Młoda Polska - kierunki artystyczne i nastroje epoki
1. Naturalizm - kierunek odrzucający wszelki byt nadprzyrodzony, uznający
prawa przyrody za jedyne, które rzeczywistością rządzą i tłumaczą ją. Naturaliści
twierdzili że:
-literatura powinna naśladować rzeczywistość, w sposób szczegółowy odtwarzać
zaobserwowane fakty, dążyć do fotograficznej wierności;
-nie ma tematów, które są zakazane dla literatury, pisarz powinien sięgać również
do najciemniejszych, intymnych i drażliwych spraw ludzkiego życia;
-pisarz, podobnie jak uczony, szuka przede wszystkim prawdy, ukazuje rzeczywistość w
sposób obiektywny, nie sądzi jej i nie ocenia.
2. Dekadentyzm - prąd wyrażający się w postawie pesymistycznej i indywidualistycznej,
w poczuciu słabości i bezradności wobec przeczuwanego kresu cywilizacji. Niechęć do
świata, utrata ideałów, poczucie niedorzeczności istnienia ("Koniec wieku
XIX", "Nie wierzę w nic" -K.P.Tetmajer) pojawiające się w poezji z
końca wieku.
Dekadentyzm odwoływał się do filozofii Schopenchauera, który pesymistycznie patrzył
na ludzką naturę i sens egzystencji. Uważał, że działania ludzkie są bezcelowe
gdyż wynikają z bezrozumnego popędu. Człowiek znając daremność swoich usiłowań
czuje się nieszczęśliwy, życie odbiera jako udrękę. Wpływ tej filozofii jest
widoczny w hymnach Jana Kasprowicza ("Dies Irae", "Święty Boże"), w
wierszu "Deszcz Jesienny" Leopolda Staffa i in..dekadentyzm ujawnił
dramatyczną sytuację artysty, który był w konflikcie z otoczeniem. cyganeria
artystyczna manifestowała swoją pogardę dla filistra, czyli mieszczucha, zajętego
swoimi małymi sprawami, żyjącego według narzuconych konwenansów, zainteresowanego
sztuką o tyle, o ile da się ona przeliczyć na pieniądze. Dekadencki klimat schyłku
epoki, z franc. "fin de siecle", wskazuje na zmierzch głoszonych ideałów.
3. Parnasizm - wywodzi się od zbioru wierszy różnych poetów (1866,Paryż) pt.
"Parnas Współczesny". Parnasiści dbali o kunsztowne strofy, wyszukane rymy,
piękno słowa, precyzję i jasność kompozycji. Przedmiotem ich twórczości stała się
przede wszystkim przeszłość, dzieje starożytne, legendy, dawne dzieła sztuki,
przygoda egzotyczna. W ich kręgu zrodził się kult "czystej sztuki", znamienny
również dla wielu poetów Młodej Polski (np. Stanisław Przybyszewski)
4. Symbolizm - kierunek literacki i artystyczny. Poezja nie powinna opisywać świata,
tylko wyrażać to co niewyrażalne. Otaczająca rzeczywistość ma podwójną naturę,
składa się z materii i ducha. Zadaniem sztuki jest uchwycenie tej głębszej,
metafizycznej strefy ludzkiej egzystencji. Świata ducha nie można przedstawić za
pomocą środków, stosowanych przez sztukę realistyczną. To co nieuchwytne, trzeba
wyrażać za pomocą symboli ("Wesele" Wyspiańskiego), które mogą być
interpretowane w różny sposób. Język symbolistów jest niejednoznaczny, aluzyjny i
skojarzeniowy (wypowiedzi mają charakter pośredni, nie mówią o rzeczach wprost.
Symboliści analizują stany wewnętrzne i niepokoje człowieka, ważną rolę odgrywa
nastrój utworu.
Cechy wyróżniające sztukę symboliczną:
- rezygnacja z bezpośredniego opisu,
- szukanie ekwiwalentu (równoważnika) zjawisk niewyrażalnych, niedostępnych rozumowi,
- symbol dwupłaszczyznowym obrazem zjawisk przedstawianych, stąd jego bezpośrednie
znaczenie bezpośrednie i pośrednie, szersze - aluzyjne i skojarzeniowe.
5. Impresjonizm - kierunek artystyczno-literacki, który głosił, że zadaniem sztuki
jest przedstawienie ulotnych wrażeń artysty. Impresjoniści nie byli zainteresowani
opisywaniem stałych cech rzeczy. Widzieli je w różny sposób ( w zależności od
własnego nastroju oświetlenia, kąta patrzenia itp.).
6. Ekspresjonizm - kierunek w sztuce i literaturze, który przeciwstawiając się
naturalizmowi i impresjonizmowi - dążył do wyrażania w sposób spotęgowany i
dramatyczny wewnętrznych przeżyć twórcy.
Utworzono w dniu: 01 styczeń 2001
Copyrights (c) Sciaga4U - All rights reserved