Τα τραπεζιτικά μονοπώλια, σε αντίθεση με τις τράπεζες του προμονοπωλιακού καπιταλισμού, δίνουν μακροχρόνια δάνεια σε βιομηχανικές επιχειρήσεις και έχουν σαν κύριο συμφέρον την εξασφάλιση της αποδοτικότητας αυτών των επιχειρήσεων. Οταν μάλιστα χορηγούν πίστωση σε επιχειρήσεις που επιδίδονται σε ίδιες ή παραπλήσιες δραστηριότητες προσπαθούν να αποφύγουν τον εξοντωτικό ανταγωνισμό μεταξύ τους, που θα οδηγούσε σε πτώση των κερδών. Ετσι, επεμβαίνουν για να επιταχύνουν και μερικές φορές να επιβάλουν τη βιομηχανική συγκέντρωση και συγκεντροποίηση.
Στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα οι τράπεζες παύουν να είναι απλοί πιστωτές των βιομηχανικών επιχειρήσεων. Δίνοντας μακροχρόνια δάνεια συμμετέχουν στην πραγματικότητα ενεργά στο κεφάλαιο της εταιρείας, ενώ από την άλλη μεριά και τα βιομηχανικά μονοπώλια γίνονται από τη μεριά τους συνιδιοκτήτες τραπεζών.
Ο Λένιν αναφέρει ότι "Οι τράπεζες σ΄ όλες τις καπιταλιστικές χώρες και παρ΄ όλες τις ποικιλομορφίες της τραπεζικής νομοθεσίας, δυναμώνουν και επιταχύνουν κατά πολύ το προτσές συγκέντρωσης του κεφαλαίου και δημιουργίας μονοπωλίων". Καθορίζοντας επίσης το μονοπώλιο σαν τη νεότατη φάση ανάπτυξης του καπιταλισμού, υπογράμμιζε ότι "οι τράπεζες αποτελούν τα κέντρα της σύγχρονης οικονομικής ζωής, τους βασικούς νευραλγικούς κόμβους όλου του καπιταλιστικού συστήματος εθνικής οικονομίας".
Το χρηματιστικό κεφάλαιο διαμορφώνεται σαν αποτέλεσμα της σύμφυσης του βιομηχανικού και του τραπεζικού κεφαλαίου.
Ο Λένιν θα αναδείξει την εμφάνιση της χρηματιστικής ολιγαρχίας σαν το δεύτερο βασικό γνώρισμα της εποχής του ιμπεριαλισμού. Θα γράψει χαρακτηριστικά: "Η συγκέντρωση της παραγωγής, τα μονοπώλια που ξεπηδούν απ΄ αυτήν, η συγχώνευση και η σύμφυση των τραπεζών με τη βιομηχανία- να η ιστορία γέννησης του χρηματιστικού κεφαλαίου και το περιεχόμενο αυτής της έννοιας". Και επισημαίνει ότι ο καπιταλισμός που άρχισε την ανάπτυξή του από το μικρό τοκογλυφικό κεφάλαιο, τελειώνει την ανάπτυξή του με το γιγάντιο τοκογλυφικό κεφάλαιο.
Ενα σύγχρονο χαρακτηριστικό παράδειγμα χρηματιστικής ολιγαρχίας είναι ο όμιλος επιχειρήσεων της οικογένειας Ροκφέλλερ στις ΗΠΑ. Σ΄ αυτόν παίρνουν μέρος περισσότερες από 22 βιομηχανικές εταιρείες, 6 μεταφορικές και 11 τραπεζιτικές. Το συνολικό κεφάλαιο των εταιρειών της ομάδας ξεπερνά τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια. Φυσικά το ατομικό κεφάλαιο της οικογένειας Ροκφέλλερ είναι πολύ μικρότερο. Διαχειρίζονται όμως όλο το κεφάλαιο του χρηματιστικού ομίλου που καθοδηγείται απ΄ αυτούς.
"Η μεγαλύτερη γερμανική εταιρία, η Daimler - Benz, συμμετείχε τον Οκτώβριο του 1995, έμμεσα ή άμεσα, σε 1104 επιχειρήσεις σε 62 χώρες. Από το σύνολο των συμμετοχών, 433 αφορούσαν γερμανικές επιχειρήσεις σε 55 κλάδους. Το μεγαθήριο RWE συμμετέχει σε 1738 επιχειρήσεις σε 40 χώρες, ενώ 1217 συμμετοχές αφορούν γερμανικές εταιρίες σε 100 κλάδους", ... "Ανάμεσα στις 10 μεγαλύτερες εμπορικές της Ευρώπης σήμερα, συναντά κανείς τέσσερις γερμανικές. Ιδιαίτερα ενισχυμένες είναι οι γερμανικές τράπεζες και οι ασφαλιστικές εταιρίες, οι κυρίαρχες του οικονομικού παιχνιδιού στη χώρα", ... "στις 10 μεγαλύτερες ευρωπαϊκές τράπεζες εντοπίζει κανείς δυο γερμανικές (Deutsche, Dresdner) αλλά και τέσσερις γαλλικές".