(kilka uwag)
System X-Window (X11) opracowany w MIT (Massachusetts Institute of Technology) to z jednej strony standard graficzny w UNIX, z drugiej zaś jeden z najstarszych pomysłów bazujących na idei klient-serwer. W X11 pojęcia klienta i serwera są często mylone. Klient to aplikacja X11 uruchamiana najczęściej z serwera aplikacji (plików), która wysyła określone żądania do serwera, a ten w odpowiedzi inicjuje akcję, np. rysuje krzywą, wybiera kolor, pokazuje mapę bitową czy wyświetla tekst w zadanym foncie. Serwer X11 obsługuje zatem tylko grafikę klienta, natomiast wszelkie obliczenia (np. numeryka) realizowane są na serwerze aplikacji, czyli - najczęściej - komputerze odległym. Nieodłącznym atrybutem X-serwera są fonty, które spełniają podobną rolę jak np. fonty w MS-Windows. Wiele aplikacji X11 (np. WordPerfect, Dexterity) używa własnych fontów, nie zawartych w standardowej dystrybucji X11. Fonty takie rozprowadzane są na ogół w przenaszalnym formacie, przeznaczonym do przetwarzania specjalnym kompilatorem. Dlatego wyposażenie X-serwera w taki właśnie kompilator jest dość istotne. X11 posiada bardzo dużo fontów, które zajmują spory obszar pamięci masowej. Często zatem, w systemie sieciowym, fonty umieszczane są w jednym miejscu na tzw. serwerze fontów, z którego korzystają w całości lub części wszystkie X-serwery. W systemie X-Window występuje jeszcze pojęcie X-Terminala, które dość często mylone jest z X-serwerem. W uproszczeniu, X-Terminal, to X-serwer bez fontów zlokalizowanych we własnych zasobach. Aby zatem wykorzystać w pełni wielodostępne możliwości graficznej stacji roboczej lub serwera UNIX, należy zaopatrzyć się w X-serwery lub X-Terminale, które najczęściej pracują na bazie sieci typu Ethernet z wykorzystaniem protokołu TCP/IP. Znane są oczywiście rozwiązania dla innych typów sieci oraz protokołów, a nawet istnieją możliwości pracy X-Window za pośrednictwem łącza szeregowego. X-serwerem może być inny komputer UNIX lub komputer pracujący pod kontrolą innego systemu operacyjnego, wyposażony w odpowiednie oprogramowanie. Używając analogii pochodzącej z terminali znakowych, X-Terminal często traktowany jest jako rozwiązanie typowo sprzętowe, mimo, że tak naprawdę jest to komputer wyposażony w odpowiednie oprogramowanie. Ponieważ cena X-Terminala dobrej jakości może być bardzo duża (kilka tysięcy dolarów), bardzo szybko pojawił się pomysł "emulacji" X-Terminala za pomocą oprogramowania dla popularnej platformy DOS/Windows. Daje to możliwość wykorzystania posiadanego sprzętu dla nowych jakościowo zastosowań oraz poszerza stopień integracji zasobów DOS i UNIX o grafikę. Jest to szczególnie widoczne w przypadku PC X-serwerów pracujących w środowisku MS-Windows, bowiem użytkownik może obsługiwać aplikacje X11 w znany mu sposób, stosując menadżer okien z MS-Windows, a informacja graficzna z X-Window może być umieszczona w schowku MS-Windows i niezwykle prosto "wklejona" do publikacji pisanej np. w MS-Word czy QR-Tekst.
Realizacja programowa X-serwera ma jeszcze jedną zaletę - zmniejsza zużycie zasobów UNIX. Możliwość pracy z lokalnym menadżerem okien (np. MS-Windows) pozwala zrezygnować z uruchamiania menadżera odległego (np. Motif, OpenLook, twm, uwm,itd.), który jest dość sporym procesem. Przy dużej liczbie użytkowników i stosunkowo niewielkiej pamięci RAM UNIX, może dojść do pozornie paradoksalnej sytuacji, w której aplikacja X11 będzie pracować szybciej na "emulowanym" X-serwerze.
Zakup programowego X-serwera jest szczególnie uzasadniony ekonomicznie w przypadku posiadania komputera Intel. Za $200 - $300 możemy uzyskać wtedy pełnosprawny X-Serwer. Biorąc pod uwagę nawet cenę sprzętu i oprogramowania systemowego (MS-Windows 3.x, Windows 95), okazuje się, że i tak rozwiązanie takie jest tańsze niż zakup dedykowanego X-terminala czy stacji roboczej UNIX o adekwatnych możliwościach. Nie oznacza to jednak, że rozwiązanie programowe jest pozbawione wszelkich barier. Dedykowana stacja robocza UNIX może mieć większe parametry wydolnościowe w odniesieniu do grafiki w porównaniu z programowymi X-Serwerami ze względu na klasę adapterów graficznych. Urządzenia te są bowiem specjalnie zaprojektowane do obsługi specyficznych funkcji graficznych (np. grafika trzy-wymiarowa, wideo). Dlatego też aplikacja graficzna uruchamiana na konsoli komputera UNIX może pracować szybciej niż na sieciowym X-Terminalu. Należy także wziąść pod uwagę przepustowość sieci LAN (np. Ethernet). X11 generuje bowiem spory ruch, co przy większej ilości stanowisk graficznych może wprowadzić określone opóźnienia reakcji. Dodatkowym problemem są rozszerzenia standardu X11 takie jak np. Display Postscript, które nie są wdrożone w większości programowych realizacji X-Serwerów. Decydując się zatem na zakup PC X-Serwera musimy wziąść pod uwagę charakter aplikacji, z którymi zamierzamy pracować oraz ich zgodność ze standardem X-Window. Pamiętajmy także, że X-Window występuje w określonych wersjach (aktualnie X11R6 dla systemu ogólnie dostępnego i X11R5 dla wersji komercyjnych). Nasz X-Serwer musi umieć obsłużyć określoną wersję X11.