logo

Tutaj znajduje siΩ d│uga lista ludzi pochodzenia jak najbardziej celtyckiego, kt≤rzy zas│u┐yli sobie na ludzk▒ pamiΩµ, wyr≤┐niaj▒c siΩ w przer≤┐nych dziedzinach ┐ycia. Bez wielu z nich postΩp cywilizacyjny lub kulturalny by│by z pewno╢ci▒ nieco op≤╝niony. Je┐eli kto╢ ma jakie╢ uwagi, bardzo proszΩ o ich przekazanie, ewentualnie wskazanie pominiΩtych os≤b. Zapraszam.


John Logie Baird (1888 - 1946)
In┐ynier. Pomys│odawca i tw≤rca pierwszej stacji telewizyjnej (1924), innymi jego pomys│ami by│ miΩdzy innymi telewizja kolorowa, tr≤jwymiarowa i wielkoekranowa. Opatentowa│ wiele nowych rozwi▒za± w zakresie kabli optycznych (╢wiat│owod≤w), dzisiaj u┐ywanych w nowoczesnej telefonii.
Arthur James Balfour (I Earl Balfour) (1848 - 1930)
Polityk, Premier Wielkiej Brytanii pomiΩdzy 1902 a 1906 rokiem, „Deklaracja Balfoura” obiecywa│a syjonistom pa±stwo w Palestynie.
Sir James Barrie (1860 - 1937)
Pisarz i tw≤rca scenariuszy teatralnych. Jego najbardziej znanym dzie│em jest „Piotru╢ Pan”, opowie╢µ o ch│opcu, kt≤ry nigdy nie dor≤s│.
Samuel Beckett (1906 - 1989)
Pisarz, urodzony w Dublinie, wyemigrowa│ do Francji, gdzie napisa│ swoje najbardziej znane dzie│a: Czekaj▒c na Godota, Molloy. Przedstawiciel teatru absurdu, w 1969 roku zdoby│ nagrodΩ Nobla.
Alexander Graham Bell (1847 - 1922)
Urodzony w Edynburgu, wyemigrowa│ do Kanady, a p≤╝niej do USA. Wynalazca telefonu (rok 1876). Jego imiΩ nosi jedna z najwiΩkszych firm komunikacyjnych ╢wiata.
Lord John Boyd-Orr (1880 - 1971)
Jako dyrektor Komisji ONZ ds »ywno╢ciowych (FAO) by│ tw≤rc▒ polityki ┐ywno╢ciowej maj▒cej na celu pomoc g│oduj▒cym narodom po II wojnie ╢wiatowej. Te dzia│ania zosta│y nagrodzone pokojow▒ nagrod▒ Nobla w 1947 roku.
Sir David Brewster (1781 - 1868)
Fizyk, rektor Uniwersytet≤w - ╢w Andrzeja od 1838 i Edynburskiego od 1859. Zajmowa│ siΩ miΩdzy innymi polaryzacj▒ ╢wiat│a. Wynalaz│ kalejdoskop, kt≤ry m≤g│ siΩ wed│ug niego przydaµ do projektowania dywan≤w.
Sir Thomas Makdougall Brisbane (1773 - 1860)
»o│nierz i astronom urodzi│ siΩ w Largs w hrabstwie Ayrshire. By│ gubernatorem generalnym Nowej Po│udniowej Walii. Za│o┐y│ obserwatorium astronomiczne i skatalogowa│ ponad 7000 gwiazd. Miasto Brisbane w Australii zosta│o tak nazwane na jego cze╢µ.
Pierce Brosnan ( - )
Aktor, znany g│≤wnie z roli odtw≤rcy postaci Jamesa Bonda.
James Bruce (1730 - 1794)
Podr≤┐nik urodzony w okolicach Stirling. Odkry│ ╝r≤d│a Bia│ego Nilu w 1770 roku.
Robert the Bruce (1274 - 1329)
Koronowany w│adca Szkocji, w 1314 roku pokona│ pod Bannockburn wojska Edwarda II, dziΩki czemu Szkocja zachowa│a sw▒ niezale┐no╢µ od Angli na nastΩpne 400 lat.
Robert Burns (1759 - 1796)
Poeta i pisarz. W╢r≤d wielu jego dzie│ jest „Auld Lang Syne”, kt≤rej melodia znana jest powszechnie na ca│ym ╢wiecie. Szkoci czcz▒ jego pamiΩµ 25 stycznia ka┐dego roku podczas tzw. „Burn's night”.
Richard Burton (-)
Znany aktor, urodzony w walijskim mie╢cie Port Talbot.
John Cale (-)
Walijczyk urodzony w Ammanford, za│o┐yciel s│ynnej grupy Velvet Underground.
Andrew Carnegie (1835 -)
Szkot urodzony w mie╢cie Dunfermline w hrabstwie Fife, na emigracji w Stanach Zjednoczonych, pracuj▒c w przemy╢le metalurgicznym sta│ siΩ jednym z najbogatszych ludzi w tym kraju. Zas│yn▒│ ze swej dzia│alno╢ci filantropijnej - ufundowa│ miΩdzy innymi wielk▒ halΩ widowiskow▒ w Nowym Jorku, znan▒ jako Carnegie Hall.
James Chalmers (1782 - 1853)
Pochodz▒cy z Dundee wynalazca oraz wydawca ksi▒┐ek i czasopism. Wynalaz│ piecz▒tkΩ z datownikiem, umo┐liwiaj▒c praktyczne zastosowanie pomys│u Rowlanda Hilla, czyli znaczka pocztowego.
Sir Dugald Clerk (1854 - 1932)
In┐ynier i wynalazca dwusuwowego silnika Clerka (1877). Kierowa│ zespo│em in┐ynier≤w podczas I Wojny ªwiatowej.
George Cleghorn (1716 - 1794)
Lekarz wojskowy, odkry│ znaczenie chininy w leczeniu malarii, powszechnej w≤wczas w brytyjskiej armii.
Sir Ralph Alexander Cochrane (1895 - 1977)
G│≤wnodowodz▒cy RAF'u, czyli brytyjskiej armii lotniczej podczas II Wojny ªwiatowej. By│ odpowiedzialny za planowanie nalot≤w dywanowych na Niemcy, w│▒czaj▒c w to naloty na Drezno i Hamburg.
Sean Connery (1930 - )
Aktor. Najbardziej znany jako odtw≤rca roli Jamesa Bonda, poza tym gra│ w filmie „Niedotykalni” (za co dosta│ Oscara) oraz „Polowanie na Czerwony Pa╝dziernik”. Znany dzia│acz na rzecz niepodleg│o╢ci Szkocji.
Sir Hugh Dalrymple (Lord Drummore) (1700 - 1753)
Wynalaz│ nowy spos≤b osuszania grunt≤w za pomoc▒ zag│Ωbionych w ziemi rur drena┐owych, co pozwoli│o radykalnie zwiΩkszyµ powierzchniΩ ziemi dostΩpn▒ dla rolnictwa.
Sir Arthur Conan Doyle (1859 - 1930)
Pisarz, tw≤rca postaci Sherlocka Holmesa. Uko±czy│ studia medyczne na Uniwesytecie w Edynburgu, praktykΩ odbywa│ miedzy innymi w Po│udniowej Afryce podczas wojen Burskich.
Hugh Dowding (1882 - 1970)
Urodzi│ siΩ w Moffat. S│u┐y│ w brytyjskim lotnictwie od samych jego pocz▒tk≤w podczas I Wojny ªwiatowej. Pod jego rozkazami lotnictwo brytyjskie wygra│o „BitwΩ o AngliΩ”. W 1943 roku otrzyma│ godno╢µ para.
Jan Szkot Eriugena (810 - 877)
Filozof, wbrew przydomkowi pochodz▒cy z Irlandii, jedna z g│≤wnych postaci renesansu karoli±skiego, napisa│ De divisione naturae
George Everest (-)
Sam w sobie mo┐e niezbyt znany walijski geodeta i kartograf mierz▒cy wzd│u┐ i wszerz ╢wie┐o podbite przez Wielk▒ BrytaniΩ Indie. Jego imiΩ nosi najwiΩksza g≤ra ╢wiata - Mt Everest.
Patrick Ferguson (1744 - 1780)
Urodzi│ siΩ w Pitwour w hrabstwie Aberdeenshire. Wynalaz│ │adowany od ty│u karabin, mog▒cy strzelaµ 7 razy na minutΩ. Wynalazek ten pom≤g│ pokonaµ Amerykan≤w w Bitwie pod Brandywine w 1770 roku.
Sir Alexander Fleming (1881 - 1955)
Urodzony w Ayrshire, odkrywca pierwszego znanego antybiotyku - penicyliny. W 1944 roku otrzyma│ jednocze╢nie nagrodΩ Nobla i tytu│ szlachecki.
Bob Geldorf (-)
Znany rockowy piosenkarz, urodzony w Dublinie. Zyska│ ╢wiatow▒ s│awΩ organizuj▒c w roku bodaj┐e 1984 wielki koncert na rzecz g│oduj▒cej Afryki.
Kenneth Grahame (1859 - 1932)
Pisarz. Jego najbardziej znanym dzie│em jest „The Wind in th Willow” (znanej u nas jako „O czym szumi▒ wierzby”), znakomitej ksi▒┐ki dla dzieci.
Lady Charlotte Guest (1812 - 1884)
Jedna z najbardziej znanych walijskich autorek. Jej g│≤wn▒ zas│ug▒ by│o przet│umaczenie na angielski starowalijskiego eposu Mabinogion.
Seamus Heaney ( - )
P≤│nocnoirlandzki poeta, obecnie mieszkaj▒cy w Dublinie, w 1997 roku otrzyma│ literack▒ nagrodΩ Nobla, do╢µ silnie zwi▒zany z naszym krajem.
Henryk V (-)
Angielski monarcha z dynastii Lancastr≤w, urodzony w Monmouth na wschodnim skraju Walii.
Anthony Hopkins (-)
Znakomity aktor, znany chyba wszystkim z roli Hannibala Lectera w „Milczeniu owiec”. Tak jak Richard Burton urodzi│ siΩ w walijskim Port Talbot.
David Hume (1711 - 1776)
Filozof, czo│owa postaµ szkockiego o╢wiecenia. Hume pisa│ o naturze cz│owieka, polityce, wprowadzi│ pojΩcie historii spo│ecznej.
James Joyce (1882 - 1941)
Pisarz irlandzki, autor podobno najs│ynniejszej powie╢ci XX wieku - „Ulissesa”, w kt≤rym zastosowa│ tzw „strumie± ╢wiadomo╢ci”, poza tym ksi▒┐ka „Finnegans Wake”, z kt≤rej pochodzi fizyczny termin „kwark≤w”.
William Kidd (Captain Kidd) (1645 - 1701)
S│ynny Billy Kidd, pirat, p≤╝niej korsarz. Urodzi│ siΩ w Greenock w hrabstwie Renfrewshire. Ochrania│ morskie szlaki do Ameryki P≤│nocnej, nagrodzony za to przez miasto Nowy Jork. Zatrudniony przez Royal Navy do zwalczania pirat≤w na Oceanie Indyjskim, sta│ siΩ jednym z nich. Schwytany w Bostonie w 1699 roku zosta│ przewieziony do Londynu i powieszony.
John Knox (1505 - 1572)
Przyw≤dca Reformacji w Szkocji. Ko╢ci≤│ katolicki zosta│ zast▒piony nieshierarchizowanym, demokratycznym ko╢cio│em prezbiteria±skim, za│o┐onym wed│ug regu│ kalwi±skich. Ostro zwalczany przez MariΩ Stuart.
James Lind (1716 - 1794)
Lekarz w Royal Navy, odkry│ lekarstwo na szkorbut (owoce cytrusowe) i przekona│ AdmiralicjΩ do systematycznego podawania ich marynarzom.
David Livingstone (1813 - 1873)
Podr≤┐nik, pierwszy bia│y cz│owiek kt≤ry dotar│ do jeziora Tanganika, odkrywca Wodospad≤w Wiktorii. Zorganizowa│ wyprawΩ do ╝r≤de│ Nilu, ale zmar│ w jej trakcie. Kiedy Henry Stanley zosta│ wys│any aby odszukaµ Livingstone'a, odnalaz│ go w d┐ungli i wypowiedzia│ s│ynne pytanie: „Doktor Livingstone, jak s▒dzΩ?”
Phil Lynott (-)
Rodowity Irlandczyk - lider, wokalista i basista zespo│u rockowego Thin Lizzy.
Lord MacBeth (c.1005 - 1057)
Ostatni z gaelickich kr≤l≤w Szkocji. Wnuk Malcolma II. Najbardziej jednak znany jako postaµ z dramatu Szekspira „Makbet”.
Flora MacDonald (1722 - 1790)
Pochodz▒ca z South Uist w Hebrydach ZewnΩtrznych, pomog│a ksiΩciu Karolowi (Bonnie Prince Charlie) bezpiecznie uciec ze Szkocji po przegranym powstaniu w 1745 roku. Wyemigrowa│a p≤╝niej do Ameryki, gdzie nawo│ywa│a Szkot≤w do walki z Anglikami w ameryka±skiej wojnie o niepodleg│o╢µ.
John James Rickard MacLeod (1876 - 1395)
Fizjolog, w 1923 roku za badania nad cukrzyc▒ otrzyma│ nagrodΩ Nobla.
Kirkpatrick Macmillan (1813 - 1878)
Wynalazca, skonstruowa│ bicykl, ale nieszczΩ╢liwie dla siebie nie opatentowa│ tego pomys│u.
Rob Roy MacGregor (1671 - 1734)
Przyw≤dca jakobickiej partyzantki, Walter Scott rozs│awi│ go swoj▒ powie╢ci▒, czyni▒c z niego obro±cΩ szkockiego stylu ┐ycia.
Sir Alexander Mackenzie (1764 - 1820)
Urodzony na wyspie Lewis, wyemigrowa│ do Kanady gdzie pracowa│ jako handlarz futrami. Jako pierwszy sp│yn▒│ wielk▒ kanadyjsk▒ rzek▒, kt≤ra teraz nosi jego imiΩ.
Maria, Kr≤lowa Szkot≤w(1542 - 1587)
Ostatni katolicki w│adca Szkocji. Pomimo, ┐e zapamiΩtano j▒ jako postaµ heroiczn▒, by│a s│abym monarch▒, ustΩpuj▒c▒ wiele swej angielskiej kuzynce, El┐biecie. W 1657 roku zosta│a uwiΩziona i zmuszona do abdykacji na rzecz swego syna Jakuba VI. Zosta│a w ko±cu stracona za zdradΩ.
James Clerk Maxwell (1831 - 1879)
Matematyk i fizyk. Dokona│ wielu odkryµ w zakresie bada± nad elektromagnetyzmem, przygotowuj▒c nadej╢cie fizyki kwantowej. Uznawany wraz z Newtonem i Einsteinem za najwiΩkszego fizyka w historii.
John Napier (1550 - 1617)
Matematyk i astronom, znany g│≤wnie z odkrycia techniki logarytmowania.
Liam Neeson ( - )
Irlandzki aktor wystΩpuj▒cy ostatnio w Hollywood, jego najwiΩksz▒ rol▒ by│a postaµ Oskara Shindlera w znanym filmie Spielberga „Lista Shindlera”.
Richard Noble (1946 - )
Osi▒gn▒│ najwy┐sz▒ prΩdko╢µ na naziemnym poje╝dzie ko│owym, po raz pierwszy w 1983 roku w Nevadzie - ponad 1000 km/h, w 1987 jako pierwszy prze│ama│ barierΩ d╝wiΩku.
Sinead O'Connor (-)
Znana na ca│ym ╢wiecie wokalistka, znana poza swoj▒ muzyk▒ tak┐e z r≤┐nych skandalizuj▒cych poczyna± pozaestradowych.
Tonya O'Sullivan ( - )
Znakomita irlandzka biegaczka ╢redniodystansowa, zdobywczyni wielu z│otych medal≤w na wszystkich znacz▒cych zawodach, rekordzistka ╢wiata w niegu na 5000 km.
Gwyneth Paltrow ( - )
Jedyna Walijka w tym spisie, aktorka znana z wielu kinowych przeboj≤w.
Mungo Park (1771 - 1806)
Podr≤┐nik, sporz▒dzi│ mapy du┐ej czΩ╢ci kontynentu afryka±skiego, okre╢li│ przebieg rzeki Niger, zmar│ podczas poszukiwania jej ╝r≤de│.
William Paterson (1658 - 1719)
Kupiec i polityk, za│o┐y│ Bank of England, pierwszy bank centralny na ╢wiecie, pomys│odawca utworzenia szkockiej kolonii w Ameryce ╢rodkowej. Kolonia okaza│a siΩ zupe│nym niepowodzeniem, zginΩli tam ┐ona i dziecko Patersona. Popiera│ uniΩ parlamentarn▒ Szkocji i Anglii.
Sir William Ramsay (1852 - 1916)
Chemik, odkrywca wielu gaz≤w szlachetnych: helu, argonu, neonu, kryptonu i ksenonu.
Robert Recorde (-)
Walijski matematyk, tw≤rca znaku „=”, jednego z podstawowych znak≤w matematycznych.
Sir James Clark Ross (1800 - 1862)
Badacz Antarktyki. W 1841 og│osi│ AntarktydΩ angielsk▒ posiad│o╢ci▒. Dwa tamtejsze wulkany, Erebus i Terror wziΩ│y sw▒ nazwΩ od jego statk≤w. Jego imiΩ nosi morze, wyspa, i lodowiec szelfowy w Antarktyce.
Stephen Rough ( - )
Irlandzki kolarz, jeden z najwiΩkszych zawodnik≤w w tym sporcie, w 1986 roku wygra│ jednocze╢nie Mistrzostwa ╢wiata, Tour de France i Igrzyska Olimpijskie.
Gill Sans (-)
Jego nazwisko kojarzy zapewne wielu u┐ytkownik≤w komputerowych edytor≤w tekstu. Jest tw≤rc▒ wielu popularnych wzor≤w czcionek (patrz GillSans, Sans Serif). Urodzi│ siΩ i pracowa│ w Blackwood w ╢rodkowej Walii.
Sir Walter Scott (1771 - 1832)
Wielki szkocki patriota, pisarz i poeta, studiowa│ prawo na Uniwersytecie Edynburskim. Uczyni│ wiele dla okre╢lenia przez Szkot≤w swej w│asnej to┐samo╢ci narodowej. Jego g│≤wnymi dzie│ami s▒ powie╢ci historyczno-przygodowe: Waverley, Ivanhoe, Rob Roy. By│ te┐ t│umaczem i biografem Napoleona, kolekcjonowa│ wszystkiego co mia│o zwi▒zek ze Szkocj▒.
John Duns Scotus (1265 - 1308)
Filozof i teolog, Urodzi│ siΩ w Duns, studiowa│ w Balliol College w Oksfordzie. Znany ze swego sceptycyzmu (w angielskim s│owo „dunses” albo „dunces” jest u┐ywane na okre╢lenie osoby niezbyt pojΩtnej). W 1991 roku w Watykanie zosta│ uznanym jako „czcigodny”, co jest pierwszym stopniem prowadz▒cym do statusu ╢wiΩtego.
Alexander Selkirk (1676 - 1721)
Marynarz, urodzony w ma│ej wiosce w Fife. Stanowi│ pierwowz≤r dla „Robinsona Crosoe” Daniela Defoe - przez ponad cztery lata ┐y│ samotnie na niezamieszka│ej wyspie Juan Fernandez u brzeg≤w Chile.
George Bernard Shaw (1856 - 1950)
dramatopisarz irlandzki, gor▒cy zwolennik socjalizmu, pisa│ pe│ne ekspresji i humoru sztuki teatralne (Profesja pani Warren, Pigmalion), w 1925 roku otrzyma│ nagrodΩ Nobla.
Adam Smith (1723 - 1790)
Ekonomista, jego dzie│o „O bogactwie narod≤w” sta│o siΩ kamieniem wΩgielnym wsp≤│czesnej ekonomii. By│ profesorem na Uniwersytecie w Glasgow.
Henry Morton Stanley (-)
Urodzony w Walijskim mie╢cie Denbigh s│ynny XIX-wieczny dziennikarz, a p≤╝niej badacz Afryki. Ws│awi│ siΩ wypraw▒ ratunkow▒ maj▒c▒ odnale╝µ zagubionego w dzikiej Afryce doktora Livingstone'a.
Robert Louis Stevenson (1850 - 1894)
Pisarz, autor s│ynnych powie╢ci „Porwany za m│odu” i „Wyspa skarb≤w”. Cierpia│ z powodu s│abego zdrowia, zmar│ na wyspach Samoa.
Karol Edward Stuart (Bonnie Prince Charlie) (1720 - 1788)
„M│ody Pretendent”, wnuk Jakuba VII wygnanego przez Williama Ora±skiego. Wspierane przez FrancjΩ jakobickie powstanie w 1745 roku mia│o przywr≤ciµ mu tron, ale zako±czy│o siΩ klΩsk▒ i krwaw▒ pora┐k▒ na polach Culloden w 1746 roku. Uciek│ do Hiszpanii przy pomocy Flory MacDonald, resztΩ ┐ycia spΩdzi│ na wygnaniu.
Jonathan Swift (1667 - 1745)
Irlandzki pisarz i publicysta, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli epoki O╢wiecenia, by│ anglika±skim duchownym, broni│ praw miejscowej ludno╢ci irlandzkiej, znany oczywi╢cie z „Podr≤┐y Guliwera”.
William Thomson (Lord Kelvin of Largs) (1824 - 1907)
Matematyk i fizyk, urodzi│ siΩ w Irlandii, wychowa│ w Szkocji. Tw≤rca absolutnej skali temperatury, nazwanej jego imieniem skal▒ Kelvina.
╢w Walenty (-)
Znany powszechnie patron zakochanych (jego ╢wiΩto przypada oczywi╢cie 14 lutego). Jego pochodzenie nie jest do ko±ca znane, ale pewne jet to, ┐e zosta│ pochowany w dubli±skim ko╢ciele Whitefriar, gdzie mo┐na go do dzisiaj ogl▒daµ (!)
William Wallace (1274 - 1305)
Banita i obro±ca szkockiej niepodleg│o╢ci. Pokona│ armiΩ Edwarda I pod Stirling. Schwytany i stracony w Londynie, wkr≤tce po tym Rober de Bruce by│ w stanie przywr≤ciµ Szkocji pe│n▒ niezale┐no╢µ.
Thomas Ernest Walton (1903 - )
Fizyk irlandzki, profesor na uniwersytecie Dubli±skim, wsp≤│tw≤rca pierwszego akceleratora j▒drowego, w 1951 roku otrzyma│ nagrodΩ Nobla.
Sir Robert Alexander Watson-Watt (1892 - 1973)
Fizyk urodzony w Brechin, podczas II Wojny ªwiatowej wynalaz│ i udoskonali│ radar.
James Watt (1736 - 1819)
Tw≤rca pierwszej maszyny parowej praktycznego u┐ytku, znacznie udoskonali│ konstrukcjΩ silnika parowego.
Arthur Wellesley vel ksi▒┐Ω Wellington(1769 - 1852)
Wojskowy i polityk, urodzony w Dublinie w angielskiej rodzinie szlacheckiej. S│ynny g│≤wnie z tego, ┐e w 1815 roku pokona│ pod Waterloo samego Napoleona. By│ te┐ brytyjskim premierem. Jego pochodzenie t│umaczy, dlaczego w centrum parku miejskiego Dublina - Phoenix Park - stoi wielki kilkudziesiΩciometrowy monolit po╢wiΩcony jego pamiΩci.
Oscar Wilde (1854 - 1900)
Pisarz, urodzony w Dublinie, jeden z prekursor≤w modernizmu w literaturze, jego najbardziej znanym dzie│em jest powie╢µ „Portret Doriana Graya”. Znane s▒ jego perypetie zwi▒zane z jego nieco niestandardowymi preferencjami seksualnymi (miΩdzy innymi dwa lata wiΩzienia). Pochowany zosta│ w Pary┐u, na tym samym cmentarzu, na kt≤rym spocz▒│ Jim Morrison.
William Butler Yeats (1865 - 1939)
Irlandzki poeta i prozaik, tw≤rca narodowego odrodzenia celtyckiego. Swoje wiersze, ba╢nie i eseje opiera│ na ludowych podaniach i legendach, bΩd▒c w ╢rednim wieku nauczy│ siΩ perfekcyjnie jΩzyka gaelickiego. W 1922 roku otrzyma│ nagrodΩ Nobla.

Ostatnia aktualizacja:
Strona kodowa: ISO-8859-2

© 1998-2000 by Grzegorz Iwaniuk
e-mail: irlandia@webcom.pl