Edward Kunneke

 Edward Kunneke (27.I.1885, Emmerich nad Renem - 27.X.1953, Berlin) odbywał studia muzyczne w Berlinie, początkowo w Hochschule fur Musik, potem w Akademii Muzycznej u Maxa Brucha. Natychmiast po otrzymaniu dyplomu podjął szereg praktycznych, choć może nieefektownych zajęć: dawał lekcje prywatne, prowadził Męskie Towarzystwo Śpiewacze w Poczdamie, kierował nagraniami wokalnymi w firmach płytowych, jednocześnie komponował. Interesował się przede wszystkim operą, ale bez dużego szczęścia; pierwszy jego utwór tego gatunku: Die Marmorfrau, nie został w ogóle wystawiony, dwa następne: Robins Ende (1909) i Coeur As (1913), miały wprawdzie premiery, lecz nie miały powodzenia. Kunneke był już wówczas zawiązany z teatrami jako kapelmistrz. W 1907 został chórmistrzem nowo otwartego Neues Operettentheater, na Schiffbauerdamm, od 1909 prowadził dworski teatr Mannheime, w 1911 pracował jako kameplmistrz i kompozytor u Maxa Reinhardta w jego Deutsches Theater. W 1916 przyjął posadę kapelmistrza w Friedrich-Wilhelmstadtisches Theater. Tutaj miał już do czynienia wyłącznie z operetkami i tutaj postanowił sam popróbować sił w tym lżejszym gatunku.

  Jego początkowe sukcesy na tym polu przypadły na lata bezpośrednio po I wojnie. Dużym powodzeniem cieszył się jego pierwszy singspiel Dorf ohne Glocke (1919), potem napisał dwie słabsze pozycje: Der Vielgeliebte (1919) i Wenn Liebe erwacht (1920), ale następne dzieło - Kuzynek z Księżyca (Der Vetter aus Dingsda; 1921) - okazało się jego najpopularniejszą operetką, jedyną grywaną z powodzeniem do dziś. W Polsce oglądaliśmy także drugą obok Kuzynka interesującą pozycję - Szczęśliwej podróży! (Gluckliche Reise; 1932), natomiast nie dorównywały już tym dwu operetkom inne, chociaż napisał ich 25. Najbardziej znane to: Casino-Girls (1923), Lady Hamilton (1926), Die blonde Liselott (1927), Lockende Flamme (1933), Klein Dorrit (wg Dickensa; 1933), Herz uber Bord (1935), Die grosse Sunderin (1935), Zauberin Lola (1937), Der grosse Name (1938). Ostatnia jego operetka nosi tytuł Hochzeit mit Erika (1949). W okresie powojennym Kunneke zamierzał dyrygować, jeździć po Europie z koncertami, zły stan zdrowia zmusił go jednak szybko do przerwania artystycznych podróży i rezygnacji z tych planów.

  Należał do grupy reprezentujązej tzw. operetkę berlińską, z tym że on najbardziej spośród swych kolegów (Lincke, Hollander, Gilbert, Kollo) zbliżał się twórczością do opery komicznej i singspielu. Zawsze miał upodobanie do wielkich finałów, scen ansamblowych, cechował go znakomity zmysł konstrukcji muzycznej utworu. Natomiast jego język muzyczny był raczej tradycyjny; nie miał ambicji nadążania za nowościami harmonicznymi i aranżacyjnymi, jakie lansowano w latach 30-tych także w muzyce rozrywkowej. Podobnie zresztą w swych utworach poważniejszych (Koncert fortepianowy, Uwertura, suity orkiestralne) był raczej eklektykiem. Utwory te nie posiadają dziś żadnego znaczenia.


Lucjan Kydryński - "Przewodnik operetkowy", PWM 1994