Wiadomo£ci o gwiazdozbiorach.
Ju┐ w staro┐ytno£ci ludzie wyr≤┐niali ugrupowania jasnych gwiazd, │╣cz╣c poszczeg≤lne gwiazdy w figury zwane gwiazdozbiorami. Obecnie, zgodnie z podzia│em przyjΩtym przez MiΩdzynarodow╣ UniΩ Astronomiczn╣, na niebie wyr≤┐nia siΩ 88 obszar≤w, z kt≤rych ka┐dy stanowi jeden gwiazdozbi≤r. Gwiazdozbiory nosz╣ nazwy zwierz╣t, przedmiot≤w i postaci mitologicznych. Gwiazdy nale┐╣ce do jednego gwiazdozbioru wydaj╣ siΩ znajdowaµ blisko siebie w jednej p│aszczyƒnie, lecz w rzeczywisto£ci le┐╣ one w r≤┐nych odleg│o£ciach. Z Ziemi wydaje siΩ, ┐e gwiazdy s╣ przytwierdzone do wewnΩtrznej strony sfery, zwanej sfer╣ niebiesk╣, kt≤ra pozornie obraca siΩ wok≤│ Ziemi, ┐e wschodu na zach≤d, dokonuj╣c obrotu w ci╣gu 24 godzin. Do okre£lania po│o┐enia gwiazd na sferze niebieskiej s│u┐y siatka wsp≤│rzΩdnych, zwanych rektascencj╣ i deklinacj╣. Mapy nieba powstaj╣ przez zrzutowanie sfery niebieskiej na p│aszczyznΩ. Widoma wielko£µ gwiazdowa okre£la jasno£µ cia│a niebieskiego widzian╣ z Ziemi i s│u┐y do wyra┐ania r≤┐nic w jasno£ci gwiazd. Mierzenie jasno£ci zapocz╣tkowa│ grecki astronom Hipparch, kt≤ry w II w. p.n.e. przypisa│ gwiazdom wielko£ci od 1 do 6. Jego skala wielko£ci gwiazdowych zosta│a p≤ƒniej rozszerzona tak, aby obejmowa│a zar≤wno obiekty ja£niejsze, jak i s│absze. Choµ gwiazdy danego gwiazdozbioru zdaj╣ siΩ le┐eµ w jednej p│aszczyƒnie, w rzeczywisto£ci znajduj╣ siΩ one w r≤┐nych odleg│o£ciach od Ziemi. Gdyby£my mogli przyjrzeµ siΩ Orionowi pod innym k╣tem, ujrzeliby£my gwiazdy w zupe│nie innej konfiguracji. Niekt≤re gwiazdozbiory │atwiej rozpoznaµ od innych ze wzglΩdu na charakterystyczne uk│ady jasnych gwiazd. Najlepsze przyk│ady to Orion, nale┐╣cy do najja£niejszych gwiazdozbior≤w na ca│ym niebie, oraz Wielka Niedƒwiedzica, zawieraj╣ca uk│ad siedmiu jasnych gwiazd, znany pod nazw╣ Wielkiego Wozu, kt≤ry od dawna u┐ywany jest jako doskona│y punkt orientacyjny przez astronom≤w i nawigator≤w. Gwiazda Polarna i Niedƒwiedzice Z p≤│kuli p≤│nocnej widz╣ p≤│nocny biegun niebieski, przy kt≤rym bezpo£rednio znajduje siΩ Gwiazda Polarna. W odr≤┐nieniu od innych gwiazd, nie przesuwa siΩ ona pozornie po niebie w miarΩ, jak Ziemia obraca siΩ doko│a swej osi. Wok≤│ Gwiazdy Polarnej le┐╣ gwiazdozbiory Ma│ej i Wielkiej Niedƒwiedzicy. Gwiazda Polarna ( UMi) w przesz│o£ci nie le┐a│a tak blisko bieguna p≤│nocnego sfery niebieskiej, ani te┐ nie bΩdzie siΩ tam znajdowaµ w przysz│o£ci. Poniewa┐ o£ obrotu Ziemi zmienia powoli swoje po│o┐enie, biegun p≤│nocny przesuwa siΩ po sferze niebieskiej, zataczaj╣c niewielki okr╣g, by po 25 800 latach powr≤ciµ w to samo miejsce. W tym czasie gwiazdy po│o┐one w bezpo£rednim s╣siedztwie tego okrΩgu, kolejno pe│ni╣ rolΩ gwiazdy polarnej. Mieszka±cy p≤│kuli po│udniowej widz╣ po│udniowy biegun sfery niebieskiej. W jego pobli┐u nie ma ┐adnej jasnej gwiazdy, niemniej mo┐na go odszukaµ przy pomocy Krzy┐a Po│udnia, kt≤ry choµ stanowi najmniejszy gwiazdozbi≤r, jest bardzo charakterystyczny i dobrze widoczny - nawet na jasnym tle po│udniowego odcinka Drogi Mlecznej. Gdy Ziemia kr╣┐y wok≤│ S│o±ca, S│o±ce pozornie przesuwa siΩ po niebie. DrogΩ, kt≤r╣ "pokonuje" w ci╣gu roku, nazywamy ekliptyk╣, natomiast pas nieba, rozci╣gaj╣cy siΩ na szeroko£µ 9o po obu stronach ekliptyki, to zodiak. W staro┐ytno£ci podzielono zodiak na 12 gwiazdozbior≤w, by przy ich pomocy mierzyµ czas; obecnie w zodiaku le┐y te┐ 13 gwiazdozbi≤r - WΩ┐ownik.