Zachowanie ciekawości w sprawach naukowych jest prawdziwą sztuką, zwłaszcza jeśli jest się uczniem albo studentem (przekarmienie niezbyt interesującymi wiadomościami książkowymi nie jest wprawdzie regułą, ale zdarza się dość często). W biologii można znaleźć wiele pytań, na które nie ma jeszcze odpowiedzi. Jeśli męczy Cię jakiś ciekawy problem z zakresu biologii molekularnej albo biologii komórki i masz problemy ze znalezieniem odpowiedzi na pytanie, które sobie postawiłeś - napisz, spróbujemy pomyśleć razem. Twoje pytanie i odpowiedź (jeśli uda się ją znaleźć...) pojawią się na tej stronie internetowej.
Napisał do mnie niejaki Michał Feldman, który wkrótce zdaje maturę z biologii (trzymam kciuki!). W ramach przedegzaminacyjnego treningu umysłowego udało mu się znaleźć odpowiedzi na większość pytań, więc zdanie matury oraz dostanie się na studia powinno dla niego być tzw. krótką piłką. Pod odpowiednimi pytaniami umieściłem odpowiedzi Michała.
Komórka,w której materiał
genetyczny został poważnie uszkodzony, przestaje się dzielić i próbuje naprawić
uszkodzenia. Skąd "wie", że z jej DNA stało się coś złego?
Czy w wyniku sklonowania
owcy Dolly rzeczywiście uzyskano dokładną kopię genetyczną owcy, od której
pobrano jądro komórkowe? (Przypominam, że klonowanie polegało na pobraniu jądra
komórkowego od jednej owcy i wprowadzeniu tego jądra do komórki jajowej, z której
wcześniej usunięto jądro komórkowe. Z takiej komórki rozwinęła się Dolly).
W wyniku klonowania owcy Dolly nie uzyskano dokładnej kopii genetycznej tej
owcy, ponieważ komórka jajowa, z której usunięto jądro, nie pochodziła od Dolly. Około
1% materiału genetycznego (DNA) w komórce znajduje się poza jądrem - w mitochondriach
odpowiedzialnych za oddychanie komórkowe. Wg wielu naukowców jest to dowód na
pochodzenie tych struktur od oddzielnych organizmów, które kiedyś tak zawęziły współpracę
ze sobą, ze zlały się w jedną całość... Komórka jajowa, która przyjęła jadro z
somatycznej komórki innej owcy, zawierała więc minimalną (ale jednak) ilość materiału
genetycznego innej owcy
Czy istnieje jakaś
choroba zakaźna, która może być również genetycznie uwarunkowaną chorobą
dziedziczną?
W pojedynczej, diploidalnej
komórce ludzkiej znajdują się cząsteczki DNA o łącznej długości prawie dwóch
metrów. Jak to możliwe, że tyle DNA mieści się w komórce, która jest niewidoczna
gołym okiem?
W jądrze komórkowym DNA jest odpowiednio skondensowane i zespiralizowane.
Dzieje się to dzięki oddziaływaniom, jakie spowodowane są wystepowaniem w jądrze komórkowym
białek histonowych H1,H2A,H2B,H3,H4,które umożliwiają tworzenie nukleosomów. W skład
jednego nukleosomu wchodzi DNA (około 200 par zasad) oraz oktamer wytworzony przez
histony H2A,H2B,H3,H4 - w każdym nukleosomie po dwa każdego rodzaju. DNA nawinięte jest
na rdzeń białkowy i dzięki temu skraca się około 1,75 raza. Nukleosomy zwijają się
i powstają nukleofilamenty (znowu skraca się długość - około 7 razy).
Nukleofilamenty zwinięte są w spirale wyższego rzędu - solenoid (kolejne skrócenie
6-7 razy). W chromosomach metafazowych to upakowanie jest jeszcze wyższych rzędów:
solenoidy w supersolenoidy - 40 razy krócej i supersolenoidy w helisy - 5 razy.
Razem skrócenie: około 10000 razy, czyli z 2 metrów "robi się" 200 mikrometrów.
Jakiego związku chemicznego jest
najwięcej w komórce?
Wody. Ze związków organicznych chyba najwięcej jest białka (ze względu na
budowę błon, enzymy itd.).
Dziękuję Michałowi za odpowiedzi i czekam na e-maile z odpowiedziami na pozostałe pytania oraz propozycjami pytań. Odpowiedzi oraz namiary autorów odpowiedzi umieszczę na tej stronie internetowej.
(c) 1998 Grzegorz
Nalepa. Ostatnia modyfikacja: 26 kwietnia 1998 r.
This page is available also in English.