______________________________________________________________

 

 

Die bekoring van koring...

 

"Hand aan hand deur die groen koringlande," lui die liedjie, en ’n massa wuiwende graanhalms bly werklik ’n pragtige gesig. Maar eintlik is dit die korrels aan daardie koringare waaroor 'n mens liries behoort te raak. Boekdele kan immers geskryf kan word oor dié fantastiese bron van ons daaglikse brood...

 

   Klik hier vir ’n ander artikel by "Kort Begrip" oor die baie gebruike van koring.

______________________________________________________________

 

KORING, jou doring! Waar is nog ’n kos soos jy op die hele aarde? Hier in die 21ste eeu bly dit kennelik een van ons heel vernaamste voedingsbronne, wat honderde miljoene mense regoor die wêreld voed.

 

Ook in Suid-Afrika is koring onontbeerlik. Vanweë die omvang van die verbruik en die voedingswaarde van brood en ander verwerkte koringprodukte, word dit saam met mielies as ’n stapelvoedsel in ons land beskou.

 

Maar koring is stellig ook een van die eerste gewasse wat deur die mens gekweek is -- minstens 11 000 jaar gelede. Mense het agtergekom dat die saad van die koringplant geoes en fyngemaak kan word om ’n wonderlike voedelsoort te vorm.

 

Koring is ’n eenjarige gewas en twee seisoensvorms, te wete winter en lentekoring, word verbou. In Suid-Afrika is daar nie so ’n duidelike skeidslyn tussen winter- en lentekoring as in die kouer lande nie en word die meeste koring in die herfs gesaai. Dit word in bykans elke provinsie verbou, wat dan ook van die gewas se besondere aanpasbaarheid getuig. Die Wes-Kaap, Vrystaat en die gewese Suid-Transvaal is egter ons groot koringproduserende gebiede.

 

Koring word op ploeglande gesaai waar die graanplant mettertyd saad skiet in die vorm van are. In vandag se geïndustrialiseerde wêreld word dit deur groot stropers geoes wat die koringare afsny en die koringkorrels van die res van die plant skei.  

 

Party soorte koring het 'n sterk uitgroeisel, bekend as baard, ander weer nie. Ongeag die soort, dra die meeste koringare van dertig tot vyftig korrels. 'n Opspraakwekkende variêteit of kultivar wat egter 'n aantal jare gelede in 'n afgeleê streek van China gevind is, beloof om tot drie keer meer korrels te lewer.

 

Nadat die kaf van die koring geskei is,  word die korrels gedroog, skoongemaak en gegradeer voordat dit uitgevoer of na die meulens gestuur word om tot meel gemaal te word. Partykeer word koring ook na fabrieke gestuur, waar dit in nywerheidsprodukte of veevoer ingewerk word.

 

Koringmeel word verwerk tot brood en ander belangrike mensevoedsels soos pasta, pannekoeke, ontbytkosse, koek en beskuit.

 

Die geskiedenis van koringverbouing in Suid-Afrika

 

   DIE eerste gesaaide koring in Suid-Afrika is reeds op 13 Januarie 1653 geoes, minder as ’n jaar nadat Jan van Riebeeck met sy span Europese setlaars hier voet aan wal gesit het. Dit toon die prioriteit wat hierdie graansoort reeds destyds geniet het. Daardie eerste lappies koring was waarskynlik naby die Kasteel, en die koring is miskien nog gesaai voordat Van Riebeeck sy  groentetuin aangelê het.

 

In daardie beginjare het die koringboere maar erg gesukkel. Daar was talle probleme met variëteite wat nie lekker aan die Kaap geaard het nie, asook met koringsiektes en die baie winterreën, onder meer.

 

In die eerste halfeeu is daar dan nie eens genoeg koring vir eie gebruik gekweek nie, wat nog te sê om in die behoeftes van die verbyvarende skepe te voorsien. Trouens, dit was eers in 1968, ’n stuk of drie eeue later, dat Suid-Afrika hierin selfvoorsienend geraak het.

 

Nadat die vroeë pioniers die binneland ingetrek het, het koringverbouing uitgebrei het na gebiede waar hierdie graansoort veel beter geaard het. Teen 1752 is die gewas al in bekende koringstreke soos die Swartland by Riebeek-Kasteel, Piketberg en Malmesbury gekweek, asook in die Rûens by Botrivier en Riviersonderend.

 

Teenswoordige koringboere sal heel waarskynlik skeef opkyk oor die destydse oestyd wat in Januarie plaasgevind het. In die winterreënstreek van ons land word koring immers in Oktober en November geoes, gewoonlik net nadat die laaste winterreën uitgesak het. Kenners sê die toenmalige weerpatrone en variëteite het waarskynlik 'n rol gespeel om die boere later te laat oes as vandag.

 

 Koringmuseum 

 

   ’N BESOEK aan Moorreesburg se Koringmuseum kan ’n mens moontlik heelwat van koring leer wat jy nooit geweet het nie. As dit so moet gebeur dat jy die een of ander tyd daardie deel van Suid-Afrika besoek, kan jy gerus daar inloer. ’n Rubriekskrywer van ’n bekende koerant bestempel dit as een van ons land se interessantste klein museums wat 'n mens herinner aan die belangrike rol wat koring in die geskiedenis gespeel het.

 

``Daar is in die museum onder meer 'n paar koringkorrels wat uit die jaar 3000 vC dateer. Dit is egter nog jonk in vergelyking met oorblyfsels van koring uit die jaar 8000 vC wat met opgrawings by Sirië gevind is. Volgens navorsers is die gewas einkorn, een van die voorouers van koring, in die Brons- en vroeë Ystertydperke oor groot gebiede van Europa en die Nabye Ooste verbou,'' skryf die joernalis.

 

``Die museum huisves ook implemente wat sedert 1818 vir die verbouing van koring in Suid-Afrika gebruik is: trekkers, sekels, sense, dorsmasjiene, ploeë en wanmasjiene. Vir die hele gesin is 'n uitstappie na die museum leersaam en interessant..."

 

Brood ons stapelvoedsel  -- die belangrikste koringproduk

 

   BROOD kan met reg 'n wonderkos genoem word. Daar is natuurlik verskillende soorte met wisselende hoeveelhede semels en byvoegings. Wit-, bruin- en volkoringbrood is ons bekende soorte. Veselryke brood word dikwels aanbeveel, omdat dit 'n groot rol kan speel om hardlywigheid te bekamp.

 

Brood verskaf voorts proteïene, vitamiene en minerale aan die liggaam. Dit is ook arm aan vet en help nie met die vorming van cholesterol nie. Die B-vitamiene en minerale wat veral in bruin- en volkoringbrood voorkom, help die liggaam om die energie wat van die koolhidrate afkomstig is, te benut en dit voorkom ook siektes.

 

Só het koring dan in verskillende opsigte 'n unieke en eiesoortige be-KORING -- die fantastiese graan met soveel fasette dat 'n tamaai groot webblad waarskynlik nodig sal wees om dit alles te beskryf!

 

_________________________________________________________

 

Terug na inhoudsblad -- klik hier

_________________________________________________________

 

Ons Wonderlike Wêreld op CD, 2004 - Uit Huisgenoot se Jongspan