Starożytność - pojęcia

03 wrzesień 2000


TRADYCJA, przekazywane z pokolenia na pokolenie treści
kulturowe (obyczaje, poglądy, wierzenia, sposoby myślenia i
zachowania, normy społeczne itp.) uznane przez daną zbiorowość
za społecznie doniosłe dla jej współczesności i przyszłości.
MIT, lit. opowieść o stałej treści zdarzeniowej, przekazująca
wyobrażenia danej zbiorowości o świecie i człowieku; pierwotnie
ustna, w formie zapisanej przechodziła w sferę fantastyki
literackiej; przen. wymysł, bajka. HEROS, u starożytnych
Greków półbóg, bohater zaliczany po śmierci w poczet bogów
(m.in. Herkules). FILOZOFIA,Termin filozofia jest
odpowiednikiem greckiego philosophia ('umiłowanie mądrości');
SOFIŚCI, nauczyciele przygotowujący obywateli do życia
publicznego przez nauczanie retoryki, polityki, filozofii, etyki,
działający gł. w Atenach w V-IV w. p.n.e. (Protagoras z Abdery
Georgiasz z Leontinoj, Hippiasz z Elidy, Krytiasz) do poglądów
sofistów nawiązywali cynicy, cyrenaicy, sceptycy.
LOGIKA, teoria poznania naukowego, obejmuje metodologię,
semiotykę i logikę formalna; RETORYKA, sztuka lub teoria
wymowy, krasomówstwo; nauka zasad sprawnego i ozdobnego
wysławiania się; powstała w starożytnej Grecji, rozwinięta
najpełniej przez rzymskiego retora Kwintyliana; wykładana w
europejskich szkołach do połowy XVIII w.; retoryczne pytanie,
zwrot krasomówczy, pytanie, na które nie oczekuje się odpowiedzi.
POETYKA, nauka obejmująca analizę i systematykę (poetyka
opisowa) oraz rozwój historyczny (poetyka historyczna)
formartystyczno-lit.; poetyka normatywna - zbiór postulatów,
zadań i reguł określających w danym okresie prawidłowości
dzieła literackiego. ESTETYKA, dyscyplina filozoficzna traktująca
o pięknie, zajmująca się badaniem wartości artystycznych oraz ocen
estetycznych, dociekająca przyczyn ich kształtowania się oraz
ustalająca kryteria tych wartości i ocen. MONOTEIZM, wiara w
istnienie jedynego Boga (judaizm, chrześcijaństwo, islam);
przeciwieństwo politeizmu. EWANGELIA, w chrześcijaństwie nazwa
utworów historyczno-teologicznych z I w., zawierających opis życia i
nauk Jezusa; 4 Ewangelie tzw. kanoniczne (Mateusza, Marka, Łukasza
i Jana) wchodzą w skład Nowego Testamentu będącego częścią Biblii.
APOKALIPSA, utwór, którego tematem jest prorocza, zwykle pełna
grozy wizja przyszłości, zwłaszcza czasów przed „końcem świata”; w
chrześcijaństwie nazwę Apokalipsa nosi ostatnia księga Nowego
Testamentu, zwana też Objawieniem świętego Jana; wątki Apokalipsy
były często podejmowane w sztuce, zwłaszcza średniowiecznej i
barokowej. WULGATA, łaciński przekład Biblii z IV w. dokonany
przez św. Hieronima i od początku uważany za oficjalny tekst Pisma
Świętego w Kościele katolickim; od 1979 w liturgii używa się
poprawionej wersji Wulgaty, zwanej Neowulgatą. Eikurejczyk
cłowiek ceniący ponad wszystko uciechy i przyjemności życia lub
zwolennik epikureizmu, filozofii stworzonej przez Epikura z Samos.
Stoik zwolennik stoicyzmu, systemufilozoficznego stworzonego w
III w. p.n.e. przez Zenona z Kition, człowiek obojętny na cierpienie i
radość, tłumiący swoje uczucia, a zachowujący spokój bez względu
na okoliczności. Mecenas właściwie Cilius Mecenas (? - 8 r. p.n.e.),
polityk rzymski, przyjaciel i doradca cezara Oktawiana Augusta. Mecenas
opiekował się poetami i pisarzami (m.in. Horacym), stąd w późniejszych
wiekach zwykło się nazywać protektorów sztuki i nauki "mecenasami".


Copyrights (c) Sciaga4U -- All rights reserved

 

Bannermania