____________________________________________________________

 

Tasmanië

-- die eiland van duisend reënboë

 

Hoe kan só 'n droomeiland 'n magtige stroom toeriste hanteer en steeds sy ongeskondenheid behou? Dit is die uitdaging wat groot eise aan sy regeerders kan stel...

____________________________________________________________

 

HY is al die eiland van duisend reënboë genoem, 'n beskermde paradys, een van die laaste ongerepte lushowe op aarde. En Tasmanië is inderdaad 'n pragtige plek. Stil mere lê tussen heuwels wat met pynappelgras begroei is. Bergreekse troon oor valleie waar bloekombome en boomvarings gedy.

 

Dis immers hier waar hiper-bewaringsbewustes aan die einde van die jare tagtig die magsewewig in die laerhuis verkry en daarna 'n magtige invloed uitgeoefen het. Natuurtuine beslaan meer as 'n vyfde van die staatjie.

 

Tasmanië is ook die kleinste deelstaat in die Australiese federasie, waarby hy hom op 1 Januarie 1901 aangesluit het. Hy lê sowat 240 km suid van die Australiese vasteland en, saam met die kleiner eilande in sy gebiedswaters, beslaan hy maar slegs 68 331 vk. km. Dit is minder as een persent van die totale oppervlakte van Australië.

 

In 1992 is die Tasmaniese bevolking op 469 850 geraam. Maar Tasmanië word ook geteister deur 'n onvoorspelbare klimaat, en binne 'n uur kan 'n mooiweersdag verander in 'n dag met sneeubelaaide wolke. So 'n onstabiliteit kan enige tyd van die jaar ondervind word. Hierdie klimaatskommeling, tesame met 'n sekere gebrek aan werkgeleenthede, is stellig van die redes hoekom die ''paradys'' nie deur mense oorstroom word nie. Trouens, van 1945 tot 1992 was daar 'n bestendige afname in die bevolkingsgetalle.

 

En dan is Tasmanië ook nog boonop die tuiste van 'n duiwel! Die Tasmaniese duiwel is natuurlik nie 'n regte duiwel nie, maar 'n diertjie met 'n reputasie vir wreedheid (al is hy eintlik meer skaam as wreed), wat omtrent soos 'n kruising tussen 'n vlermuis en 'n miniatuur-beer lyk. Sy ore word skoon rooi wanneer hy opgewonde raak. Dis die ou Europese setlaars wat hom 'n duiwel begin noem het toe hul hoenders en ander kleiner plaasdiere dit moes ontgeld. (Lees ondertoe op hierdie bladsy.)

 

Europeërs was egter nie die eerste bewoners van Tasmanië nie. Voordat die gewese landbrug tussen die Australiese vasteland en Tasmanië slegs sowat 13 500 tot 8000 jaar gelede deur 'n stygende see oorstroom is, het Australiese inboorlinge al soontoe uitgewyk. Daarna is hulle toe van hul verwante op die vasteland afgesny.

 

Die Nederlandse ontdekkingsreisiger Abel Tasman het Tasmanië op 24 November 1642 ontdek, tien jaar voordat Jan van Riebeeck met sy verversingspos by die suidpunt van Afrika begin het. Die oorspronklike inboorlingbevolking van Tasmanië, 'n geraamde sowat 5000 siele voor die koms van die Europeërs, is feitlik uitgewis, onder meer weens verwoede botsings en die oordrag van siektes.

 

Vandag setel die Tasmaniese regering in 'n hoër- en laerhuis en bestaan die deelstaat uit 29 munisipale gebiede. Die hoofstad, Hobart (met 'n geraamde 193 200 inwoners in die stad en buitewyke in 1993) is in 1804 gestig. Wol, hops, groente, beesvleis, vetlammers en suiwelprodukte is tradisioneel belangrike komponente van die Tasmaniese ekonomie.

 

Maar Tasmanië se vinnige opgang as 'n toeriste-attraksie is nou verweef met volgehoue en intense pogings om sy natuurskoon te bewaar. Hoe die droomeiland 'n magtige stroom toeriste moet hanteer en steeds sy ongereptheid moet behou, is 'n uitdaging wat ook in ons nuwe millennium groot eise as die regeerders kan stel.

 

Taz -- Tasmanië se derduiwel van 'n duiwel!

 

   BAIE van ons kleinspan ken hom maar alte goed: daardie hygende, snorkende woestaard van die kort animasiefilms, wat deur sy aanhangers sommer kortweg ''Taz'' genoem word. Hierdie derduiwel is natuurlik 'n Tasmaniese duiwel. En as jy hom hoor raas en blaas en na 'n regte Tasmaniese duiwel se onaardse geluide luister, klink hulle nogal baie dieselfde. Dis of die strokieskarakter en sy neef van vlees en bloed altwee met 'n ronkende benoudebors in hul raserny stik!

 

Tasmaniese duiwelMaar die regte Tasmaniese duiwel [REGS] van die Australiese eilandstaat Tasmanië is 'n baie interessanter karakter -- en eintlik meer skugter as wreed. Hy is 'n vleisvretende buideldier, 'n soogdier waarvan die kleintjies in 'n buidel ontwikkel, soos dié van die kangaroe. Daar is gewoonlik vier kleintjies in 'n werpsel.

 

Die Tasmaniese duiwel is omtrent so groot soos 'n bonkige foksterriër, met die mannetjies om en by 9 kg en die wyfies 7 kg. Die pels is swart met oneweredige wit kolle. Sy kake is werklik kragtig. Hy kan wallabies, buidelrotte en paddas, maar ook lammers, hoenders en ander kleinerige diere aanval en heelhuids opvreet -- net die grootste bene word gelos. Hy kom gewoonlik snags uit sy gate uit.

 

Hoewel hy vandag net in Tasmanië voorkom, het hy vroeër ook op die Australiese vasteland gelewe. Die see wat die landbrug tussen die vasteland en Tasmanië oorspoel het, het die diere in Tasmanië geïsoleer. Maar op die vasteland is die Tasmaniese duiwel uitgewis deur die dingo, 'n soort hond wat waarskynlik deur die inboorlinge soontoe gebring is toe hulle hulle duisende jare gelede in Australië gevestig het.

 

Tasmaniese diere is gewoonlik alleenlopers, selfs al woon hulle saam in gate. Die geslagte kom in Maart saam vir 'n kort paartyd waartydens hulle nie vreet nie. Die kleintjies maak drie weke later hul opwagting en word tot Augustus in hul ma se buidel rondgedra. Daarna word hulle nog tot Februarie van die volgende jaar versorg, wanneer hulle gespeen word om die wêreld op eie houtjie aan te durf.

 

Die Tasmaniese duiwel is Sarcophilus harrisii van die familie Dasyuridae. (Sarco- beteken vleis en -philus beteken liefhebber.)

 

____________________________________________________________

 

Terug na inhoudsblad -- klik hier

____________________________________________________________

 

Huisgenoot se Wonderlike Wêreld op CD, 2004