Barok w Polsce
port. - barroco - nieregularna perła fr - barroque - dziwaczny
Prof. Czesław Hernas dzieli barok na następujące etapy:
barok wczesny (1580 -1620)
barok dojrzały (1620 - 1670)
barok późny (1670 - 1730 (60))
Jak widać w baroku mieści się cały wiek XVII, a nie były to czasy spokojne, lecz lata
wojen politycznych i religijnych. W Polsce jest to powstanie Chmielnickiego i
"potop" szwedzki oraz wojny z Turcją. Było to stulecie pełne dramatów i napięć,
pełne śmierci, pożarów i grozy. Rozpadł się harmonijny ład renesansu, ludzie
stanęli wobec wewnętrznego dramatu: jaką postawę zająć wobec świata, który jest
tak zmieniony i kiedy życie trwa tak krótko? Czy godzić się z jego ulotnością? Czy
może szukać tego co trwałe?. I oto bohater nowej epoki to człowiek postawiony wobec
przemijalności, poszukujący wartości trwałych i pewnych, dlatego zwrócony do religii,
bliski ideałom wieków średnich.
Tło społeczno-polityczne i kulturowe baroku:
Oświata - wraz ze zwiększeniem ilości szkół i ich rozwojem, przybywa ludzi
wykształconych . Więcej ludzi ma dostęp do nauki i bierze się za pisarstwo. Upada
znaczenie szlachty średniej, a do głosu dochodzi wielka magnateria.
Literatura - 4 nurty :
dworski (Jan Andrzej Morsztyn), rozwijający się na dworach magnackich i królewskim. Ten
typ literatury uprawiany był na wzór europejski, zwłaszcza modna stała się poezja
włoskiego Marina, którego naśladowali polscy poeci. Poezja dworska miała więc
zaskakiwać odbiorcę, dowodzić mistrzostwa autora, wreszcie bawić i uatrakcyjniać
uczty i rozmaite dworskie spotkania.
sarmacko-szlachecki (Pasek, Potocki) - charakterystyczny dla szlacheckich dworów ziemiańskich,
odległych od miast tętniących własnym życiem, kultywującym własne tradycje.
Literatura tego nurtu, odmiennie niż nurt dworski przykładała ogromną wagę do
rodzimych tradycji, wręcz tworzyła własną szlachecką ideologię i swój polski
rodowód uznawała za najważniejszy. Nurt ten nazywa się także sarmackim, od słynnej
teorii o sarmatach, bardzo rozpowszechnionej w XVIIw. i odziaływującej na późniejsze
epoki.
mieszczańsko-plebejski (Piotr Baryko). Bohaterem tej poezji jest człowiek - jego miejsce
w społeczeństwie, jego postawa wobec konfliktów i uroków miast. Przedmiot rozważań
stanowią także uniwersalne prawa ludzkie.
sowizdrzalski (żacy i ich nauczyciele) - człowiek epoki baroku charakteryzuje się:
zawężonymi horyzontami myślowymi, rozdwojeniem wewnętrznym w sprawie głównych celów
człowieka.
Utworzono w dniu: 09 grudzień 2000
Copyrights (c) Sciaga4U - All
rights reserved