Motywy biblijne w literaturze późniejszych epok
02 wrzesień 2000
- Biblia, jako
jedna z podstaw kultury europejskiej, stanowi zbiór tekstów, do
których autorzy kolejnych epok odwołują się bardzo często:
średniowiecze: wszelkie misteria tego okresu oparte są na
motywach biblijnych; "Bogurodzica", która stanowi również
dokument historii naszego języka oparta jest na motywie z Biblii:
jest prośbą do Matki Boskiej; jest też wiele odwołań do
religijności wypływającej przecież z Biblii: "Pieśń o
Rolandzie", a dokładniej cały skomplikowany rytuał śmierci;
renesans: Kochanowski odwołuje się do Boga, jako wszechstwórcy
w swoim "Czego chcesz od nas Panie" oraz w "Psałterzu
Dawidów" parafrazuje biblijne psalmy; w Baroku również
pisano psalmy, a ze względu na religijną skłonność do pokuty
za grzechy, rozpowszechniły się psalmy pokutne; w oświeceniu
patrzono na Biblię z punktu widzenia racjonalizmu (poznanie
rozumowe, przez doświadczenie), deizmu (Bóg stworzył, ale
dalej nie ma wpływu) oraz ateizmu (negacji istnienia Boga);
natomiast sentymentalizm patrzy na Biblię jako utwór przekazujący
niezmienne zasady etyczne, na których powinno być oparte życie
ludzkie; wdziano w niej również obraz mentalności człowieka
pierwotnego nieskażonego cywilizacją; romantyzm gruntownie
zmienia pogląd na Biblię: pojawiają się odwołania do
mesjanizmu narodowego (III cz. "Dziadów" pokazuje
obraz walki narodowowyzwoleńczej jako walkę dobra ze złem,
"Kordian"); pozytywizm jest kolejnym odejściem od
Biblii i koncentracji na racjonalizmie, ale odwołania są:
"Quo vadis" Sienkiewicza modernizm: biblia powraca,
jednak pojawia się koncentracja na złu zawartemu w niej, co związane
jest z poczuciem kryzysu i schyłkowości cywilizacji: motywy
katastroficzne: "Dies Irae" Kasprowicza (prezentowany
jest dzień sądu ostatecznego, a Bóg występuje w roli
bezlitosnego, który wymierza karę, choć ona sam jest przyczyną
winy);
Copyrights (c) Sciaga4U -- All rights reserved