__________________________________________________________________

 

Kinders van die

siedende son

 

'n Vlugtige kykie na die sonnestelsel en enkele gedagtes oor ons eie besondere plek in die onpeilbare geskape werklikheid...

__________________________________________________________________

 

IN die onmeetlike heelal van ontelbare sterre wentel ons eie gesinnetjie van hemelliggame -- die siedende son met sy planete,  komete, asteroïdes, meteoorstene en die planete se mane. Suiwer na sy grootte geoordeel, is die son hier die heel belangrikste; die res is, om dit só te stel, blote stoffies.

 

Binne-in die son se goue sfeer is immers 99,9 persent van die bestanddele van die sonnestelsel saamgepak, en as hy hol was, sou meer as een en 'n kwartmiljoen aardes daarin kon gepas het. (Maar dan is daar in die grenselose ruimte weer ander sterre wat so groot is dat hulle maklik 500 miljoen sonne so groot soos ons s'n sou kon bevat!)

 

Die aarde wentel om die son in 365 dae en nog so 'n paar uur, maar die son het 200 miljoen jaar nodig om om die middelpunt van ons eie sterrestelsel te draai.

 

Waarom brand die son? Dit is omdat hy so verskriklik groot is dat hy as 't ware as gevolg van sy eie swaartekrag op homself "ingeplof"  het -- tot op die punt dat sy atome ’n kernreaksie aan die gang gesit het. In die son se kern word 600 miljoen ton van die gas waterstof elke sekonde in die gas helium omgeskakel, terwyl vyf miljoen ton waterstof in louter energie omskep word.

 

Maar hoe kan 'n mens jou die grotes van en afstande tussen die liggame van die sonnestelsel voorstel? Dink só daaraan: as jy op 'n skaal die son sou aandui as 'n reusagtige pampoen en die planete as ertjies of pruime, lê daar honderde meters van leë ruimte tussenin.

 

Ons son het nege planete, waarvan die aarde die derde is. Die eerste vier, die sogenaamde binneplanete, is vaste, aardagtige sfere. Die buiteplanete is in die reël gasagtige reuse wat weer 99 persent van die bestanddele van die sonnestelsel bevat, uitgesonderd die son.

 

Benewens die groot planete is daar ook 'n menigte kleintjies. Hulle word die asteroïdes genoem en daar kan selfs meer as 300 000 van hulle wees, wat in deursnee wissel van 1000 km tot mikroskopiese gruis. Voorts wentel komete -- vuil "sneeuballe" met gasagtige sterte -- en ruimtepuin soos meteoorstene om die son.

 

Maar die wonderlikste van alles is ons sonnestelsel se besondere orde. Daar is soveel dissipline en dinge geskied so reëlmatig dat dit selfs die hooggeleerdes verwonder. Dit begin dan ook vir hulle al hoe onmoontliker lyk dat die honderde liggame sommerso toevallig kon saamgekom het om 'n stelsel te vorm.

 

Dit geld in der waarheid vir die ganse stoflike heelal, vertel een wetenskaplike met groot oortuiging. "In die wetenskap sowel as die Bybel begin die wêreld met die skeppingsdaad," sê hy. "Wetenskaplikes het nie altyd so geglo nie.

 

"Slegs as gevolg van die heel nuutste ontdekkings kan ons met redelike vertroue sê dat die wêreld nie van altyd af bestaan nie; dat dit meteens begin het, 'n verblindende gebeurtenis, lets wat wetenskaplike verklaring te bowe gaan."

 

Want alles in die ontsaglike heelal het -- só word wetenskaplik bereken -- ontspring uit 'n gebied wat baie duisende miljoene kere kleiner was as 'n enkele proton, een van die atoom se basiese deeltjies.

 

'n Mens sou hiervandaan af verder kon gaan en sê alles het gegroei uit 'n gedagte. Dié van die Skepper deur Wie dit begin het en wat gesien het dat Sy maaksel goed was.

 

Ons wonderlike, nee, ons heel wonderlikste wêreld.

 

__________________________________________________

 

Terug na inhoudsblad -- klik hier

__________________________________________________

 

Ons Wonderlike Wêreld op CD, 2004 - Uit Huisgenoot se Jongspan