Historia Irlandii w zarysie
|
|
Historia Irlandii w zarysie |
| 3000 p.n.e. | Budowa pierwszych budowli megalitycznych. |
| 700 p.n.e. | Celtowie przybywaj▒ z Galii i Brytanii. Podzia│ Irlandii na prowincje. (Wed│ug ludowych poda±) |
| ok. 350 n.e. | Pojawienie siΩ chrze╢cija±stwa w Irlandii. |
| 400-800 | Kr≤lestwo Darliady rozci▒ga siΩ w p≤│nocnej Irlandii i Szkocji. Chrystianizacja Szkocji przez ╢w. Kolumbana. |
| 432 | Tradycyjna data przybycia ╢w. Patryka do Irlandii. |
| 700-800 | Szczyt rozwoju irlandzkiego ruchu klasztornego. |
| 795 | Pocz▒tek najazd≤w wiking≤w. |
| 1014 | Brian Bor· pokonuje Wiking≤w pod Clontarf, sam ginie w bitwie. |
| 1169 | Dermot MacMurrough, wygnany kr≤l Leinsteru, wzywa na pomoc lorda Strongbow'a. |
| 1172 | Papie┐ og│asza, ┐e Henryk II Angielski jest panem feudalnym Irlandii. |
| 1366 | Statuty z Kilkenny zabraniaj▒ ma│┐e±stw pomiΩdzy Anglikami i Irlandczykami. Nieudana pr≤ba st│umienia kultury gaelickiej. |
| 1534-40 | Nieudana rebelia w Kildare. |
| 1541 | Henryk VIII og│asza siΩ kr≤lem (a nie feudalnym zwierzchnikiem) Irlandii |
| 1558-1603 | Panowanie El┐biety I. Wprowadzenie systemu hrabstw. |
| 1595-1603 | Wojna dziewiΩcioletnia, nieudane powstanie dowodzone przez Hugh O'Neilla. |
| 1610 | Polityka plantacji (osiedlanie brytyjskich kolonizator≤w w Ulsterze. |
| 1607 | "Flight of the Earls"; g│≤wne rodziny Ulsteru zostaj▒ wygnane z kraju. |
| 1641 | Polityka Karola I powoduje powstanie w Ulsterze i wojne domow▒ w Anglii. |
| 1649 | Inwazja Cromwella na IrlandiΩ. |
| 1653 | Na mocy Aktu Osadnictwa przeciwnicy Cromwella zostaj▒ pozbawieni ziemi. |
| 1689-90 | Zdetronizowany Jakub II ucieka do Irlandii; zostaje pokonany w bitwie pod Boyne. |
| 1704 | Wprowadzenie Penal Code; katolicy nie mog▒ g│osowaµ, pobieraµ nauki i posiadaµ broni. |
| 1775 | Ameryka±ska wojna o niepodleg│o╢µ zagrzewa Irlandczyk≤w do powstania. |
| 1782 | Parlament Grattana wymusza uznanie przez Brytyjczyk≤w formalnej niepodleg│o╢ci Irlandii. |
| 1795 | Ustanowienie Zakonu Oran┐yst≤w (Orange Order). |
| 1798 | Upadek powstania Wolfe Tone'a. |
| 1801 | Irlandia staje siΩ czΩ╢ci▒ Zjednoczonego Kr≤lestwa na mocy Aktu Unii. |
| 1829 | Przeg│osowanie 'Aktu Emancypacji Katolik≤w' po wybraniu Daniela O'Connella na premiera Irlandii. |
| 1845-49 | Wielki G│≤d. |
| 1879-82 | Wojna o ZiemiΩ; Parnell wzywa do bojkotu represyjnych posiadaczy ziemskich. |
| 1914 | Wprowadzenie Rz▒d≤w Domowych za przyczyn▒ wybuchu I Wojny ªwiatowej. |
| 1916 | Powstanie Wielkanocne. Po egzekucji przyw≤dc≤w, opinia publiczna ci▒gle domaga siΩ niepodleg│o╢ci. |
| 1920-21 | Wojna Anglii z Irlandi▒; powstanie Wolnego Pa±stwa Irlandii i Irlandii P≤│nocnej. |
| 1922 | Wybuch wojny domowej. |
| 1932 | Prezydentem zostaje De Valera. |
| 1939-45 | "The Emergency"; Wolne Pa±stwo og│asza neutralno╢µ. Irlandii grozi angielska okupacja. |
| 1958 | Zostaje og│oszony program rozwoju ekonomicznego; piΩcioletni plan inwestycji publicznych zak│adaj▒cy 2% wzrost gospodarczy rocznie. |
| 1969 | Walki pomiΩdzy katolikami i protestantami. Zostaj▒ wezwane wojska brytyjskie. |
| 1971 | IRA zaczyna kampaniΩ na rzecz wycofania brytyjskiej armii z Irlandii. Faulkner zostaje premierem Irlandii P│n.; wprowadza prewencyjne internowania. |
| 1972 | 'Krwawa niedziela' w Derry. Rz▒d i parlament zostaj▒ rozwi▒zane; wprowadzenie rz▒d≤w bezpo╢rednich z Londynu. |
| 1973 | Wst▒pienie Irlandii i Wielkiej Brytanii do EWG. |
| 1974 | W obliczu strajku generalnego og│oszonego przez unionist≤w upada porozumienie z Sunnigdale dopuszczaj▒ce katolik≤w do w│adzy i powo│uj▒ce "RadΩ Irlandii". |
| 1980-81 | Strajk g│odowy w wiΩzieniach w Irlandii P│n. Republika±scy wiΩ╝niowie umieraj▒ w wyniku strajku g│odowego. Nierozs▒dne postΩpowanie rz▒du przysparza wielu zwolennik≤w zjednoczonej Irlandii. |
| 1984 | Nacjonali╢ci z po│udnia i SDLP publikuj▒ raport Nowego Forum Irlandii. |
| 1985 | Podpisanie porozumienia Angielsko-Irlandzkiego w Hillsborough. Powstanie Rady miΩdzyrz▒dowej. |
| 1994 | Deklaracja Pokoju i zawieszenie ognia przez IRA. |
| 1996 | Koniec zawieszenia ognia; wybory do Forum Pokojowego; wy│▒czenie Sinn FΘin z rozm≤w pokojowych na skutek dalszych atak≤w IRA; Sinn FΘin postanowi│o nie przy│▒czaµ siΩ do Forum. |
| 1997 | Odnowienie zawieszenia ognia przez IRA. Sinn FΘin przy│▒cza siΩ do rozm≤w pokojowych. |
| 1998 | Podpisanie porozumienia w Wielki Pi▒tek przewiduj▒ce stopniowe jednoczenie obu czΩ╢ci Irlandii. |
|
Ostatnia aktualizacja:
|
© 1998-2000 by Grzegorz Iwaniuk |