przez instalatora danej dystrybucji - w Red Hat i Mandrake to pliki.rpm, a w Corel Linux/Debian.deb. Dzięki pakietom możliwe jest bardzo precyzyjne zarządzanie instalowanymi programami i całkowite ich usuwanie. Nie występuje więc znany z Windows problem, że po wielu programach pozostają nieużywane i niepotrzebne komponenty (biblioteki, sterowniki). Dodatkowo pakiety zawierają zazwyczaj specjalny skrypt, który wstępnie konfiguruje program. Pakiety RPM obsługiwane są poleceniem rpm z linii poleceń, a DEB - dpkg; oczywiście istnieją wygodne narzędzia graficzne (w Red Hat/Mandrake - GnoRPM, Corel Linuksie - Get-It).

Operacja                               Polecenie 
Instalacja                               rpm -i pakiet.rpm dpkg -i pakiet.deb 
Usunięcie pakietu                   rpm -e pakiet.rpm dpkg -r pakiet.deb 
Wyświetlenie info                   rpm -qi pakiet.rpm dpkg -l pakiet.deb 
Jakie pliki są w pakiecie         rpm -ql pakiet.rpm dpkg -contents pakiet.deb 


9.Moja mysz nie działa w X-Window


Konfiguracja myszy w programie mouseconfig. 
Jeśli kursor znajduje się na środku ekranu i nie reaguje na poruszanie myszą, prawdopodobnie jest to nieprawidłowo skonfigurowana mysz PS/2 (określono niewłaściwy typ). Myszy tego typu są widziane jako urządzenie /dev/psaux. Użyj programu mouseconfig, aby wybrać poprawny typ myszy. Częstym problemem jest również to, że serwer myszy gmp (obsługujący kursor w trybie znakowym) "gryzie" się z myszą PS/2. Należy wówczas usunąć z systemu pakiet gmp (poleceniem rpm -e -nodeps gmp).

10.Obsługa dysków UDMA w Linuksie

Dyski tego typu mogą mieć różne oznaczenia: Ultra-DMA, Ultra-ATA, UDMA/33 i UDMA/66. Problemy z dyskami UDMA wywołane są tym, że jądro serii 2.2.xx (wykorzystywane m.in. przez Mandrake i Red Hat do wersji 6.1/7.1) nie obsługuje UDMA. Większość kontrolerów potrafi na szczęście pracować w trybie "wstecznej" kompatybilności z IDE/EIDE. Natomiast jądro serii 2.3.xx (wersja rozwojowa) obsługuje UDMA, ale nie jest dostępne w standardowych dystrybucjach. Aby zainstalować Linux na takim dysku, najlepiej przełączyć go w tryb IDE, zainstalować system, zmienić wersję jądra i dopiero potem przełączyć dysk ponownie w tryb UDMA. Użytkownicy dystrybucji Mandrake mogą odszukać gotowe, skompilowane jądro systemu w postaci pakietu RPM (o nazwie kernel-u66-xx.xx.mdk.rpm) pod adresem http://rufus.w3.org/linux/RPM/mandrake/cooker/contrib/RPMS/KByName.html  Wystarczy go zainstalować poleceniem rpm -i i po restarcie system będzie obsługiwać dyski UDMA/66. Dokładny opis korzystania z UDMA w języku polskim można znaleźć pod adresem http://udma66.lo2.opole.pl 

11.Jak korzystać z dysków DOS/Windows?

Oczywiście w Linuksie można bez problemu korzystać z partycji DOS/Windows - nie tylko odczytywać dane, ale również je zapisywać - należy jednak "zainstalować" taką partycję. Najprościej zrobić to z linii poleceń (jako użytkownik root):

mount /dev/hda1 /mnt/hda1

gdzie /mnt/hda1 to katalog, w którym będzie widoczna partycja windowsowa (katalog można ustalić dowolnie, musi tylko być pusty przed instalacją), a /dev/hda1 to nazwa partycji DOS/Windows ("hda" oznacza pierwszy dysk, a numer 1, że jest to pierwsza partycja na tym dysku; drugi i kolejne dyski to hdb, hdc, hdd). Ponieważ dyski należy przed zamknięciem systemu "odinstalować", należy przed restartem (lub gdy już nie korzystasz z dysku) wydać polecenie:

umount /mnt/hda1


Podgląd struktury katalogów Linuksa z poziomu Windows. 
Można również wykonać operację odwrotną - korzystać z partycji Linuksa w Windows. Istnieje do tego celu specjalny program - Explore2fs. Wygląda jak Eksplorator Windows, tyle że pozwala korzystać (przeglądać i kopiować pliki) z partycji linuksowych (niestety tylko w trybie odczytu). Program jest dostępny pod adresem http://uranus.it.swin.edu.au/~jn/linux/

12.System pracuje wolno w trybie graficznym. Co zrobić?

Powolne działanie X-Window może wynikać z tego, że instalator systemu nie rozpoznał karty graficznej i używa standardowego X serwera dla VGA/SVGA. Warto spróbować samodzielnie skonfigurować kartę graficzną przy użyciu programu XF86Setup lub xf86config (uruchamiane z linii poleceń).

13.Mój modem wysyła "NO CARRIER" przy próbie wybierania w KPPP

Problem może wynikać z niewłaściwego ustawienia typu wybierania (tonowe/impulsowe): otwórz Kppp, wybierz kartę Modem i naciśnij przycisk Polecenia modemu. W nowo otwartym oknie znajdź wiersz Polecenie dzwonienia:. Ma ono domyślnie wartość ATDT (wybieranie tonowe), aby zmienić je na impulsowe, wystarczy w miejsce litery T wpisać P (czyli wprowadzić wartość ATDP7). KPPP domyślnie ustawione jest na wybieranie tonowe.

14.Czy można zautomatyzować wpisywanie długich poleceń?

W Linuksie najłatwiej osiągnąć to przez zdefiniowanie tzw. aliasów w pliku konfiguracyjnym powłoki znakowej systemu (shell). Opis dotyczy powłoki bash, instalowanej jako standardowa przez większość dystrybucji Linuksa. Wystarczy zmienić plik bashrc znajdujący się w katalogu domowym użytkownika (np. /home/pawel) i na początku pliku dodać definicje rozpoczynające się od słowa "alias", np.:

alias remote='telnet 10.10.10.4'alias cdon='mount /dev/hdb /mnt/cdrom'
alias cdoff='umount /mnt/cdrom'



Photo przewyższa możliwościami większość programów dołączanych standardowo do aparatów cyfrowych. 
W tym przykładzie po wykonaniu polecenia remote zostanie nawiązane zdalne połączenie z komputerem 10.10. 10.4. Polecenie cdon spowoduje zainstalowanie dysk CD-ROM w katalogu /mnt/cdrom, a cdoff odinstaluje dysk. Liczba aliasów zależy jedynie od inwencji użytkownika, można w ten sposób wywoływać polecenia (wymagające interakcji użytkownika lub nie), programy i skrypty. Trzeba tylko ponownie się zalogować na używanej konsoli tekstowej, aby zmiany wprowadzone w pliku.bashrc zostały uwzględnione.

15.Czy można korzystać z cyfrowych aparatów fotograficznych?

Oczywiście! Długą listę obsługiwanych urządzeń i dodatkowe informacje można znaleźć pod adresem www.gphoto.org  Znajdziesz tam również program gPhoto, który pozwala na kopiowanie, katalogowanie i obsługę aparatów cyfrowych i ma wygodny w obsłudze graficzny interfejs użytkownika.


16.Jak uruchomić kartę S3 Trio3D AGP 4 MB w Linuksie?

Jest to jedna z najtańszych kart 3D na rynku i stąd jej duże powodzenie w Polsce. Wersja X-Window, znajdująca się w popularnych dystrybucjach Red Hat (do wersji 6.1), Mandrake (do wersji 6.1) i Corel Linux 1.0 nie potrafi obsługiwać tej karty, jedyną możliwością jest używanie standardowego Xserwera dla SVGA. Należy zatem zainstalować pakiet RPM lub DEB o nazwie rozpoczynającej się od:

XFree86-SVGA-x.x.x.rpm
xserver-svga-x.x.x_i386.deb


uruchomić program konfiguracyjny XF86Setup lub Xconfigurator i wybrać właśnie kartę SVGA. Przy ustawianiu ekranu należy najpierw wybrać ustawienia "konserwatywne", tzn. niską rozdzielczość 640x480 i 8 bitów głębi kolorów. Jeśli to zadziała, można spróbować ustawić wyższe rozdzielczości.

17.Czy mogę w jednym komputerze zainstalować Windows NT i Linux?

Przydatne polecenia linuksowe 
df -h Pokazuje ilość zajętego i wolnego miejsca na partycjach, dyskietkach, CD-ROM-ach i innych zainstalowanych nośnikach pamięci masowej. w Pokazuje, kto pracuje w systemie i na której konsoli. top Pokazuje obciążenie systemu, pozwala na sortowanie kolejności procesów według różnych kryteriów. Program wyłączasz, naciskając klawisz [q]. netstat Pokazuje otwarte połączenia sieciowe, tabelę routingu (-r) i różne statystyki związane z siecią (-i). fdformat /dev/fd0H1440 Wykonuje niskopoziomowe formatowanie dyskietki. Chcąc sformatować dyskietkę w formacie MS DOS, wykonaj polecenie: kfs.msdos/dev/fd0 du-h nazwa Pokazuje, ile miejsca zajmuje katalog "nazwa". 
Oczywiście! Najlepiej najpierw zainstalować Windows, zostawiając miejsce na dysku dla Linuksa albo tworząc co najmniej dwie dodatkowe puste partycje. Po zainstalowaniu Linuksa LILO będzie umożliwiać wybór między Windows NT a Linuksem. Możliwe jest także wykorzystanie wbudowanego bootloadera Windows NT do uruchamiania Linuksa (szczegóły znajdziesz w dokumencie HOWTO Linux+NT-Loader).

18.Jak usunąć LILO po odinstalowaniu Linuksa?

Gdy usuniesz partycję Linuksa (lub w inny sposób usuniesz Linux z dysku), to w sektorze startowym i tak pozostanie bootloader LILO, który będzie wyświetlał niepotrzebne już opcje startowe. Wystarczy wówczas uruchomić komputer z dyskietki ratunkowej utworzonej w Windows 95/98 i wpisać w linii poleceń:

A:\:fdisk /mbr

19.Jak bezpiecznie wyłączać system?

Jeśli używasz Corel Linuksa, to wystarczy wylogować się z KDE i w oknie zapraszającym do logowania wybrać opcję Shutdown. Podobnie gdy skonfigurowałeś Red Hat/Mandrake tak, aby uruchamiał się w trybie graficznym. Jeśli chcesz zamknąć system z konsoli, to możesz nacisnąć kombinację klawiszy [Ctrl Alt Del] - większość dystrybucji korzysta z programu przechwytującego taką kombinację i uruchamia poprawną procedurę wyłączenia. Innym sposobem jest wykonanie, jako użytkownik root, polecenia shutdown -r now.

20.Jak przeglądać pliki graficzne w Linuksie?


Atrakcyjny interfejs i duże możliwości to podstawowe zalety CompuPic. 
Jest wiele programów do tego celu, większość standardowo instalowana wraz z systemem. W X-Window możesz użyć instalowanego wraz z KDE programu Kview, w GNOME Electric Eyes lub zainstalować znany również z Windows znakomity program CompuPic . Jeśli wolisz pracować na konsoli znakowej, to program zgv będzie najlepszym rozwiązaniem.

Autor: Wiadomości pochodzą z PC World Komputer
e-mail: linux@at.bjn.pl 


Copyright 2001 by magazyn @t.Wszelkie prawa zastrzeżone.