Dlaczego Kanon Rzymski?

Po zako±czeniu II Soboru Watyka±skiego przeprowadzono reformΩ liturgii. Mia│a ona za cel pog│Ωbienie rozumienia Mszy ªwiΩtej przez wiernych, oraz zwiΩkszenia stopnia ich uczestnictwa w liturgii. Wprowadzono jΩzyki narodowe w miejsce │aciny, odwr≤cono kap│ana w stronΩ wiernych, zlikwidowano balaski przy o│tarzu. Te zmiany by│y najbardziej widoczne. Opr≤cz nich pojawi│y siΩ r≤wnie┐ innowacje - jak na przyk│ad wprowadzenie modlitwy powszechnej, a tak┐e ciΩcia - wyeliminowanie, skr≤cenie lub przer≤bka wielu piΩknych i g│Ωbokich teologicznie modlitw.

Najistotniejsz▒ zmian▒ by│o jednak wprowadzenie w miejsce Kanonu Rzymskiego (najwa┐niejsza czΩ╢µ Mszy, podczas kt≤rej dokonuje siΩ Przeistoczenie) zmiennych modlitw eucharystycznych. Kanon Rzymski, po niewielkich zmianach, pozostawiono jako Pierwsz▒ ModlitwΩ Eucharystyczn▒. SΩk w tym, ┐e jest ona obecnie prawie w og≤le nie u┐ywana!

W przesz│o╢ci co prawda u┐ywano wielu r≤┐nych modlitw eucharystycznych, gdzieniegdzie by│y one zmienne, jednak ┐adna z nich nie utrzyma│a siΩ do czas≤w dzisiejszych. »adna, opr≤cz Kanonu Rzymskiego, kt≤ry przynajmniej od 400 lat u┐ywany by│ przez ca│y Ko╢ci≤│ rzymskokatolicki. Jednak jest ona o wiele starsza - jej rodow≤d siΩga co najmniej IV wieku. Tak wiΩc jest to modlitwa stara i dostojna, kt≤rej doskona│o╢µ zosta│a dodatkowo podkre╢lona przez Sob≤r Trydencki:

A poniewa┐ wypada, by rzeczy ╢wiΩte sprawowaµ ╢wiΩcie, a ze wszystkich ta ofiara jest naj╢wiΩtsza, [dlatego] w celu godnego jej sk│adania i uczestniczenia w niej, Ko╢ci≤│ katolicki przed wielu wiekami ustanowi│ ╢w. kanon, tak wolny od wszelkiego b│Ωdu, ┐e niczego w nim nie ma, co by jak najbardziej nie tchnΩ│o ╢wiΩto╢ci▒ i pobo┐no╢ci▒ i nie wznosi│o ku Bogu umys│≤w tych, kt≤rzy sk│adaj▒ ofiarΩ. Na kanon bowiem sk│adaj▒ siΩ tak s│owa samego Pana, jak tradycje apostolskie i nabo┐ne modlitwy wprowadzone przez ╢wiΩtych papie┐y.

Poniewa┐ wprowadzone po II Soborze Watyka±skim zmienne modlitwy eucharystyczne s▒ ca│kowicie nowe, przeto jedynie Kanon Rzymski posiada wystawion▒ przez sob≤r gwarancjΩ doskona│o╢ci i wolno╢ci od wszelkiego b│Ωdu.

Kanon Rzymski jest kwintesencj▒ katolickiej teologii Mszy ªwiΩtej. Zawiera wszystkie te elementy, kt≤rych czΩsto brakuje pozosta│ym modlitwom eucharystycznym: podkre╢lenie ofiarnego charakteru Mszy ªwiΩtej, nawi▒zanie do ofiar Starego Testamentu bΩd▒cych zapowiedzi▒ Ofiary doskona│ej, podkre╢lenie obcowania ╢wiΩtych i jedno╢ci Ko╢cio│a.

Bior▒c pod uwagΩ staro┐ytny rodow≤d Kanonu Rzymskiego (czyli obecnie Pierwszej Modlitwy Eucharystycznej) oraz jego bezb│Ωdno╢µ i wznios│o╢µ (potwierdzone przez Sob≤r Trydencki) nale┐y spodziewaµ siΩ, ┐e bΩdzie on u┐ywany co najmniej tak samo czΩsto, jak pozosta│e modlitwy eucharystyczne. ProponujΩ wiΩc Czytelnikom, aby przypomnieli sobie kiedy i gdzie s│yszeli ostatnio s│owa Kanonu (│atwo je rozpoznaµ; tylko w Kanonie Rzymskim u┐ywane jest sformu│owanie "wzi▒│ chleb w swoje ╢wiΩte i czcigodne rΩce" oraz "wzi▒│ ten przes│awny kielich").

Tutaj muszΩ napisaµ, ┐e ja sam s│ysza│em te s│owa po raz ostatni oko│o roku temu, a uczestniczΩ w Mszy ªwiΩtej czΩsto i w r≤┐nych miejscach. W wiΩkszo╢ci przypadk≤w u┐ywana jest Druga Modlitwa Eucharystyczna, a od czasu do czasu Trzecia. O Kanonie Rzymskim praktycznie zapomniano. Dlaczego?

G│≤wna przyczyna jest prozaiczna. II Modlitwa Eucharystyczna jest najkr≤tsza i jej odm≤wienie zajmuje kap│anowi niewiele czasu. U┐ycie Kanonu Rzymskiego wymaga│oby od kap│ana nieco wiΩcej wysi│ku.

Jest jeszcze druga przyczyna - II Modlitwa Eucharystyczna jest mo┐liwa do zaakceptowania przez protestant≤w, poniewa┐ nie wspomina ani s│owem o ofiarnym charakterze Mszy ªwiΩtej, i byµ mo┐e z tego powodu jest preferowana przez niekt≤rych kap│an≤w. Dlaczego jednak dla fa│szywie pojΩtego ekumenizmu rezygnowaµ mamy z modlitwy, kt≤ra w pe│ny i bezb│Ωdny spos≤b oddaje istotΩ Mszy?

A co na to wszystko Sob≤r Trydencki?

Je╢li kto╢ twierdzi, ┐e Kanon Mszy zawiera b│Ωdy i ┐e dlatego winien byµ zniesiony - niech bΩdzie wy│▒czony ze spo│eczno╢ci wiernych.

Nikt chyba nie twierdzi oficjalnie, ┐e Kanon Rzymski zawiera b│Ωdy. Nikt te┐ go formalnie nie zni≤s│. Jednak obecna sytuacja nie jest wcale lepsza - nie kwestionuje siΩ otwarcie poprawno╢ci Kanonu, jednak uparcie pomija siΩ go milczeniem. Czy r≤┐ni siΩ to bardzo od formalnego zniesienia?

ApelujΩ wiΩc do kap│an≤w o jak najczΩstsze stosowanie Kanonu Rzymskiego czyli I Modlitwy Eucharystycznej, a przynajmniej o nie dyskryminowanie go na korzy╢µ II Modlitwy. Aby nie musieli siΩ kiedy╢ t│umaczyµ przed Bogiem brakiem czasu czy chΩci▒ przypodobania siΩ protestantom...