__________________________________________________________________
Toonaangewende lande van die węreld (3): Koninkryk
van die Nederlande
Nederland
--
blommesee agter die dyke
Nederland... seë van blomme onderkant seevlak. As
blommetooi ’n Olimpiese sport was, het iemand al gesę, sou dié land loshande al
die medaljes gewen het. En vir die Nederlanders is blommekwekery inderdaad ’n
wetenskap. Die kosbare bloemen word nougeset versorg, en gedurig word
getrag om spesies te veredel en nuwe soorte te skep. Maar soveel vlyt verwag jy
mos van ’n volk wat hul eie land geskep het -- deur dit stuk-stuk oor eeue heen
van die see af te rokkel...
__________________________________________________________________
ONS taal se wortels is hier -- ook die plekke op die polders en tussen
die windmeulens waar ons vroegste Europese volksplanters eenmaal gewoon het.
Hiervandaan het Jan van Riebeeck immers heengevaar om 'n verversingspos aan die
Kaap te gaan stig, wat sou groei tot 'n kolonie en uiteindelik tot die land
Suid-Afrika.
Hier woon die Nederlanders.
Arbeidsaam en welvarend. Kwekers van tulpe en bouers van dyke en volhardende
vegters teen die see.
Sedert die Middeleeue moes die mense
van Nederland teen die see se waters stry om grond en weilande te herwin ten
einde hul alte klein landjie te vergroot.
Vandag is meer as twee vyfdes van
Nederland grond wat eers onder water was.
Die blote naam Nederland vertel 'n
mens reeds dat dit 'n land is wat laag lę. (Die Holland waarvan baie mense
praat, is nie regtig Nederland nie, maar slegs 'n gebied aan die Nederlandse
weskus.)
Die land is werklik een groot vlakte.
Die gemiddelde hoogte is net sowat 12 m bokant seevlak, en 'n groot deel van
die land sou met elke springgety oorstroom gewees het as dit nie vir die
indrukwekkende stelsel van dyke was wat oor honderde jare gebou is nie.
Hier keep strome en kanale deur
landerye vol helder tulpe, met windmeulvlerke wat stadig in die seebries wentel. Netjiese dorpies lę gesprinkel oor die land. Dis ook 'n
węreld van prettige volksfeeste en Middeleeuse kastele.
Maar daarby is Nederland ook 'n dinamiese
fabrieksland. Hy het ten volle herstel van die verwoesting van die Tweede
Węreldoorlog en die verlies van sy oorsese kolonies.
Suksesvol in die landbou,
fabriekswese, handel en verskeping, geniet die Nederlanders 'n hoë
lewenstandaard.
En hulle is beroemd vir hul
netheid. Hoewel hul klein landjie een van die digs bevolkte lande ter węreld
is, het die vlyt en trots van die Nederlandse volk dit vry gehou van die
smerige toestande wat in ander oorbevolkte lande voorkom.
•
AMPTELIKE NAAM: Koninkrijk der Nederlanden.
•
OPPERVLAKTE: 41 785 km (binnelandse water ingesluit).
•
HOOFSTAD: Amsterdam, hoewel die regering en administrasie in Den Haag
gesetel is.
•
VLAG: Die huidige vlag is omstreeks 1630 in gebruik geneem.
• AMPTELIKE TAAL: Nederlands. (Fries word in
die noordelike provinsie Friesland gepraat.)
•
VOLKSLIED: Wilhelmus van Nassouwe.
•
MUNT: Die euro is ’n aantal jare gelede in die stad Maastricht in
Suid-Holland gebore toe ’n verdrag te dien effekte onderteken is. In Januarie 2002 het
die Nederlanders finaal vaarwel gesę aan hul ou gulde, waarvan die wortels tot
doer in die Middeleeue strek. Die "pyn" is darem versag deurdat die
Nederlandse regering agt euro-muntstukke pasella aan almal bokant ses jaar
gegee het om hulle met die nuwe geld vertroud te maak.
•
BEVOLKING: 16
150 511, volgens ’n raming vir Julie 2003. In 1999 is bereken
dat daar 83% Nederlanders en 17% mense van ander nasionaliteite in die land
is (van wie 9% van nie-Westerse oorsprong is, meestal Turke, Marokkane,
Antilliane, Surinamers en Indonesiërs).
•
GODSDIENS: Rooms-Katoliek en Protestant.
• REGERING: Nederland is 'n konstitusionele
monargie met 'n demokratiese regering. Die 75 lede van die Eerste Kamer van die
State-Generaal word vir 'n termyn van 6 jaar deur die 12 provinsiale rade
gekies -- met die helfte van die lede wat elke 3 jaar uittree. Die 150 lede van
die Tweede Kamer word vir 4 jaar gekies by wyse van algemene volwasse stemreg
volgens 'n stelsel van proporsionele verteenwoordiging. Die staatshoof, wat 'n
koning of koningin kan wees (tans koningin Beatrix), stel 'n eerste minister
aan, wat die meeste steun in die State-Generaal geniet. Die eerste minister
stel op sy beurt 'n kabinet saam.
•
AFHANKLIKE GEBIEDE: Aruba, 'n Karibiese eiland, en die Nederlandse
Antille, twee eilandgroepe wat ook in die Karibiese See lę, vorm ook deel van
die Koninkryk van die Nederlande.
•
GEOGRAFIE: Daar is vier hooflandstreke en 'n delta.
# Die Duine. Hierdie sanderige gebied, tussen 4,6 en 7,6 m bokant seevlak, kan nie
veel plante of boerdery onderhou nie.
# Die Polders lę meestal onderkant seevlak en word deur sandduine of deur dyke teen
die see beskerm. Hierdie gebied beslaan meer as twee vyfdes van die land.
# Die Sandvlaktes. Vir die grootste gedeelte minder as 30 m bokant seevlak, bestaan dit
uit vlaktes met sandbulte wat 'n golwende landskap skep. Die grond is
onvrugbaar, rnaar bemesting maak landbou moontlik.
# Die Suidelike Hooglande is die hoogste van die landstreke. Die hoogste punt, Vaalserberg (321
m), is naby Maastricht. Die grond is vrugbaar en geskik vir die kweek van
vrugte.
# Delta. 'n Groot deel van die suidwestelike deel van Nederland bestaan uit
eilande en skiereilande in die Noordsee. Hierdie moerasagtige gebiede lę in 'n
delta wat deur die riviere Maas en Schelde en takke van die Ryn gevorm word.
Die Nederlandse kus is egter
reguit gemaak deur seewerings wat Zeeland in die suidweste beskerm, asook die
afsluiting van die IJsselmeer in die Noorde.
•
RIVIERE: Die 950 km lange Maas en die Ryn van 1320 km is belangrike
waterweë. Kanale verbind hulle met ander riviere en kanale om 'n
vervoernetwerk te vorm.
•
KLIMAAT: Die land het 'n gematigde seeklimaat, met koel somers en sagte
winters. Daar is geen berge wat die winde keer
nie, met die gevolg dat daar nie groot klimaatsverskille tussen die verskillende
streke is nie.
•
EKONOMIE: Hoewel hulle min natuurlike hulpbronne het -- buiten aardgas
-- is die Nederlanders welvarend. Die landbou en tuinbou is hoogs gemeganiseer
met die klem op suiwelboedery en kweekhuis-gewasse, veral blomme.
Kosverwerking is 'n belangrike
bedryf, en die land is 'n toonaangewende uitvoerder van kaas. Die
vervaardigingswese sluit chemiese aanlegte, petroleumraffinaderye en
metallurgiese en elektriese ingenieurswerke in. Onverwerkte stowwe word
ingevoer deur Rotterdam, die grootste hawe ter węreld, wat ook 'n groot deel
van Wes-Europa bedien. Die bank- en geldwese is goed ontwikkel.
_________________________________________________________
Terug na inhoudsblad -- klik hier
_________________________________________________________
Ons
Wonderlike Węreld op CD, 2004 - Uit Huisgenoot se Jongspan