____________________________________________________

 

Verkleurmannetjies

-- suutjiestrappers van heinde en ver...

 

Hulle kom van Suid-Europa en Arabië tot in Suid-Afrika voor, ook in Indië, Madagaskar en die Seychelle... 'n bonte versameling van die trapsuutjiese, wat selfs nog bonter kan word wanneer hulle kleur op kleur kry...

____________________________________________________

 

ROERLOOS staan die skurwe kêrel die vliegie en betrag. Ook sy twee liederlike puil-oë, wat elkeen sy eie koers kan kies en onafhanklik van mekaar in hul kaste kan ronddraai, is nou windskeef gevries. Boonop lyk die stil figuur kompleet soos die ruwe boomtak waarop hy hom tuis gemaak het. En die insek daar op die blaar net 'n handbreedte van hom af sal nooit weet wat hom getref het nie.

 

Want meteens skiet die beweginglose klein reptiel sy klewerige tong uit. Die vlieg word gevang. Dan ingekatrol na sy bek. Dit gebeur alles so blitsig dat die vliegie nie eens sy misnoeë kan uitgons nie.

 

Maar net so vinnig as wat die jagter sy prooi kon looi, net so loodswaar en stadig stryk hy nou weer aan oor die boombas na 'n nuwe uitkykpos tussen die lower... om 'n ander insek te vang en ook dié happie vir brekfis weg te bêre...

 

Met sy harmansdrup-manier van loop is dit nie verniet dat hulle hom die trapsuutjies noem nie. Sy ander naam is verkleurmannetjie. 'n Derde naam is kameleon, en hy hoort natuurlik tot die akkedisse.

 

Die benaming verkleurmannetjie het die trapsuutjies te danke aan sy vermoë om van kleur te verander. Sy ruwe vel is normaalweg 'n dowwe bruingroen, maar kan tot byvoorbeeld helder groen, bruin of geelgrys verander wanneer hy skrik of in antwoord op honger of veranderings in die lig, temperatuur en ander dinge in sy omgewing.

 

Die kleurverandering word veroorsaak deur hormone wat spesiale pigment-houdende selle in sy vel affekteer. Maar sy kleur verander nie altyd om by sy omgewing aan te pas, soos algemeen geglo word nie.

 

As boombewoner is die trapsuutjies se tone, en selfs sy stert, spesiaal só gevorm dat hy blare en takkies maklik daarmee kan vasgryp.

 

Daar is meer as honderd spesies van die ware kameleons, almal Ou-Wêreldse akkedisse wat in Afrika, Madagaskar, Spanje, Suid-Europa, Arabië, Indië, Sri Lanka en die Seychelle aangetref word. Hulle wissel in grootte van slegs 'n paar sentimeters tot meer as
60 cm.

 

Verskeie akkedissoorte in Amerika kan ook van kleur verander, maar hoewel hulle in die omgang kameleons genoem word, is hulle nie ware kameleons nie. Ware kameleons vorm die subfamilie Chamaeleoninae van die familie Chamaeleontidae.

 

Twee genusse van die bekende reptiele kom in Suid-Afrika voor, te wete die taamlike groot Chamaeleo in die noordelike dele en die Microsauria (dwergverkleurmannetjies) in die suide. Die lede van laasgenoemde genus bring hul kleintjies lewend in die wêreld.

 

Die tragiese verdwyning van die trapsuutjiese

 

   WAAR is al die trapsuutjiese heen? 'n Aantal jaar gelede was daar nog heelparty van hulle in ons tuine, sê van ons voorstedelike mense, maar vandag sien jy selde een. Huiskatte speel natuurlik 'n belangrike rol in die uitwissingsproses. Ook die ondeurdagte gebruik van insektedoders, wat nie net goggas doodmaak nie, maar ook die nuttige diertjies wat hulle vreet.

 

Dan sê kenners ook dat die praktyk om trapsuutjiese as troeteldiere aan te hou, ontmoedig moet word. Bloot die manier waarop hulle water drink -- deur dou van blare af te lek, pleks van water uit poeletjies op te slurp -- toon dat hulle ekstra-spesiale aandag moet kry of in gevangenskap sal vrek.

 

___________________________________________________

 

Terug na inhoudsblad -- klik hier

___________________________________________________

 

Ons Wonderlike Wêreld op CD, 2004 - Uit Huisgenoot se Jongspan