W listopadzie 1973 roku
wybuch│a w Wielkiej Brytanii istna epidemia zginania │y┐eczek. Kr▒┐y│y
setki opowie╢ci o wykrzywionych i po│amanych sztuµcach, chochlach, patelniach
i metalowych grzebieniach. Dyrektor wielkiej firmy handlowej twierdzi│, ┐e
skoncentrowa│ siΩ tylko przez parΩ sekund, a klucz w jego kieszeni tak siΩ
wygi▒│, i┐ nie m≤g│ nim otworzyµ drzwi domu. Kto╢ narzeka│, ┐e wygiΩ│a
mu siΩ antena telewizyjna, a pewna pani rozpacza│a nad strat▒ pieniΩdzy. Ot≤┐
w prezencie urodzinowym dla c≤rki zam≤wi│a komplet z│otej bi┐uterii.
Tymczasem kolczyki i pier╢cionek poskrΩca│y siΩ w dziwaczne formy i
przypomina│y raczej dzie│o sztuki nowoczesnej.
Zjawisko zginania siΩ metalowych przedmiot≤w szybko rozpowszechni│o siΩ w ca│ej
Europie i USA, a wszystko to za spraw▒ jednego z g│o╢niejszych i zarazem
kontrowersyjnych medi≤w lat siedemdziesi▒tych, Uri Gellera. Przypadki
psychokinezy, czyli oddzia│ywania si│▒ my╢li na przedmioty, poruszania ich i
zmieniania kszta│tu, odnotowano ju┐ w XVIII wieku. Wielu ludzi by│o
obdarzonych takimi zdolno╢ciami, ale to w│a╢nie Geller sta│ siΩ najs│ynniejszy.
Zagorzali przeciwnicy zarzucali mu pos│ugiwanie siΩ cyrkowymi sztuczkami, lecz
niezaprzeczalnego oszustwa nie uda│o mu siΩ dowie╢µ.
Uri je╝dzi przedziwnym samochodem - cadillakiem pokrytym powyginanymi
przez siebie sztuµcami.
Uri urodzi│ siΩ w 1946
roku w Izraelu. Po separacji rodzic≤w spΩdzi│ pewien czas w kibucu, a potem
wyjecha│ z matk▒ na Cypr i tam uko±czy│ szko│Ω ╢redni▒. W 1967 r. wr≤ci│
do Izraela i wst▒pi│ do wojska, do jednostki spadochronowej. Zosta│ ranny
podczas strzelaniny w Jerozolimie i musia│ opu╢ciµ armiΩ. W o╢rodku
rehabilitacyjnym dla ┐o│nierzy pozna│ swoj▒ przysz│▒ ┐onΩ, HannΩ
Shtrang, zaprzyja╝ni│ siΩ r≤wnie┐ z jej bratem Shipim. Po wyj╢ciu z wojska
d│ugo nie m≤g│ znale╝µ ciekawej pracy, zarabia│ jako model, a potem
doradca w kibucu. Wreszcie wpad│ na pomys│, by zaj▒µ siΩ magi▒.
Razem z Shipim zaczΩli studiowaµ ksi▒┐ki dla iluzjonist≤w i trenowaµ
sztuczki. Uri musia│ siΩ tylko nauczyµ odpowiedniego zachowania na estradzie
i wyµwiczyµ r≤┐ne gesty, gdy┐ zdolno╢ci paranormalne przejawia│ ju┐ od
dzieci±stwa. Jego babcia pamiΩta│a, ┐e jako ma│y ch│opiec czyta│ w jej my╢lach
i wygina│ │y┐eczkΩ le┐▒c▒ na d│oni. R≤wnie┐ nauczyciele ze szko│y ╢redniej
d│ugo nie mogli zapomnieµ ucznia, kt≤ry dla kawa│u cofa│ lub zatrzymywa│
zegarki.
Uri twierdzi│, ┐e jego zdolno╢ci ujawni│y siΩ po pora┐eniu pr▒dem, gdy pr≤bowa│
naprawiµ maszynΩ do szycia swojej matki.
W 1969 r. odby│ siΩ pierwszy publiczny wystΩp Gellera. (Przedtem wystΩpowa│
ze szwagrem tylko na uroczysto╢ciach w kibucu i na prywatnych przyjΩciach.)
Podczas tego pokazu wygina│ r≤┐ne przedmioty i nawi▒zywa│ kontakt
telepatyczny z widzami. Opowiada│ publiczno╢ci o swoich zdolno╢ciach
paranormalnych, czym doprowadzi│ do sza│u innych magik≤w. Zarzucali mu
oszustwo, na │amach popularnej gazety ukaza│y siΩ artyku│y ods▒dzaj▒ce
Gellera od czci i wiary. Kto╢ nawet pu╢ci│ plotkΩ, ┐e stan▒│ przed s▒dem
jako hochsztapler.
Mimo tych atak≤w Uri sta│ siΩ wkr≤tce najlepiej zarabiaj▒cym magikiem w
Izraelu. Zainteresowa│ siΩ nim Andrija Puharich, pisarz i badacz zjawisk
paranormalnych. W 1971 r. wybra│ siΩ do Izraela, by zbadaµ to niezwyk│e
medium. Wprowadza│ Gellera w trans hipnotyczny i wkr≤tce stwierdzi│, ┐e ma
on kontakt z cywilizacj▒ pozaziemsk▒. Jest jakby kana│em │▒czno╢ci z 9
tajemniczymi w│adcami Wszech╢wiata i porozumiewa siΩ z mieszka±cami planety
Hoova, 16 tysiΩcy razy wiΩkszej od Ziemi. PrzeciΩtna d│ugo╢µ ┐ycia na tej
zagadkowej planecie wynosi ponoµ milion lat.
Owe przes│ania od Hoovit≤w, o kt≤rych opowiada│ Puharich, by│y zagmatwane i
nudne. Na jednym z seans≤w hipnotycznych Uri powiedzia│ m.in.: "W
Kosmosie istniej▒ r≤┐ne cywilizacje. »yj▒ tam istoty przewy┐szaj▒ce nas
inteligencj▒. Poruszaj▒ siΩ one w innych wszech╢wiatach, podporz▒dkowanych
innym prawom. Od dawien dawna pr≤buj▒ siΩ z nami porozumieµ. S│u┐Ω im
jako narzΩdzie, jestem ich po╢rednikiem, pos│uguj▒ siΩ mn▒, aby unaoczniµ
swoje istnienie coraz wiΩkszej liczbie ludzi i utorowaµ drogΩ przysz│o╢ci."
Jak na po╢rednika kosmit≤w, ma│o konkretne to przes│anie. Te historyjki
zaszkodzi│y reputacji Gellera. Po rewelacjach z Hoovy izraelski lekarz Itzhak
Bentow stwierdzi│, ┐e zdolno╢ci Uriego to efekt dzia│ania poltergeist≤w ni┐szego
rzΩdu. Uczony John White uwa┐a│, ┐e ten cz│owiek zosta│ ok│amany i
wykorzystany przez z│e si│y Wszech╢wiata.
Geller szybko wycofa│ siΩ ze swoich kontakt≤w z kosmitami, m≤wi│, ┐e umiejΩtno╢ci
zginania metalu "to mo┐e byµ si│a my╢li, wyra╝ny objaw inteligencji,
mo┐e to byµ cokolwiek. To nie musi przybieraµ postaci istoty".
W 1972 r. z pomoc▒ astronauty Edgara Mitchella Puharich zorganizowa│ wizytΩ
medium w USA. Fizycy Harold Puthoff i Russel Targa z Instytutu Badawczego
Stanford przeprowadzili z nim szereg eksperyment≤w. Filmowali je i pokazywali
potem zawodowym iluzjonistom, by wykryli r≤┐ne sceniczne tricki. Geller trzyma│
d│onie nad 10 metalowymi kasetami i bezb│Ωdnie odgadywa│, kt≤ra jest pusta.
Podczas kilku pr≤b odgad│ liczbΩ oczek na kostkach do gry umieszczonych w
metalowym pude│ku.
Przeprowadzano r≤wnie┐ do╢wiadczenia z przekazem telepatycznym. Nadawca
znajduj▒cy siΩ w odleg│o╢ci 5 tys. km od Gellera koncentrowa│ siΩ nad 15
rysunkami. Uri bezb│Ωdnie rozszyfrowa│ 7, a 4 do╢µ dobrze okre╢li│.
Powiedzia│ np., ┐e widzi du┐▒ ro╢linΩ, a na obrazku by│o drzewo.
G│≤wnym tematem bada± by│y jednak efekty psychokinetyczne, ale Gellerowi nie
zawsze udawa│o siΩ wygi▒µ metalowe przedmioty. NiechΩtnie poddawa│ siΩ
eksperymentom, wola│ wystΩpy na estradzie. Przez 4 lata da│ siΩ nam≤wiµ na
kilkana╢cie pr≤b w USA i Anglii. CzΩsto upiera│ siΩ, by do╢wiadczenia
przebiega│y zgodnie z jego sugestiami, a w≤wczas trudniej by│o wykluczyµ
oszustwo. Krytycy twierdzili, ┐e wyginaj▒c │y┐eczki, stosuje substancje rozk│adaj▒ce
metal, tzw. halogenki, od dawna znane iluzjonistom.
Zdania naukowc≤w o jego zdolno╢ciach by│y podzielone. John Taylor, badacz
zjawisk paranormalnych, pr≤bowa│ tylko raz przeprowadziµ z nim eksperyment.
Uri przyszed│ do jego laboratorium w Londynie, ale niczego nie dokona│ i wiΩcej
ju┐ siΩ nie pojawi│. George Owen z Fundacji Bada± Nowych Horyzont≤w w
Toronto twierdzi, ┐e dysponuje on niezwyk│ymi zdolno╢ciami. Do╢wiadczenia
nie udawa│y siΩ, bo wa┐na jest atmosfera, nastawienie naukowc≤w do "kr≤lika
do╢wiadczalnego".
Rzeczywi╢cie, pod czujnym i krytycznym okiem badaczy Uri jakby traci│ moc. Mo┐e
za bardzo siΩ stara│ i chcia│ za wszelk▒ cenΩ dobrze wypa╢µ?
23 listopada 1973 r. rozpoczΩ│a siΩ w Anglii prawdziwa gelleromania. Uri wyst▒pi│
w programie Davida Dimbleby "Talk-in", nadawanym r≤wnocze╢nie w
radiu i telewizji. Delikatnie pociera│ │y┐kΩ trzyman▒ przez gospodarza
programu, a┐ zgiΩ│a siΩ na p≤│. Wyniki kolejnych pr≤b by│y rewelacyjne,
czasem przedmioty zgina│y siΩ dopiero po chwili, gdy odk│ada│ je na stolik.
No┐e, widelce i klucze skrΩca│y siΩ, choµ wcale ich nie dotyka│. Ju┐ po
pierwszym programie redakcja zosta│a zasypana listami. Ludzie przysiΩgali, ┐e
gdy Geller zgina│ │y┐eczkΩ w studio, ich w│asne klucze, sztuµce i
bransoletki przybiera│y dziwne kszta│ty.
Uzdolnienia Gellera by│y sprawdzane za pomoc▒ wielu dziwacznych
eksperyment≤w. Podczas tego Uri wygi▒│ │y┐kΩ pod wod▒.
Podczas nastΩpnej audycji
Izraelczyk zachΩca│ widz≤w, by spr≤bowali swych si│. A┐ 293 osoby zgodnie
twierdzi│y, ┐e w ich domach wygina│y siΩ sztuµce, stawa│y zegary, a klucze
same przekrΩca│y siΩ w zamkach. Pewien policjant napisa│ w oficjalnym
raporcie, ┐e 48 km od Londynu, sk▒d nadawano program, znalaz│ 6
zdeformowanych no┐y.
Tego rodzaju eksperymenty powt≤rzono w wielu krajach Europy i w USA. Wyniki by│y
identyczne. Okaza│o siΩ, ┐e "efekt Gellera" mo┐e trwaµ nawet dobΩ.
Pewna starsza pani, mieszkanka Monachium, opowiada│a, ┐e nastΩpnego ranka po
programie us│ysza│a w szufladzie komody podejrzane chroboty. Przekonana, ┐e
zalΩg│y siΩ tam myszy, poprosi│a o pomoc s▒siada. Gdy otworzy│ szufladΩ,
zobaczyli, ┐e sztuµce faluj▒ jak wΩ┐e, wyginaj▒ siΩ w r≤┐nych
kierunkach.
Nie wszyscy byli zachwyceni dzia│aniami medium. Pewien Niemiec za┐▒da│
odszkodowania, gdy┐ wygi▒│ mu siΩ komplet cennych sztuµc≤w i poz│acana
klatka dla ptak≤w.
M│oda Szwedka wyst▒pi│a do s▒du, twierdz▒c, ┐e przez Gellera zasz│a w ci▒┐Ω!
Podczas programu zadzia│a│ na jej spiralΩ wewn▒trzmaciczn▒.
Po wystΩpach medium wiele os≤b ujawni│o podobne zdolno╢ci. Ludzie ci niczym
siΩ dot▒d nie wyr≤┐niali z szarego t│umu, po prostu obejrzeli program i
zgodnie z sugesti▒ Gellera spr≤bowali co╢ wygi▒µ (najwiΩksze zdolno╢ci
zaobserwowano u dzieci i m│odzie┐y). Pos│ugiwali siΩ r≤┐nymi technikami,
pocierali przedmiot d│oni▒ albo oddzia│ywali na odleg│o╢µ. Niekt≤rym
udawa│o siΩ nawet wyginaµ wielkie patelnie i garnki.
Trudno tu m≤wiµ o oszustwie - aby zdeformowaµ ciΩ┐ki rondel, potrzeba
przecie┐ nadludzkiej si│y albo choµby kompletu specjalistycznych narzΩdzi.
Oczywi╢cie, niekt≤rzy oszukiwali i dyskretnie wyci▒gali z kieszeni wcze╢niej
zgiΩte przedmioty.
Po pewnym czasie naukowcy zaostrzyli jednak kontrolΩ eksperyment≤w. Osoba
badana nie wiedzia│a wcze╢niej, jaki przedmiot dostanie do zginania. CzΩsto
ukrywano te┐ │y┐eczki i klucze pod szklanym kloszem zabezpieczonym dodatkowo
pieczΩci▒ lakow▒. W≤wczas okaza│o siΩ, ┐e wiele talent≤w
psychokinetycznych mo┐na miΩdzy bajki w│o┐yµ. Dla Gellera jednak szklany
klosz nie stanowi│ przeszkody. Si│▒ my╢li wygina│ przedmioty i porusza│
szalk▒ wagi.
Ten niezwyk│y Izraelczyk wystΩpowa│ przez 4 lata. úama│ i zgina│ metal,
zatrzymywa│ zegary albo sprawia│, ┐e wskaz≤wki porusza│y siΩ w odwrotnym
kierunku. Si│▒ my╢li przesuwa│ ciΩ┐kie przedmioty, zatrzymywa│ silniki i
sprawia│, ┐e ╢wie┐o ╢ciΩty kwiat usycha│ w kilka sekund.
Nawet komputery nie mog│y siΩ oprzeµ jego sile: potrafi│ skasowaµ zawarto╢µ
dyskietki, wymazaµ fragmenty z karty magnetycznej albo zatrzymaµ wydruk
danych.
Uri Geller
demonstruje zginanie │y┐ek na przyjΩciu dla dzieci.
Geller lubi│ robiµ
badaczom dowcipy. Kiedy╢ zaprosi│ go do domu prof. John Hasted z Uniwersytetu
w Londynie. Panowie siedzieli w salonie i rozmawiali, a ┐ona profesora zajΩ│a
siΩ przygotowaniem obiadu. Nagle us│yszeli jej krzyk i pobiegli do kuchni.
Zostawi│a na blacie mro┐onego indyka i zobaczy│a, jak wylatuj▒ z niego
podroby i spadaj▒ na st≤│. Uri u╢miechn▒│ siΩ: "chcia│em pani pom≤c".
Pisarz Colin Wilson mia│ jechaµ z Gellerem do Barcelony. Spotkali siΩ, by
uzgodniµ szczeg≤│y i w pewnym momencie pisarz zobaczy│ fruwaj▒ce w
powietrzu hiszpa±skie monety.
Medium robi na ludziach r≤┐ne wra┐enie, silnie przyci▒ga lub odpycha
psychicznie, ale chyba nikt nie pozostaje obojΩtny. Bioterapeuta i wiceprezes
MiΩdzynarodowego Towarzystwa Bada± Psychotronicznych Ryszard Tomaszewski
spotka│ siΩ z Gellerem dwa razy: w Brukseli, podczas eksperyment≤w naukowych,
i w Niemczech, przed programem telewizyjnym. Widzia│ na w│asne oczy, jak Uri
cofa│ wskaz≤wki du┐ego zegara z wahad│em. M≤wi, ┐e ten cz│owiek jest
doskona│ym showmanem, potrafi skupiµ na sobie uwagΩ publiczno╢ci, miΩdzy
innymi stosuj▒c pewne gesty hipnotyzerskie.
W 1976 r. Geller wycofa│ siΩ z wystΩp≤w estradowych.
Zaj▒│ siΩ poszukiwaniami z│≤┐ mineralnych i ropy naftowej, m.in. w
Brazylii, Australii i na Wyspach Salomona. To nowe zajΩcie okaza│o siΩ o
wiele bardziej op│acalne. Szybko sta│ siΩ milionerem.
W 1985 r. osiedli│ siΩ w Wielkiej Brytanii i kupi│ ogromn▒ posiad│o╢µ w
Berkshire. Rok p≤╝niej wyda│ drug▒ ju┐ z kolei ksi▒┐kΩ, zatytu│owan▒
"The Geller Effect". Opisa│ w niej rozmaite zlecenia, kt≤rych siΩ
podejmuje, │▒cznie z zam≤wieniami od instytucji bezpiecze±stwa publicznego i
agencji wywiadowczych. Podczas wojny w Zatoce Perskiej chcia│ siΩ spotkaµ z
Saddamem Husseinem, by mentalnie wp│yn▒µ na niego i doprowadziµ do zako±czenia
konfliktu. Planowa│ podr≤┐ do Bagdadu swoim niezwyk│ym cadillakiem, pokrytym
wygiΩtymi sztuµcami i kluczami.
Dzi╢ nadal pracuje dla kompanii g≤rniczych i wykonuje tajne zlecenia dla przyw≤dc≤w
kilku kraj≤w. Lansuje r≤wnie┐ niezwyk│e kolekcje bi┐uterii, osobi╢cie
przez niego wyginanej.
