17 wrzesień 2000
Powieść
pozytywistyczna brała wzorce z realistycznych powieści
romantycznych Józefa Ignacego Kraszewskiego i Józefa
Korzeniowskiego. Początkowo miała charakter tendencyjny;
ograniczona założeniami utylitaryzmu i schematyczna w środkach
wyrazu. Autorzy tworzyli kreacje bohatera-pozytywisty (najczęściej
inżyniera, lekarza, prawnika).
Później pojawiła się powieść realizmu krytycznego. Przykładem
jest "Lalka" i "Nad Nie-mnem" E. Orzeszkowej.
Kryteriami oceny bohaterów są: przywiązanie do kraju, stosunek
do pracy i do drugiego człowieka. Pozytywistką jest
szlachcianka Justyna Orzelska. Odrzuca za-loty Różyca, chce żyć
skromnie, godzi się na ślub z chłopem Janem. Również -
Witold Kor-czyński, który swe wykształcenie pragnie wykorzystać
w rolnictwie. Korczyńscy są patriotami, potępiają Teofila Różyca
za trwonienie odziedziczonego majątku i kosmopolityzm.
Proza naturalistyczna funkcjonować zaczęła u schyłku
pozytywizmu. Ograniczono rolę wszechwiedzącego narratora i
wzbogacono technikę opisu. Naturalizm niszczył wprowadził do
utworów tematy "tabu", sceny drastyczne naruszające
poczucie estetyki.
Rozwijała się również powieść historyczna. Według Józefa
Kraszewskiego powieść doku-mentarna winna być wierna
zdarzeniom historycznym, a fikcja - ograniczona. Powieść miała
być reportażem z przeszłości. Przykład to "Stara baśń".
Wzorzec Waltera Scota łączył prawdę dziejową z fikcyjną
fabułą. Cechą charakterystyczną był dwuwątkowy przebieg
akcji. Przykła-dem jest "Trylogia".
Copyrights (c) Sciaga4U -- All rights reserved