Szacuje siΩ, ┐e cz│onkostwo Polski w Unii Europejskiej mo┐e przyspieszyµ tempo wzrostu gospodarczego o 0,2-1,7 punktu procentowego rocznie. Polska w roku 1998 osi▒gnΩ│a 38 proc. ╢redniego poziomu PKB na jednego mieszka±ca w krajach UE. Je╢li za│o┐yµ, ┐e tempo wzrostu PKB w Polsce wynosiµ bΩdzie 6 proc. ╢redniorocznie, a w Unii Europejskiej 2,5 proc., to obecny ╢redni poziom UE osi▒gniemy ju┐ w roku 2015, a zr≤w-namy siΩ z poziomem w UE w roku 2028. Je┐eli natomiast nasze tempo wzrostu wyniesie 5 proc., to osi▒gniΩcie przez PolskΩ obecnego poziomu ''piΩtnastki'' nast▒pi w roku 2018, a zr≤wnanie oko│o 2039. Korzy╢ci z rozszerzenia osi▒gn▒ r≤wnie┐ kraje UE - dziΩki zwiΩkszeniu produkcji, g│Ωbszej specjalizacji i silniejszej konkurencji. Proces integracji ekonomicznej jest gr▒ o sumie dodatniej, co oznacza, ┐e wszyscy partnerzy mog▒ na niej skorzystaµ.

W latach 90-tych w wyniku niemal ca│kowitego wzajemnego otwarcia rynk≤w towa-r≤w przemys│owych i poprawie warunk≤w eksportu do Europy przetworzonych produkt≤w rolno-spo┐ywczych, zwiΩkszy│a siΩ nasza wymiana handlowa z krajami Unii. Nasz eksport wzr≤s│ od 1989 r. ponad 2,5 raza, a import 3,5 raza, przy czym ponad 3/4 importu dotyczy towar≤w zaopatrzeniowych i inwestycyjnych. W okresie stowarzyszenia - podobnie jak to mia│o miejsce w przypadku innych s│abiej rozwiniΩ-tych kraj≤w UE - zaznaczy│ siΩ wzrost deficytu handlowego do 7,4 proc. PKB (w tym 6,3 proc. z UE) na koniec 1999 r. Zapisana w Uk│adzie Stowarzyszeniowym asymetria na rzecz Polski, dotycz▒ca harmonogramu otwierania rynku, okaza│a siΩ niewystarczaj▒ca dla uzyskania r≤wnowagi w obrotach handlowych z UE. Deficytowi handlowemu towarzyszy│ jednak wzmo┐ony nap│yw kapita│u zagranicznego w najbardziej bezpiecz-nej formie - inwestycji bezpo╢rednich, szacowanych na 39 mld USD w latach 1990-2000. Nap│yw kapita│u pozwala│ finansowaµ deficyt obrot≤w bie┐▒cych, a tak┐e przyczyni│ siΩ do wzrostu rezerw walutowych z 4,7 mld USD w 1990 r. do 27,3 mld USD (18 proc. PKB) w 1999 r.

Zderzenie naszego rynku z konkurencj▒ unijn▒ zmusi│o przemys│ do g│Ωbokiej restrukturyzacji, niekt≤re przedsiΩbiorstwa uleg│y likwidacji. Na pocz▒tku XXI wieku znacz▒ca czΩ╢µ naszego przemys│u, kt≤ra sprosta│a restrukturyzacji, dzia│a ju┐ w warunkach silnej konkurencji.

Uk│ad stowarzyszeniowy zni≤s│ c│a i kontyngenty dla polskich towar≤w przemys│o-wych. Wej╢cie do Unii oznaczaµ bΩdzie wprowadzenie jednolitych zasad normalizacji i certyfikacji, a tak┐e zniesienie kontroli granicznych. Nasze przedsiΩbiorstwa uzyskaj▒ w pe│ni wolny dostΩp do oko│o 400 milion≤w konsument≤w. BΩd▒ wiΩc mog│y zwiΩkszaµ produkcjΩ, obni┐aµ koszty, rozwijaµ specjalizacjΩ i kooperacjΩ. Proces integracji sprzyjaµ bΩdzie innowacyjno╢ci i konkurencyjno╢ci naszej gospodarki. Skorzystaj▒ z tej szansy przedsiΩbiorstwa, kt≤re utrzymaj▒ b▒d╝ poprawi▒ konkurencyjno╢µ cenowo-kosztow▒.

Wej╢cie do Unii stworzyµ mo┐e nowe problemy dla przedsiΩbiorstw, kt≤re produkcjΩ na rynek krajowy (bΩd▒ musia│y dostosowaµ siΩ do norm i przepis≤w europejskich), a tak┐e dla sektora us│ug, kt≤ry dotychczas w mniejszym stopniu lub w og≤le nie by│ wystawiony na konkurencjΩ zagraniczn▒.

PrzyjΩcie taryfy celnej Unii Europejskiej - ni┐szej od naszej, szczeg≤lnie na towary przemys│owe - te┐ bΩdzie dodatkowym bod╝cem restrukturyzacyjnym, ale o charak-terze marginesowym, gdy┐ po pierwsze, 75 proc. obrot≤w handlowych Polski przypada na europejskie ugrupowania integracyjne - UE, CEFTA i EFTA - wymiana z kt≤rymi jest ju┐ niemal w pe│ni zliberalizowana, a po drugie, taryfy na pozosta│e kraje reprezen-tuj▒ce 25 proc. obrot≤w, zostan▒ jedynie obni┐one, a nie w pe│ni zliberalizowane.

Jako cz│onek UE Polska mo┐e otrzymaµ pomoc finansow▒, pozwalaj▒c▒ na zmniejsze-nie bezrobocia i koszt≤w spo│ecznych zwi▒zanych z modernizacj▒ i restrukturyzacj▒ gospodarki. Dotyczy to zw│aszcza region≤w, w kt≤rych skoncentrowane s▒ starzej▒ce siΩ przemys│y (g≤rnictwo, hutnictwo) lub kt≤re rozwija│y siΩ dotychczas w spos≤b nazbyt jednostronny (np. przeludnione rolnictwo i brak alternatywnych miejsc pracy). Bez cz│onkostwa w UE nasz kraj musia│by rozwi▒zywaµ te problemy w│asnymi si│ami.

ZwiΩkszony nap│yw kapita│u zagranicznego bΩdzie mia│ miejsce na skutek: wiΩkszej stabilno╢ci prawnej i gospodarczej Polski, prywatyzacji gospodarki oraz dostΩpu inwestor≤w z kraj≤w trzecich do rynku europejskiego (by zyskaµ bezc│owy i bezkon-tyngentowy dostΩp do ca│ego rynku unijnego, wystarczy, by 47,5-75 proc. wk│adu w postaci czΩ╢ci i komponent≤w by│o wytwarzane w Polsce). Nap│ywowi kapita│u zagranicznego sprzyjaµ bΩd▒ r≤wnie┐ relatywnie ni┐sze koszty pracy - w tym wysoko kwalifikowanej. Dla przedsiΩbiorstw z Unii op│acalne bΩdzie przesuwanie do Polski produkcji pracoch│onnej i lokowanie zam≤wie± u poddostawc≤w i kooperant≤w polskich, co obni┐y koszty produkcji i uczyni przedsiΩbiorstwa europejskie bardziej konkurencyjnymi na rynkach ╢wiatowych.

Towarzysz▒ce cz│onkostwu poczucie stabilno╢ci, bezpiecze±stwa i swobodnego dostΩpu do wielkiego rynku zbytu, a tak┐e obni┐enie inflacji - wszystko to powinno stanowiµ zachΩtΩ do wzrostu oszczΩdno╢ci i inwestycji produkcyjnych, r≤wnie┐ dla podmiot≤w krajowych

PrzyjΩcie rozwi▒za± unijnych w dziedzinach tradycyjnie zmonopolizowanych - teleko-munikacja, transport powietrzny i kolejowy, przesy│anie energii elektrycznej i gazu - stworzy presjΩ konkurencyjn▒ w tych ga│Ωziach, co przyczyni siΩ do podniesienia jako╢ci i r≤┐norodno╢ci us│ug oraz do obni┐ki cen, a przynajmniej do zahamowania tempa ich wzrostu.

Konsumenci otrzymaj▒ bardziej zr≤┐nicowan▒ ofertΩ produkt≤w i us│ug. Upowszechni▒ siΩ w Polsce unijne standardy jako╢ci i bezpiecze±stwa produkt≤w, wzro╢nie odpowie-dzialno╢µ producent≤w za wady towar≤w, poprawi siΩ obowi▒zkowa informacja dla nabywc≤w. Wzrost konkurencji w sektorze us│ug finansowych zwiΩkszy wymagania wobec dostawc≤w tych us│ug (bank≤w i firm ubezpieczeniowych), co powinno wp│yn▒µ na poprawΩ ich bezpiecze±stwa i wiarygodno╢ci.

Blisko po│owΩ swego bud┐etu Unia przeznacza na finansowanie Wsp≤lnej Polityki Rolnej. W 2001 r. w krajach UE na 1 ha u┐ytk≤w rolnych przypadnie ok. 400 euro z bud┐etu wsp≤lnotowego - w formie dop│at bezpo╢rednich, subsydi≤w eksportowych, skupu interwencyjnego itp. W za│o┐eniach bud┐etu UE do 2006 r., przewidziano fundusze na wsparcie rozwoju teren≤w wiejskich oraz pomoc w dostosowaniu produkcji rolnej do wymaga± weterynaryjnych i fitosanitarnych dla nowo przyjmowanych kraj≤w, ale nie przewidziano dla nich ╢rodk≤w z tytu│u Wsp≤lnej Polityki Rolnej. Polska wyst▒pi│a jednak o w│▒czenie rolnictwa do Wsp≤lnej Polityki Rolnej od dnia przyst▒pienia do UE. Je╢li to rozwi▒zanie zostanie przyjΩte, nasi rolnicy mogliby uzyskaµ dodatkowy doch≤d w granicach 1/3 - 1/2 warto╢ci polskiej produkcji rolnej, tj. 14-18 mld z│ rocznie, w tym 4 mld z│ z tytu│u wzrostu cen na produkty rolne. W latach 1999-2004 │▒czne nak│ady na przygotowanie polskiego rolnictwa i przetw≤rstwa rolno-spo┐ywczego do realizacji standard≤w unijnych i Wsp≤lnej Polityki Rolnej szacuje siΩ na 25 mld z│. ªrodki finansowe na ten cel pochodziµ bΩd▒ z bud┐etu pa±stwa, funduszy przedakcesyjnych i strukturalnych UE oraz od samych producent≤w.

Dofinansowanie rolnictwa obejmie tylko tΩ czΩ╢µ producent≤w rolnych, kt≤rzy spe│ni▒ warunki okre╢lone Wsp≤ln▒ Polityk▒ Roln▒. Potrzebna wiΩc jest konsekwentna realizacja - z pomoc▒ ╢rodk≤w unijnych i w│asnych - rz▒dowych program≤w tworzenia pozarolniczych miejsc pracy i kszta│cenia mieszka±c≤w wsi do zawod≤w nierolniczych.

Regiony s│abiej rozwiniΩte w stosunku do ╢redniego poziomu PKB w Unii i o wysokim bezrobociu uzyskaj▒ wsparcie z funduszy strukturalnych i funduszu sp≤jno╢ci Unii Europejskiej. Przewiduje siΩ, ┐e w pierwszych latach wszystkie wojew≤dztwa w Polsce bΩd▒ siΩ kwalifikowaµ do tej pomocy. W stosunku do ╢rodk≤w pomocowych otrzymanych w roku 1999, transfery funduszy przedakcesyjnych bΩd▒ trzy-cztero-krotnie wiΩksze, a transfery z funduszy akcesyjnych (po przyst▒pieniu do UE) 20-30 razy wiΩksze. ªrodki te skierowane zostan▒ do tych dziedzin gospodarki, kt≤re musz▒ dzi╢ pokonywaµ wieloletni niedorozw≤j strukturalny (g│≤wnie rolnictwo, transport, ochrona ╢rodowiska naturalnego). Szacuje siΩ, ┐e kwoty z tytu│u funduszy strukturalnych i funduszu sp≤jno╢ci mog▒ w roku 2006 osi▒gn▒µ poziom 5-8 mld euro. Polska uzyska pomoc finansow▒ na budowΩ lub modernizacjΩ autostrad, dr≤g szybkiego ruchu, kolei, port≤w lotniczych.

Po roku 1989 Polska dokona│a wielkiego skoku w poprawie stanu ╢rodowiska natural-nego. Udzia│ nak│ad≤w na ochronΩ ╢rodowiska w PKB zwiΩkszy│ siΩ do 1,9 proc. w 1998 r. W latach 1988-1998 emisja dwutlenku siarki do atmosfery zmniejszy│a siΩ niemal dwukrotnie, dwutlenku wΩgla o 30 proc., py│≤w - trzykrotnie, emisja ╢ciek≤w nieoczyszczonych zmala│a blisko czterokrotnie. Tym niemniej w Polsce ko±ca lat 90-tych wci▒┐ pewna liczba standard≤w ekologicznych i przepis≤w prawnych r≤┐ni siΩ od wymaga± stawianych krajom cz│onkowskim UE. Do ko±ca 2002 r. zostanie wiΩc wdro┐one ok. 170 dyrektyw i rozporz▒dze± unijnych z dziedziny ochrony ╢rodowiska, a w latach 2003-2010 - 14 pozosta│ych, najbardziej kosztownych. Ze wzglΩdu na wysokie koszty programu dostosowawczego (ponad 30 mld euro), jego realizacja zostanie roz│o┐ona w czasie. Nale┐y pamiΩtaµ, ┐e Polska i tak musia│aby ponie╢µ wydatki na ochronΩ ╢rodowiska, gdy┐ cele ekologiczne UE s▒ w znacznym stopniu zbie┐ne z priorytetami polityki ekologicznej pa±stwa - w wiΩkszo╢ci przypadk≤w przyspieszaj▒ jedynie ich realizacjΩ oraz narzucaj▒ okre╢lone drogi postΩpowania. Dodatkowe ╢rodki finansowe na inwestycje ekologiczne pozyskane zostan▒ przede wszystkim z kredyt≤w komercyjnych, wsparcia finansowego UE (w ramach funduszy przedakcesyjnych i strukturalnych), a tak┐e w wyniku przeniesienia czΩ╢ci nak│ad≤w inwestycyjnych na odbiorc≤w towar≤w i us│ug.

Z funduszy strukturalnych wspierany bΩdzie r≤wnie┐ rozw≤j ma│ych i ╢rednich przedsiΩbiorstw oraz tworzenie nowych miejsc pracy.

Wykorzystanie tej pomocy uzale┐nione jest od stworzenia infrastruktury instytucjo-nalnej absorbuj▒cej ╢rodki finansowe, zdolnej do opracowania plan≤w, program≤w i projekt≤w, do zarz▒dzania i monitorowania, a tak┐e zapewnienia ╢rodk≤w finanso-wych na wk│ad w│asny Polski. Gdyby uda│o siΩ uzyskaµ z UE maksymalny poziom wsparcia, jaki Unia dopuszcza dla jednego kraju w jednym roku (tj. 4 proc. PKB), udzia│ Polski we wsp≤│finansowaniu w niezbΩdnej minimalnej wysoko╢ci, jaki na og≤│ obowi▒zuje (tj. 25 proc. koszt≤w, czyli 1,33 proc. PKB w tym przypadku), jest w pe│ni realny.

Przez wiele lat Polska wiΩcej mo┐e uzyskiwaµ z bud┐etu Unii ni┐ bΩdzie do niego wnosiµ. W pierwszych piΩciu latach po akcesji wyp│aty dla Polski bΩd▒ 1,5-4 razy wy┐sze ni┐ nasza sk│adka do wsp≤lnego bud┐etu. Korzy╢ci te zale┐eµ bΩd▒ jednak od wynik≤w negocjacji i zdolno╢ci Polski do absorpcji ╢rodk≤w unijnych.

Z podsumowania koszt≤w realizacji 29 stanowisk negocjacyjnych wynika, ┐e o ile w okresie 2000-2002 wydatki bud┐etowe Polski zwi▒zane z akcesj▒ bΩd▒ wy┐sze ni┐ transfery ╢rodk≤w pomocowych i funduszy przedakcesyjnych, to ju┐ w latach 2003-2006 i 2007-2010 transfery tych ╢rodk≤w ponad dwukrotnie przewy┐sz▒ nasze nak│ady. Szczeg≤lnie korzystna tendencja rysuje siΩ na obszarze polityki regionalnej oraz w rolnictwie, po objΩciu go Wsp≤ln▒ Polityk▒ Roln▒. Nale┐y r≤wnie┐ podkre╢liµ, ┐e znacz▒c▒ czΩ╢µ koszt≤w gospodarka polska i tak musia│aby ponie╢µ w nastΩpstwie podjΩtych w kraju reform ekonomicznych i postΩpu cywilizacyjnego, przynosz▒cego nowe rozwi▒zania - m.in. w dziedzinie ochrony ╢rodowiska, bezpiecze±stwa pracy, transportu, czy standard≤w higienicznych.

Pracownicy z Polski uzyskaj▒ dostΩp do europejskiego rynku pracy. Dyplomy i kwalifikacje bΩd▒ uznawane, ci▒g│o╢µ pracy zachowana, sk│adki emerytalne wp│acane. Mo┐liwe bΩdzie swobodne osiedlanie siΩ na terenie ca│ej Unii. Jednak┐e szybkie tempo rozwoju gospodarczego Polski, a tak┐e problemy jΩzykowe, mieszkaniowe i ╢rodowiskowe ograniczaµ bΩd▒ migracjΩ do kraj≤w UE. Przewiduje siΩ, i┐ przewa┐aµ bΩdzie migracja czasowa. Polacy przywoziµ bΩd▒ swe oszczΩdno╢ci i zdobyte za granic▒ do╢wiadczenia zawodowe.

PrzyjΩcie prawa unijnego do naszego prawodawstwa oznacza r≤wnie┐ nowe uprawnienia pracownik≤w w zakresie bezpiecze±stwa i higieny pracy oraz ochronΩ prawn▒ kobiet przed tzw. dyskryminacj▒ po╢redni▒.

Wej╢cie Polski do Unii otwiera drogΩ do przyjΩcia euro jako ╢rodka p│atniczego. Wymaga to spe│nienia kryteri≤w z Maastricht dotycz▒cych m.in. inflacji, st≤p procentowych, deficytu bud┐etowego i d│ugu publicznego. Przewiduje siΩ, ┐e Polska bΩdzie gotowa do wprowadzenia euro od 1 stycznia 2006 r. Wsp≤lna waluta z innymi krajami Unii to dodatkowe korzy╢ci dla Polski w postaci: │atwiejszego pozyskiwania kapita│u przez polskie firmy (sprzeda┐ akcji i obligacji itp.), zmniejszenia ryzyka kursowego dla handlowc≤w, producent≤w, inwestor≤w, mniejszych koszt≤w transakcji handlowych, wiΩkszej stabilno╢ci rynku finansowego, mniejszej inflacji, ni┐szego oprocentowania kredyt≤w. W sumie oznaczaµ to bΩdzie dalsze u│atwienia dla inwestycji, konkurencji i handlu. Jednocze╢nie Rada Polityki PieniΩ┐nej i NBP strac▒ mo┐liwo╢µ samodzielnego prowadzenia polityki kursowej. Zyskamy natomiast udzia│ w podejmowaniu decyzji przez Europejski Bank Centralny, w kt≤rego zarz▒dzie bΩdzie zasiada│ Prezes Narodowego Banku Polskiego.