(zmiany: Dz.U.80.27.111, Dz.U.82.7.55, Dz.U.82.45.289, Dz.U.83.41.185, Dz.U.84.34.183, Dz.U.86.47.228, Dz.U.87.33.186, Dz.U.87.21.123, Dz.U.89.20.107, Dz.U.90.34.201, Dz.U.91.119.513, Dz.U.91.100.442, Dz.U.94.122.593, Dz.U.95.1.1, Dz.U.95.74.368)

      Art. 36. º 1. O ka┐dym przypadku nieza│atwienia sprawy w terminie  okre╢lonym w art. 35 organ administracji pa±stwowej obowi▒zany jest  zawiadomiµ strony, podaj▒c przyczyny zw│oki i wskazuj▒c nowy termin  za│atwienia sprawy.
      º 2. Ten sam obowi▒zek ci▒┐y na organie administracji pa±stwowej  r≤wnie┐ w przypadku zw│oki w za│atwieniu sprawy z przyczyn niezale┐nych od  organu.
 
      Art. 37. º 1. Na nieza│atwienie sprawy w terminie okre╢lonym w art. 35  lub ustalonym w my╢l art. 36 stronie s│u┐y za┐alenie do organu  administracji pa±stwowej wy┐szego stopnia.
      º 2. Organ wymieniony w º 1, uznaj▒c za┐alenie za uzasadnione,  wyznacza dodatkowy termin za│atwienia sprawy oraz zarz▒dza wyja╢nienie  przyczyn i ustalenie os≤b winnych nieza│atwienia sprawy w terminie, a w  razie potrzeby tak┐e podjΩcie ╢rodk≤w zapobiegaj▒cych naruszaniu termin≤w  za│atwienia spraw w przysz│o╢ci.
 
      Art. 38. Pracownik organu administracji pa±stwowej, kt≤ry z  nieuzasadnionych przyczyn nie za│atwi│ sprawy w terminie lub nie dope│ni│  obowi▒zku wynikaj▒cego z art. 36 albo nie za│atwi│ sprawy w dodatkowym  terminie ustalonym w my╢l art. 37 º 2, podlega odpowiedzialno╢ci  porz▒dkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialno╢ci przewidzianej w  przepisach prawa.
 
DZIAú II    POST╩POWANIE.

Rozdzia│ 1.   WszczΩcie postΩpowania.
 
Art. 63. º 1. Podania (┐▒dania, wyja╢nienia, odwo│ania, za┐alenia)  mog▒ byµ wnoszone pisemnie, telegraficznie lub za pomoc▒ dalekopisu, a  tak┐e ustnie do protoko│u.
º 4. Organ administracji pa±stwowej obowi▒zany jest potwierdziµ  wniesienie podania, je┐eli wnosz▒cy je tego za┐▒da.
 
Art. 65. º 1. Je┐eli organ administracji pa±stwowej, do kt≤rego  podanie wniesiono, jest niew│a╢ciwy w sprawie, powinien niezw│ocznie  przekazaµ je do organu w│a╢ciwego, zawiadamiaj▒c o tym wnosz▒cego podanie.
Rozdzia│ 3  UdostΩpnianie akt.
 
      Art. 73. º 1. W ka┐dym stadium postΩpowania organ administracji  pa±stwowej obowi▒zany jest umo┐liwiµ stronie przegl▒danie akt sprawy oraz  sporz▒dzanie z nich notatek i odpis≤w.
      º 2. Strona mo┐e ┐▒daµ uwierzytelnienia sporz▒dzonych przez siebie  odpis≤w z akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych  odpis≤w, o ile jest to uzasadnione wa┐nym interesem strony.
 
Rozdzia│ 7   Decyzje.
 
      Art. 104. º 1. Organ administracji pa±stwowej za│atwia sprawΩ przez  wydanie decyzji, chyba ┐e przepisy kodeksu stanowi▒ inaczej.
      º 2. Decyzje rozstrzygaj▒ sprawΩ co do jej istoty w ca│o╢ci lub w  czΩ╢ci albo w inny spos≤b ko±cz▒ sprawΩ w danej instancji.
 
Art. 107. º 1. Decyzja powinna zawieraµ: oznaczenie organu  administracji pa±stwowej, datΩ wydania, oznaczenie strony lub stron,  powo│anie podstawy prawnej, rozstrzygniΩcie, uzasadnienie faktyczne i  prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie s│u┐y od niej odwo│anie, podpis z  podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska s│u┐bowego osoby upowa┐nionej  do wydania decyzji. Decyzja, w stosunku do kt≤rej mo┐e byµ wniesione  pow≤dztwo do s▒du powszechnego lub skarga do s▒du administracyjnego,  powinna zawieraµ ponadto pouczenie o dopuszczalno╢ci wniesienia pow≤dztwa  lub skargi.
      º 3. Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczeg≤lno╢ci zawieraµ  wskazanie fakt≤w, kt≤re organ uzna│ za udowodnione, dowod≤w, na kt≤rych siΩ  opar│, oraz przyczyn, z powodu kt≤rych innym dowodom odm≤wi│ wiarygodno╢ci  i mocy dowodowej, za╢ uzasadnienie prawne - wyja╢nienie podstawy prawnej  decyzji, z przytoczeniem przepis≤w prawa.

Rozdzia│ 10 .  Odwo│ania.
 
      Art. 128. Odwo│anie nie wymaga szczeg≤│owego uzasadnienia. Wystarczy,  je┐eli z odwo│ania wynika, ┐e strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji.  Przepisy szczeg≤lne mog▒ ustalaµ inne wymogi co do tre╢ci odwo│ania.
 
      Art. 129. º 1. Odwo│anie wnosi siΩ do w│a╢ciwego organu odwo│awczego  za po╢rednictwem organu, kt≤ry wyda│ decyzjΩ.
      º 2. Odwo│anie wnosi siΩ w terminie czternastu dni od dnia dorΩczenia  decyzji stronie, a gdy decyzja zosta│a og│oszona ustnie - od dnia jej  og│oszenia stronie.
      º 3. Przepisy szczeg≤lne mog▒ przewidywaµ inne terminy do wniesienia  odwo│ania.
 
      Art. 130. º 1. Przed up│ywem terminu do wniesienia odwo│ania decyzja  nie ulega wykonaniu.
      º 2. Wniesienie odwo│ania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji.
      º 3. Przepis≤w º 1 i 2 nie stosuje siΩ w przypadkach, gdy:
   1) decyzji zosta│ nadany rygor natychmiastowej wykonalno╢ci (art. 108),
   2) decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy.
      º 4. Ponadto decyzja podlega wykonaniu przed up│ywem terminu do  wniesienia odwo│ania, gdy jest zgodna z ┐▒daniem wszystkich stron.
 
     Art. 139. Organ odwo│awczy nie mo┐e wydaµ decyzji na niekorzy╢µ strony  odwo│uj▒cej siΩ, chyba ┐e zaskar┐ona decyzja ra┐▒co narusza prawo lub  ra┐▒co narusza interes spo│eczny.

Rozdzia│ 11.     Za┐alenia.
 
      Art. 141. º 1. Na wydane w toku postΩpowania postanowienia s│u┐y  stronie za┐alenie, gdy kodeks tak stanowi.
      º 2. Za┐alenie wnosi siΩ w terminie siedmiu dni od dnia dorΩczenia  postanowienia stronie, a gdy postanowienie zosta│o og│oszone ustnie - od  dnia jego og│oszenia stronie.
 
Art. 143. Wniesienie za┐alenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia,  jednak┐e organ administracji pa±stwowej, kt≤ry wyda│ postanowienie, mo┐e  wstrzymaµ jego wykonanie, gdy uzna to za uzasadnione.

Rozdzia│ 13  Uchylenie, zmiana oraz stwierdzenie niewa┐no╢ci decyzji.
 
Art. 156. º 1. Organ administracji pa±stwowej stwierdza niewa┐no╢µ  decyzji, kt≤ra:
   1) wydana zosta│a z naruszeniem przepis≤w o w│a╢ciwo╢ci,
   2) wydana zosta│a bez podstawy prawnej lub z ra┐▒cym naruszeniem prawa,
   3) dotyczy sprawy ju┐ poprzednio rozstrzygniΩtej inn▒ decyzj▒ ostateczn▒,
   4) zosta│a skierowana do osoby nie bΩd▒cej stron▒ w sprawie,
   5) by│a niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalno╢µ ma charakter trwa│y,
   6) w razie jej wykonania wywo│a│aby czyn zagro┐ony kar▒,
   7) zawiera wadΩ powoduj▒c▒ jej niewa┐no╢µ z mocy prawa.

 Art. 157. º 1.  W│a╢ciwy do stwierdzenia niewa┐no╢ci decyzji w  przypadkach wymienionych w art. 156 jest organ wy┐szego stopnia, a gdy  decyzja wydana zosta│a przez naczelny organ administracji pa±stwowej lub  samorz▒dowe kolegium odwo│awcze - ten organ.
      º 2. PostΩpowanie w sprawie stwierdzenia niewa┐no╢ci decyzji wszczyna  siΩ na ┐▒danie strony lub z urzΩdu.
 
     Art. 160. º 1. Stronie, kt≤ra ponios│a szkodΩ na skutek wydania  decyzji z naruszeniem przepisu art. 156 º 1 albo stwierdzenia niewa┐no╢ci  takiej decyzji, s│u┐y roszczenie o odszkodowanie za poniesion▒ rzeczywist▒  szkodΩ, chyba ┐e ponosi ona winΩ za powstanie okoliczno╢ci wymienionych w  tym przepisie.

DZIAú IV     UDZIAú PROKURATORA.
 
      Art. 182. Prokuratorowi s│u┐y prawo zwr≤cenia siΩ do w│a╢ciwego organu  administracji pa±stwowej o wszczΩcie postΩpowania w celu usuniΩcia stanu  niezgodnego z prawem.
 
 DZIAú VIII     SKARGI I WNIOSKI.
 
 Rozdzia│ 1 Postanowienia og≤lne.
 
      Art. 221. º 1.  Obywatelom oraz organizacjom spo│ecznym s│u┐y  zagwarantowane w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej prawo  sk│adania skarg i wniosk≤w do organ≤w pa±stwowych i organ≤w samorz▒dowych.
      º 2. Skargi i wnioski dotycz▒ce dzia│alno╢ci organizacji spo│ecznych  mog▒ byµ sk│adane do organ≤w tych organizacji.
      º 3. Skargi i wnioski mo┐na sk│adaµ w interesie w│asnym, innych os≤b,  a tak┐e w interesie spo│ecznym.
 
      Art. 222.  O tym, czy pismo jest skarg▒ albo wnioskiem, decyduje  tre╢µ pisma, a nie jego forma zewnΩtrzna.
 
      Art. 223. º 1.  Organy pa±stwowe, organy samorz▒du terytorialnego  i inne organy samorz▒dowe oraz organy organizacji spo│ecznych - rozpatruj▒  oraz za│atwiaj▒ skargi i wnioski w ramach swojej w│a╢ciwo╢ci.
      º 2.  Pracownik organu pa±stwowego, pracownik samorz▒dowy oraz  organu organizacji spo│ecznej, winny niew│a╢ciwego i nieterminowego  za│atwienia skarg i wniosk≤w, podlega odpowiedzialno╢ci porz▒dkowej lub  dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialno╢ci przewidzianej w przepisach  prawa.
 
       Art. 225. º 1. Nikt nie mo┐e byµ nara┐ony na jakikolwiek uszczerbek  lub zarzut z powodu z│o┐enia skargi lub wniosku albo z powodu dostarczenia  materia│u do publikacji o znamionach skargi lub wniosku, je┐eli dzia│a│ w  granicach prawem dozwolonych.
      º 2.  Organy pa±stwowe, organy samorz▒du terytorialnego i inne  organy samorz▒dowe oraz organy organizacji spo│ecznych s▒ obowi▒zane  przeciwdzia│aµ hamowaniu krytyki i innym dzia│aniom ograniczaj▒cym prawo  obywateli do sk│adania skarg i wniosk≤w b▒d╝ dostarczania informacji do  publikacji o znamionach skargi lub wniosku.
 
  Rozdzia│ 2    Skargi.
 
      Art. 227. Przedmiotem skargi mo┐e byµ w szczeg≤lno╢ci zaniedbanie lub  nienale┐yte wykonywanie zada± przez w│a╢ciwe organy albo przez ich  pracownik≤w, naruszenie praworz▒dno╢ci lub s│usznych interes≤w obywateli, a  tak┐e przewlek│e lub biurokratyczne za│atwianie spraw.
 
      Art. 228. Skargi sk│ada siΩ do organ≤w w│a╢ciwych do ich rozpatrzenia.
 
      Art. 229.  Je┐eli przepisy szczeg≤lne nie okre╢laj▒ innych organ≤w  w│a╢ciwych do rozpatrywania skarg, jest organem w│a╢ciwym do rozpatrzenia  skargi dotycz▒cej zada± lub dzia│alno╢ci:
   1) rady gminy - sejmik samorz▒dowy, a w stosunku do sejmiku samorz▒dowego       - Prezes Rady Ministr≤w,
   2) organ≤w samorz▒du terytorialnego w sprawach nale┐▒cych do zada±       zleconych z zakresu administracji rz▒dowej - wojewoda,
   3) zarz▒du gminy - rada gminy,
   4) w≤jta, burmistrza (prezydenta miasta) w sprawach nale┐▒cych do zada±       w│asnych gminy - zarz▒d gminy,
   5) kierownika rejonowego urzΩdu rz▒dowej administracji og≤lnej - wojewoda,
   6) wojewody w sprawach podlegaj▒cych rozpatrzeniu wed│ug przepis≤w kodeksu       - w│a╢ciwy minister, a w innych sprawach Prezes Rady Ministr≤w,
   7) innego terenowego organu administracji rz▒dowej, przedsiΩbiorstwa       pa±stwowego lub innej pa±stwowej jednostki organizacyjnej - organ       wy┐szego stopnia lub sprawuj▒cy bezpo╢redni nadz≤r,
   8) ministra - Rada Ministr≤w,
   9) innego organu centralnego i jego kierownika - organ, kt≤remu podlega.
 
      Art. 231. Je┐eli organ, kt≤ry otrzyma│ skargΩ, nie jest w│a╢ciwy do  jej rozpatrzenia, obowi▒zany jest niezw│ocznie, nie p≤╝niej jednak ni┐ w  terminie siedmiu dni przekazaµ j▒ w│a╢ciwemu organowi, zawiadamiaj▒c  r≤wnocze╢nie o tym skar┐▒cego, albo wskazaµ mu w│a╢ciwy organ.
 
 
      Art. 237. º 1. Organ w│a╢ciwy do za│atwienia skargi powinien za│atwiµ  skargΩ bez zbΩdnej zw│oki, nie p≤╝niej jednak ni┐ w ci▒gu miesi▒ca.
      º 2.  Pos│owie na Sejm, senatorowie i radni rad gmin, kt≤rzy  wnie╢li skargΩ we w│asnym imieniu albo przekazali do za│atwienia skargΩ  innej osoby, powinni byµ zawiadomieni o sposobie za│atwienia skargi, a gdy  jej za│atwienie wymaga zebrania dowod≤w, informacji lub wyja╢nie± - tak┐e o  stanie rozpatrzenia skargi, najp≤╝niej w terminie czternastu dni od dnia  jej wniesienia albo przekazania.
      º 3. O sposobie za│atwienia skargi zawiadamia siΩ skar┐▒cego.
      º 4. W razie nieza│atwienia skargi w terminie okre╢lonym w º 1 stosuje  siΩ przepisy art. 36-38.
 
      Art. 238. º 1. Zawiadomienie o sposobie za│atwienia skargi powinno  zawieraµ: oznaczenie organu, od kt≤rego pochodzi, wskazanie, w jaki spos≤b  skarga zosta│a za│atwiona, oraz podpis z podaniem imienia, nazwiska i  stanowiska s│u┐bowego osoby upowa┐nionej do za│atwienia skargi.  Zawiadomienie o odmownym za│atwieniu skargi powinno zawieraµ ponadto  uzasadnienie faktyczne i prawne.