Awangarda Krakowska
Grupa skupiona wokół Tadeusza Peipera i pisma "Zwrotnica"; należeli do
niej Julian Przyboś, Jan Parandowski, Adam Ważyk;
Głosili związek literatury z teraźniejszością, w odróżnieniu od futurystów, ale
podobnie do futurystów ma współbrzmieć z nowoczesnością, cywilizacją, techniką i
rozwojem miast (hasło 3*M: "Miasto, Masa, Maszyna" Tadeusza Peipera);
obserwowanie ludzi miast wtłoczonych w machinę codzienności, stąd należy brać źródło
dla nowych ideałów; sztuka ta ma służyć ludziom żyjącym w miastach do czytania po
pracy i ma dawać im siłę i zachętę do dalszych wysiłków;
Ostro przeciwstawiali się tradycjom romantycznym, zwłaszcza jej uczuciowości,
opisywaniu stanu duszy; poezja ma za zadanie streszczać świat a nie pokazywać wnętrze
poety; także odrzucali natchnienie, gdyż poezja miała być efektem świadomej pracy
intelektualnej, rzemiosłem podległym rygorom i dyscyplinie; także zaproponowano nowy
typ metafory, który nie miał ozdabiając oddawać rzeczywistość, tylko kreować
rzeczywistość czysto poetycką; jest też rezygnacja z bliskich, regularnych rymów na
rzecz bardziej oddalonych od siebie; dużą uwagę zwracano na układ typograficzny
wiersza, który także miał wymowę artystyczną;
Podobnie jak futuryzm szybko ruch ten zamiera
Przyboś wierny zasadom awangardy, często i gęsto z jej zasad korzysta, jest swoistym
przełożeniem założeń Peipera na język poezji; Pierwsze jego wiersze charakteryzują
się fascynacją świadomym wysiłkiem twórczym, przekształcaniem bezkształtnej masy na
coś konkretnego; prezentuje nam głównie nadludzki często wysiłek robotników i rzemieślników
nad materią (metaforyzacja ciężkiej pracy poety) - "Cieśle", którzy ciężko
pracują nad formą idealną - kulą; Jest także zachwyt nad cywilizacją, myślą
ludzką, która umożliwiła powstanie miast ("Dachy"), chociaż odbywa się to
w trudzie i znoju (powstaje jak człowiek);
Późniejsze jego wiersze, już dojrzałego artysty są pełnym odzwierciedleniem
założeń awangardy: "Z Tatr" przekazuje nam poetycki obraz tragicznego wypadku
taterniczki na tle pejzażu tatr; warsztat jest doskonały i spójny; metafory zawierają
w sobie wiele znaczeń (ekonomiczność); nie ma tu patosu, tylko chłodne przekazanie
uczuć spadającej taterniczki i samego pod. lir.; "Lipiec" - to wiersz
opisujący początek wakacji i związane z tym uczucia uczniów; uczniowie czują się
lekko odciążeni od obowiązków szkolnych, że aż wylatują na świadectwach; potem
także pojawia się odwołanie do piękna natury (nawet do lipy Kochanowskiego);
Utworzono w dniu: 01 luty 2001
Copyrights (c) Sciaga4U - All rights reserved