"Charakterystyka stawonogów"
Budowa
morfologiczna i układ ruchu
* ciało otoczone sztywnym szkieletem zewnętrznym
* posiadanie mięsni przyczepionych do wewnętrznych części szkieletu pełniących
funkcję prostowników jak i zginaczy
* posiadanie w różnych częściach ciała segmentów o odmiennej budowie i funkcjach
* każdy segment otoczony twardymi płytami - sklerytami
* skleryty dzielą się na: grzbietowy - tergit, brzuszny - sternit, boczne - pleuryty
(tylko owady)
* segmenty zlewają się tworząc tagmy
* odnóża dwugałęziste przy czym u form bardziej zaawansowanych zanik gałęzi zewnętrznej
Układ oddechowy
SKORUPIAKOKSZTAŁTNE
* skrzelodyszne
* skrzela blaszkowate, u podstawy odnóży krocznych
* u dziesięcionogów ukryte w jamach skrzelowych
PAJĘCZAKI
* systemy tchawkowe
* w odwłoku wykształciły się płucotchawki (grzebykowate, spłaszczone rozgałęzienia
pni tchawkowych omywane przez hemolimfę )
TCHAWKODYSZNE
* ektodermalny system tchawkowy - rozgałęziona sieć rurek oplatająca ciało
* przetchlinki - po bokach głównie w odwłoku
* przetchlinki prowadzą do pni tchawkowych, te zaś rozgałęziają się na drobniejsze
* tracheole - końcowe kapilarne odcinki zawierające płyn umożliwiający rozpuszczanie
i dyfuzję tlenu do otaczających komórek
Układ krążenia
* otwarty
* rurkowate serce po stronie grzbietowej, zamknięte w worku osierdziowym
* krew tłoczona aortą w kierunku głowy wlewa się do jamy ciała w okolicy zwojów mózgowych
, skąd zbierana jest przez żyły i płynie do narządów oddechowych, natleniona trafia
do worka osierdziowego, a z niego przez specjalne otwory w komorach dostaje się do wnętrza
serca
* u owadów układ nie pełni funkcji oddechowych; serce wspomagane przez mięśnie
skrzydlaste; 8 komór
* hemolimfa tchawkodysznych jest bezbarwna
* większe stawonogi posiada niebieską hemocyjaninę, rzadziej hemoglobinę
Układ pokarmowy
SKORUPIAKOKSZTAŁTNE
* jelito przednie i tylne schitynizowane
* żołądek podzielony na dwie części: żującą ze schitynizowanymi blaszkami
rozcierającymi pokarm i pyloryczną z delikatnymi wyrostkami filtracyjnymi
* do jelita środkowego uchodzą wyrostki wątrobowe
PAJĘCZAKI
* odżywiają się półpłynnym pokarmem
* umięśniona gardziel
* jelito środkowe posiada wyrostki zwiększające powierzchnię wchłaniania oraz tzw.
Gruczoł wątrobowy, którego wydzielina wyrzucana na zewnątrz trawi ciało ofiary
* brak aparatu do obróbki mechanicznej pokarmu
OWADY
* każdy rodzaj pokarmu
* wykształcenie aparatów gębowych poprzez modyfikację części odnóży głowowych
(gryzące; gryząco-liżące; kłująco-ssące; ssące; liżąco ssące)
Układ wydalniczy
* żyjące w wodzie wydalają głównie amoniak, przez pary zmodyfikowanych nefrydiów,
zwanych gruczołami czułkowymi lub szczękowymi
* stawonogi lądowe zmieniły strategię wydalania
* wydalają kwas moczowy lub guaninę, które łatwo wytrącają się z wody
* funkcje wydalnicze pełnią cewki Malpighiego - palczaste uchyłki leżące na granicy
jelita środkowego i tylnego
* nabłonki wydalnicze zbierają metabolity i wydalają do światła cewek; przesącz wędruje
do jelita, w którym następuje resorpcja wody (duża oszczędność wody)
Układ nerwowy
* doskonale rozwinięte centra decyzyjne
* dwa kierunki ewolucji
* rozwój mózgu: zwoje nadgardzielowe osiągają znaczne rozmiary; podział mózgu na
trzy części (przodomóżdże - ośrodki analizy wzrokowej; śródmóżdże - dotyk i węch;
tyłomóżdże - funkcje wegetatywne)
* u owadów społecznych znajdują się ciałka grzybkowate odpowiedzialne za ich
zachowanie społeczne
* u pajęczaków mózg składa się tylko z dwóch części
* koncentracja elementów brzusznego łańcuszka nerwowego: zlewanie się lewej i prawej
strony układu; koncentracja poszczególnych zwojów w tagmach
Narządy zmysłów
* sensyle - podstawa konstrukcji receptorów
* oczy złożone z oczek prostych - omatidiów
* narządy tympalne - odbiór wrażeń słuchowych rozmieszczone na odnóżach lub na odwłoku
* narządy strydulacyjne - służą do wydawania dźwięków
* niemal wszystkie stawonogi posiadają sensyle węchowe pozwalające na wykrycie samicy
Autor: JOJO
Utworzono w dniu: 05 listopad 2000
Copyrights (c) Sciaga4U - All rights reserved