W zdaniu z│o┐onym wsp≤│rzΩdnie ┐adne ze zda± sk│adowych nie okre£la drugiego, lecz uzupe│niaj╣ siΩ one wzajemnie. Zazwyczaj zdania sk│adowe zdania z│o┐onego wsp≤│rzΩdnie mog╣ funkcjonowaµ samodzielnie, zachowuj╣c logikΩ i sp≤jno£µ.

Rodzaje zda± z│o┐onych wsp≤│rzΩdnie:

a) │╣czne: tre£µ zda± sk│adowych │╣czy siΩ w czasie lub w przestrzeni, ale nie s╣ one zale┐ne od siebie znaczeniowo, np. Obudzi│am siΩ wcze£nie rano i zaparzy│am £wie┐╣ kawΩ w dzbanku.
Zdania wsp≤│rzΩdne │╣czne najczΩ£ciej powi╣zane s╣ sp≤jnikami: i, oraz, ani, ni.

b) roz│╣czne: tre£µ zda± wsp≤│rzΩdnych wyklucza siΩ wzajemnie, np. PobiegnΩ do wioski po mleko albo wymiotΩ suche li£cie sprzed domu.
Zdania wsp≤│rzΩdne roz│╣czne powi╣zane s╣ sp≤jnikami: albo, lub, czy, b╣dƒ.

c) przeciwstawne: tre£µ zda± wsp≤│rzΩdnych przeciwstawia siΩ sobie wzajemnie, np. M│oda kobieta nie wzbudzi│a we mnie zaufania, ale przyjΩ│am ofiarowan╣ pomoc.
Zdania wsp≤│rzΩdne przeciwstawne powi╣zane s╣ sp≤jnikami: ale, lecz, a, jednak, za£, natomiast.

 d) wynikowe: tre£µ drugiego zdania wynika z tre£ci pierwszego, np. Wia│ coraz zimniejszy wiatr, wiΩc wilgi chowa│y zziΩbniΩte g│owy pod skrzyd│a.
Zdania wsp≤│rzΩdne wynikowe powi╣zane s╣ sp≤jnikami: wiΩc, zatem, tote┐, dlatego.

Wiele zda± wsp≤│rzΩdnie z│o┐onych (zw│aszcza │╣cznych) to zdania bezsp≤jnikowe.