neoklasycyzm
 
Zespół tendencji w poezji XIX i XX w. najczęściej będący reakcją na tendencje nowatorskie 
(awangarda), głoszący zastąpienie form nieokreślonych i chaotycznych formami 
zdyscyplinowanymi, wywodzącymi się z tradycji, głównie tradycji klasycystycznej (patrz hasło:
klasycyzm), ale również tradycji innych epok, nawiązujący do dziedzictwa kulturalnego epok 
minionych, a zwłaszcza do starożytnej kultury grecko-rzymskiej, a także klasycyzmu i baroku. 
Wyraża się w sztuce zintelektualizowanej, operującej mitami i złożoną symboliką, podejmowaniu 
tematów kultury śródziemnomorskiej i klasycznych gatunków. W XIX w neoklasycyzm był 
przeciwstawieniem się nurtowi Młodej Polski: odrzucił modernistyczne poczucie wyobcowania 
jednostki, poczucie braku sensu i braku smaku życia, ponownie zaakceptował związki człowieka 
ze światem, naturą i społeczeństwem. Neoklasycyzm nawiązał do klasycznej harmonii, pojętej 
jako harmonijna egzystencja człowieka akceptującego świat pełen witalizmu 
i optymizmu. Modernistycznemu rozwichrzeniu i brakowi rygorów, sympatii dla jaskrawego 
efektu, barokowemu przepychowi, łączeniu kontrastów zwolennicy neoklasycyzmu 
przeciwstawiali kult rygoru, harmonii, oszczędnego efektu i estetycznej jednorodności. 
 
Czołowym przedstawicielem tego kierunku był wybitny poeta francuski Paul Valery (1871-1945), 
który sformułował program poezji intelektualnej, łączącej tradycję z osiągnięciami symbolizmu 
i liryki współczesnej. W jego poezji odnajdujemy elementy intelektualnej abstrakcji i aluzji 
filozoficznych. Utwory neoklasyków charakteryzowały się rygorystyczną formą, opartą na 
klasycznych wzorach, ściśle poetycki język tych utworów był całkowicie uwolniony od balastu 
wszelkich "treści życiowych", każdy utwór był ilustracją tzw. "poezji czystej"; drugim wybitym 
przedstawicielem był Thomas Eliot.