Bohater pozytywny epoki pozytywizmu w świetle przykładów literackich
09 wrzesień 2000
Nowe zadanie,
stawiane literaturze i predestynowane do ich realizacji gatunki
literackie narzuciły określony typ bohatera pozytywnego.
Bohaterami stali się ludzie realizujący ideały pozytywistyczne,
aktywni, liczący się z realiami świata, w którym egzystowali.
Bohaterowie ci samorealizowali się w pracy, która stała się
miernikiem ich wartości.
a) "A...B...C..." Elizy Orzeszkowej - bohaterka uważa
za swój moralny obowiązek pracować na siebie. Podejmuje opiekę
nad dziećmi ze swego otoczenia, uczy je polskiego, daje jej to
radość.
b) "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej - Jan Bohatyrowicz
odnajduje radość w pracy na ziemi. Ciężką pracą zdobywa
dary matki - ziemi. Autorkę niepokoi stan społeczeństwa
polskiego po 1863 roku - co wyraża ustami Justyny Orzelskiej -
zginanie karku przed zaborcą, pogrążanie się w strachu.
Postanawia starszemu pokoleniu przeciwstawić młode, nie
pogodzone z niewolą i przypominające słowa poety: "lepiej
zginąć, niż żyć podle". Pisarka wystąpiła z hasłem
pracy u podstaw, oznaczającym nie tylko trwanie na ziemi, ale
pracę nad ludem. Ideał ten wyznaje, obok miłości ojczyzny, młody
Witold Korczyński. Uczy on chłopów, jak dbać o ziemię, jak
gospodarować nią, aby przynosiła jak największe korzyści. Mówi
także o tym jego ojciec Benedykt: "Jeżeli wam [młodym] się
zdaje, że wy pierwsi wymyśliliście wszystkie szlachetne
uniesienia i wzniosłe idee, że wy pierwsi poczęliście kochać
i ziemię, i lud, i sprawiedliwość - to popełniacie błąd
gruby i grzech przeciw sprawiedliwości.". Młodzi pozytywiści
podejmują ideały romantyczne - dobro ojczyzny jest najważniejsze.
Zmieniają się tylko metody. Dla dobra ojczyzny koniecznością
jest praca u podstaw, praca, która ma zapewnić społeczeństwu
polskiemu rozwój i oświatę.
c) "Lalka" Bolesława Prusa - Stanisław Wokulski, syn
zubożałego szlachcica, podejmuje pracę w piwiarni, a pod wpływem
studentów zaczyna studiować. Uczy się i pracuje, co jest
jednym z ideałów pozytywizmu. Bierze udział w powstaniu
styczniowym, za co zostaje wywieziony na Syberię. Po powrocie
zatrudnia się u Minclów. Sklep rozwija się, Wokulski poprzez
małżeństwo z Minclową staje się potentatem finansowym. Stara
się zrobić karierę, aby zdobyć Izabelę Łęcką. Jego
przedsiębiorczość i marzenia prowadzą do utraty złudzeń.
Pomaga Magdalence, zakłada warsztaty kilku robotnikom, pomaga
Wysockiemu i jego bratu. Mimo tego praca organiczna okazała się
złudzeniem. Społeczeństwem rządziły twarde prawa walki o byt
(sklep Wokulskiego przejmuje Szlangbaum, upada spółka handlowa).
Los Wokulskiego ukazuje, że większość społeczeństwa nie
dorosła do realizacji ideałów pozytywistycznych, a pojedyncze
jednostki nie są w stanie ich zrealizować.
Copyrights (c) Sciaga4U -- All rights reserved