|
|
|
Okaza│o siΩ niestety, ┐e te g│upie 18 znaczk≤w potrafi narobiµ ca│kiem niez│ego zamieszania, gdy przychodzi do pisania po polsku na komputerze. Dlaczego? Proste - najwiΩkszym rynkiem komputerowym jest rynek ameryka±ski a tam siΩ po polsku nie pisze.
W sytuacji gdy np. programy poczty elektronicznej nie posiada│y polskich liter, ludzie po prostu "jako╢" sobie radzili. Mozna bylo pisac nie uzywajac polskich liter - na og≤│ dawa│o to zadowalaj▒ce efekty, choµ w takich s│owach jak "┐▒danie" trzeba sobie by│o radziµ w spos≤b bardziej wyuzdany, tj. specjalnie oznaczaµ polskie literki - zwykle pisz▒c: \z\adanie albo z~a~danie.
Nie czarujmy siΩ - takie rozwi▒zanie by│o mo┐e do przyjΩcia na listach technicznych czy naukowych, gdzie i tak dominuje ┐argon, ale gdzie indziej jest zwyczajnie ra┐▒ce. To podobnie jak z ortografi▒ - niby nie jest to takie kluczowe, ale spr≤bujcie np. napisaµ reklamΩ waszych us│≤g, gdzie bΩdziecie zachwalaµ swoje d≤rze umiejΩtno╢ci, to zobaczycie jak to zostanie potraktowane. Po prostu jako niechlujstwo i lekcewa┐enie adresata. I podobnie bΩdzie z tekstem bez polskich liter.
(Pojawi│y siΩ te┐ g│osy by "upraszczaµ" jΩzyk polski, ale to oczywi╢cie raczej tylko temat do ┐art≤w).
Przy bajtowym zapisie ka┐dego znaku oko│o setki kod≤w (z 256 mo┐liwych) by│o w praktyce do wykorzystania - wielcy producenci co╢ tam ju┐ powstawiali (np. znaki do rysowania ramek czy niemieckie umlauty), ale nie wszystkie te znaki by│y niezbΩdnie konieczne - mo┐na je by│o podmieniµ polskimi literami. Tylko kt≤re?
Na to pytanie odpowiedziano na oko│o 20 sposob≤w plus mutacje zwi▒zane ze specyfik▒ r≤┐nych program≤w (np. program Ventura znak o kodzie 158 traktuje specjalnie, wiΩc kod Mazovia u┐ywaj▒cy tego znaku nie w pe│ni siΩ nadawa│ - u┐ywano Mazovii "odrobinkΩ poprawionej").
Wszystkie te "spolszczania" program≤w by│y wykonywane po to ┐eby jaki╢ program zadzia│a│ a nie po to ┐eby tworzyµ standardy - chaos zrobi│ siΩ straszliwy. Przez chwilΩ pr≤bowano lansowaµ kod Mazovii jako "standard faktyczny" (istotnie bardzo wiele drukarek i monitor≤w Hercules mia│o ten zestaw znak≤w), ale wtedy przyszed│ Microsoft z IBM-em i wprowadzili nam kolejny "standard" - CP852. Potem Microsoft siΩ rozmy╢li│ i do polskich MS Windows wprowadzi│ CP1250. I teoretycznie takie jest teraz stanowisko Microsoftu - w Polsce i innych krajach Europy ªrodkowej ma byµ u┐ywane CP1250.
Nie by│o to wcale jednak takie g│upie - Polska Norma zosta│a ustalona jako zgodna ze standardem miΩdzynarodowym: ISO-8859-2. To, jakie to wa┐ne, zobaczyli╢my dopiero, gdy pojawi│ siΩ:
Co to znaczy uznawany przez us│ugi sieciowe? Ot≤┐ chodzi o to, ┐e Internet jako sieµ miΩdzynarodowa musia│ wykszta│ciµ mechanizmy na wsp≤│istnienie w sieci r≤┐nych jΩzyk≤w. Rozwi▒zano to tak, ┐e ustandaryzowano tzw. nag│≤wki dokument≤w (WWW, listy e-mail, itp.), w kt≤rych mo┐na zapisaµ miΩdzy innymi, w jakim jΩzyku/alfabecie jest zapisany w│a╢ciwy tekst. To tzw. MIME.
DziΩki tym nag│≤wkom programy internetowe wiedz▒ z jakim tekstem maj▒ do czynienia i mog▒ dostosowaµ do tego swe dzia│anie. Je╢li np. jaki╢ Polak w Urugwaju dostanie list z polskimi literami, ale z poprawnymi nag│≤wkami MIME, to mo┐e przeczyta go nawet gdy nie ma u siebie polskich czcionek (font≤w) - po prostu dobry program obs│uguj▒cy MIME mu to przekoduje.
Dla stron WWW dostosowanie siΩ do standard≤w MIME zwykle oznacza konieczno╢µ dopisania do dokumentu specjalnych 3 linijek.
Sytuacja jest do╢µ dziwna - z jednej strony Microsoft zapytany wprost, przyznaje ┐e standardem jest ISO 8859-2 i faktycznie internetowe programy Microsoftu wspomagaj▒ ten standard. Z drugiej strony jednak stanowisko to nie jest zbyt jasno przedstawione u┐ytkownikom tych┐e program≤w - wydaje siΩ, ┐e Microsoftowi wcale na tym nie zale┐y - ┐e wrΩcz chcia│by by powstawa│y np. wadliwe strony WWW - takie kt≤re da siΩ czytaµ jedynie przy u┐yciu oprogramowania pod MS Windows. C≤┐.
Ale tego typu problemy marketingowe du┐ych firm Ciebie nie musz▒ obchodziµ: je╢li jaki╢ program internetowy Microsoftu czy jakiejkolwiek innej firmy nie uwzglΩdnia standardu, albo upiera siΩ przy wysy│aniu w sieµ CP1250 (np. serwer WWW czy program pocztowy), to zwr≤µ go sprzedawcy jako produkt nie nadaj▒cy siΩ do u┐ytku - jak poszukasz, to znajdziesz podobny program konkurencji, kt≤ry bΩdzie dzia│a│ dobrze. NaprawdΩ!
Prze│om nast▒pi│ w lecie 1996. Stopniowo coraz wiΩksza czΩ╢µ u┐ytkownik≤w przestawia│a siΩ na programy u┐ywaj▒ce MIME. Nowe wersje program≤w Netscape i Microsoftu r≤wnie┐ w pe│ni radz▒ sobie z MIME. I w tej sytuacji apel jednego z u┐ytkownik≤w polskiego UseNetu o powszechne stosowanie polskich znak≤w spotka│ siΩ z akceptacj▒ - nieomal┐e z dnia na dzie± wiΩkszo╢µ zaczΩ│a pisaµ z ogonkami. Oczywi╢cie dla niekt≤rych by│ to problem, ale dostosowali siΩ - teraz na polskich newsach pisze siΩ po polsku!
Dla poczty elektronicznej (e-mail) nie ma tak │atwo - ci▒gle wszystko zale┐y od tego z kim siΩ rozmawia. Ale w zasadzie mo┐na przyj▒µ, ┐e domy╢lnie pisze siΩ po polsku, a na "polskawy" przerzuca siΩ dopiero na wyra╝ne ┐yczenie rozm≤wcy. Po prostu je╢li piszesz do kogo╢ bez polskich liter, to mo┐e to zostaµ odebrane jako objaw lekcewa┐enia (podobnie jak b│Ωdy ortograficzne).
Unikod jest niezast▒piony dla kodowania tekst≤w wielojΩzycznych, ale warto by go stosowaµ tak┐e dla tekst≤w polskich. Na pocz▒tek proponujΩ by dla serwer≤w WWW by│o sprawdzane czy client obs│uguje Unikod (podaje to w ┐▒daniu dostΩpu) - je╢li tak, to daµ mu Unikod zamiast ISO-8859-2. Chwilowo chyba na cokowiek innego jest jeszcze za wcze╢nie - zbyt ma│o program≤w (w zasadzie tylko najnowsze przegl▒darki WWW) obs│uguje Unikod.
A to w│a╢nie opisuje reszta strony ogonkowej - wybierz rodzaj systemu jaki CiΩ interesuje (pod jakim pracuje Tw≤j komputer) i tam znajdziesz opisy jak skonfigurowaµ lub jakich program≤w u┐yµ dla Twoich potrzeb.
A je╢li nie znajdziesz tego, co CiΩ interesuje? C≤┐ - ta strona powstaje na bie┐▒co dziΩki informacjom od u┐ytkownik≤w - napisz do mnie - mo┐e jednak opis jest, tylko masz problem ze znalezieniem, a je╢li nie, to mo┐e akurat Ty spr≤bujesz znale╝µ rozwi▒zanie i opiszesz je na stronie ogonkowej?
Powodzenia!