ZE STAR▌CH KRONIK ╚ESK▌CH

Prof. Ing. Jan KOUBA, CSc.

╚eskß zem∞d∞lskß univerzita v Praze


30. Φervenec 1119

Kosmas: Kosmova kronika Φeskß. Ed. M. Blßhovß, Z. Fiala; transl. K. Hrdina (revid. M. Blßhovß, Z. Fiala ). Svoboda, Praha 1972 (Cz). Kniha 3., kap. XLV, str. 190-191:

"Dne 30. Φervence ve st°edu, kdy₧ se ji₧ den ch²lil k veΦeru, prudk² vichr, ba sßm satan v podob∞ vφru, ude°iv nßhle od ji₧nφ strany na knφ₧ecφ palßc na hrad∞ VyÜehrad∞, vyvrßtil od zßklad∙ starou a tedy velmi pevnou ze∩, a tak - co₧ jest jeÜt∞ podivn∞jÜφ zjev - kde₧to, obojφ strana, p°ednφ i zadnφ, z∙stala celß a neot°esenß, st°ed palßce byl a₧ k zemi vyvrßcen a rychleji, ne₧ by Φlov∞k p°elomil klas, nßraz v∞tru polßmal ho°ejÜφ a dolejÜφ trßmy i s domem sam²m na kousky a rozhßzel je. Tato vich°ice byla tak silnß, ₧e kdekoliv zu°ila, v tΘto zemi svou prudkostφ vyvrßtila lesy, Üt∞py a v∙bec vÜe co jφ stßlo v cest∞."


30. Julii 1119. Die Cronik der B÷hmen des Cosmas von Prag. Hrsg. B. Bretholz, MGH SRG NS II. Weidmannsche Buchhandlung, Berlin 1923 (La) LIB. III, CAP. XLV. p. 219:

"Anno dominice incarnationis MCXVIIII. III. kal. Augusti (Jul.30), feria vero IIII, cum esset iam inclinata dies, ventus vehemens, immo ipse Satan in turbine ab australi plaga repente irruens super solarium duccis in urbe Wissegrad antiquum murum et eo firmissimum funditus subvertit; et inde magis - est admirandum - ex utraque parte, anteriori et posteriori, integra et inconcussa manente medietas palacii solo tenus est eruta, et cicius, quam tu festucam frangeres, trabes inferiores et superiores cum ipsa domo impetus venti fregit in frusta et dispersit. Fuit autem hec tempestas adeo valida, ut quacumque parte incubuit, huius terre silvas et arbores plantatas et cetera sibi obstantia suo impetu prostravit."


14. kv∞ten 1144

Letopisy HradiÜtsko-OpatovickΘ. Ed. J. Emler, Prameny d∞jin Φesk²ch, FRB II,2, Praha 1875, str. 398:

"L.p. 1144 dne 14. kv∞tna, toti₧ v sam² den letnic straÜnß a za naÜich Φas∙ nesl²chanß v∞c stala se nedaleko le₧enφ knφ₧ete Oty, kter²₧ sßm jako₧ i mnoho jin²ch velmo₧∙ a nesΦφselnΘ mno₧stvφ lidu ji vid∞li. Nebo kolem poledne, kdy₧ bylo velmi jasno, vid∞n jest od jmenovan²ch osob Φern² sloup, an vstupuje od zem∞ a₧ nahoru k oblak∙m, a v jeho kruhu toΦil se prudk² vφr. A kdy₧ m∞l p°ijφti k dotΦenΘmu mφstu, bylo mu vid∞ti jφti naproti s vrcholu nebes znamenφ, na sp∙sob t°istranu velmi se skvoucφho podivn∞ ÜpiΦat∞nΘ, kterΘ p°emohÜi nev²slovnou obludu vrazilo ji a₧ do vnit°ku zem∞. Po n∞jakΘ pak p°estßvce asi hodinu trvajφcφ vid∞ti bylo jin² sloup temn∞jÜφ ne₧li tma a prudÜφm jeÜt∞ vφrem na tent²₧ sp∙sob od zem∞ se zdvihati, proti n∞mu₧ zase se objevilo ve vzduchu znamenφ na sp∙sob nejjasn∞jÜφho kruhu, v jeho₧ prost°edku bylo vid∞ti obraz svatΘho k°φ₧e, a to znamenφ s podivnou rychlostφ obludu tu protklo a a₧ k povrchu zem∞ p°itlaΦilo. A kdy₧ n∞kte°φ z rytφ°∙ zmu₧ile blφ₧e p°istoupili, chtφce to pozorovati, s pokryt²ma oΦima odeÜli; nemohli¥ zφrati na tuto obludu, kdy₧ se jim pφsek a drobnΘ kamφnky kolem obliΦeje toΦily a vytrhanΘ chrasti povrchu oΦi jejich obtφ₧nosti Φinilo."


14. Maii 1144. Annales Gradicenses et Opatovicenses. FRB II,2, 1875, p. 398:

"1144 Anno 1144, II Iddus Maii, videlicet in ipsa die pentecostes, nimis horribile et nostre etati inauditum apparuit monstrum iuxta castra ducis Ottonis, intuente et aliis quam pluribus proceribus necnon et innumerabili populi multitudine. Nam circa meridiem magna serenitate existente visa est a prefatis personis atra columna ascendere a terra usque ad sumitatem nubium, in cuius circuitu rotabatur impetus turbinis. Cumque niteretur ad prenoctatum locum pervenire, visum est a celi fastigio triangulum signum nimii candoris et miri acuminis sibi obviam venire, quod preculso infando monstro trasid id usque ad ima terre. Facto autem intervallo quasi unius hore iterum visa est alia columna tenebris densior et impetu turbinis validior eodem modo se a terra elavare, contra quam denuo eterum signum in modum splendidissime zone, in cuius medietate signum sancte crucis videbatur apparens, mira celeritate eam pertusit et usque ad superficiem terre pressit. Cumque ex militibus quidam audacter causa contemplandi accessissent, obvolutis obtulibus discesserunt, non enim valebant materiem tanti monstri intueri, sabulo et minutis lapillis circa faciem eorum rotantibus et evulsis fruticibus aciem oculorum eorum prepedientibus."


2. Φervenec 1250

DruhΘ pokraΦovßnφ Kosmovy kroniky. In. PokraΦovatelΘ Kosmovi. Ed. M. Blßhovß, Z. Fiala; transl. V.V. Tomek, K. Hrdina (revid. M. Blßhovß, Z. Fiala). Svoboda, Praha 1974, str. 106,107 (Cz):

"Dne 2. Φervence odpoledne spadly velikΘ kroupy, kterΘ zp∙sobily mnoho Ükod na osenφ zemnφm i jarnφm, na vinicφch, na stromech ovocn²ch i jin²ch a zp∙sobily velkou zßhubu dobytka, ptactva rozliΦnΘho druhu, tΘ₧ mnoho lesnφ zv∞°e pobily. Na mnoh²ch mφstech v ΦeskΘm krßlovstvφ a nejvφce okolo Prahy se utopilo takΘ mnoho lidφ a potah∙ a velmi mnoho stavenφ a stodol bylo rozbo°eno pov∞t°φm. Toto krupobitφ trvalo bez p°estßnφ sedm dnφ; a kroupy byly podivnΘ velikosti a t°φhrannΘ ..... a n∞kterΘ byly smφchßny s mechem a potom nßsledoval takΘ velik² dΘÜ¥ a povode≥."


2. Julii 1250. In. Cosmae Pragensis Chronica Boemorum cum continuatoribus. Ed. J. Emler, transl. V.V. Tomek. FRB II,1, Praha 1874, pp. 286,287 (La, Cz):

"1250 VI Non. Julii (Jul. 2) grando magna cecidit post meridiem, quae multa damna intulit segetibus autumnalibus et vernalibus, vineis, arboribus pomiferis et aliis, multamque stragem fecit pecorum, volucrum diversi generis, silvestria etiam animalia plura peremit; in plerisque locis regni Bohemiae et maxima circa Pragam homines quoque et iumenta multa submersa et aedificia et granaria plurima turbine diruta. Quae grando duravit indissolubilis infra septem dies, et mirae fuit magnitudinis et triangula, et quaedam musco permixta, quam etiam nimia pluvia secuta est et inundacio."


8. dubna 1255

DruhΘ pokraΦovßnφ Kosmovy kroniky. In. PokraΦovatelΘ Kosmovi. Ed. M. Blßhovß, Z. Fiala; transl. V.V. Tomek, K. Hrdina (revid. M. Blßhovß, Z. Fiala). Svoboda, Praha 1974, str. 115 (Cz):

"Kdy₧ knφ₧e (8.dubna) vychßzel z hradu pra₧skΘho, strhla se velikß vich°ice a vφtr a svrhla jednoho jezdce, jen₧ jel za knφ₧etem, z mostu p°ed hradem; jeho k∙≥ zahynul p°i pßdu, ale on sßm vyvßzl zdrßv. TakΘ d°ev∞nß zvonice se zvony uvnit° zdφ (kostela) svatΘ Marie se z°φtila v tu hodinu siln²m nßrazem v∞tr∙ a mnoho jin²ch Ükod se stalo ve m∞st∞ i ve vsφch."


8. Aprilis 1255. In. Cosmae Pragensis Chronica Boemorum cum continuatoribus. Ed. J. Emler, transl. V.V. Tomek. FRB II,1, Praha 1874, p. 310 (La, Cz):

"VI Idus Aprilis (Apr. 8) ... Principe autem exeunte de castro Pragensi magna vis ventorum cum turbine exorta est. Unde quendam equitem sequentem principem deiecit de ponte ante castrum, cuius equus mortuus est ex casu, ipse vero sanus evasit. Campanarium etiam ligneum cum campanis infra muros sanctae Mariae corruit eadem hora vi ventorum magna impellente, et aliae plures ruinae factae sunt in civitate et per villas."


3. prosinec 1281

DruhΘ pokraΦovßnφ Kosmovy kroniky, In. PokraΦovatelΘ Kosmovi. Ed. M. Blßhovß, Z. Fiala; transl. V.V. Tomek, K. Hrdina (revid. M. Blßhovß, Z. Fiala). Svoboda, Praha 1974, str. 157-159 (Cz):

"... A nesmφme ani p°ejφti mlΦenφm zmφnku o prudkΘ vich°ici, je₧ se snesla toho roku 3. prosince, tj. na den svatΘ Barbory, a svou silou a prudk²m ·derem strhla nejt∞₧Üφ a nejpevn∞jÜφ stavby: na v∞₧i pra₧skΘho hradu, kterß se naz²vß "U v∞tÜφ brßny", prvnφ budovu, druhΘ spadlo na zem stavenφ proti domu pana biskupa a dvoru, jen₧ se naz²val v∞₧φ biskupskou, vystav∞nΘ v pr∙Φelφ hradu velmi pevn²m a um∞l²m dφlem. T°etφ stavenφ na v∞₧i konce mostu, dφla v²teΦnΘho a velmi silnΘho, str₧eno smrÜtφ se sesulo na zem. O jin²ch menÜφch stavenφch, vystav∞n²ch na v∞₧φch hradeb nebo na baÜtßch, se nem∙₧eme rozepisovat, avÜak podle toho co vφme z hodnov∞rn²ch zprßv, dvacet Φty°i stavenφ v∞₧φ na hrad∞ pra₧skΘm a na m∞stsk²ch hradbßch se sesulo silou v∞tru. Kolik dom∙ v m∞st∞ pra₧skΘm i mimo n∞ spadlo, pobo°eno smrÜtφ, nelze ani spoΦφtat. Na venkov∞ byly smrÜtφ pobo°eny stodoly a vyvrßceno tolik ovocn²ch i lesnφch strom∙, ₧e pr² se n∞co podobnΘho nestalo lΘta letoucφ. V∞trn² ml²n na Strahov∞ se z°φtil smrÜtφ od zßkladu a byl tΘho₧ roku znovu vystav∞n."


3. Decembris 1281. In. Cosmae Pragensis Chronica Boemorum cum continuatoribus. Ed. J. Emler, transl. V.V. Tomek. FRB II,1, Praha 1874, pp. 342,343 (La, Cz):

"Nec est etiam obmittendum de impetu ventorum, qui eodem anno III Non. Decembris (Dec.3), hoc est in die beatae Barbarae, orti sua vi et impetu veloci deiecerunt de turribus gravissima et firmissima aedificia. In turri, quae dicitur ad maiorem portam, Pragensis castri primum aedificium, secundum aedificium contra domum domini episcopi et curiam, quae vocabantur antiquis turris episcopalis, aedificata in fronte castri opere firmissimo et artificioso, decidit in terram. Tertium aedificium in turri circa pedem pontis de nobili et fortissimo opere vi ventorum detrusum corruit in terram. De aliis minoribus aedificiis in turribus munitionum aedificatis seu propugnaculis specificare non possumus, sed secundum quod veridica relatione cognovimus, XXIV aedificia turrium infra castrum Pragense et muros civitatum per vim ventorum corruerunt. Quod domus in civitate Pragensi vi ventorum dirutae ceciderunt et extra, numero non est opus. In rure horrea vi ventorum diruta, arbores fructuum et silvarum, qualia ab antiquis diebus et similia non dicuntur accidise. Sub decursu temporis impacati quid boni sive mali fecerint in stationibus suis sub monte Petrzin Spakmannus, Syberk et Sazema cum suis comitatibus, stylo explanari non est necesse, quia sufficienter notata creduntur apud illos, qui molestias diversarum passionum et iacturam rerum pertulerunt. Molendinum in Strahov ventosum vi ventorum funditus corruit et eodem anno reaedificatum est."


6. Φervenec 1492

6. Julii 1492. BeneÜ Minorita: Kronika Φeskß. Cronicon Boemicum. Ed. L. DuÜek, Benedicti minoritae dicti Cronica et eius continuatio. In Zakony Franciszkanskie w Polsce, red. J. Kozlowski, Tom. I, Franciszkanie w Polsce srednowiecznej, czesc 2 i 3, Franciszkanie na zemiach ploskich, Krak≤w 1993, p.428 (La):

"Anno 1492 fuit turbatio aeris Pragae et alibi in octava Petri et Pauli (Jul.6), hoc est in die magistri Ioannis Hus, valida et nociva ante vesperas, quod in ecclesiis monasteriis, domibus plura damna fecit deiiciendo. Insuper et molendinum supra pontem destruxit, arbores radicibus evulsit."



nßvrat na hlavnφ strßnku Tornßd na ·zemφ ╚R

© Kouba 1998