Kütüphanemizin Otomasyona geçisini amaçlayan proje sürecinde KDDB ve BIDB'nin ortaklasa sürdürmekte oldugu çalismalar belli bir noktaya gelmistir. Bu yazida sizlere; geçirilen süreç içinde yapilan çalismalar, bundan sonraki kisa ve uzun vadeli hedefler ve Kütüphane Otomasyon Yazilimi hakkinda kisa bilgiler verilecektir.

Dünyada modern kütüphanecilik konusunda bir hayli yol katedildigi gerçeginden hareketle, kütüphane yazilimi konusunda dünya standartlarina uygun ürünler gelistiren uluslararasi firmalarla iletisime geçilmis ve ihale sürecini takiben A.B.D.'den VTLS firmasinin ayni isimli (VTLS) yazilimi seçilmistir (VTLS ile ilgili enson bilgi ve yenilikler için http://www.vtls.com/ adresindeki WEB sayfasina bakiniz).

VTLS'in, BIDB'de kurulu Unix Server'lardan birisi olan beluga üzerine kurulumu gerçeklestirilmistir.

KDDB'deki mevcut network altyapisi, otomasyon projesine hizmet verebilir duruma gelmesi için gelistirilip, iyilestirilmistir.

Kolleksiyonumuzdaki en yeni kitaplara (1980 yili sonrasi yaklasik seksen bin kitap) iliskin bibliografik veriler, süreli yayinlara iliskin veriler ve Ögrenci Isleri ve Personel veritabanindaki ana bilgiler VTLS'in veritabanina aktarilmistir.

Kütüphane içi ofis islemleri için gerekli olan PC'lerin ve barkod sistemine geçis için gerekli donanimlarin alimi yapilmistir.

VTLS, istemci/sunucu (client/server) mimarisi üzerinde çalisan bir sistemdir. Client'lar ile server arasindaki iletisim TCP/IP protokoluyla saglanmaktadir. Server'in bir Unix sistem üzerinde olmasi TCP/IP protokolu ile iletisim yapabilen her tür ortamdan METU-NET üzerinden sisteme ulasilabilmesini saglamaktadir. Ayrica, Üniversitemizin Internet baglantisi sayesinde Internet üzerinden de VTLS'e erismek mümkündür.

VTLS, Oracle Veri Tabani Yönetim Sistemini kullanmakta ve Türkçe karakterleri desteklemektedir. Server üzerindeki programlar COBOL, client programlar ise C ile gelistirilmistir.

VTLS'in, baslangiç olarak kullanici lisans sayisi 32 ve satin alinan modülleri sunlardir:

• OPAC
• Kataloglama
• Kitap Ödünç Alma/Verme (Circulation)
• Reserve
• Dergi Islemleri
• Raporlama

Lisans sayisinin 32 olmasi; VTLS'i ayni anda kullanan kullanici sayisinin 32 ile kisitli oldugu anlamina gelmektedir.

OPAC, kütüphane kataloglarinin bilgisayar araciligiyla taranmasi islemidir. VTLS'in bu amaç için gelistirdigi client yazilimin adi EasyPAC'tir.

OPAC ile katalog taramasi yapilabildigi gibi; tanimlanan yetkiler dogrultusunda kaynaklarin durumu hakkinda bilgi edinmek, üzerinde reservasyon yapmak (hold), geri istemek (recall), v.b. türündeki islemler de söz konusudur.

EasyPAC, pilot kullanim amaciyla Kütüphanenin girisine yerlestirilen PC'ler üzerinde kullanima açilmistir. Bu kullanim deneme amaçlidir ve VTLS sistemi üzerinde geri planda çalismalar sürdürüldügünden, sistemin zaman zaman kapanip açilmasi söz konusu olacaktir.

EasyPAC, lisansli kullanici sayisindaki kisitlama nedeniyle su anda yalnizca kütüphane içinde hizmete açilmakla birlikte, konuya ilgi duyan akademisyenlerimiz EasyPAC'in temini konusunda Kütüphanemiz ile iletisim kurabilirler.

EasyPAC'in yanisira OPAC'a telnet ile erismek mümkündür. Bu amaçla tanimlanmis olan kullanici metulib ve sifresi metulib dir. Telnet yapilacak sistemin adi ise beluga.cc.metu.edu.tr dir.

• Transfer edilen veriler üzerinde düzenleme ve güncellemeler,
• Yazilimin ODTÜ Kütüphanesine uyarlanmasi ve bu süreçte ortaya çikan problemlerin giderilmesine yönelik çalismalar,

1996 yili içinde ;

• Kitap ve üye islemlerinde Barkod sistemine geçisin tamamlanmasiyla birlikte, ilgili modüllerin kademeli olarak uygulamaya konulmasi,
• Kütüphane içi OPAC hizmeti veren PC adedinin katlari da içerecek sekilde artirilmasi,
• Kullanici lisans sayisinin arttirilmasi ve buna bagli olarak, OPAC client modülünün üniversitemiz bölüm ve birimlerine dagitilarak kütüphane disindan kullaniminin saglanmasi,
• Yazilimin ek modüllerle gelistirilmesi yönünde arastirma çalismalarinin sürdürülmesi,1980 yili öncesi kitaplarin da VTLS sistemine aktarilmasi yönünde çalismalarin yapilmasi,
• Yazilimin Türkçelestirilmesine yönelik çalismalarin tamamlanmasi,

(Sözünü ettigimiz bu hedefler gerçeklestikçe sizlere bilgi aktaracagiz.)

Uzun vadeli hedefler olarak ise;

• VTLS'in ek modüllerinin kademeli olarak satin alinarak, kütüphanemizin tümüyle otomasyona geçirilmesinin saglanmasi.
• VTLS'in dünya standartlarini saglayan bir yazilim olmasi dolayisiyla, dünyada kullanilan farkli kütüphane otomasyonu sistemlerinden servis alabilir/verebilir duruma gelmesi.

EasyPAC'in gerektirdigi minimum ortam :

• 80386 mikroislemci
• 4MB bellek (640K conventional)
• 3.5" disket ünitesi
• Disk üzerinde 10MB kullanilabilir alan
• EGA, VGA, SVGA,XGA, 8514/A, Hercules grafik karti ya da buna uyumlu video grafik adaptör karti ve monitor (Microsoft Windows da desteklenen)
• Microsoft Mouse ya da buna uyumlu mouse
• Microsoft Windows Ver.3.1
• beluga baglantisi için TCP/IP protokolunu saglayan herhangibir ürün (Trumpet Winsock, PC/TCP, 3000 Connection, Microsoft Windows for Workgroups 32-bit TCP/IP, Microsoft Windows NT TCP/IP, LAN Workplace for DOS 4.2 etc.)

Tavsiye edilen ortam :

• En az 40MHz 80386 ya da daha iyi bir mikroislemci
• 8MB bellek (640K conventional)
• VGA ya da daha üstün renkli monitor.