UWAGA! Poni┐szy tekst pochodzi z bardzo dobrej ksi╣┐ki na ten temat autorstwa Stanis│awa Kocha±skiego "Brygady antyterrorystyczne", Warszawa 1992.
27 czerwca 1976 roku porwany zosta│ samolot francuskich linii lotniczych Air France. Na pok│adzie, opr≤cz za│ogi, znajdowa│o siΩ 254 pasa┐er≤w, w£r≤d nich wielu »yd≤w. Porywacze byli cz│onkami arabskiej Organizacji Wyzwolenia Palestyny (Palestine Liberation Organisation - PLO) oraz zachodnioniemieckiej grupy terrorystycznej Baader-Meinhof. Samolot wyl╣dowa│ we wschodniej Afryce w porcie lotniczym Entebbe w Ugandzie. ZgodΩ na l╣dowanie wyrazi│ ≤wczesny rz╣d ugandyjski i osobi£cie szef Idi Amin. Za uwolnienie zak│adnik≤w zamachowcy za┐╣dali uwolnienia 53 Palesty±czyk≤w przebywaj╣cych w izraelskich wiΩzieniach.
W│adze izraelskie stanΩ│y na stanowisku nie prowadzenia ┐adnych rozm≤w z terrorystami i od razu przyst╣pi│y do organizowania du┐ej operacji oswobadzaj╣cej typu wojskowego. NajwiΩksze obawy budzi│a ogromna liczba zak│adnik≤w. Natychmiast podjΩto dwa rodzaje dzia│a±. S│u┐by wywiadowcze Izraela rozpoczΩ│y intensywne gromadzenie informacji o Entebbe, zak│adnikach, porywaczach i oddzia│ach ugandyjskich, stacjonuj╣cych w pobli┐u lotniska, natomiast specjalna grupa uderzeniowa rozpoczΩ│a na pustyni trening przygotowawczy. I po tym wszystkim przyst╣piono do negocjacji. Aby zyskaµ na czasie.
O porcie lotniczym Entebbe wiedziano bardzo du┐o i to od razu, gdy┐ okaza│o siΩ, ┐e wznosi│a go izraelska firma budowlana. Dodatkowe informacje, w postaci zdjΩµ satelitarnych, uzyskano ze ƒr≤de│ ameryka±skich. Tymczasem 30 czerwca zamachowcy zwolnili wszystkich pasa┐er≤w nie bΩd╣cych »ydami. Pozosta│y 103 osoby, w tym francuska za│oga, kt≤ra odm≤wi│a opuszczenia pasa┐er≤w dop≤ki nie zostan╣ zwolnieni wszyscy zak│adnicy. To zmniejszenie liczby zak│adnik≤w w istotny spos≤b zwiΩkszy│o prawdopodobie±stwo powodzenia akcji oswobadzaj╣cej. Zwolnione osoby przekaza│y bardzo wa┐ne informacje o terrorystach, ┐o│nierzach ugandyjskich, a zw│aszcza o warunkach panuj╣cych w hallu dworca lotniczego, w kt≤rym od pewnego czasu przetrzymywano zak│adnik≤w.
Grupa uderzeniowa przygotowuj╣ca siΩ do wykonania "Operacji Piorun" (Operation Thunderbolt) liczy│a ponad sto os≤b. Sk│ada│a siΩ z komandos≤w pochodz╣cych z 35. Brygady Spadochronowej oraz z Brygady Piechoty Golani. W operacji mia│a r≤wnie┐ sw≤j udzia│ tzw. Jednostka 269. Wa┐n╣ rolΩ w dzia│aniach gra│y samoloty, poniewa┐ zar≤wno transport grupy do Entebbe, jak i wywiezienie z Ugandy odbitych zak│adnik≤w mia│y siΩ odbyµ drog╣ lotnicz╣. Ustalono, ┐e ca│a operacja, od chwili wyl╣dowania na lotnisku, do chwili startu z tego lotniska ostatniej maszyny izraelskiej, nie mo┐e trwaµ d│u┐ej ni┐ 55 minut. Trzeba bowiem stale pamiΩtaµ o tym, ┐e stosunki izraelsko-ugandyjskie s╣ z│e, operacja potraktowana bΩdzie jako agresja na suwerenne pa±stwo i w ka┐dej chwili trzeba siΩ liczyµ z interwencj╣ wojsk ugandyjskich.
Osobny trening prowadzili piloci maszyn, kt≤re mia│y polecieµ do Entebbe. Musieli nauczyµ siΩ nawigacji, podchodzenia do l╣dowania i l╣dowania bez pomocy kontroler≤w z wie┐y lotniska, poniewa┐ ko±cowa faza lotu powinna odbywaµ siΩ mo┐liwe skrycie. Przewidywano r≤wnie┐ k│opoty z paliwem i konieczno£µ uzupe│nienia go w Entebbe i w zwi╣zku z tym kilku cz│onk≤w grupy uderzeniowej przeszkolono w obs│udze urz╣dze± tankuj╣cych, u┐ywanych w Entebbe.
Ustalono, ┐e w akcji wezm╣ udzia│ cztery samoloty: trzy transportowe typu C-130 oraz samolot dowodz╣cy typu Boeing 707. Transportowce wyl╣duj╣, natomiast 707 bΩdzie kr╣┐y│ nad lotniskiem. Zaplanowano r≤wnie┐, ┐e przebieg w czasie poszczeg≤lnych faz operacji bΩdzie nastΩpuj╣cy: opanowanie budynku dworca w ci╣gu 10 minut od chwili l╣dowania, ewakuacja zak│adnik≤w - 20 minut, sprawdzenie czy w terminalu kto£ siΩ nie zapodzia│ oraz czynno£ci ko±cowe 10 minut i wreszcie powr≤t grupy uderzeniowej do samolotu oraz start w ci╣gu 12 minut. Razem 52 minuty. Przewidywano, ┐e najtrudniejsza w realizacji bΩdzie pierwsza faza uderzenia, a mianowicie dotarcie grupy bojowej z miejsca l╣dowania do budynku z zak│adnikami. Przygotowano wiΩc a┐ dwa, bardzo chytre, u│atwiaj╣ce manewry taktyczne.
Przygotowania trwa│y nadal. W pierwszych dniach lipca w rejon lotniska Entebbe przeniknΩ│a grupa agent≤w z wywiadu Mossad i komandos≤w z Jednostki 269. Wywiadowcy mieli zdobyµ i przekazaµ aktualne informacje z lotniska, komandosi za£ pozostawali w ukryciu. Zadaniem ich by│o zaminowanie dr≤g prowadz╣cych do lotniska oraz odciΩcie linii telefonicznych tu┐ po uderzeniu "Pioruna". Inna grupa komandos≤w z Jednostki 269 uda│a siΩ do s╣siaduj╣cej z Ugand╣ Kenii. Ukryli siΩ na lotnisku w Nairobi i oczekiwali rozpoczΩcia akcji. Ich zadanie by│o nastΩpuj╣ce. Je£li w Entebbe nie uda siΩ uzupe│niµ paliwa, samoloty izraelskie skieruj╣ siΩ do Nairobi, by tam nape│niµ zbiorniki. Potrzebna bΩdzie na to zgoda w│adz kenijskich. Je£li Kenia wyrazi zgodΩ, grupa nie wchodzi do akcji, je£li za£ nie wyrazi, komandosi maj╣ si│╣ opanowaµ lotnisko i zapewniµ tankowanie.
Ostateczn╣ decyzjΩ podjΩto 3 lipca. Start samolot≤w nast╣pi│ o godzinie 15. Trzy C-130 i 707 wziΩ│y kurs na Entebbe. Razem z nimi wystartowa│a pi╣ta maszyna. By│ to r≤wnie┐ Boeing 707. Na jego pok│adzie znajdowa│ siΩ dobrze wyposa┐ony szpital polowy z personelem. Samolot skierowa│ siΩ do Nairobi. Mia│ byµ w pobli┐u, w pe│nym pogotowiu. Przewidywano du┐╣ liczbΩ ofiar.
Jeszcze nie wyl╣dowali w Entebbe, a ju┐ spowodowali du┐e zamieszanie. Nad Jeziorem Wiktoria obni┐yli wysoko£µ i po│╣czyli siΩ z wie┐╣ lotniska. Poinformowali, ┐e lec╣ z Izraela i wioz╣ na pok│adzie... zwolnionych z wiΩzie± Palesty±czyk≤w, zgodnie z ┐yczeniem zamachowc≤w. Konsternacja. By│ to pierwszy manewr taktyczny.
Tu┐ po p≤│nocy 4 lipca dwa C-130 wyl╣dowa│y na g│≤wnym pasie startowym, trzeci za£ obok na pasie nie u┐ywanym. Skoro wioz╣ Palesty±czyk≤w mog╣ ko│owaµ. Podci╣gnΩli C-130 tak blisko budynku dworca, jak tylko siΩ da│o. Otworzyli klapΩ │adunkow╣ i z wnΩtrza samolotu wyjecha│... czarny mercedes, a za nim towarzysz╣ce land rovery. Ugandyjscy stra┐nicy stanΩli na baczno£µ i zasalutowali! By│ to drugi taktyczny manewr u│atwiaj╣cy.
Mercedes zosta│ przygotowany w Izraelu. Pomalowano go i ozdobiono tak, ┐e do z│udzenia przypomina│ osobist╣ limuzynΩ przyw≤dcy Ugandy Idi Amina. W Entebbe, jak i w ca│ej Ugandzie orygina│ by│ bardzo dobrze znany, wiΩc doskona│a kopia wywar│a wielkie wra┐enie i wywo│a│a spodziewan╣ reakcjΩ. A jednak co£ tu siΩ nie zgadza│o. W land roverach jad╣ ludzie ubrani tak jak bojownicy Organizacji Wyzwolenia Palestyny. To jest w porz╣dku, by│y przecie┐ informacje, ┐e wioz╣ Palesty±czyk≤w. Ale dlaczego oni s╣ uzbrojeni? Zanim z tej obserwacji wyci╣gniΩto w│a£ciwe wnioski, by│o ju┐ za p≤ƒno. Komandosi z land rover≤w otworzyli ogie±. Uzbrojeni byli w ameryka±skie szybkostrzelne pistolety maszynowe Ingram M l O oraz izraelskie karabiny Galila.
Wykorzystuj╣c kompletne zaskoczenie grupa szturmowa osi╣ga budynek i wdziera siΩ do £rodka. Krzycz╣ bardzo g│o£no: jeste£my Izraelczykami! Padnij!, Padnij! I otwieraj╣ huraganowy ogie± do terroryst≤w. Trzech zak│adnik≤w nie reaguje na komendΩ padnij, a mo┐e w tym huku wcale jej nie s│yszy. Zak│adnicy ci uparcie stoj╣ i po chwili gin╣, zabici wraz z terrorystami. Jednocze£nie z g│≤wnym uderzeniem na budynek terminalu tocz╣ siΩ akcje r≤wnoleg│e. Druga grupa szturmowa atakuje wie┐Ω lotniska, zdobywa j╣ i uniemo┐liwia nadanie przez radio wo│ania o pomoc. Trzecia pospiesznie montuje zapory na drodze │╣cz╣cej lotnisko z pobliskimi koszarami wojskowymi. Czwarta wreszcie wysadza w powietrze jedena£cie Mig≤w stacjonuj╣cych na lotnisku, aby utrudniµ ewentualny po£cig. Pospiesznej ewakuacji zak│adnik≤w towarzyszy s│abn╣ca wymiana ognia pomiΩdzy grupami uderzeniowymi, a ┐o│nierzami ugandyjskimi.
Na runwayu zaczyna powoli rozpΩdzaµ siΩ pierwszy C-130, ten kt≤ry zabiera zak│adnik≤w. ZwiΩksza prΩdko£µ, toczy siΩ coraz szybciej, ko│a odrywaj╣ siΩ od pasa, ju┐ jest w powietrzu. Od chwili l╣dowania minΩ│y 53 minuty. Komandosi odlec╣ parΩ minut p≤ƒniej. Zanim siΩ zwin╣ musz╣ jeszcze ubezpieczaµ teren podczas startu samolotu z zak│adnikami i zdj╣µ odciski palc≤w zabitych terroryst≤w. Podczas startu ostatniego C-130 znowu napiΩcie. Gasn╣ wszystkie £wiat│a wyznaczaj╣ce brzegi pasa. Pilot ko│uje w ciemno£ci, maszynΩ w powietrze podnosi instynktownie. Bior╣ kurs na Nairobi. Kenia wyrazi│a zgodΩ na tankowanie. Jest dobrze!.
Cech╣ szczeg≤ln╣ "Operacji Piorun" by│o to, ┐e odby│a siΩ nie we w│asnym kraju, lecz w obcym,odleg│ym i nieprzyjaznym. Na jej powodzenie zatem, opr≤cz profesjonalizmu bezpo£rednich wykonawc≤w, mia│y wielki wp│yw czynniki zewnΩtrzne. Pierwszym z nich by│o to, ┐e nikt nie podejrzewa│ Izraela o akcjΩ zbrojn╣. Terrory£ci i w│adze ugandyjskie by│y do tej akcji zupe│nie nieprzygotowane. PodjΩcie operacji wywo│a│o bardzo du┐e zaskoczenie og≤lne, co zawsze sprzyja powodzeniu. W│a£nie od akcji w Entebbe wiadomo, ┐e dzia│ania antyterrorystyczne mog╣ byµ podjΩte w dowolnym punkcie na ziemi bez wzglΩdu na odleg│o£µ i stosunki panuj╣ce miΩdzy krajami. Drugim czynnikiem by│a doskona│a praca izraelskiego wywiadu. Zdobyto zar≤wno pe│ne informacje og≤lne o kompleksie Entebbe, jak i o wielu wa┐nych i cennych szczeg≤│ach. Specjali£ci s│usznie uwa┐aj╣, ┐e rozpoznanie terenu i przeciwnika gra decyduj╣c╣ rolΩ. Raczej rzadka i niezbyt sprawna sieµ radarowa nad t╣ czΩ£ci╣ Afryki umo┐liwi│a to, ┐e samoloty izraelskie przesz│y w│a£ciwie niezauwa┐one. Wykry│y je dopiero radary kenijskie, ale stosunki pomiΩdzy Keni╣ i Ugand╣ by│y napiΩte, nie przekazano wiΩc s╣siadowi ┐adnych informacji. Wreszcie zachowanie siΩ ┐o│nierzy ugandyjskich, spowodowane strachem przed Idi Aminem, zapewni│o sukces fortelowi z mercedesem. Jednak┐e starcie zbrojne z wojskiem ugandyjskim by│o nieuniknione. ZginΩ│o 20 ┐o│nierzy, ponad 100 zosta│o rannych. Ze strony izraelskiej zgin╣│ jeden z dow≤dc≤w, podpu│kownik Yehonatan Netanyahu, rannych za£ komandos≤w by│o tylko kilku.
Specyficzne warunki powstania Izraela oraz ƒle uk│adaj╣ce siΩ stosunki z s╣siadami powoduj╣, ┐e brygad izraelskich nie mo┐na nazwaµ antyterrorystycznymi w w╣skim znaczeniu tego s│owa, lecz raczej brygadami do wykonywania r≤┐norodnych zada± specjalnych, czΩsto agresywnych o charakterze wojskowym lub partyzanckim. Wyzwalanie zak│adnik≤w jest tylko jedn╣ z form dzia│alno£ci.
Pierwsza brygada. Jednostka 101, powsta│a ju┐ w 1953 roku, jednak┐e ze wzglΩdu na bardzo brutalne metody dzia│a± zosta│a wkr≤tce rozwi╣zana. Na jej miejsce powo│ano Batalion Spadochronowy, kt≤ry wykonywa│ akcje odwetowe w latach piΩµdziesi╣tych i sze£µdziesi╣tych. Po Wojnie Sze£ciodniowej w 1967 roku powsta│a grupa o nazwie Sayaret Matkal podporz╣dkowana bezpo£rednio szefowi wywiadu izraelskiego. Znana jest r≤wnie┐ pod innymi nazwami, a mianowicie Jednostka Rozpoznawcza Sztabu Generalnego lub Jednostka 269. W ko±cu lat sze£µdziesi╣tych i siedemdziesi╣tych liczy│a oko│o 200 os≤b i by│a podzielona na mniejsze jednostki, mniej wiΩcej dwudziestoosobowe. S│u┐bΩ w 269 proponuje siΩ po okresie rekruckim najlepszym poborowym z og≤lnego poboru do wojsk l╣dowych. Sk│ad uzupe│nia siΩ kandydatami z wojsk spadochronowych i z morskich komandos≤w tzw. combat swimmers czyli p│ywak≤w bojowych. Rywalizacja o przyjΩcie jest bardzo ostra.
Trening obejmuje umiejΩtno£µ skrytego przenikania na teren przeciwnika, dzia│ania na pustyni, walkΩ z bliskiej odleg│o£ci z u┐yciem broni palnej, no┐a lub go│ymi rΩkoma, skoki ze spadochronem, pos│ugiwanie siΩ materia│ami wybuchowymi, pos│ugiwanie siΩ ma│ymi │odziami, nurkowanie z aparatem, czy wreszcie szturmowanie budynku, na przyk│ad za pomoc╣ lin. Szczeg≤lny nacisk k│adzie siΩ na znajomo£µ jΩzyk≤w obcych. Wielu cz│onk≤w Sayaret Matkal w│ada czterema jΩzykami: hebrajskim, angielskim, arabskim i jakim£ jeszcze. W procesie szkolenia stosuje siΩ bardzo oryginaln╣ metodΩ. ZajΩcia odbywaj╣ siΩ na obcym terenie rzeczywistego przeciwnika po uprzednim przekroczeniu granicy lub stanowi╣ czΩ£µ wykonywanej naprawdΩ akcji bojowej. Spos≤b ten powoduje, ┐e po│owa kandydat≤w odpada natychmiast.
Podstawowe uzbrojenie w Sayaret Matkal obejmowa│o pistolety samopowtarzalne Beretta M51 o kalibrze 9 mm, pistolety Beretta o kalibrze 22LR (5,6 mm long rifle), pistolety maszynowe Uzi oraz karabiny Galila i Ka│asznikowa AK-47.
W grudniu 1968 roku grupa Sayaret Matkal dokona│a napadu na lotnisko w Bejrucie. Po opanowaniu portu wysadzono w powietrze trzyna£cie arabskich samolot≤w.
W maju 1972 roku czterech terroryst≤w z organizacji Czarny Wrzesie± porwa│o do Izraela samolot linii Sabena z 90 pasa┐erami na pok│adzie i za│og╣ licz╣c╣ 10 os≤b. Sayaret Matkal odbi│a ten samolot. Jej cz│onkowie, przebrani za mechanik≤w, wdarli siΩ na pok│ad i zabili dwu zamachowc≤w, jednego za£ ranili. Zgin╣│ tak┐e jeden z zak│adnik≤w.
W dzia│aniach antyterrorystycznych podczas olimpiady monachijskiej w 1972 roku Sayaret Matkal udzia│u nie bra│a, mimo i┐ zak│adnikami Czarnego Wrze£nia byli sportowcy izraelscy. Zg│osi│a sw≤j akces, ale nie uzyska│a zgody. Dopiero po olimpiadzie w dzia│aniach odwetowych przeciwko wysoko postawionym osobisto£ciom palesty±skim wziΩli udzia│ jej cz│onkowie.
Du┐ym niepowodzeniem, a w│a£ciwie klΩsk╣ i to na w│asnym terenie zako±czy│a siΩ akcja przeprowadzona w maju 1974 roku. W miejscowo£ci Ma'alot trzech cz│onk≤w Ludowego Demokratycznego Frontu Wyzwolenia Palestyny opanowa│o szko│Ω wraz z du┐╣ liczb╣ zak│adnik≤w. W operacji uwalniaj╣cej zabito wszystkich zamachowc≤w, ale jednocze£nie zginΩ│o 22 zak│adnik≤w, 60 za£ by│o rannych. Pope│niono w≤wczas wiele b│Ωd≤w. Atak by│ sp≤ƒniony, wykonano go bez zaskoczenia, a z powodu z│ego rozpoznania grupa szturmowa uderzy│a nie na to piΩtro budynku, na kt≤re powinna by│a uderzyµ, i straci│a w ten spos≤b du┐o czasu.
Po tej akcji w si│ach antyterrorystycznych Izraela dokonano szeregu zmian. Wydaje siΩ, ┐e Jednostka 269 istnieje nadal, u┐ywana jest jednak raczej w operacjach zewnΩtrznych. W kraju dzia│a nowa grupa utworzona w 1975 roku. Wchodzi ona w sk│ad Izraelskiej Policji Granicznej i liczy oko│o 150 ludzi. Dzieli siΩ na plutony 24 osobowe, pluton na dwie dru┐yny po 12 os≤b, dru┐yna za£ sk│ada siΩ z dwu, sze£cioosobowych sekcji. Sekcja taka jest podstawow╣ grup╣ operacyjn╣. Ma w swym sk│adzie dwu strzelc≤w wyborowych, specjalistΩ od materia│≤w wybuchowych oraz lekarza. Uzbrojenie podstawowe stanowi╣ 9 mm pistolety Beretta 92SB i Browning HP, pistolety maszynowe Uzi, karabiny M16 oraz karabiny wyborowe Steyr oraz Mauser.