Mars
Czwarta
według oddalenia od Słońca planeta Układu Słonecznego nazywana też Czerwoną
Planetą. Kolor czerwony natchnął Starożytnych do nadania jej imienia rzymskiego
boga wojny Marsa. Średnica planety jest niemal dwukrotnie mniejsza niż Ziemi
i wynosi - 6786km, zaś masa wynosi niespełna 0,11 masy Ziemi.
Klimat Marsa jest mroźny i surowy. Decyduje o tym wiele czynników. Pierwszym
z nich jest znaczne oddalenie od Słońca, w związku, z czym temperatury na jego
powierzchni są niższe niż na powierzchni Ziemi. Zawierają się w przedziale od
- 125°C do ok. +25°C. Najniższe temperatury występują nocą i jest to związane
z bardzo rzadką atmosferą Marsa, która nie chroni planety przed nocnym wypromieniowaniem.
Ciśnienie atmosferyczne na Marsie jest bardzo niskie, przy powierzchni wynosi
ok. 6hPa. Na wysokości ok. 15km nad powierzchnią Marsa tworzą się chmury z kryształków
zestalonego dwutlenku węgla i wody. Najczęściej jednak obserwujemy chmury pyłu
unoszone wiatrem. Nieraz wiatr wzmaga się i osiąga prędkość ok. 300km/h. Dzieje
się tak, podczas silnych burz piaskowych, które tworzą się na półkuli południowej,
kiedy Czerwona Planeta znajduje się najbliżej Słońca.
Na Marsie występują te same pory roku, co na Ziemi, decyduje o tym kąt nachylenia
osi rotacji do płaszczyzny obrotu (25,2°), który jest o 1,7° bardziej nachylony
niż ziemski. Marsjańskie pory roku są jednak dwa razy dłuższe. Co prawda, wiosną
nie ujrzymy tam zakwitających drzew, ale możemy zaobserwować znaczne zmniejszenie
obszaru czap polarnych. Czapy polarne, to rozległe miejsca pokryte szronem zestalonego
dwutlenku węgla i prawdopodobnie wody, usytuowane w pobliżu biegunów Marsa.
Czapę północną charakteryzuje bardziej rozbudowana struktura. To właśnie tam
po raz pierwszy odkryto prócz dwutlenku węgla - wodór, co może wskazywać na
obecność wody.
Czas, w jakim Mars wykonuje pełny obrót wokół własnej osi wynosi 24 godziny
i 37 minut. Wokół Marsa orbitują dwa księżyce: Deimos i Fobos. Obydwa zostały
odkryte w 1877 roku, przez amerykańskiego astronoma Asapha Halla. Deimos okrąża
Marsa w ciągu 30 godzin i 18 minut, a jego średnia odległość od planety wynosi
23460km. Kształt Deimosa jest nieregularny (jego wymiary to 15x12x11km), swoim
wyglądem przypomina ogromną bulwę ziemniaczaną. Fobos, drugi z księżyców jest
większy i bliższy planecie. okrąża Marsa w ciągu 7 godzin i 39 minut (3 razy
w ciągu marsjańskiej doby), przy średniej odległości 9380km. Ciekawostką jest
fakt, że Fobos wstaje na zachodzie, a zachodzi na wschodzie Marsa. Ma nieregularny
kształt. Tak jak Deimos, Fobos jest prawdopodobnie planetoidą przechwyconą przez
pole grawitacyjne Marsa.
Na Marsie znajduje się najwyższa góra w Układu Słonecznego - wygasły wulkan,
Olympus Mons mierzy ok. 27km, średnica jego krateru wynosi ponad 80km.
FOTO: NASA