Svoj rodendan Univerzitet u Beogradu slavi svake godine 27. februara, u spomen danu kada je, pre ravno devedeset godina, daleke 1905., donet zakon kojim je ova institucija pravno ustanovljena.

Poreklo univerziteta na ovom prostoru, medutim, moze se pratiti jos od pocetka XIX veka, od 1808. kada je prvi put u Srbiji osnovana Velika skola u kojoj se predvidalo trogodisnje skolovanje za potrebe ustanicke Srbije, preko Liceja osnovanog 1838. godine u Kragujevcu, njegove seobe u Beograd 1841, prerastanja u Veliku skolu 1963, donosenja odluke da se osnuje univerzitet 1898, do svecanog otvaranja Univerziteta u Beogradu 1905. godine.

Svoj institucionalni zivot Univerzitet je zapoceo sa tri fakulteta: Filozofskim, Pravnim i Tehnickim, sa nastavnim kadrom koji je, pored manjeg broja docenata, cinilo 16 redovnih i 18 vanrednih profesora, i sa prvom generacijom od 788 studenata. Univerzitet sa svoja tri fakulteta, bio je smesten u zdanju koje je Misa Anastasijevic, jedan od najbogatijih ljudi u Srbiji toga vremena, poklonio "svome otecestvu". U toj zgradi, Kapetan-Misinom zdanju, nalazi se i danas Rektorat Univerziteta u Beogradu.

Istorija Univerziteta sastavni je deo politicke istorije Srbije. Ratovi, drustvena previranja, politicki i ekonomski potresi, potrebe posleratnih obnova unistenih materijalnih i kadrovskih potencijala, ostavljali su dubok trag u tkivu i duhu ove institucije. Iz ratova je izlazila osiromasena i osakacena da bi u periodima mira rasla i bujala, u hodu lececi rane. Godinu 1941. Beogradski univerzitet je docekao sa 7 fakulteta, 519 nastavnika i 9700 studenata, sa Univerzitetskom bibliotekom, ciji je knjizni fond iznosio oko 300.000 knjiga i sa 72 studentska udruzenja i 3 studentska doma.

Rat ga je zaustavio u razvoju.

Cetiri okupacijske godine Univerzitet je bio zatvoren. Izginuo je ili je odveden u zarobljenistvo veliki broj studenata i nastavnika. U Sali heroja na Filoloskom fakultetu ovekoveceni su likovi 127 studenata Univerziteta - narodnih heroja koji su dali zivote u neravnopravnoj borbi. Porusene su zgrade, unistena oprema.

Svoj obnovljeni zivot Univerzitet je zapoceo 1945. godine i od tada je neprekidno rastao i granao se. Iz njegovog sastava iznedrilo se pet novih univerziteta: Univerzitet u Novom Sadu - 1960. godine, Univerzitet u Nisu - 1965, Univerzitet u Pristini - 1970, Univerzitet u Titogradu (danasnjoj Podgorici) - 1974. godine i Univerzitet u Kragujevcu - 1976. godine.

Treba zabeleziti da se od 1973. godine u sastavu Univerziteta nalazi i jedan broj znacajnih naucnih instituta, koji svojom opremom i kadrom uvecavaju ukupan naucni potencijal ove instirucije.

Danas Univerzitet u Beogradu cini mreza od 30 fakulteta, 8 naucnih instituta i sopstvena biblioteka. Na njemu se obrazuje 59.000 studenata na 148 programa osnovnih studija, 1712 poslediplomaca na programima magistarskih studija i znacajan broj studenata na programima specijslistickih studija.

Od svog osnivanja, Univerzitet u Beogradu dao je priblizno 260.000 diplomiranih strucnjaka razlicitih profila, oko 14000 magistara i 8500 doktora nauka. Pocasne doktorate nauka Univerziteta u Beogradu nosi 65 zasluznih licnosti, od koijh je 49 domacih i 16 stranaca.