Obserwatorium astronomiczne

Placówka naukowa, wyposażona w urządzenia, pozwalające na prowadzenie systematycznych badań i obserwacji astronomicznych. Ze względu na tematykę badań można wyróżnić obserwatoria: astrometryczne, astrofizyczne czy radioastronomiczne. Placówka zajmująca się badaniami Słońca to obserwatorium heliofizyczne. Większość obserwatoriów usytuowana jest na dużych wysokościach, gdyż atmosfera ziemska znacznie utrudnia obserwacje Słońca, pochłaniając część jego promieniowania. Niektóre rodzaje promieniowania (np. promieniowanie gamma i rentgenowskie) są całkowicie pochłaniane w górnych warstwach atmosfery ziemskiej, dlatego ich badanie może być prowadzone jedynie z pokładu balonów, rakiet, statków kosmicznych i satelitów.
Obserwacje nieba, prowadzone były już w starożytności ok. 4 tysięcy lat p.n.e. Pierwszym instrumentem służącym do badań kosmosu było ludzkie oko. Z czasem powstawały różne przyrządy pomocnicze jak: słupy kamienne, prześwity w piramidach, a także specjalne murowane budowle. Jednym z najbardziej znanych starożytnych obserwatoriów jest Stonehenge w Anglii. Zbudowane z olbrzymich płyt kamiennych, pozwalało starożytnym określać położenie Słońca i Księżyca na niebie, było kalendarzem umożliwiającym wyznaczanie pór roku, czy zaćmień Słońca i Księżyca itp. Stopniowo powstawały coraz lepsze urządzenia min. kwadranty i sekstanty, które umożliwiły wyznaczanie kierunków i odległości między obiektami na niebie. Przełomowym momentem w obserwacji nieba okazało się zastosowanie teleskopu optycznego, w 1609 roku. 300 lat później, uzyskiwano pierwsze obrazy nieba, dzięki falom radiowym. Dziś nie przeprowadza się już obserwacji teleskopowych bezpośrednio, lecz za pomocą elektronicznych detektorów promieniowania. Uzyskane dane są wprowadzane do komputera a następnie przetwarzane.
Najbardziej znane, współczesne laboratoria astronomiczne to: Manua Kea Observatory na Hawajach, Kitt Peak i Mount Wilson w USA, Pic du Midi w Pirenejach. Obserwatoria pracujące w przestrzeni kosmicznej to: Hubble Space Telescope Center, SOHO, TRACE, a wcześniej SKYLAB, Hinotori, Solar Maximum Mission, Yohkoh.
FOTO: www.astro.lsa.umich.edu/obs/ mdm/pictures