17 wrzesień 2000
Utylitaryzm -
Doktyna etyczna rozpowszechniona w XVII-XIXw. Według której pożytek
jednostki lub społeczeństwa powinien stanowić najwyższy cel
moralny postępowania ludzi zakładająca, że dążenie do dobra
własnego sprzyja pomnożeniu dobra społecznego. Pozytywizm-
Jeden z czołowych nurtów filozofii XIX i XXw. Pojmujący naukę
jako badanie faktów oparte na metodach nauk przyrodniczych.
Realizm- Pogląd w teorii poznania uznający istnienie
rzeczywistości obiektywnej, będącej zewnętrznym źródłem
poznania. Naturalizm- Kierunek filozoficzny dążący do
ujawnienia rzeczywistości przyczynami naturalnymi tłumaczący
całość zjawisk zachodzących w świecie działaniem praw
przyrody. Fabuła- Zespół wątków i motywów, układ zdarzeń
przedstawionych w utworze literackim lub w filmie powiązanych
czasowo przyczynowo. POTOCZNIE: treść utworu. Proza- Mowa niewiązana,
w przeciwieństwie do poezji, utwory pisane mową niewiązaną,
np.: powieści, nowele. Beletystyczny- Odnoszący się do utworów
należących do literatury pięknej zwłaszcza powieściowej i
nowelistycznej zawierającej elementy typowe dla tego rodzaju twórczości.Narracja-
utwór literacki epicki, pisany prozą, wielowątkowy,
bohaterowie I i II. Powieść realistyczna- Odtwarzanie
rzeczywistości w literaturze.Świat przedstawiony- Zależy od
wizji twórcy jeżeli w utworze przeważa cel poznawczy czyli
poinformowanie czytelnika. Mamy do czynienia z odmianą powieści
dokumentalnej. Praca organiczna- Dotyczyła współpracy
wszystkich warstw społecznych. Zwolennicy pracy organicznej głosili
kult wiedzy rozumu nawoływali do postępu technicznego. Praca u
podstaw- ,,Praca nad ludem i dla ludu”. Aby społeczeństwo
stanęło na wyższym poziomie, należało najpierw podnieść
poziom życia ludu poprzez wykształcenie i odpowiednie
wychowanie. LITERATURA I SZTUKA – Pisarz powinien czerpać
tematy swych sztuk z rzeczywistości a nie z natchnienia, pisarze
w epoce mieli uczyć społeczeństwo. Odrzucono lirykę jako
rodzaj literacki nie potrzebny w nowej epoce. Sięgano
sporadycznie po gatunki liryczne które zwykle posiadały wymowę
społeczną. Dominującymi Gatunkami są gatunki prozatorskie
zgodnie z tendencjami nurtu lepiej oddające rzeczywistość- np.
Nowela, opowiadanie, powieść. Do najważniejszych
przedstawicieli pozytywizmu warszawskiego należą: A Świętochowski,
P Chmielowski, B Prus, H Sienkiewicz, M Konopnicka, E Orzeszkowa.
Agnostycyzm- Pogląd filozoficzny negujący całkowicie i częściowo
możliwości poznania obiektywnej rzeczywistości . Determinizm-
Pogląd uważający, że człowiek jest uzależniony od czynników
filozoficznych i środowiska w którym żyje. Liberalizm-
Tolerancja i maksymalny rozwój swobód ludzkich w myśli i działaniu
Andrzej Kmicic to typowy przedstawiciel szlachty XVII w., potomek
zubożałego rodu szlacheckiego. Jego losy symbolizują los
ojczyzny; jego upadkowi moralnemu sekunduje upadek narodu, a
odrodzeniu - tryumf zwycięskich Polaków. Odważny, wesoły o
bujnym temperamencie, zdolny do szlachetnych i druhów serca i do
wielkiej miłości. Ma naturę awanturnicza, jest porywczy i skłonny
do “bitki i wypitki”, co psuje mu reputacje. Wychowany w
potyczkach pogranicznych nawykł do ryzyka i bezkarności. Hulaka,
ceniący sobie dobra kompanie i swawolne życie. Zachowaniem w
Lubiczu, Upicie i Wolmonowiczach popada w dramatyczny konflikt z
otoczeniem, traci dobre imię, Oleńkę i zaufanie przyjaciół.
Porywając narzeczona staje ponownie w ostrej kolizji z prawem.
Pierwszy punkt zwrotny w jego życiu następuje w
związku z otrzymaniem hetmańskich listów. Z rozkazu najwyższego
dowódcy podejmując się formowania oddziału nie podlega
odpowiedzialności sadowej i ma okazje zrehabilitować swoje imię.
Oddając się pod komendę Radziwiłła składa mu przysięgę na
wierność. Nie odstępuje jednak magnata, choć w oczach
przyjaciół i ukochanej uchodzi za zdrajcę, ponieważ wierzy w
dobre intencje hetmana. Naiwny i gorliwy, porywczy i wierny
wierzy, ze przyczynia się
do ratowania ojczyzny.Swoja tragiczna pomyłkę uświadamia sobie
w rozmowie z Radziwiłłem w Pilwiszkach. Świadomy już swego
upadku postanawia zemścić się. Wpierw jednak czyni
postanowienie oczyszczenia się z win poprzez służbę Polsce.
Jako Babinicz: — ostrzega wojsk konfederackie przed
niebezpieczeństwem grożącym im ze strony Radziwiłła, —
ocala starostę Luszczewskiego, — ostrzega księdza Kordeckiego,
— bierze udział w obronie Jasnej Góry, — broni króla w
Tatrach, — walczy ze Szwedami na czele oddziału Tatarów, —
ocala Wolmontowicze, — uczestniczy w wojnie z wojskami
Rakoczego. Przemienia się w prawego, wiernego królowi i ojczyźnie
bojownika o wolność swego narodu, gotowego postawić obowiązek
służby dla kraju ponad glos serca. Fiodor Dostojewski (1821-1881)
był jednym z najbardziej interesujących pisarzy rosyjskich XIX
w. Życie miał ciekawe i burzliwe - był skazany na karę śmierci,
popadał w długi (hazard), kontaktował się z rosyjskimi
rewolucjonistami. Pozostawił po sobie "Zbrodnię i karę"
(1866), "Idiotę" (1868), "Biesy" (1871) oraz
"Braci Karamazow" (1880). Został określony mianem
pisarza "przeklętych problemów" - dotykających
najciemniejszych stron ludzkiej natury, które w sposób
negatywny kształtowały ludzką cywilizację. Uprawiał
pisarstwo realistyczne - nowe i ciekawe. Powieści jego określono
mianem polifonicznych - wielogłosowych - powieści dyskusji.
Określone elementy struktury utworu są znakami istotnych poglądów
natury filozoficznej, religijnej, etycznej. Autor jednoznacznie
nie wypowiada się w tych kwestiach - ścierają się one ze sobą
i z tych starć wypływają wnioski. W powieściach
Dostojewskiego słyszymy echa myślicieli, filozofów i innych
tekstów literackich. Świat przedstawiony pod względem
problematyki podlega głębokiemu nasyceniu - to ostatecznie daje
wrażenie intensywności przeżyć, wrażeń. Świat
przedstawiony jest często światem ukazującym stan duszy człowieka
doświadczającego obłędu. Problematyka i psychika postrzegane
są w kontekście metafizycznym.
Andrzej Kmicic- początkowo warchoł i zabijaka, później odważny
i honorowy patriota, gotowy dla ojczyzny oddać życie.Oleńka
Billewiczówna- piękna, młoda dziewczyna, odważna i dumna,
kocha Kmicica. Zagłoba- Typowy polski szlachcic, sprytny,
przebiegły, ale także pieniacz i blagier.Michał Jerzy Wołodyjowski-
idealny rycerz, odważny doskonale włada szablą, wielki
patriota.Jan i Stanisław Skrzetuscy- patrioci gotowi oddać życie
za Rzeczypospolitą.Hieronim Radziejowski- zdrajca postać
negatywna.Janusz i Stanisław Radziwiłłowie- Bogaci magnaci,
zdrajcy, liczą na objęcie władzy w Rzeczypospolitej pod
patronatem Szwedów.Stefan Czarniecki- idealny wódz, odważny,
wierny królowi
Copyrights (c) Sciaga4U -- All rights reserved