___________________________________________________________________
Jerusalem
-- dertig
eeue van onrus en glorie
Jerusalem is verskillende dinge vir verskillende
mense. Vir die Jode is dit die politieke en godsdienstige sentrum van
Ou-Testamentiese tye, die stad wat koning Dawid sy hoofstad gemaak en waar
koning Salomo sy tempel gebou het. Vir Christene is dit die plek van Jesus se
kruisiging, opstanding en hemelvaart. En die Moslems glo weer Mohammed het
hiervandaan na die hemel opgevaar. Jerusalem is dus vir miljoene 'n heilige
stad met 'n magtige geskiedenis... wat ongetwyfeld in die toekoms ook nog 'n
groot rol in wêreldgebeure gaan speel. Hoewel die soeke na vrede in Israel
gereeld op 'n naaldpunt huiwer, bly 'n besoek aan Jerusalem, met sy rykdom aan
relieke, nog altyd 'n onvergeetlike en baie verrykende belewenis...
___________________________________________________________________
"TOE die koning met sy manne na Jeusalem
wegtrek teen die Jebusiete, die bewoners van die land, het hulle met Dawid gespreek
en gesê: Jy sal hier nie inkom nie... Maar Dawid het die bergvesting Sion
ingeneem... En Dawid het gedurigdeur groter geword, en die HERE die God van die
leërskare, was met hom." -- 2 Sam. 5: 6, 7,10 [Ou vert.]
Só het die goue eeu van die Israeliete begin toe
koning Dawid 3000 jaar gelede Jerusalem van 'n volk verower het wat die
Jebusiete genoem is. Hy het die ark van God soontoe gebring, dit as sy hoofstad
gevestig en dit die geestelike sentrum van die Hebreërs gemaak.
Tot daardie tyd was die Hebreërs verdeel in twaalf
losweg georganiseerde stamme wat gedurig met hul bure oorlog gevoer het. Dawid
het hierdie stamme verenig om die koninkryk van Israel te vorm.
Hy is deur sy seun Salomo opgevolg, wat Jerusalem
verder ontwikkel het deur 'n stadsmuur, 'n pragtige tempel vir die aanbidding
van God en 'n imposante paleis te bou, wat die Israeliete se mag en prestige
tot ongekende hoogtes gevoer het. Die volk van Israel het regdeur koning Salomo
se bewind verenig gebly, maar met sy dood in 922 vC het die glorie van Israel,
en dus ook van Jerusalem, begin verdof.
Israel het in twee koninkryke verdeel, 'n noordelike
koninkryk genaamd Israel, met sy hoofstad by Samaria, en 'n suidelike een met
die naam Juda, wat Jerusalem as sy hoofstad behou het.
In die daaropvolgende eeue is die stad deur
beleërings geteister. Die tempel is herhaaldelik geplunder en herbou totdat die
Romeine dit in 70 nC finaal verwoes het. Die Joodse opstand teen die Romeinse
heerskappy het tot die algehele vernietiging van Jerusalem in 135 nC gelei.
Die Jode is verdryf uit die stad -- wat die nuwe naam
Aelia Capitolina gekry het -- en hulle is selfs verbied om dit te besoek. Later
het Jerusalem verskeie kere van besitters verwissel: dit het in die 300's 'n
Christelike stad geword, in die 600's in die hande van Moslemse Arabiere beland
en is in 1071 deur Seldjoekse Turke verower.
In 1099 het Christelike kruisvaarders die stad
oorgeneem en baie van sy inwoners doodgemaak. In 1187 is dit deur die Moslems
herower. En in 1517 het die Ottomaanse Turke die beheer oorgeneem.
Van omstreeks hierdie tyd af het Jode, wat van vervolging in Europa gevlug het, na Jerusalem begin terugkeer, en teen die middel van die 1800's was hulle in die meerderheid. In 1917 neem die Britse magte die stad oor en van 1922 tot 1948 vorm dit deel van die Britse mandaat in Palestina. Die Sionistiese beweging het in die twintigste eeu van krag tot krag gegaan en baie meer Jode het in die 1920's en 1930's aangekom.
Ná die totstandkoming van die staat Israel in 1948 word Jerusalem weer die toneel van ’n bloedige gevegte tussen Jood en Arabier. Met sy oorspronklike partisieplan van 29 November 1948 wou die Algemene Vergadering van die Verenigde Nasies Jerusalem en sy omgewing tot ’n internasionale enklave verklaar, waarin alle godsdienstige groepe vrye toegang tot alle heilige plekke in die stad sou hê.
Maar in die lente van 1948 lê die Israeliese leër beslag op die westelike deel van die stad met die moderne woon- en sakedeel, terwyl Jordanië die oostelike deel, waaronder die Ou Stad, beset.
In die wapenstilstand tussen Israel en Jordaniê wat op 3 April 1949 onderteken word, erken elke kant die ander se spesifieke besetting van Jerusalem. In 1950 word die Nuwe Stad tot hoofstad van Israel verklaar.
In die Sesdaagse Oorlog van Junie 1967 beset Israeliese magte die Ou
Stad en die Israeliese Knesset verorden eensydig die hereniging van die hele
stad.
Maatskaplike verdelings tussen Israeli's en Arabiere bly in die
verenigde stad voortbestaan en buffers word tussen buurte opgerig om die twee
groepe te skei. Teen 1990 is Wes-Jerusalem uitsluitlik Joods, terwyl
Oos-Jerusalem gelykop tussen Arabiere en Jode verdeel is.
Jerusalem het in die twintigste eeu en tot vandag toe
niks minder bewoë tye beleef as voorheen nie. Telkens wag die wêreld steeds om
te sien of die Israeliese regering en die Palestyne die stryd vir vrede in
Palestina gaan voortsit. Ironies dat Jerusalem se oorspronklike naam,
U-ru-sa-lim, glo juis ''stad van vrede'' beteken.
____________________________________________________________
Terug na inhoudsblad -- klik
hier
____________________________________________________________
Ons
Wonderlike Wêreld op CD, 2004 - Uit Huisgenoot se Jongspan