__________________________________________________________________
Rooi vleis
-- die kos
van konings!
Sowaar as vet... dis rooi vleis! Jy kry dit gereeld
op jou bord: daardie sappige tjoppie of biefstuk of heerlike happie wors. Maar
'n mens dink selde daaraan waar hierdie voedsame en aptytlike kossoorte eintlik
vandaan kom en presies hoe dit uiteindelik op die eetkamertafel beland...
__________________________________________________________________
ROOI vleis word van geslagte beeste, skape,
bokke en varke verkry. Beeste, skape en bokke is natuurlik plantvreters of,
soos die geleerdes sê, herbivore. Varke is omnivore, met ander woorde diere wat
alles vreet. (By "Kort begrip" word meer oor varke
vertel.)
Toe die eerste Europeërs in ons land aankom, was hier
reeds skape van die vetsterttipe in Suid-Afrika. Maar geweet daar was al voor
die geboorte van Christus skape in ons wêrelddeel? 'n Argeologiese
navorsingspan van die Universiteit van Kaapstad het skaapbeendere uit die
antieke tyd by Die Kelders, naby Hermanus in die Wes-Kaap, uitgegrawe.
Vandag word tien miljoene rande se skaapwol en -vleis
jaarliks verkoop. Daar was volgens 'n raming 'n tyd gelede sowat 30 miljoen
skape in Suid-Afrika. Boerbokke, Angorabokke en 'n betreklike klein hoeveelheid
melkbokke tel ook onder die Suid-Afrikaanse kleinvee.
In die geval van die boerbok was die diere aanvanklik
van 'n swak gehalte, maar deur 'n opgraderingsproses is die Veredelde Boerbok
ontwikkel -- 'n gesogte slagdier onder baie bevolkingsgroepe in die land.
Angorabokke word hoofsaaklik in die Oos-Kaap
aangetref waar die sybokhaarbedryf in 'n selfstandige bedryf ontwikkel het.
Geleerdes reken dat die mens al sowat 25 000 jaar
gelede in Europa en Asië begin het om die bees mak te maak. Nou die dag nog het
Suid-Afrika 'n geraamde dertien miljoen beeste in sy totale veestapel gehad.
Met die sensus van 1891, iets meer as 110 jaar gelede, was daar reeds meer as
twee miljoen beeste in die destydse Kaapkolonie en altesaam 4 515 000 in die
gebied wat tans as Suid-Afrika bekend staan.
Die Afrikanerbees het 'n groot rol in ons land se
geskiedenis gespeel, natuurlik ook as trekos in die Groot Trek.
Wáár in SA boer hulle met wát?
• IN ons
land word plek-plek met verskillende soorte vee geboer omdat die klimaat en
plantegroei verskil.
• Beeste wei
op die groot en oop binnelandse grasvlaktes en leef van die gras, struike en peule
wat in die veld groei. Waar die reënval hoër en die grond vrugbaar is, word gras
vir beeste en skape in lande aangeplant.
• Skape, wat
kort grasvelde en struike verkies, wei op groot vlaktes soos veral in die
Karoo.
• Bokke,
wat met hul tande bossies en struike
veel korter as skape kan afvreet, kom wyd en syd voor.
• BOERE boer op plase met diere wat geslag word. Verskillende tipes boerdery kan gemeng op een plaas voorkom. 'n Boer kan byvoorbeeld mielielande op sy plaas hê, terwyl die res van die plaas deur beeste, bokke en skape bewei word.
Wanneer die vee gereed is vir die mark, word hulle
met voertuie (per spoor of pad) van die produsent (boer) na die abatttoir
(slagpale) gebring. Die diere word geslag, waarna die vleis geïnspekteer en
geklassifiseer word.
Daarna word die karkasse op 'n veiling deur
handelaars gekoop. Die handelaar stal sy vleis in die vleismark uit om dit aan
ons, die verbruikers, te verkoop. Uiteindelik beland dit op jou bord: die kos
van konings.
• VLEIS kan
bevries, gesout en gedroog (biltong), vakuumverpak of gepekel en berook word.
Dit kan ook in blikkies bewaar word, soos byvoorbeeld soutvleis (bully
beef). Die vleis kom van karkasse wat ook by die abattoir gekoop word.
__________________________________________________
Terug na
inhoudsblad -- klik hier
__________________________________________________
Ons Wonderlike Wêreld op CD, 2004 - Uit Huisgenoot se Jongspan