Prawdopodobnie wiesz ju┐, jak to jest, kiedy korzysta siΩ z sieci WWW, ale nie wiesz, jak skonfigurowaµ w│asny serwer pozwalaj▒cy publikowaµ w│asne informacje w Internecie. Aby zostaµ wydawc▒ internetowym, nale┐y uruchomiµ serwer WWW na komputerze z systemem Linux pod│▒czonym na sta│e do Internetu oraz trzeba tak┐e przygotowaµ stronΩ WWW.

Serwer WWW udostΩpnia informacje za po╢rednictwem protoko│u HTTP. Serwery WWW s▒ r≤wnie┐ znane jako demony HTTP. Skr≤tem u┐ywanym dla nich jest HTTPD, a programy systemowe bΩd▒ca demonami maj▒ nazwΩ httpd.

DostΩpnych jest wiele darmowych serwer≤w WWW. Spo╢r≤d nich najpopularniejszy jest Apache. Program ten pojawi│ siΩ jako ulepszona wersja serwera HTTP NCSA, ale ju┐ wkr≤tce rozr≤s│ siΩ do postaci samodzielnego, doskona│ego produktu. Apache jest (podobnie jak HTTPD z NCSA) opracowany i serwisowany przez grupΩ ochotnik≤w. Mo┐na go bezp│atnie pograµ z Sieci. Jego opis przedstawiam poni┐ej.

Instalowanie serwera WWW

W wiΩkszo╢ci dostΩpnych obecnie dystrybucji Linuxa, Apache jest standardowo do│▒czany do nich. Wystarczy podczas instalacji systemu zaznaczyµ odpowiedni▒ opcjΩ i po wszystkim - mamy zainstalowany serwer.

Co jednak zrobiµ, je┐eli instaluj▒c system nie zaznaczyli╢my odpowiedniej opcji, lub, je┐eli po prostu nie wiemy czy taki serwer mamy ju┐ zainstalowany. Aby to sprawdziµ wykonaj nastΩpuj▒ce czynno╢ci:

1. U┐yj polecenia rmp -q apache, aby sprawdziµ, czy zosta│ zainstalowany pakiet Apache.

   Je┐eli uzyskasz taki apache-1.3.9.0-1 lub podobny ( z innymi numerkami) wynik, oznacza to, ┐e masz zainstalowanego Apache`a.

2. Wpisz poni┐sze polecenie, aby sprawdziµ, czy w twoim systemie dzia│a proces httpd (jest nazw▒ procesu pod kt≤r▒ dzia│a Apache).

   ps ax | grep httpd

   W wyniku tego polecenia powinno zostaµ wy╢wietlonych kilka proces≤w httpd. Dzia│anie serwera poprzez kilka jednoczesnych proces≤w jest rzecz▒ normaln▒: oprogramowanie sk│ada siΩ z jednego procesu nadrzΩdnego i kilku potomnych.

3. U┐yj programu Lynx (tekstowa przegl▒darka WWW pod Unixa) za argument podaj▒c mu adres IP swojego komputera:

lynx 192.168.1.1

Powiniene╢ zobaczyµ stronΩ testow▒ pt. "Test Page for Red Hat Linux`s Apache Installation" (dla dystybucji RedHat) lub podobn▒.

Je┐eli uzyskasz powy┐sz▒ odpowied╝, to znaczy, ┐e masz prawid│owo zainstalowany i dzia│aj▒cy serwer WWW. W takiej sytuacji mo┐esz od razu przej╢µ do czΩ╢ci zatytu│owanej konfigurowanie serwera, w przeciwnym przypadku czytaj dalej.

Je┐eli oka┐e siΩ, ┐e nie mamy zainstalowanego serwera Apache w systemie musimy go zainstalowaµ. Zak│adam, ┐e u┐ywacie RedHat`a w wersji co najmniej 5.0. Do instalacji potrzebna bΩdzie p│yta instalacyjna systemu (lub inne ╝r≤d│o). Montujemy urz▒dzenie cdrom:

mount /dev/cdrom

przechodzimy do odpowiedniego katalogu i wywo│ujemy nastΩpuj▒ce polecenie:

cd /mnt/cdrom/REDHAT/RPMS/ ; lub inna
rpm -i Apache-1.3.6.rpm ; numerki mog▒ byµ inne, okre╢laj▒ one wersjΩ serwera

DziΩki temu na dysku zostan▒ umieszczone odpowiednie pliki i utworzone wszystkie potrzebne katalogi.

Konfiguracja serwera

System Red Hat Linux zawiera serwer kt≤ry jest wstΩpnie skonfigurowany. Oferowana konfiguracja obejmuje:

• Program serwera WWW, httpd, zainstalowany w katalogu /usr/sbin
• Pliki konfiguracyjne serwera, umieszczone w katalogu /etc/httpd/conf. Trzy spo╢r≤d nich ( access.conf, httpd.conf, srm.conf) s▒ opisane w dalszej czΩ╢ci artyku│u
• Serwer Apache jest wstΩpnie skonfigurowany na udostΩpnienie dokument≤w HTML z katalogu /home/httpd/html . Jest to katalog, w kt≤rym nale┐y umieszczaµ w│asne strony WWW i ich elementy.
• Je┐eli chcesz korzystaµ ze skrypt≤w CGI, powiniene╢ je umieszczaµ w katalogu /home/httpd/cgi-bin .
• Katalog /var/log/httpd jest przeznaczony na rejestry serwera (tzn. logi), takie jak rejestr dostΩp≤w i rejestr b│Ωd≤w.
• Podczas uruchamiania systemu Linux automatycznie uaktywniany jest skrypt o nazwie /etc/rc.d/init.d/httpd w│▒czaj▒cy proces httpd.

Pliki konfiguracyjne serwera Apache

Dzia│anie serwera Apache jest regulowane przez trzy pliki konfiguracyjne z katalogu /ect/httpd/conf . Steruj▒ one dzia│aniem serwera tzn. jakie dokumenty on udostΩpnia oraz kto ma uprawnienia do danych plik≤w.

Oto og≤lne opisy poszczeg≤lnych plik≤w:

Teraz przejdΩ do opisu zawarto╢ci poszczeg≤lnych plik≤w. Nale┐y zauwa┐yµ, ┐e wiΩkszo╢µ ustawie± domy╢lnych jest poprawna i nie trzeba ich wcale zmieniaµ.

Plik konfiguracyjny httpd.conf

Plik /etc/httpd/conf/httpd.conf jest podstawowym plikiem do konfigurowania demona httpd. Steruje on sposobem dzia│ania serwera. W pliku tym mo┐na znale╝µ np. numer portu na kt≤rym bΩdzie dzia│aµ serwer, nazwΩ serwera WWW oraz okre╢liµ adres e-mail administratora.

W pliku tym mo┐na znale╝µ nastΩpuj▒ce dyrektywy:

ServerAdmin adres_e-mail - adres e-mail udostΩpniany przez serwer WWW, pod kt≤rym u┐ytkownicy mog▒ raportowaµ wszystkie b│Ωdy. Domy╢lnie jest to root@localhost. To pole nale┐y ustawiµ no poprawny adres osoby, kt≤ra bΩdzie odczytywa│a informacje o b│Ωdach.

ServerName nazwa - nazwa umo┐liwia okre╢lenie nazwy hosta obs│uguj▒cego stronΩ WWW (w postaci www.tw≤j.adres). nazwa powinna byµ zarejestrowan▒ nazw▒ domeny. Oto przyk│adowy wpis:

ServerName www.dreamnet.pl

ServerType typ - okre╢la, jak serwer httpd ma byµ uruchamiany w Linuxie. Parametr typ mo┐e mieµ warto╢µ inetd (w≤wczas serwer jest uruchamiany poprzez serwer inetd) lub warto╢µ standalone (w≤wczas serwer jest uruchamiany w postaci osobnego procesu.

Port numer - okre╢la, na jakim porcie demon httpd powinien prowadziµ nas│uch (argument mo┐e byµ z przedzia│u od 0 do 65535). Domy╢ln▒ warto╢ci▒ tego pola jest 80. Najlepiej u┐ywaµ domy╢lnej warto╢ci, poniewa┐ wszystkie przegl▒darki zak│adaj▒, ┐e serwery pracuj▒ na porcie 80. Je┐eli bΩdziesz u┐ywaµ innej warto╢ci portu to adres strony powinien byµ zako±czony numerem portu np.: www.dreamnet.pl:1024

User nazwa [#identyfikator] - pozwala ustaliµ nazwΩ konta (lub jego identyfikator) u┐ywanego przez demon httpd podczas dzia│ania w trybie samodzielnego procesu. Mo┐na pozostawiµ warto╢µ domy╢ln▒ czyli nobody. Aby u┐yµ identyfikatora u┐ytkownika, nale┐y go podaµ w postaci liczby poprzedzonej krzy┐ykiem (#).

Group nazwa [#identyfikator] - pozwala okre╢liµ nazwΩ grupy (lub jej identyfikator) u┐ywanej przez demon httpd podczas dzia│ania w trybie samodzielnego procesu. Mo┐na pozostawiµ warto╢µ domy╢ln▒ (nobody).

ServerRoot katalog - pozwala okre╢liµ katalog, w kt≤rym znajduje siΩ serwer WWW. Domy╢lnie pliki konfiguracyjne oraz rejestry s▒ zapisywane w podkatalogach tego katalogu.

StartServer liczba - ustawia liczbΩ proces≤w potomnych uruchamianych wraz z uruchomieniem serwera Apacha.

MaxSpareServers liczba - ustawia ┐▒dan▒ maksymaln▒ liczbΩ bezrobotnych proces≤w potomnych (proces jest uznany za bezrobotny, je┐eli nie obs│uguje ┐▒da± HTTP).

TimeOut liczba_sekund - ustawia liczbΩ sekund, jak▒ serwer ma czekaµ na to, a┐ klient wy╢le ┐▒danie po nawi▒zaniu przez niego po│▒czenia). Domy╢ln▒ warto╢ci▒ jest 300sekund czyli 5 minut.

ErrorLog nazwa_pliku - pozwala okre╢liµ nazwΩ pliku w kt≤rym bΩd▒ rejestrowane b│Ωdy napotkane przez httpd.

PidFile nazwa_pliku - okre╢la nazwΩ pliku w kt≤rym httpd zapisuje numer swojego procesu. Domy╢ln▒ warto╢ci▒ jest /var/run/httpd.pid . Danych zapisanych w tym pliku mo┐na u┐ywaµ do zabijania procesu httpd. Oto przyk│adowy spos≤b restartowania httpd:

kill - HUP 'cat /var/run/httpd.pid'

TypesConfig nazwa_pliku - okre╢la plik zawieraj▒cy przypisania rozszerze± typ≤w danych MINE ( Multipurpose Internet Mail Extensions, standard definiuj▒cy za│▒czniki dokument≤w). Serwer przesy│a te typy swoim klientom. Je┐eli nie u┐yje siΩ dyrektywy TypesConfig, httpd zak│ada, ┐e pole TypesConfig ma warto╢µ /etc/mine.types

Plik konfiguracyjny smr.conf

Plik konfiguracyjny zasob≤w, /etc/httpd/conf/smr.conf , okre╢la po│o┐enie stron WWW oraz sposob≤w wyznaczania typ≤w danych r≤┐nych plik≤w. Pocz▒tkowo mo┐esz pozostawiµ domy╢lne warto╢ci dyrektyw. Oto opis wa┐niejszych dyrektyw tego pliku:

DocumentRoot katalog - okre╢la katalog, w kt≤rym serwer HTTP szuka stron WWW. W systemie Red Hat Linux domy╢lnym po│o┐eniem jest /home/httpd/html Je┐eli umie╢cisz dokumenty w innym katalogu zmie± ustawienie tej dyrektywy.

UserDir katalog - okre╢la podkatalog katalogu domowego u┐ytkownika, w kt≤rym serwer HTTP szuka stron WWW, je┐eli w adresie po tyldzie wystΩpuje nazwa u┐ytkownika (np. www.dreamnet.pl/~jankowalski/). Domy╢ln▒ warto╢ci▒ UserDir jest public_html, oznacza to, ┐e strona WWW u┐ytkownika znajduje siΩ w podkatalogu public_html jego katalogu domowego. Je┐eli nie chcesz pozwalaµ u┐ytkownikom na posiadanie stron WWW, jako warto╢µ UserDir podaj disabled.

DirectoryIndex nazwa_pliku - okre╢la domy╢lny plik zwracany przez serwer w przypadku niepodania nazwy pliku w adresie URL. Domy╢ln▒ warto╢ci▒ tego pola jest index.html . Je┐eli httpd nie znajdzie tego pliku, zwraca indeks (najczΩ╢ciej po prostu jest to listing plik≤w katalogu).

AccessFileName nazwa_pliku - okre╢la nazwΩ pliku, kt≤ry wystΩpuje w ka┐dym katalogu z dokumentami i zawiera definicje praw dostΩpu do zawarto╢ci katalogu. Domy╢lna warto╢ci▒ tego pola jest .htaccess . Sk│adnia tego pliku jest taka sama jak pliku access.conf , omawianego w nastΩpnym podrozdziale.

AddType typ/podtyp roszerzenie - pozwala skojarzyµ rozszerzenie pliku z typem danych MINE (zapisanym w postaci typ/podtyp, na przyk│ad jako text/plain lub image/gif). Je┐eli chcesz na przyk│ad aby serwer traktowa│ pliki z rozszerzeniem .sst jako pliki tekstowe, okre╢l nastΩpuj▒ce skojarzenie:

AddType text/plain lst

Domy╢lne typy MINE wraz z przypisanymi im rozszerzeniami znajduj▒ siΩ w pliku /etc/mine.types

AddEncoding typ rozszerzenie - pozwala skojarzyµ typ kodowania z rozszerzeniem pliku. Aby serwer postrzega│ pliki ko±cz▒ce siΩ na .gz jako zakodowane przez x-gzip (standardowa nazwa dla kodowania GZIP), okre╢l nastΩpuj▒c▒ opcjΩ:

AddEncoding x-gzip gz

DefaultType typ/podtyp - pozwala okre╢liµ typ MINE, jakiego u┐yje serwer, je┐eli nie wykryje typu pliku na podstawie rozszerzenia. Je┐eli nie okre╢li siΩ parametru DefaultType, httpd za│o┐y, ┐e typem MIME jest text/html. W domy╢lnej wersji pliku srm.conf jest to text/plain

Redirect ┐▒dany-plik rzeczywisty-URL - okre╢la, ┐e wszystkie ┐▒dania obiektu ┐▒dany plik bΩd▒ przekierowywane na adres rzeczywisty- URL

Alias ┐▒dany-plik rzeczywisty-katalog - okre╢la, ┐e serwer u┐yje ╢cie┐ki rzeczywisty-katalog do lokowania plik≤w ze ╢cie┐ki ┐▒dany-katalog. Aby ┐▒dania odnosz▒ce siΩ do katalogu /icons by│y zastΩpowane ┐▒daniami odnosz▒cymi siΩ do katalogu /home/httpd/icons, nale┐y u┐yµ nastΩpuj▒cego przypisania:

Alias /icons/ home/httpd/icons/

ScriptAlias ┐▒dany-katalog rzeczywisty-katalog - okre╢la rzeczywist▒ nazwΩ katalogu zawieraj▒cego skrypty CGI. Domy╢lny plik srm.conf zawiera nastΩpuj▒c▒ dyrektywΩ:

ScriptAlias /cgi-bin/ /home/httpd/cgi-bin/

FancyIndexing on [off] - w│▒cza lub wy│▒cza wy╢wietlanie listing≤w wzbogaconych o ikonki i rozmiary plik≤w.

DefaultIcon plik_ikony - okre╢la po│o┐enie, kt≤rej serwer powinien u┐yµ dla plik≤w nie maj▒cych ikon. Domy╢lnie stosowana dyrektywa:

DefaultIcon /icon/unknown.gif

ReadmeName plik - pozwala okre╢liµ nazwΩ pliku README kt≤rego zawarto╢µ jest dodawana na ko±cu automatycznie generowanych listing≤w katalog≤w.

HeaderName nazwa_pliku - pozwala okre╢liµ nazwΩ pliku nag│≤wkowego, kt≤rego zawarto╢µ bΩdzie poprzedza│a automatycznie generowane listingi katalog≤w.

AddDescription "opis_pliku" nazwa pliku - pozwala okre╢liµ ci▒g opisuj▒cy plik nazwa_pliku w listingu katalogu.jako nazwy pliku mo┐na u┐ywaµ r≤wnie┐ symbol wieloznacznych, np. *.html

AddIcon plik_ikony rozszerzenie1 rozszerzenie2 - pozwala przypisaµ plik ikony jednemu lub wielu rozszerzeniom.

AddIconByName plik_ikony typ_MINE - pozwala przypisaµ ikonΩ grupie typ≤w plik≤w MINE okre╢lonej symbolem wielo znaczeniowym (takim jak text/*)

AddIconByEncoding plik_ikony kodowanie1 kodowanie2 - okre╢la ikonΩ wy╢wietlan▒ dla jednego lub kilku typ≤w kodowania np. x-compress

IndexIgnore nazwa_pliku1 nazwa_pliku2 - instruuje serwer, aby ten ignorowa│ podane nazwy plik≤w (najczΩ╢ciej okre╢la siΩ je wzorcem), przygotowuj▒c listingi katalog≤w

IndexOptions opcja1 opcja2 - okre╢la, jakie opcje listingu katalogu ma przygotowaµ serwer. W╢r≤d opcji mog▒ siΩ znale╝µ:

• FancyIndexing w│▒cza wyrafinowany listing katalogu
• IconAreLinks powoduje, ┐e ikony dzia│aj▒ jak linki
• ScanHTMLTitles pokazuje opisy plik≤w
• SuppressLastModified wy│▒cza wy╢wietlanie daty ostatniej modyfikacji
• SuppressDescription wy│▒cza wy╢wietlanie wszystkich opis≤w

ErrorDocument typ_b│Ωdu nazwa_pliku - okre╢la plik, kt≤ry serwer powinien wys│aµ w przypadku wyst▒pienia b│Ωdu okre╢lonego typu. Argument typ_b│Ωdu mo┐e byµ jednym z poni┐szych:

• 302 - REDIRECT
• 400 - BAD_REQUEST
• 401 - AUTH_REQUIRED
• 403 - FORBIDDEN
• 404 - NOT_FOUND
• 500 - SERWER_ERROR
• 501 - NOT_IMPLEMENTED

Plik konfiguracyjny access.conf

Plik konfiguracyjny /etc/httpd/conf/access.conf umo┐liwia kontrolΩ dostΩpu do r≤┐nych katalog≤w systemu. Jest to globalny plik konfiguracyjny dostΩpu. W ka┐dym katalogu znajduje siΩ dodatkowo jeszcze inny plik konfiguracyjny (jego nazwΩ okre╢la dyrektywa AccessFileName pliku srm.conf; w przypadku nie okre╢lenia w│asnej nazwy domy╢lnie stosowana jest nazwa .htaccess).

Po usuniΩciu wiΩkszo╢ci komentarzy plik access.conf wygl▒da nastΩpuj▒co:

# Tutaj powinno byµ to samo co w DocumentRoot z pliku srm.conf
<Directory /home/httpd/html>
Options Indexes FollowSymLinks
AllowOverride None
Order allow.deny
Allow from all
</Directory>
#Powinno odpowiadaµ po│o┐eniu katalogu cgi-bin
<Directory /home/httpd/cgi-bin>
AllowOverride None
Options ExecCGI
</Directory>