09 wrzesień 2000
Alegoryzm średniowieczny
- blisko związany z alegoryzmem bibijnym.
Egzempla - przykłady, często moralizujące.
Dualizm poglądów - pojmowanie świata w przeciwstawnych
kategoriach dobra i zła (np.: BÓG - Szatan), generalnie daje się
zauważyć prymat wartości duchowych nad materialnymi.
Illiterati - ludzie znający tylko język ojczysty.
Literatti - ludzie znający obok języka ojczystego również łacinę.
tworzyli śmietankę inteligencką Europy.
Indywidualizm - powodował powstanie pierwszych utworów w językach
narodowych, stał w opozycji do uniwersalizmu i występowania dwóch
kategorii języków: urzędowo-oficjalnej łaciny i języków
narodowych.
Lingua vulgais - ([łac.] dosł "język wulgarny,
rozpowszechniony") język narodowy, uważany za niższy od
łaciny, bo dany z przyrodzenia. Do jego opanowania nie potrzebna
była nauka,ani studia.
Uniwersalizm średniowieczny - 1.Rozpowszechnione w Europi te
same wzorce kulturowe, moralne, religijne. 2.Teoria uniwrsalnej,
najwyższej władzy papierza i/lub cesarza nad światem.
Symbolizm średniowieczny - blisko związany z symbolizmem
biblijnym.
Wyobrażenie wszechświata - przyjęta w średniowieczu koncepcja
świata miała podłoże geocentryczne. Kosmos wyobrażano sobie
jako ograniczoną przestrzennie, olbrzymią kulę, w środku której
tkwi nieruchomo Ziemia. Owo centrum otaczają sfery, po których
krążą planety; kolejność i liczba tych ostatnich były
kwestią sporną, jednakże niezmiennie przyjmowano dwudzielność
całej konstrukcji, wyodrębniając w niej część podksiężycową
oraz nadksiężycową. W strefie podksiężycowej panowały żywioły:
ziemia, woda, powietrze, ogień. Możliwy był tu jedynie ruch po
lini prostej, uznany za niedoskonały. Wszystko, co istniało w
tym obszarze, podlegało działaniu czasu: było przemijające i
nietrwałe. Strefa nadksiężycowa złożona była z trzech
koncentrycznie ułożonych obszarów niebiańskich. Pierwsze,
najbliższe ziemii niebo nazwano firnamentum. Tu poruszały się
ruchem doskonale okrężnym planety. Nad firnamentum rozciągało
się drugie niebo niebo: cristallinum, zbudowane z substancji
podobnej do wody, dalej zaś mieściło się niebo najwyższe:
empireum (por.: "Boska Komedia" ). To ostatnie było całkowicie
nieruchome i zalane jaskrawym, porażającym światłem Istniało
ono poza czasem: trwało w wieczności. nie podlegając
zniszczeniu.
Poetyckie przeciwstawienie ziemi i nieba miało zatem oparcie w
kosmologii i teologii tworzących fundamenty średnieowiecznego
światopoglądu. Głębokie przekonanie o skończoności,
dwudzielności i hierarchiczności uniwersum inspirowało dziłalnośc
twórców, wyznaczając przestrzenne i czasowe granice kreowanej
przez nich rzeczywistości.
Copyrights (c) Sciaga4U -- All rights reserved