______________________________________________________
Die Renaissance (5)
Raphael, die
volmaakte
Raphael was die derde lid van die
geniale driemanskap wat die Italiaanse kuns tot 'n onoortreflike hoogtepunt
gevoer het. In hom is die kwaliteite van sy
groot voorgangers Leonardo en Michelangelo verenig in 'n goue tydstip van volmaaktheid...
______________________________________________________
SOOS 'n gimnas wat sonder inspanning die swaartekrag van die aarde in
sierlike spronge en tuimelinge afskud, só lyk die kuns van Raphael vir ons.
Asof die een meesterwerk ná die ander sonder moeite of inspanning uit sy kwas
op die doek vloei...
Raphael -- eintlik Raffaello Sanzio
-- is nie so 'n vernuwer soos Leonardo en Michelangelo nie, maar die gewildste
skilder van die 1500's. Hy word algemeen beskou as die tipiese skilder van die
Hoog-Renaissance, die sentrale verteenwoordiger van dié era se styl.
Dis asof hy 'n dam is waarin al die
tegniese vaardigheid van sy voorgangers opgehoop het. Moeiteloos vloei dit uit
sy vingers: volmaakte perspektief, skitterende kontras tussen lig en donker,
onoortreflike komposisie, merkwaardige verbeeldingskrag, figure wat haas
lewend lyk.
Raphael word op 6 April 1483 in
Urbino, 'n dorpie oos van Florence, gebore. Op twaalf jaar verruil hy sy geboorteplek
vir die groter dorp Perugia, waar hy leerling word van Perugino. Nege jaar
later, op 21, gaan hy na Florence om die werke van Masaccio, Leonardo en
Michelangelo te bestudeer.
Sy beroemde Madonna van die
Distelvink, wat hy in 1506 voltooi, toon duidelik die invloed van Leonardo se
styl in die piramiedvorm van die figure. Maria verskyn in die middel van die
skildery met die babas Jesus en Johannes die Doper weerskante van haar sodat
die drie koppe 'n driehoek vorm.
In 1508 ontbied pous Julius II die 26-jarige Raphael van Florence na
Rome om 'n reeks fresko's op die mure en plafonne van vier kamers in die
pouslike paleis (Vatikaan) te skilder. Michelangelo was toe al besig om sy
beroemde fresko op die plafon van die Sixtynse
Kapel in die Vatikaan te skilder.
Raphael se Vatikaan-fresko's is
vandag ook wêreldberoemd. In die eerste kamer, bekend as die Stanza della
Segnatura (wat waarskynlik die biblioteek was), beeld die fresko's die vier
studievelde van die kunste, die wet, die filosofie en die teologie uit.
Waarskynlik die beroemdste fresko in
die Stanza delta Segnatura is die Skool van Athene, die volmaakte uitbeelding
van die klassieke gees van die Hoog-Renaissance.
Dit bestaan uit 'n groep beroemde
filosowe en geleerdes uit die klassieke tyd en die Renaissance op die trappe
van 'n besonder imposante gebou, elk in 'n kenmerkende houding besig met sy
vak. In die middel is Plato (met Leonardo da Vinci se gesig) en Aristoteles in
gesprek met mekaar.
Die bebaarde Plato wys met sy hand
boontoe na die bron van goddelike inspirasie, terwyl Aristoteles, die aanhanger
van die logika en rasionele, na die geleerdes om hom wys. Tussen die figure in
die skildery is Raphael self, asook Bramante.
Raphael is deur sowel Leonardo as
Michelangelo beïnvloed. Hy maak die Skool van Athene eers klaar nadat hy die
eerste deel van Michelangelo se plafonfresko in die Sixtynse Kapel gesien het.
Die ingehoue energie, fisieke krag en dramatiese groeperings van sy figure laat
'n mens baie aan dié van sy voorgangers dink.
Raphael volg hulle egter nooit
slaafs na nie -- hy maak hul vernuwings sy eie sodat dit 'n heeltemal unieke
betekenis uitstraal.
Hy woon en werk die res van sy lewe
in Rome en laat talle kunswerke vir die wêreld na. Hy is vroeg dood, op sy
37ste verjaardag, en sy sterfte is deur die hele Europa beween.
____________________________________________________
Terug na inhoudsblad -- klik
hier
____________________________________________________
Ons Wonderlike
Wêreld op CD, 2004 - Uit Huisgenoot se Jongspan