Opinie o padaczce dawniej i dzi£. Padaczka jest czΩst╣ wystΩpuj╣c╣ ädolegliwo£ci╣ö , towarzysz╣c╣ ludzko£ci od zarania dziej≤w. Zawsze uchodzi│a za tajemnicz╣ . Najlepiej znanym , a zarazem najbardziej dramatycznym w swym obrazie,a co za tym idzie, naj│atwiejszym do rozpoznania dla ka┐dego obserwatora objawem jest tzw.du┐y napad toniczno-kloniczny.Od niego najprawdopodobniej pochodz╣ nazwy äepilepsia" (po grecku äepi-lambanein" ù zaw│adn╣µ, chwytaµ),czy te┐ padaczka.W niekt≤rych rejonach kraju mo┐emy spotkaµ siΩ nazw╣ ù äwielka choroba",czy te┐ ächoroba £w.Walentegoö. Wzmianki o padaczce spotykamy ju┐ w pisanym ok. 1900 r. przed nasz╣ er╣ kodeksie Hammurabiego.Choroba by│a znana i opisywana r≤wnie┐ w staro┐ytnym Egipcie. Uwa┐ano j╣ w≤wczas za chorobΩ nadprzyrodzon╣, pochodzenia boskiego.St╣d wywodzi siΩ jej dawna nazwa ächoroba £wiΩta ä(morbus sacer).

Z przykro£ci╣ musimy siΩ przyznaµ , ┐e niestety w obecnej rzeczywisto£ci mo┐na siΩ spotkaµ z podobnymi uwagami wobec cierpi╣cych na padaczkΩ. Z pierwszym racjonalnym opracowaniem dotycz╣cym choroby spotykamy siΩ oko│o roku 400 p.n.e.,kiedy Hipokrates ù lekarz i uczony grecki ùpisa│ o tej chorobie : äPadaczka nie jest bardziej boska ani bardziej £wiΩta ni┐ inne choroby, ale ma swoj╣ przyrodzon╣ przyczynΩ... Ci, kt≤rzy przypisywali tΩ chorobΩ bogom, byli... ludƒmi w rodzaju czarownik≤w, egzorcyst≤w... i szarlatan≤w, kt≤rzy lecz╣ oczyszczaniem i zamawianiami" .

W pocz╣tkach naszej ery , zdominowanych przez teokratyczne podej£cie do rzeczywisto£ci, zaczΩto uwa┐aµ padaczkΩ za chorobΩ änieczyst╣", wywo│an╣ przez z│ego ducha. MiΩdzy innymi w Nowym Testamencie (úukasz 9, 39) znajduje siΩ opis ataku padaczkowego: äA oto duch (nieczysty) chwyta go tak, ┐e nagle krzyczy; targa go tak, ze siΩ pieni. i tylko z trudem odstΩpuje od niego, mΩcz╣c go". Niestety takie przekonanie utrzymywa│o siΩ przez stulecia i jeszcze w XVIII w. wielu lekarzy rozwa┐a│o, czy choroba nie jest objawem nawiedzenia przez diab│a.Luter u┐ywa wrΩcz okre£lenia ächoroba demoniczna" (morbus demonicus). W panuj╣cych w≤wczas teoriach (nawet naukowych) spotykaµ mo┐emy ädowodzenieö wp│ywu ksiΩ┐yca lub konstelacji gwiezdnych na powstawanie choroby , czy inicjowanie jej atak≤w (st╣d wywodzi siΩ nazwa ächoroba lunatyczna" lub äastralna").Kolejn╣ absurdaln╣ teori╣ by│a dowodz╣ca,┐e powstanie choroby mo┐e wywo│aµ abstynencja p│ciowa, czy te┐ ù odwrotnie ù samogwa│t b╣dƒ nieumiarkowanie seksualne.Teorie te rodzi│y nastΩpnie äantidotumö , kt≤re ponoµ j╣ leczy│o w postaci zam╣┐p≤j£cia , czy wrΩcz kastracjΩ w drugim przypadku.Teorie te znajdujemy w publikacjach jeszcze w XIX w. Powiedzmy sobie jednak , ┐e by│y one efektem niskiej wiedzy i £wiadomo£ci medycznej .

Niestety trzeba siΩ przyznaµ do faktu,┐e teorie te w niekt≤rych rejonach £wiata w dalszym ci╣gu s╣ propagowane.Przeprowadzane w latach 60-70 -tych badania w niekt≤rych krajach Afryki i Azji wykaza│y, ┐e spo│eczno£µ ta nadal uwa┐a padaczkΩ za chorobΩ wywo│ywan╣ przez z│e duchy, z│o£liwe gnomy, zakradaj╣ce siΩ do m≤zgu chorego.R≤wnie┐ rozpowszechniona jest teoria o dziedziczno£ci i nieuleczalno£ci a nawet zakaƒno£ci padaczki. W efekcie prezentowanych teorii chorzy s╣ izolowani od otoczenia jak trΩdowaci.,wyganiani z dom≤w,nie mog╣ u┐ywaµ wsp≤lnych naczy± ,itp. Nierzadko s╣ äleczeniö przez czarownik≤w np. przypalaniem st≤p ognisku (O. Dada, 1968).* Przes╣dy te i fa│szywe mniemania spotyka siΩ jeszcze dzi£ w krajach europejskich.I tak np. jak dowodz╣ badania ankietowe przeprowadzane w p≤ƒnych latach sze£µdziesi╣tych naszego stulecia 37% ankietowanych mieszka±c≤w RFN i 15% w W. Brytanii nie zgadza│o siΩ, aby ich dzieci bawi│y siΩ z dzieckiem chorym na padaczkΩ, a 27% i 6% uwa┐a│o padaczkΩ za rodzaj choroby psychicznej.

** * Janusz J.Zieli±ski äPadaczka -Przes╣dy i rzeczywisto£µö, Pa±stwowy Zak│ad Wydawnictw Lekarskich

** tam┐e