______________________________________________________________

 

Mense op die maan!

 

Dis 20 Julie 1969. Vir die eerste keer loop en bokspring mense op die aarde se byplaneet, die maan. As een van die grootste tegnologiese prestasies van die twintigste eeu, gryp dit die aardbewoners aan en hou hulle gekluister voor hul televisiestelle. Suid-Afrika het toe nog nie televisie nie, maar ook in ons land is die opwinding byna tasbaar...

 

   Klik hier vir 'n vlugtiger artikel oor die maanlanding  by "Kort begrip".


______________________________________________________________

 

IETWAT ouer mense sal stellig nog baie daarvan onthou: die opwinding, die banieropskrifte, die loutere verwondering -- net om op te kyk na die maan en te weet in dié tyd het 'n fantastiese ding gebeur. Die mens se eerste tree op ons byplaneet het immers die eens ondenkbare waar gemaak.

 

Dit was 20 Julie 1969 -- meer as drie dekades gelede -- toe Amerika se Neil Armstrong uit sy landingstuig op die dorre maanlandskap afgeklim en ewe pittig verklaar het dat dit 'n treetjie vir 'n mens maar 'n reusagtige tree vir die mensdom is.

 

Oor die radio het Suid-Afrikaners sy krassende, omtrent onontsyferbare gesprekke van doer ver uit die ruimte met die aardse beheerspan gehoor. Ons was minder gelukkig destyds as miljoene ander aardbewoners wat reeds alles met verstomming op hul televisieskerms kon aanskou.

 

Die historiese eerste maanlanding is met die vlug van Apollo 11 uitgevoer. Die Apollo het uit verskillende komponente bestaan. Die vuurpyl wat die drie manne van hierdie Apollo-sending die ruimte ingeskiet het, was 'n Saturn 5. Voorts was daar 'n moedertuig, Columbia, wat om die maan bly wentel het, terwyl 'n landingstuig, genaamd Eagle, van Columbia af neergedaal en op die maan neergestryk het.

 

Die bevelvoerder van die sending was die einste Neil Armstrong, 'n burgerlike wat vroeër in die Amerikaanse vloot gedien het. By hom in die landingstuig was kol. Edwin (''Buzz'') Aldrin van die Amerikaanse lugmag. Kol. Michael Collins van die lugmag het in hul afwesigheid alleen die moedertuig in sy wentelbaan om die maan beman.

 

Die landingstuig het op die maan se See van Kalmte geland -- wat natuurlik geen ware see is nie, maar net soos die res van die maan 'n dorre, luglose woesteny. 'n Paar uur ná die landing het Armstrong, in sy logge ruimtepak, met die leer van die landingstuig afgeklim en sy geskiedkundige woorde geuiter. (''That's one small step for man,'' het hy gesê, ''one giant leap for mankind.'' Armstrong het later vertel dat hy wel net ''man'' gesê het, maar eintlik ''a man'' bedoel het.)

 

Hy is spoedig deur Aldrin gevolg, en saam het hulle meer as twee uur lank op die maanlandskap gesteentes versamel, toetse gedoen, rondgeloop en selfs gebokspring. Hulle het gevind dat dit nie moeilik is om te loop en te hardloop in 'n wêreld waarvan die swaartekrag slegs 'n sesde van dié van die aarde is nie. Die eerste maanmanne was ook per satelliet in radioverbinding met die destydse Amerikaanse president, Richard Nixon.

 

Armstrong en Aldrin het 21 kg maanrots bymekaargemaak, foto's geneem en, buiten hul voetspore, ook apparate en 'n Amerikaanse vlag op die maan agtergelaat. Hulle het weer in die landingstuig geklim en toe etlike ure lank gerus voordat hulle opgestyg het. Die onderste deel van die tuig het, volgens plan, met die opstyging op die maan agtergebly. Hierna het hulle met vuurpylkrag na die moedertuig gevlieg, waar hulle vasgemeer en hulle weer by Collins aangesluit het.

 

Die tuisvaart van Apollo 11 was sonder probleme. Op 24 Julie het die tuig in die Stille Oseaan naby Hawaii neergeplons, waar die ruimtevaarvers opgepik is. Weens die uiters geringe moontlikheid dat hulle met lewende maanorganismes besmet kon gewees het, is die drie manne drie weke lank in kwarantyn gehou. Daarna kon met mening feesgevier word oor hul prestasie.

 

Nog Apollo-sendings na die maan het hierop gevolg. Almal was geslaag, buiten Apollo 13, wat weens 'n fout soveel suurstof verloor het dat die ruimtevaarders slegs 'n wye draai om die maan moes gaan gooi en toe ylings teruggebring is aarde toe. Met Apollo 17 in 1972 het die epiese maanverkenningsprogram tot 'n einde gekom.

 

Baie kilogramme maanrots is danksy die verskillende Apollo-maansendings aarde toe gebring, waar geleerdes dit gretig ontleed het. Geen lewende organismes of fossiellewe is in enige van die gesteentes gevind nie.

 

Die massa kennis wat die mensdom met die maansendings oor die aarde se natuurlike satelliet opgedoen het, kan boekdele vul. Dit sal in die annale opgeteken bly as 'n geweldige tegnologiese prestasie wat nie maklik oorskat kan word nie.

 

_____________________________________________________________

 

Terug na inhoudsblad -- klik hier

_____________________________________________________________

 

Ons Wonderlike Wêreld op CD, 2004 - Uit Huisgenoot se Jongspan