G│oska a litera

G│oska to najmniejsza s│yszalna i m≤wiona czΩ£µ wyrazu. G│oski dzielimy na samog│oski i sp≤│g│oski.
 


                            g│oska o
Samog│oski dzielimy na ustne (a, e, i, o, u, y) i nosowe (╣, Ω). Wszystkie samog│oski s╣ dƒwiΩczne.

W zale┐no£ci od po│o┐enia i ruch≤w odpowiednich narz╣d≤w mowy sp≤│g│oski dzielimy miΩdzy innymi na: ustne i nosowe, dƒwiΩczne i bezdƒwiΩczne, twarde i miΩkkie.


 

g│oska b  g│oska w

W zale┐no£ci od stopnia zbli┐enia narz╣d≤w mowy wyr≤┐niamy sp≤│g│oski: zwarte, szczelinowe, zwarto-szczelinowe i p≤│otwarte. W zale┐no£ci od miejsca artykulacji: wargowe, przedniojΩzykowe, £rodkowojΩzykowe i tylnojΩzykowe.

Litera jest znakiem graficznym g│oski, przy czym nie zawsze jedna litera bΩdzie odpowiada│a jednej g│osce. Dwuznaki to dwie litery oznaczaj╣ce jeden dƒwiΩk, a zatem jedn╣ g│oskΩ. Niekt≤re g│oski zapisukemy na dwa sposoby, np. litery äö oraz äuö odpowiadaj╣ tej samej g│osce - samog│osce u. W wyrazie szczepionka wystΩpuj╣ litery: s-z-c-z-e-p-i-o-n-k-a (11) oraz g│oski: sz-cz-e-p'-o-n-k-a (8). Liczba liter i g│osek w tym samym wyrazie mo┐e wiΩc byµ r≤┐na.