___________________________________________________________

 

Boeiende oorsig van ons eie dinamiese vasteland

 

Kinders van

Afrika

 

Ons is kulture is baie uiteenlopend, maar ons is almal deel van hierdie dinamiese vasteland. Ons is die kinders van Afrika -- en die trotse mense van die reënboog…

 

   Klik hier vir bladsy met besonderhede van Afrika-lande een vir een.

___________________________________________________________

 

ONS eie kontinent is die wêreld se derde grootste vasteland. Die bevolking is ongelyk versprei: die gebied aan die Middellandse See en Oos-Afrika is digter bevolk as die woestyne, woude en grasvlaktes.

 

'n Geraamde nagenoeg 800 miljoen mense woon hier op 'n landoppervlakte van 30 330 000 vk. km -- 'n bonte vermenging van duisende etniese groepe wat meer as duisend verskillende tale praat.

 

Gemeenskappe wissel van dié met landelike kulture, waar die kos, kleding en stamgebruike reeds honderde jare lank feitlik onveranderd gebly het, tot ander in moderne stedelike omgewings met 'n sterk Westerse inslag. Ons is dus baie uiteenlopend, maar ons is almal deel van hierdie dinamiese vasteland. Ons is die kinders van Afrika -- en die trotse mense van die reënboog.

 

Daar is selfs nog baie mense in Afrika wat 'n nomadiese (swerwende) bestaan voer, byvoorbeeld die Toearegs. Hierdie stam van die Sahara-woestyn maak 'n bestaan uit handel, handwerk en die teling van kamele en perde. Die Toearegs lewe in feodaal-agtige gemeenskappe wat in vier maatskaplike klasse ingedeel is. Toeareg-tente word van diervelle of tapyte gemaak.

 

Ook die San (Boesmans) van Suider-Afrika -- die erg verskraalde oorblyfseltjies van ’n antieke volk -- is nog nomadies waar hulle hulle nie onder Westerse invloed tot gevestigde lewenswyses gewend het nie.

 

Afrika strek 8050 km ver van sy mees noordelike punt, Kaap Blanc (Ra’s al Abyad) in Tunisië, tot by sy mees suidelike punt, Kaap Agulhas in Suid-Afrika. Die maksimum-breedte van die vasteland, gemeet van die punt van Cap Vert in Senegal, in die weste tot by Raas Xaafuun (Ras Hafun) in Somalië in die ooste, is sowat 7560 km.

 

Die hoogste punt op die kontinent is die altyd besneeude berg Kilimandjaro (5895 m) in Tanzanië en die laagste is die meer Assal (153 m onderkant seevlak) in Djiboeti.

 

Die Sahara-woestyn in Noord-Afrika is die wêreld se grootste woestyn. Dit is ongeveer 1600 km breed en meer as 5000 lank van oos tot wes. Die Sahara beslaan altesaam byna 9,1 miljoen vk. km, waarvan sowat 207 200 vk. km deels vrugbare oases is. Behalwe in die oases (met veral dadelpalms en ’n soort akasia), is daar omtrent geen plantegroei in die Sahara nie, hoewel sekere doringstruike in die Wes-Sahara groei.

 

In skerp teenstelling daarmee bedek 'n digte, welige reënwoud die hart van Afrika in die omgewing van die Kongorivier en die gebied van die groot mere. Die verstrengelde boomtakke keer byna al die sonstrale af en die klimaat is uiters bedompig. Daar is sandelhout, mahonie, ebbehout, palms, piesangbome en wortelbome, en die grond is met varings en orgideë begroei. Allerlei soorte wilde diere lewe in hierdie groen woud, onder meer luiperds, krokodille, ietermagogs (skubberige miervreters) en giftige slange.

 

In andere dele van Afrika is daar weer wuiwende grasvlaktes, golwende boswêrelde of verlate dorslande, soos ons Karoo.

 

Afrika is baie ryk bedeel met minerale, waarvan baie in groot hoeveelhede gevind word. Hier is baie fossielbrandstowwe, wat belangrike neerslae van steenkool, olie en aardgas insluit. Die vasteland het van die wêrelde se grootste reserwes goud, diamante, koper, aluminiumerts, mangaan, nikkel, platinum, kobalt, radium, germanium, litium, titaan en fosfate. Ander belangrike minerale bronne sluit in ystererts, chroom, tin, sink, lood, torium, sirkonium, vanadium, antimoon en berillium. Hier is ook ontginbare hoeveelhede klei, mika, swael, sout, natron, grafiet, kalkklip en gips.

 

Afrika het dus haar kinders kwistig begunstig, ook met al die rykdomme wat nog wag om ontgin te word.

 

Afrika vandag en NEPAD

 

   DIE name van die Afrika-lande is Wes-Sahara, Marokko, Tunisië, Algerië, Libië, Egipte, Mauritanië, Mali, Niger, Tsjad, Soedan, Eritrea, Djiboeti, Ethiopië, Senegal, Gambië, Guinea-Bissau, Sierra Leone, Liberië, Togo, Benin, Ekwatoriale Guinee, Cabinda, Guinee, Burkina, Faso, Ivoorkus, Ghana, Nigerië, Sentraal-Afrikaanse Republiek, Kameroen, Gaboen, Kongo, Demokratiese Republiek van die Kongo, Uganda, Kenia, Somalië, Rwanda, Burundi, Tanzanië, Malawi, Mosambiek, Madagaskar, Angola, Zambië, Zimbabwe, Namibië, Botswana, Swaziland, Suid-Afrika en Lesotho.

 

Met die koloniale era van Afrika uiteindelik begrawe teen die einde van die 20ste eeu, word die vasteland se aspirasies vir die 21ste eeu gerig deur die New Partnership for Africa's Development (NEPAD), ’n ambisieuse inisiatief vir onder meer versnelde groei en volhoubare ontwikkeling.

 

Die lande van Afrika het hierdie akkoord op 23 Oktober 2001 in Abuja, Nigerië, aangegaan. Suid-Afrika se pres. Thabo Mbeki het ’n deurslaggewende rol in die totstandkoming van NEPAD gespeel.

 

Dit is hoe Afrika vandag is, hier in die begin van die 21ste eeu.  Maar hoe het ons vasteland in vergange eeue gelyk?

 

Die lewe in antieke Afrika

 

   VAN ou Egipte met sy magtige farao's en skouspelagtige piramides het ons al baie gehoor. Ook van die antieke Groot Zimbabwe en Mupungubwe dra ons kennis, die fasinerende ou beskawings van ons eie wêrelddeel. Maar hoe was die res van Afrika in die gryse verlede?

 

Duisende jare gelede was die Sahara-woestyn 'n gebied van grasvelde en mere. Die mense wat daar gewoon het, het ongetemde beeste, kameelperde, renosters en seekoeie gejag. Toe, omstreeks 6000 vC, het die mense van die Sahara diere begin tem en beeste begin aanhou pleks van hulle te jag.

 

Teen 4000 vC, weens 'n verandering in die klimaat, het die grasvelde reeds tot 'n woestyn verdor. Die Sahara-woestyn het Afrika in twee verdeel en die lewe noord van die Sahara het baie anders ontwikkel as dié in die suide daarvan.

 

Honderde jare lank is die koninkryk van Koesj in die Nylvallei deur die Egiptenare geregeer. Omstreeks 1000 vC het die Koesjiete weggebreek om vry te wees. Hulle het later self Egipte verower. Toe is 'n nuwe hoofstad by Meroë gebou, waar daar beter landbougrond was.

 

Die mense van Meroë het yster gedelf, waarmee hulle wapens en gereedskap gemaak het. Hulle het ryk geword deur met Indië en die lande om die Middellandse See handel te dryf. Die konings en koninginne van Meroë is onder piramides met steil kante begrawe.

 

In Wes-Afrika was daar weer die Nok-mense, wat teen 500 vC  reeds geleer hoe om yster te gebruik. Hulle het dit in klei-oonde gesmelt en tot sterk gereedskap omgevorm. Hierdie gereedskap het hulle suksesvolle boere laat word.

 

Daarteenoor het die meeste Afrika-bewoners suid van die Sahara steeds wilde diere gejag en plante versamel om te eet. Omstreeks 500 vC het hulle egter suid- en ooswaarts begin beweeg op soek na nuwe grond. Teen 500 nC het van hulle reeds die suidpunt van Afrika bereik, en boerdery het na die grootste deel van die vasteland versprei.

 

Maar daar sou in Afrika nog koninkryke ontluik. Een was die koninkryk van Aksoem, wat teen nagenoeg 100 nC aan die kus by die Rooi See ontstaan het. Aksoem het ryk geword deur met Arabië, Indië en dele van die Romeinse Ryk handel te dryf. Kooplui van ander lande het by die hawe Adoelis aangedoen.

 

Omstreeks 340 nC het sendelinge die Christelike godsdiens na Aksoem gebring. Koning Ezana van Aksoem het die eerste Christelike koning in Afrika geword.

 

__________________________________________________________

 

Terug na inhoudsblad -- klik hier

__________________________________________________________

 

Ons Wonderlike Wêreld op CD, 2004 - Uit Huisgenoot se Jongspan