__________________________________________________________________

 

Bekende vroue

van die 20ste eeu

 

Hulle was minder in getal as die manne -- die vroue sonder wie die 20ste eeu nie sou gewees het wat dit was nie. Maar elkeen van die ondergenoemdes sou vir weinig van die menere teruggestaan het om op haar eie manier 'n onuitwisbare indruk op die geskiedenis te laat

 

   Klik hier vir artikel oor bekende manne van die 20ste eeu.

__________________________________________________________________

 

 

ARDEN, Elizabeth, (1878-1966), Kanadees-gebore Amerikaanse kosmetis

Gebore as Florence Nightingale Graham (1878--1966), verhuis sy in 1907 van Kanada na New York, waar sy as Elizabeth Arden 'n skoonheidsalon open. Dit sou die begin wees van 'n internasionale sakeryk wat op skoonheidsprodukte gegrond is. Met haar mededinger Helena Rubinstein maak sy grimering aanvaarbaar vir ''respektabele'' vroue. Sy laat hulle kennis maak met oogskadu, maskara en lipstiffies wat gekleur is om by hul uitrustings te pas.

 

BARDOT, Brigitte, Franse aktrise

Bardot (1934--     ) is as 'n ''sekskatjie'' beskryf toe sy in 1956 in haar man Rodger Vadim se rolprent And God Created Woman verskyn het. Daarin speel sy 'n seksueel obsessiewe vrou, iets waarop sy dan ook vir die res van haar filmloopbaan konsentreer. Sy tree in 1973 uit as aktrise en wy haar aan die stryd vir diereregte.

 

CALLAS, Maria, Griekse sopraan wat in Amerika gebore is

Callas (1923-1977) was een van die mees gevierde én omstrede verhoogsterre van die twintigste eeu. Sy was beroemd vir haar dramatiese interpretasies van Italiaanse Romantiese komponiste. Callas het 'n verhouding gehad met die Griekse skeepsmiljoenêr Aristoteles Onassis, wat haar ná tien jaar verlaat het om met pres. John F. Kennedy se weduwee, Jackie, te trou. Drie jaar later sterf Callas alleen in haar Paryse woonstel weens 'n hartaanval.

 

CHRISTIE, dame Agatha, vermaarde Britse speurverhaalskryfster en dramaturg

Haar groot skeppings is die Belgiese speurder Hercule Perot en Miss Maple, 'n oujongnooi wat die aanleg het om geheimsinnige misdade op te los. Dame Agatha (1890-1976) het byna sewentig speurverhale geskryf, waarvan verskeie tot rolprente verwerk is.

 

CURIE, Marie, Pools-gebore navorser

Die Pools-gebore Marie (1867-1934) was 'n beroemde navorser, wat saam met haar Franse man, Pierre, die radioaktiewe elemente radium en polonium ontdek het. Sy was 'n nooi Sklodowska. Die Curies het geweier om hul werk te patenteer en onvermoeid die gebruik van radium vir die behandeling van kanker voorgestaan. Marie is egter self aan bloedkanker oorlede weens te veel blootstelling aan radioaktiwiteit. Sy het die Nobelprys vir sowel fisika as chemie verower.

 

DIANA, Prinses van Wallis

Diana (1961-1997) word deur baie as die grootste ikoon van die twintigste eeu beskou. Geen koninklike is in elk geval ooit in die geskiedenis soveel in die media bespreek, afgebeeld, ontleed, opgehemel, afgetakel, beskinder en verafgood nie. In 1981 trou sy as die sprokiesbruid lady Diana (Spencer) met die Britse troonopvolger, prins Charles, vir wie sy die lewe aan twee seuns skenk. Hulle skei oplaas in 1996 ná 'n ongelukkige huwelik. Die wêreld word tot verbystering geskud toe sy en haar minnaar, Dodi al-Fayed, in 1997 in 'n motorongeluk in Parys sterf.

 

DIETRICH, Marlene, Duits-Amerikaanse sangeres en aktrise

Dietrich is in Duitsland gebore as Maria Magdalene von Losch (1901-1992). Sy word 'n filmgodin met haar tydelose skoonheid, hoë wangbene en heserige stem. Sy verwerf wêreldroem in 1930 met Duitsland se eerste klankprent, waarin sy 'n verleidster speel. Dietrich verhuis later na Hollywood.

 

EARHEART, Amelia, Amerikaanse vlieënier

Amelia (1898-1997) was die eerste vrou wat alleen oor die Atlantiese Oseaan gevlieg het (1932). Sy het tydens 'n vlug oor die Stille Suidsee verdwyn.

 

ELIZABETH II, koningin van Engeland

Koningin Elizabeth (1926--      ) is in 1953 tot koningin gekroon, nadat haar pa, koning George VI, in 1952 oorlede is. Sy het 1947 getrou met Philip Mountbatten (hertog van Edinburg). Hul  kinders is Charles (die troonopvolger, gebore 1948), Anne, Andrew en Edward.

 

GARBO, Greta, Sweeds-Amerikaanse aktrise

Garbo (1905--1990) was een van Hollywood se eerste ''legendes''. Sy het in 1925 na Amerika gegaan en aanvanklik 'n ster van stilprente geword. Haar regte name was Greta Gustafson. Sy speel in klankrolprente die hoofrolle in o.m. Mata Hari, Anna Karenina, Camille en Ninotcha. Met haar besondere skoonheid en misterieuse houding beeld sy afgetrokke en eteriese heldinne uit. Garbo word later die wêreld se bekendste -- en mees gefotografeerde -- kluisenaar.

 

GANDHI, Indira, Indiese eerste minister

Gandhi (1917-1984) was die eerste minister van Indië van 1966 tot 1977 en weer van 1980 tot 1984, toe sy deur Sikh-ekstremiste om die lewe gebring is. Haar pa, Jawaharlal Nehru,  was die eerste premier van Indië. Indira Gandhi (nie familie van die Mahatma nie) is opgevolg deur haar seun Rajiv, self die slagoffer van 'n sluipmoord in 1991.

 

KELLY, Grace, Amerikaanse filmaktrise wat 'n prinses geword het

Die skone Grace Kelly (1929-1982) is in 1956 tot prinses Grace gepromoveer toe sy met prins Rainier III van Monaco getrou het. Sy sal as rolprentaktrise onthou word vir haar rolle in o.m. White Christmas, High Noon, Dial M for Murder, To Catch a Thief en The Country Girl. Sy verwerf vir laasgenoemde 'n Oscar as beste aktrise. Ná haar huwelik word sy deel van die glans van die Europese koninklikes en sou sy nooit weer na Hollywood terugkeer nie. Prinses Grace sterf aan die Riviera toe haar motor 'n bergpad verlaat.

 

KENNEDY-ONASSIS, Jackie, Amerikaanse presidentsvrou

Gebore as Jacqueline Lee Bouvier (1929-1994) sou sy eers die vrou word van Amerika se (vermoorde) pres. John F. Kennedy en later van die Griekse skeepsmagnaat Aristoteles Onassis. As Amerikaanse presidentsvrou en aangetroude lid van die magtige Kennedy-clan geniet sy met haar elegansie wêreldwye bewondering. Ná haar troue met Onassis in 1968 was haar lewe volgens alle aanduidings veel ongelukkiger. Onassis sterf in 1975. Van 1978 af tot met haar dood aan kanker werk sy as joernalis in New York.

 

MADONNA, Amerikaanse rock-sangeres en aktrise

Madonna (1958--   ), wat die eerste lewenslig as Madonna Louise Veronica Ciccone in Bay City, Michigan, aanskou het, het haar bekendheid as vermaaklikheidster bewerk deur 'n opsetlik verregaande beeld te projekteer. Haar eerste album, wat in 1983 uitgereik is, het ook Madonna geheet, en daarna het sy haar as 'n onbetwiste fenonomeen in die pop-wêreld en ook in rolprente gevestig. Madonna se waarskynlik grootste filmsukses tot op hede was die titelrol in die rolprent Evita. Dié prent is in 1996 vervaardig en is losweg gegrond op die lewe van Eva Perón (1919--1952), die tweede vrou van die Argentynse president Juan Perón. Madonna is vir haar rol in Evita met 'n Golden Globe-toekenning vereer.

 

MATA HARI, Nederlands-gebore spioen

Mata Hari (1876-1917) was 'n danseres wat in die Eerste Wêreldoorlog vermoedelik vir sowel Frankryk as Duitsland gespioeneer het. Haar regte naam was Margarete Gertrude Zelle. Haar verhoognaam, Mata Hari, is die Maleis vir ''oog van die dag''. Sy het in Parys gewoon, waar sy inligting sou versamel het van die baie senior militêre en regeringsamptenare wat sy as minnaars gehad het. Die Franse het haar weens spioenasie tereggestel.

 

MEIR, Golda, Israeliese premier

Meir (1898-1978) was van 1969 tot 1974 eerste minister van Israel. Sy is in Rusland gebore as Golda Mabovitch. Ná 'n onderwysloopbaan in Amerika vestig sy haar in 1921 in Israel, waar sy aktief betrokke raak by arbeidersake. Sy word later Israel se minister van arbeid en van buitelandse sake. Meir streef as premier vrede vir Israel na. Sy bedank is 1974 ná kritiek oor haar land se gebrek aan voorbereiding vir die Arabies-Israeliese oorlog van 1973.

 

MONROE, Marilyn, Amerikaanse seksgodin en rolprentlegende

Marilyn is gebore as Norma Jeane Mortenson (1926--1962). (Dat haar van ''Baker'' was, soos party bronne beweer, berus glo op 'n misverstand.) Sy sou nooit haar pa se ware identiteit ken nie. Sy bring die eerste sewe jaar van haar lewe by pleegouers deur, maar woon in 1933 tog 'n kort rukkie by haar ma, wat aan 'n tragiese geestesversteuring ly. Norma Jeane word daarna deur ander mense, maar ook in 'n weeshuis versorg. In die middel van die jare veertig word sy deur fotograwe ontdek. Sy speel later in rolprente soos The Seven Year Itch (1955) en Some Like It Hot (1959). Sy trou drie keer en sterf aan 'n oordosis verdowingsmiddels in geheimsinnige omstandighede.

 

PERÓN, Eva, Argentynse presidentsvrou

Eva (1919--1952), aanvanklik 'n aktrise, was die tweede vrou van die Argentynse president Juan Perón. Sy het aansienlike mag gehad en was uiters gewild onder die massas. Andrew Lloyd Webber en Tim Rice se musiekblyspel Evita (en die gelyknamige rolprent met Madonna in die hoofrol) is losweg op haar lewe gegrond.

 

RUBINSTEIN, Helena, Pools-gebore Amerikaanse skoonheidskundige en sakevrou

Rubinstein (1870--1965) emigreer in die 1890's uit Pole na Australië, waar sy in 1902 dié land se eerste skoonheidsalon open. Sy studeer onder Europese dermatoloë en open salonne in Londen en Parys. Sy verhuis in 1915 na New York, waar sy 'n internasionale sakeryk loods. As ''Madame'' bepaal sy kosmetiese tendense, en haar sukses word gekrui deur 'n vyftigjarige vete met haar aartsmededinger, Elizabeth Arden.

 

TERESA, Moeder , Rooms-Katolieke sendeling-filantroop in Indië en wenner in 1979 van die Nobelprys vir vrede

In die gewese Joego-Slawië gebore vir Albaniese ouers as Agnes Gonxha Bojaxhiu (1910-1997), gaan sy as sewentienjarige Indië toe. Hier verlaat sy die klooster in 1948 en stig die Missionaries of Charity. Dié beweging het later kosverskaffingsentrums in talle lande. Moeder Teresa sterf in 1997 weens 'n hartaanval.

 

TERESJKOWA, Walentina, Russiese ruimtevaarder

Die Sowjet-Unie kon in 1963 spog met dié vrou wat die eerste vrou in die ruimte geword het. Walentina is in 1937 in Maslennikowo, Rusland, gebore. Sy werk in 'n tekstielfabriek, kwalifiseer as sportvalskermspringer, begin in 1962 met haar opleiding as ruimtereisiger en vertoef in 1963 drie dae lank alleen aan boord van die wentelende Wostok 6. Deur die jare van die Koue Oorlog het Amerika en die Sowjet-Unie mekaar gedurig met hul ruimtelike ''eerstes'' probeer oortref.

 

THATCHER, Margaret, Britse premier

Thatcher (barones Thatcher van Kesteven, 1925--     ) was die Britse Konserwatiewe eerste minister van 1979 tot 1990, en as sodanig die langsdienende Britse premier van die twintigste eeu. Sy was ook die eerste vrou wat dié pos beklee het. Thatcher voer tydens haar bewind baie radikale hervormings deur, lê onder meer die vakbonde aan bande, moedig private inisiatief aan en verminder inkomstebelasting. Sy is die ''Ystervrou'' genoem vanweë haar soms onwrikbare houding, maar dis ook haar outoritêre styl, onder meer, wat tot 'n paleisrevolusie gelei het waarin sy as Konserwatiewe leier deur John Major vervang is.

 

____________________________________________________

 

Terug na inhoudsblad -- klik hier

____________________________________________________

 

Ons Wonderlike Wêreld op CD, 2004 - Uit Huisgenoot se Jongspan