____________________________________________________________
--
die eiland van duisend reënboë
Hoe
kan só 'n droomeiland 'n magtige stroom toeriste hanteer en steeds sy
ongeskondenheid behou? Dit is die uitdaging wat groot eise aan sy regeerders kan
stel...
____________________________________________________________
HY
is al die eiland van duisend reënboë genoem, 'n beskermde paradys, een van die
laaste ongerepte lushowe op aarde. En Tasmanië is inderdaad 'n pragtige plek.
Stil mere lê tussen heuwels wat met pynappelgras begroei is. Bergreekse troon
oor valleie waar bloekombome en boomvarings gedy.
Dis
immers hier waar hiper-bewaringsbewustes aan die einde van die jare tagtig die
magsewewig in die laerhuis verkry en daarna 'n magtige invloed uitgeoefen het.
Natuurtuine beslaan meer as 'n vyfde van die staatjie.
Tasmanië
is ook die kleinste deelstaat in die Australiese federasie, waarby hy hom op 1
Januarie 1901 aangesluit het. Hy lê sowat 240 km suid van die Australiese
vasteland en, saam met die kleiner eilande in sy gebiedswaters, beslaan hy maar
slegs 68 331 vk. km. Dit is minder as een persent van die totale oppervlakte van
Australië.
In
1992 is die Tasmaniese bevolking op 469 850 geraam. Maar Tasmanië word ook
geteister deur 'n onvoorspelbare klimaat, en binne 'n uur kan 'n mooiweersdag
verander in 'n dag met sneeubelaaide wolke. So 'n onstabiliteit kan enige tyd
van die jaar ondervind word. Hierdie klimaatskommeling, tesame met 'n sekere
gebrek aan werkgeleenthede, is stellig van die redes hoekom die ''paradys'' nie
deur mense oorstroom word nie. Trouens, van 1945 tot 1992 was daar 'n bestendige
afname in die bevolkingsgetalle.
En
dan is Tasmanië ook nog boonop die tuiste van 'n duiwel! Die Tasmaniese duiwel
is natuurlik nie 'n regte duiwel nie, maar 'n diertjie met 'n reputasie vir
wreedheid (al is hy eintlik meer skaam as wreed), wat omtrent soos 'n kruising
tussen 'n vlermuis en 'n miniatuur-beer lyk. Sy ore word skoon rooi wanneer hy
opgewonde raak. Dis die ou Europese setlaars wat hom 'n duiwel begin noem het
toe hul hoenders en ander kleiner plaasdiere dit moes ontgeld. (Lees ondertoe op
hierdie bladsy.)
Europeërs
was egter nie die eerste bewoners van Tasmanië nie. Voordat die gewese landbrug
tussen die Australiese vasteland en Tasmanië slegs sowat 13 500 tot 8000 jaar
gelede deur 'n stygende see oorstroom is, het Australiese inboorlinge al soontoe
uitgewyk. Daarna is hulle toe van hul verwante op die vasteland afgesny.
Die
Nederlandse ontdekkingsreisiger Abel Tasman het Tasmanië op 24 November 1642
ontdek, tien jaar voordat Jan van Riebeeck met sy verversingspos by die suidpunt
van Afrika begin het. Die oorspronklike inboorlingbevolking van Tasmanië, 'n
geraamde sowat 5000 siele voor die koms van die Europeërs, is feitlik uitgewis,
onder meer weens verwoede botsings en die oordrag van siektes.
Vandag
setel die Tasmaniese regering in 'n hoër- en laerhuis en bestaan die deelstaat
uit 29 munisipale gebiede. Die hoofstad, Hobart (met 'n geraamde 193 200
inwoners in die stad en buitewyke in 1993) is in 1804 gestig. Wol, hops,
groente, beesvleis, vetlammers en suiwelprodukte is tradisioneel belangrike
komponente van die Tasmaniese ekonomie.
Maar
Tasmanië se vinnige opgang as 'n toeriste-attraksie is nou verweef met
volgehoue en intense pogings om sy natuurskoon te bewaar. Hoe die droomeiland 'n
magtige stroom toeriste moet hanteer en steeds sy ongereptheid moet behou, is 'n
uitdaging wat ook in ons nuwe millennium groot eise as die regeerders kan stel.
Taz
-- Tasmanië se derduiwel van 'n duiwel!
•
BAIE van ons kleinspan ken hom maar alte goed: daardie hygende, snorkende
woestaard van die kort animasiefilms, wat deur sy aanhangers sommer kortweg
''Taz'' genoem word. Hierdie derduiwel is natuurlik 'n Tasmaniese duiwel. En as
jy hom hoor raas en blaas en na 'n regte Tasmaniese duiwel se onaardse geluide
luister, klink hulle nogal baie dieselfde. Dis of die strokieskarakter en sy
neef van vlees en bloed altwee met 'n ronkende benoudebors in hul raserny stik!
Maar
die regte Tasmaniese duiwel [REGS] van die Australiese eilandstaat Tasmanië is
'n baie interessanter karakter -- en eintlik meer skugter as wreed. Hy is 'n
vleisvretende buideldier, 'n soogdier waarvan die kleintjies in 'n buidel
ontwikkel, soos dié van die kangaroe. Daar is gewoonlik vier kleintjies in 'n
werpsel.
Die
Tasmaniese duiwel is omtrent so groot soos 'n bonkige foksterriër, met die
mannetjies om en by 9 kg en die wyfies 7 kg. Die pels is swart met oneweredige
wit kolle. Sy kake is werklik kragtig. Hy kan wallabies, buidelrotte en paddas,
maar ook lammers, hoenders en ander kleinerige diere aanval en heelhuids opvreet
-- net die grootste bene word gelos. Hy kom gewoonlik snags uit sy gate uit.
Hoewel
hy vandag net in Tasmanië voorkom, het hy vroeër ook op die Australiese
vasteland gelewe. Die see wat die landbrug tussen die vasteland en Tasmanië
oorspoel het, het die diere in Tasmanië geïsoleer. Maar op die vasteland is
die Tasmaniese duiwel uitgewis deur die dingo, 'n soort hond wat waarskynlik
deur die inboorlinge soontoe gebring is toe hulle hulle duisende jare gelede in
Australië gevestig het.
Tasmaniese
diere is gewoonlik alleenlopers, selfs al woon hulle saam in gate. Die geslagte
kom in Maart saam vir 'n kort paartyd waartydens hulle nie vreet nie. Die
kleintjies maak drie weke later hul opwagting en word tot Augustus in hul ma se
buidel rondgedra. Daarna word hulle nog tot Februarie van die volgende jaar
versorg, wanneer hulle gespeen word om die wêreld op eie houtjie aan te durf.
Die
Tasmaniese duiwel is Sarcophilus harrisii van die familie Dasyuridae.
(Sarco- beteken vleis en -philus beteken liefhebber.)
____________________________________________________________
Terug
na inhoudsblad -- klik hier
____________________________________________________________
Huisgenoot
se Wonderlike Wêreld op CD, 2004