___________________________________________________________
Ons is kulture is baie uiteenlopend, maar ons is almal deel van hierdie dinamiese vasteland. Ons is die kinders van Afrika -- en die trotse mense van die reënboog…
•
Klik hier vir bladsy met besonderhede
van Afrika-lande een vir een.
___________________________________________________________
ONS eie kontinent is die wêreld se derde
grootste vasteland. Die bevolking is ongelyk versprei: die gebied aan die
Middellandse See en Oos-Afrika is digter bevolk as die woestyne, woude en
grasvlaktes.
'n Geraamde nagenoeg 800 miljoen mense
woon hier op 'n landoppervlakte van 30 330 000
vk. km -- 'n bonte
vermenging van duisende etniese groepe wat meer as duisend verskillende tale
praat.
Gemeenskappe wissel van dié met landelike
kulture, waar die kos, kleding en stamgebruike reeds honderde jare lank feitlik
onveranderd gebly het, tot ander in moderne stedelike omgewings met 'n sterk
Westerse inslag. Ons is dus baie uiteenlopend, maar ons is almal deel van
hierdie dinamiese vasteland. Ons is die kinders van Afrika -- en die trotse
mense van die reënboog.
Daar is selfs nog baie mense in Afrika wat 'n
nomadiese (swerwende) bestaan voer, byvoorbeeld die Toearegs. Hierdie stam van
die Sahara-woestyn maak 'n bestaan uit handel, handwerk en die teling van
kamele en perde. Die Toearegs lewe in feodaal-agtige gemeenskappe wat in vier
maatskaplike klasse ingedeel is. Toeareg-tente word van diervelle of tapyte
gemaak.
Ook die San (Boesmans) van Suider-Afrika -- die
erg verskraalde oorblyfseltjies van ’n antieke volk -- is nog nomadies waar
hulle hulle nie onder Westerse invloed tot gevestigde lewenswyses gewend het
nie.
Afrika strek 8050 km ver van
sy mees noordelike punt, Kaap Blanc (Ra’s al Abyad) in Tunisië, tot by sy mees
suidelike punt, Kaap Agulhas in Suid-Afrika. Die maksimum-breedte van die
vasteland, gemeet van die punt van Cap Vert in Senegal, in die weste tot by
Raas Xaafuun (Ras Hafun) in Somalië in die ooste, is sowat 7560 km.
Die hoogste punt op die
kontinent is die altyd besneeude berg Kilimandjaro (5895 m) in Tanzanië en die
laagste is die meer Assal (153 m onderkant seevlak) in Djiboeti.
Die
Sahara-woestyn in Noord-Afrika is die wêreld se grootste woestyn. Dit is
ongeveer 1600 km breed en meer as 5000 lank van oos tot wes. Die Sahara beslaan
altesaam byna 9,1 miljoen vk. km, waarvan sowat 207
200 vk. km deels vrugbare oases is. Behalwe in die oases (met veral dadelpalms
en ’n soort akasia), is daar omtrent geen plantegroei in die Sahara nie, hoewel
sekere doringstruike in die Wes-Sahara groei.
In skerp teenstelling daarmee bedek 'n digte, welige
reënwoud die hart van Afrika in die omgewing van die Kongorivier en die gebied van
die groot mere. Die verstrengelde boomtakke keer byna al die sonstrale af en
die klimaat is uiters bedompig. Daar is sandelhout, mahonie, ebbehout, palms,
piesangbome en wortelbome, en die grond is met varings en orgideë begroei. Allerlei
soorte wilde diere lewe in hierdie groen woud, onder meer luiperds, krokodille,
ietermagogs (skubberige miervreters) en giftige slange.
In andere dele van Afrika is daar
weer wuiwende grasvlaktes, golwende boswêrelde of verlate dorslande, soos ons
Karoo.
Afrika is baie ryk bedeel met
minerale, waarvan baie in groot hoeveelhede gevind word. Hier is baie
fossielbrandstowwe, wat belangrike neerslae van steenkool, olie en aardgas
insluit. Die vasteland het van die wêrelde se grootste reserwes goud, diamante,
koper, aluminiumerts, mangaan, nikkel, platinum, kobalt, radium, germanium,
litium, titaan en fosfate. Ander belangrike minerale bronne sluit in ystererts,
chroom, tin, sink, lood, torium, sirkonium, vanadium, antimoon en berillium.
Hier is ook ontginbare hoeveelhede klei, mika, swael, sout, natron, grafiet,
kalkklip en gips.
Afrika het dus haar kinders kwistig
begunstig, ook met al die rykdomme wat nog wag om ontgin te word.
• DIE name van die Afrika-lande is Wes-Sahara, Marokko, Tunisië, Algerië, Libië, Egipte, Mauritanië, Mali, Niger, Tsjad, Soedan, Eritrea, Djiboeti, Ethiopië, Senegal, Gambië, Guinea-Bissau, Sierra Leone, Liberië, Togo, Benin, Ekwatoriale Guinee, Cabinda, Guinee, Burkina, Faso, Ivoorkus, Ghana, Nigerië, Sentraal-Afrikaanse Republiek, Kameroen, Gaboen, Kongo, Demokratiese Republiek van die Kongo, Uganda, Kenia, Somalië, Rwanda, Burundi, Tanzanië, Malawi, Mosambiek, Madagaskar, Angola, Zambië, Zimbabwe, Namibië, Botswana, Swaziland, Suid-Afrika en Lesotho.
Met die koloniale era van Afrika uiteindelik begrawe
teen die einde van die 20ste eeu, word die vasteland se aspirasies vir die
21ste eeu gerig deur die New Partnership for Africa's Development (NEPAD), ’n
ambisieuse inisiatief vir onder meer versnelde groei en volhoubare
ontwikkeling.
Die lande van Afrika het hierdie akkoord op 23
Oktober 2001 in Abuja, Nigerië, aangegaan. Suid-Afrika se pres. Thabo Mbeki het
’n deurslaggewende rol in die totstandkoming van NEPAD gespeel.
Dit is hoe Afrika vandag is, hier in die begin van
die 21ste eeu. Maar hoe het ons
vasteland in vergange eeue gelyk?
• VAN ou
Egipte met sy magtige farao's en skouspelagtige piramides het ons al baie
gehoor. Ook van die antieke Groot Zimbabwe en Mupungubwe dra ons kennis, die
fasinerende ou beskawings van ons eie wêrelddeel. Maar hoe was die res van
Afrika in die gryse verlede?
Duisende jare gelede was die Sahara-woestyn 'n gebied
van grasvelde en mere. Die mense wat daar gewoon het, het ongetemde beeste, kameelperde,
renosters en seekoeie gejag. Toe, omstreeks 6000 vC, het die mense van die
Sahara diere begin tem en beeste begin aanhou pleks van hulle te jag.
Teen 4000 vC, weens 'n verandering in die klimaat, het
die grasvelde reeds tot 'n woestyn verdor. Die Sahara-woestyn het Afrika in
twee verdeel en die lewe noord van die Sahara het baie anders ontwikkel as dié
in die suide daarvan.
Honderde jare lank is die koninkryk van Koesj in die
Nylvallei deur die Egiptenare geregeer. Omstreeks 1000 vC het die Koesjiete
weggebreek om vry te wees. Hulle het later self Egipte verower. Toe is 'n nuwe
hoofstad by Meroë gebou, waar daar beter landbougrond was.
Die mense van Meroë het yster gedelf, waarmee hulle
wapens en gereedskap gemaak het. Hulle het ryk geword deur met Indië en die
lande om die Middellandse See handel te dryf. Die konings en koninginne van
Meroë is onder piramides met steil kante begrawe.
In Wes-Afrika was daar weer die Nok-mense, wat teen 500 vC reeds geleer hoe om yster te gebruik. Hulle het dit in klei-oonde gesmelt en tot sterk gereedskap omgevorm. Hierdie gereedskap het hulle suksesvolle boere laat word.
Daarteenoor het die meeste Afrika-bewoners suid van
die Sahara steeds wilde diere gejag en plante versamel om te eet. Omstreeks 500
vC het hulle egter suid- en ooswaarts begin beweeg op soek na nuwe grond. Teen
500 nC het van hulle reeds die suidpunt van Afrika bereik, en boerdery het na
die grootste deel van die vasteland versprei.
Maar daar sou in Afrika nog koninkryke ontluik. Een
was die koninkryk van Aksoem, wat teen nagenoeg 100 nC aan die kus by die Rooi
See ontstaan het. Aksoem het ryk geword deur met Arabië, Indië en dele van die
Romeinse Ryk handel te dryf. Kooplui van ander lande het by die hawe Adoelis
aangedoen.
Omstreeks 340 nC het sendelinge die Christelike
godsdiens na Aksoem gebring. Koning Ezana van Aksoem het die eerste Christelike
koning in Afrika geword.
__________________________________________________________
Terug na inhoudsblad -- klik hier
__________________________________________________________
Ons
Wonderlike Wêreld op CD, 2004 - Uit Huisgenoot se Jongspan