__________________________________________________________________
Kinders
van die
siedende
son
'n Vlugtige kykie na die sonnestelsel en enkele gedagtes oor ons eie besondere plek in die onpeilbare geskape werklikheid...
__________________________________________________________________
IN die onmeetlike heelal van ontelbare sterre
wentel ons eie gesinnetjie van hemelliggame -- die siedende son met sy planete, komete, asteroïdes,
meteoorstene en die planete se mane. Suiwer na sy grootte
geoordeel, is die son hier die heel belangrikste; die res is, om dit só te
stel, blote stoffies.
Binne-in die son se goue sfeer is immers 99,9 persent
van die bestanddele van die sonnestelsel saamgepak, en as hy hol was, sou meer
as een en 'n kwartmiljoen aardes daarin kon gepas het. (Maar dan is daar in die
grenselose ruimte weer ander sterre wat so groot is dat hulle maklik 500
miljoen sonne so groot soos ons s'n sou kon bevat!)
Die aarde wentel om die son in 365 dae en nog so 'n
paar uur, maar die son het 200 miljoen jaar nodig om om die middelpunt van ons
eie sterrestelsel te draai.
Waarom brand die son? Dit is omdat hy so verskriklik
groot is dat hy as 't ware as gevolg van sy eie swaartekrag op homself
"ingeplof" het -- tot op die
punt dat sy atome ’n kernreaksie aan die gang gesit het. In die son se kern
word 600 miljoen ton van die gas waterstof elke sekonde in die gas helium
omgeskakel, terwyl vyf miljoen ton waterstof in louter energie omskep word.
Maar hoe kan 'n mens jou die grotes van en afstande
tussen die liggame van die sonnestelsel voorstel? Dink só daaraan: as jy op 'n
skaal die son sou aandui as 'n reusagtige pampoen en die planete as ertjies of
pruime, lê daar honderde meters van leë ruimte tussenin.
Ons son het nege planete, waarvan die aarde die derde
is. Die eerste vier, die sogenaamde binneplanete, is vaste, aardagtige sfere.
Die buiteplanete is in die reël gasagtige reuse wat weer 99 persent van die
bestanddele van die sonnestelsel bevat, uitgesonderd die son.
Benewens die groot planete is daar ook 'n menigte
kleintjies. Hulle word die asteroïdes genoem en daar kan selfs meer as 300 000
van hulle wees, wat in deursnee wissel van 1000 km tot mikroskopiese gruis.
Voorts wentel komete -- vuil "sneeuballe" met gasagtige sterte -- en
ruimtepuin soos meteoorstene om die son.
Maar die wonderlikste van alles is ons sonnestelsel
se besondere orde. Daar is soveel dissipline en dinge geskied so reëlmatig dat
dit selfs die hooggeleerdes verwonder. Dit begin dan ook vir hulle al hoe
onmoontliker lyk dat die honderde liggame sommerso toevallig kon saamgekom het
om 'n stelsel te vorm.
Dit geld in der waarheid vir die ganse stoflike
heelal, vertel een wetenskaplike met groot oortuiging. "In die wetenskap
sowel as die Bybel begin die wêreld met die skeppingsdaad," sê hy.
"Wetenskaplikes het nie altyd so geglo nie.
"Slegs as gevolg van die heel nuutste
ontdekkings kan ons met redelike vertroue sê dat die wêreld nie van altyd af
bestaan nie; dat dit meteens begin het, 'n verblindende gebeurtenis, lets wat
wetenskaplike verklaring te bowe gaan."
Want alles in die ontsaglike heelal het -- só word
wetenskaplik bereken -- ontspring uit 'n gebied wat baie duisende miljoene kere
kleiner was as 'n enkele proton, een van die atoom se basiese deeltjies.
'n Mens sou hiervandaan af verder kon gaan en sê
alles het gegroei uit 'n gedagte. Dié van die Skepper deur Wie dit begin het en
wat gesien het dat Sy maaksel goed was.
Ons wonderlike, nee, ons heel wonderlikste wêreld.
__________________________________________________
Terug na
inhoudsblad -- klik hier
__________________________________________________
Ons Wonderlike Wêreld op CD, 2004 - Uit Huisgenoot se Jongspan