Merkury jest planet╣, kt≤ra le┐y najbli┐ej S│o±ca. Odznacza siΩ du┐╣ gΩsto£ci╣, przy czym 80 % jego masy przypada na ┐elazne j╣dro. PowierzchniΩ pokrywaj╣ kratery i strome skarpy skalne, kt≤re utworzy│y siΩ w przesz│o£ci, gdy j╣dro planety och│adza│o siΩ i kurczy│o, powoduj╣c naprΩ┐enia skorupy. Merkury pozbawiony jest prawie ca│kowicie atmosfery, gdy┐ zbyt s│aba grawitacja nie jest w stanie jej utrzymaµ. Kr╣┐╣c tak blisko S│o±ca i nie posiadaj╣c atmosfery, kt≤ra zachowa│aby ciep│o w nocy, Merkury odznacza siΩ du┐ymi wahaniami temperatury na powierzchni: od -180 do +430 ░C. Grawitacja na Merkurym jest zbyt s│aba, by utrzymaµ cz╣steczki gazu przy jego powierzchni. W efekcie atmosfera na Merkurym ma gΩsto£µ bilion razy ni┐sz╣ od atmosfery ziemskiej, czyli praktycznie nie istnieje. Merkury jest planet╣ najbli┐sz╣ S│o±ca i przedostatni╣ pod wzglΩdem wielko£ci w Uk│adzie S│onecznym. Ma najd│u┐sz╣ dobΩ - miΩdzy kolejnymi wschodami S│o±ca up│ywa 176 dni ziemskich, czyli wiΩcej ni┐ merkuria±ski rok (czas jednego obiegu wok≤│ S│o±ca), kt≤ry trwa 88 dni ziemskich. Poniewa┐ Merkury jest planet╣ najbli┐sz╣ S│o±ca, musi poruszaµ siΩ doko│a niego szybciej ni┐ inne planety, aby utrzymaµ siΩ na orbicie. Dlatego rok na Merkurym jest wyj╣tkowo kr≤tki - jedno okr╣┐enie S│o±ca, ze £redni╣ prΩdko£ci╣ 48 km/s, zajmuje mu zaledwie 88 dni ziemskich. W ci╣gu ka┐dego roku Merkury obraca siΩ bardzo wolno p≤│tora raza wok≤│ swej osi, co powoduje, i┐ ma on ze wszystkich planet najd│u┐sz╣ dobΩ gwiazdow╣, trwaj╣c╣ 59 dni ziemskich, i s│oneczn╣, mierzon╣ od wschodu do wschodu S│o±ca, trwaj╣c╣ 176 dni ziemskich. Rok merkuria±ski Merkury ma najkr≤tszy rok i najd│u┐sz╣ dobΩ s│oneczn╣ ze wszystkich planet Uk│adu S│onecznego. PowierzchniΩ Merkurego pokrywaj╣ kratery, kt≤re powsta│y oko│o 3,5 miliarda lat temu, gdy planeta by│a bombardowana meteorytami. Kratery na Merkurym maj╣ wielko£µ od kilku metr≤w do ponad 1000 km. NajwiΩksze nazywane s╣ nieckami. WystΩpuj╣ w nich pier£cienie g≤r i wierzcho│ki, tarasowate zbocza i promieni£cie u│o┐one wyrzuty (materia pod│o┐a wybita przy zderzeniu). Rozmiary i wygl╣d krateru zale┐╣ od wielko£ci i prΩdko£ci meteorytu oraz kierunku jego upadku. Znajome oblicze Powierzchnia Merkurego przypomina w znacznym stopniu powierzchniΩ KsiΩ┐yca. Merkury jest planet╣ najbli┐sz╣ S│o±ca i jednocze£nie - nie licz╣c Plutona - najmniejsz╣ z planet. Poniewa┐ orbita Merkurego ma znaczny mimo£r≤d (0,2056), w peryhelium planeta zbli┐a siΩ do S│o±ca o 24x106 km bardziej ni┐ w aphelium. îrednia odleg│o£µ planety od S│o±ca wynosi 57,9 x 106 km. Planeta obiega S│o±ce w ci╣gu 87,969 dnia. Do niedawna s╣dzono, ┐e obr≤t Merkurego jest synchroniczny (zwi╣zany) z jego obiegiem, czyli ┐e planeta obraca siΩ wok≤│ swej osi w tym samym czasie, w kt≤rym obiega S│o±ce. Dopiero obserwacje radarowe z 1965 roku dowiod│y, ┐e planeta dokonuje obrotu w ci╣gu 58,646 dnia, co stanowi dok│adnie 2/3 okresu jej obiegu. Zatem w trakcie dw≤ch obieg≤w S│o±ca Merkury trzy razy obr≤ci siΩ dooko│a w│asnej osi. Poniewa┐ o£ obrotu planety jest skierowana prostopadle do p│aszczyzny jego orbity, dzie± w dowolnym miejscu na Merkurym jest r≤wnie d│ugi i trwa 176 dni ziemskich. Temperatura na powierzchni planety w po│udnie wynosi oko│o 600░C, natomiast na nieo£wietlonej przez S│o±ce stronie planety - w przybli┐eniu -180░C. R≤┐nica pomiΩdzy minimaln╣ i maksymaln╣ odleg│o£ci╣ Merkurego od Ziemi jest r≤wna 135x106 km. Wraz ze zmian╣ odleg│o£ci Merkurego od nas zmienia siΩ jego £rednica k╣towa na niebie od 5'' do 15''. Prawdziwa £rednica planety, 4878 km, zosta│a wyznaczona z zakrycia sondy Mariner 10 przez Merkurego. Znaczne nachylenie p│aszczyzny orbity Merkurego do ekliptyki, wynosz╣ce 7░, a tak┐e jego niewielka odleg│o£µ od S│o±ca sprawiaj╣, ┐e planeta niekiedy znajduje siΩ w takim po│o┐eniu miΩdzy S│o±cem i Ziemi╣, i┐ widzimy j╣ przechodz╣c╣ na tle tarczy S│o±ca, jest ona bowiem w≤wczas zwr≤cona do Ziemi swoj╣ nieo£wietlon╣ stron╣. Ostatnie takie przej£cia mia│y miejsce 10 listopada 1973 roku i 13 listopada 1986, nastΩpne bΩd╣: 6 listopada 1993 i 15 listopada 1999 roku. Obserwacje powierzchni Merkurego z Ziemi, ze wzglΩdu na jego ma│e rozmiary i niewielk╣ odleg│o£µ od S│o±ca, s╣ bardzo utrudnione. Na niebie nie oddala siΩ Merkury od S│o±ca nigdy dalej ni┐ o 28░, dlatego planetΩ widzimy tylko nisko nad horyzontem kr≤tko przed wschodem lub po zachodzie S│o±ca. W lunecie mo┐emy obserwowaµ fazy Merkurego, podobne do faz KsiΩ┐yca. Jasno£µ Merkurego zmienia siΩ od 1,7m do - 1,9m. Merkury ma zbyt ma│╣ masΩ, by utrzymaµ grubsz╣ warstwΩ atmosfery. Przyspieszenie grawitacyjne na jego powierzchni wynosi 3,70 m/s2, co stanowi tylko jedn╣ trzeci╣ przyspieszenia ziemskiego, a prΩdko£µ ucieczki 4,25 km/s. Merkury, w odr≤┐nieniu od Ziemi, praktycznie nie ma atmosfery. Ci£nienie atmosferyczne na jego powierzchni jest r≤wne 2x10-7 Pa. Nieznaczna liczba cz╣steczek dwutlenku wΩgla i wody £wiadczy o niskiej aktywno£ci wulkanicznej, chocia┐ kratery i zag│Ωbienia s╣ zalane miejscami materia│em wulkanicznym. W skutek oddzia│ywa± wiatru s│onecznego, w atmosferze Merkurego s╣ obecne j╣dra helu. Na wysoko£ci 1500 km nad powierzchni╣ planety, plazma ma nieco wiΩksz╣ koncentracjΩ ni┐ w wietrze s│onecznym, co £wiadczy o posiadaniu przez planetΩ magnetosfery. Nasze wiadomo£ci na temat powierzchni Merkurego do niedawna by│y bardzo sk╣pe. Nawet z najlepszych obserwacji prowadzonych z powierzchni Ziemi wynika│o jedynie, ┐e powierzchnia jego jest pofa│dowana. Dopiero pierwsze fotografie Merkurego, wykonane w 1974 roku przez sondΩ kosmiczn╣ Mariner 10, pokaza│y, ┐e powierzchnia planety uderzaj╣co przypomina powierzchniΩ KsiΩ┐yca. S╣ tam p│askowy┐e, doliny, zag│Ωbienia, rowy oraz kratery, tworz╣ce w niekt≤rych miejscach ca│e │a±cuchy.