17 luty 2001
Dramat antyczny - rodzaj lteracki, powstały w starożytnej Grecji, wywodzący się z
pieśni pochwalnych, śpiewany w czasie misteriów dionizyjnych. Rozwinął się około V
w. p.n.e.
Koncepcja tragizmu
hibris,ate (pycha, zaślepienie)-hamatia (omyłka tragiczna) - pathos (czyn tragiczny) -
katastrophe (katastrofa) - gnosis (wiedza)- katharsis (oczyszczenie)
Teatr grecki wiąże się ściśle ze świętami ku czci Dionizosa. Teatr opatrzony jest
trzema normami: Zasadą odpowiedniości (jedności) stylu, zasadą trzech jedności
(czasu, miejsca, akcji) oraz zasadą dekorum (obowiązek pisania tragedii stylem wysokim).
Funkcje dramatu:
1. wywołanie u widza wstrząsu uczuciowego, czyli katharsis, spowodowanego przez uczucia
litości, trwogi, które mają towarzyszych widzowi w czasie obcowania ze sztuką.
2. odzwierciedlenie rzeczywistości - wyniesienie wniosków dla siebie
Cechy tragedii antycznej:
3. zasada trzech jedności
4. istnienie chóru
5. zasada dekorum
6. bohaterowie to wybitne jednostki
7. tytuł od imienia głównego bohatera
8. zasada jedności estetyki
Funkcje chóru:
1. dopowiadanie zdarzeń preakcji
2. nastrój liryczny
3. wspomaga tworzenie napięcia emocjonalne - uprzedza fakty
Przykładem dramatu jest "Antygona" Sofoklesa.
Sofokles - (496 - 406r. p.n.e.) - grecki poeta tragik, należący do twórców tragedii
złotego wieku. Oprócz twórczości teatralnej podejmował się obowiązków publicznych.
Antygona Tragedia nawiązująca do mitu rodu Labdakidów, z którego wywodzi się główna
bohaterka, córka Edypa. Po śmierci ojca, któremu wedle mitu towarzyszyła na
dobrowolnym wygnaniu, po powrocie do Teb, staje w konflikcie z jego władcą, Kreonem. Jej
bracia (Eteokles i Polinikes) giną w walce o Teby, przy czym Polinikes umiera jako
zdrajca. Ten fakt sprawia, że Kreon wydaje zakaz pogrzebania jego zwłok. Antygona nie
może przystać na tę arbitralną decyzję, sprzeczną z prawem boskim. Konflikt racji
Antygony i Kreona wyznacza oś akcji dramatu. Jej punktem kulminacyjnym jest ostra wymiana
zdań pomiędzy przeciwnikami ideowymi. Antygona świadomie decyduje się na czyn, który
narusza zakaz króla Teb, narażając się na represje surowego władcy. Tragedia została
zbudowana w/g obowiązujących kanonów (3 zasady). W prologu poeta wprowadza w temat
sporu (dialog Antygony z Ismeną). Parados (wejście chóru) to pieśni radości po
zakończeniu wojny. Kolejne episodia ukazują narastający konflikt. Antygona zostaje
schwytana, a władca postanawia wymierzyć jej najwyższą karę. Bohaterka zostaje
wtrącona do skalnego lochu w okolicach Teb. Przed strasznym wyrokiem i pychą ostrzega
Kreona wróżbita Terezjasz. Zapowiada on śmierć Hajmona. Chór potwierdza wróżby.
Przerażony władca odwołuje rozkazy, a chór śpiewa pieśń pochwalną na cześć
Dionizosa. Jest jednak za późno. Wkrótce następuje katastrofa. Antygona popełnia
samobójstwo, podobnie postępuje Hajmon i Eurydyka - żona Kreona. Władca Teb pozostaje
samotny i rozmyśla o rychłej śmierci.
Tragiczny konflikt nie mógł mieć innego rozwiązania, skoro na szali znalazły się
wartości, których nie sposób pogodzić. Tragedia Sofoklesa jest zatem wezwaniem do
umiaru, powstrzymywania namiętności i do umiejętności demokratycznej mediacji - czym
jest odwołanie się Kreona do rady chóru w zwrotnym momencie akcji. I choć wedle tej
rady nie można postąpić, Sofokles sugeruje, że gdyby Kreon nie uprawiał tyranii - nie
doszłoby do katastrofy.
Copyrights (c) Sciaga4U -- All rights reserved