ALBERT EINSTEIN


Albert Einstein stworzy│ szczeg≤ln╣ teoriΩ wzglΩdno£ci, kt≤ra oferowa│a nowy spos≤b my£lenia o przestrzeni, czasie i Wszech£wiecie. Z niej pochodzi s│ynne r≤wnanie wyra┐aj╣ce r≤wnowa┐no£µ masy i energii û E=mc2, gdzie E oznacza energiΩ, m û masΩ, a c û sta│╣ prΩdko£µ £wiat│a w pr≤┐ni. P≤ƒniejsza og≤lna teoria wzglΩdno£ci zak│ada│a, ┐e grawitacja jest skutkiem zakrzywienia czasoprzestrzeni, spowodowanego mas╣ cia│. To wyja£nia│o, jak na przyk│ad masa S│o±ca zakrzywia przestrze±, w kt≤rej porusza siΩ Merkury, zmieniaj╣c tor jego orbity. 1879 Urodzi│ siΩ 14 marca w Ulm w Bawarii. W tym samym roku rodzina przenios│a siΩ do Monachium, a p≤ƒniej, gdy Einstein mia│ 15 lat û do Mediolanu we W│oszech. 1900 Uko±czy│ studia matematyczne i fizyczne na politechnice w Zurychu w Szwajcarii. 1901 Przyj╣│ obywatelstwo szwajcarskie. 1902 Rozpocz╣│ pracΩ jako inspektor w szwajcarskim biurze patentowym. W tym czasie rozpocz╣│ wydawaµ prace dotycz╣ce teoretycznych aspekt≤w i zagadnie± w fizyce. 1905 Przed│o┐y│ swoj╣ szczeg≤ln╣ teoriΩ wzglΩdno£ci. Pokaza│, ┐e takie dziwne zjawiska, jak zmiany rozmiar≤w, masy i tempa up│ywu czasu, staj╣ siΩ zauwa┐alne, gdy prΩdko£ci zbli┐aj╣ siΩ do prΩdko£ci £wiat│a. 1909 Zosta│ profesorem nadzwyczajnym fizyki teoretycznej na uniwersytecie w Zurychu. Stanowisko to stworzono specjalnie dla niego. 1911 Uzyska│ stanowisko profesora fizyki na uniwersytecie w Pradze, wtedy pod panowaniem austro-wΩgierskim. 1912 Powr≤ci│ na swe poprzednie stanowisko na uniwersytecie w Zurychu. 1914 Zosta│ dyrektorem Instytutu Fizyki w Berlinie. Ponownie przyj╣│ obywatelstwo niemieckie. 1915 Og│osi│ og≤ln╣ teoriΩ wzglΩdno£ci, w kt≤rej stwierdzi│, ┐e efekty grawitacji i przy£pieszenia s╣ r≤wnowa┐ne. Z tej teorii wynika, ┐e grawitacja powoduje ugiΩcie toru £wiat│a i zmienia jego czΩstotliwo£µ. 1919 Zesp≤│ pod kierownictwem A. Eddingtona potwierdzi│ obserwacyjnie og≤ln╣ teoriΩ wzglΩdno£ci, dowodz╣c ƒe S│o±ce zakrzywia promie± £wiat│a gwiazdy, znajduj╣cej siΩ poza nim. 1921 Uzyska│ NagrodΩ Nobla za wyja£nienie zjawiska fotoelektrycznego zewnΩtrznego i prace teoretyczne w dziedzinie fizyki. 1930 Opublikowa│ ksi╣┐kΩ About Zionism (O syjonizmie). 1934 Pozbawiony pracy i domu po doj£ciu nazist≤w do w│adzy, Einstein przeni≤s│ siΩ do Ameryki, gdzie zosta│ profesorem w Instytucie Studi≤w Zaawansowanych w Princeton w stanie New Jersey. Coraz szczerzej zacz╣│ wyra┐aµ swe poparcie dla utrzymania pokoju na £wiecie. 1939 Wys│a│ list do prezydenta Stan≤w Zjednoczonych Franklina D. Roosvelta, namawiaj╣c do äszybkiego dzia│aniaö w badaniach nad bomb╣ atomow╣. 1940 Przyj╣│ obywatelstwo ameryka±skie. 1945 Rozpocz╣│ nalegania na ustanowienie miΩdzynarodowej kontroli nad broni╣ atomow╣. 1950 Przedstawi│ jednolit╣ teoriΩ oddzia│ywa± elektromagnetycznych i grawitacyjnych, kt≤rej nie zaakceptowali inni fizycy. 1952 Odrzuci│ zaproszenie do objΩcia urzΩdu drugiego prezydenta Izraela. 1955 18 kwietnia zmar│ we £nie w szpitalu w Princeton. Kr≤tko po jego £mierci nowemu sztucznemu pierwiastkowi chemicznemu nadano nazwΩ einstein.