1989


Atlantis
Wahad│owiec Atlantis (OV-104) wszed│ do s│u┐by jako ostatni statek z pierwotnej flotylli czterech statk≤w orbitalnych. Podobnie jak jego siostrzane statki kosmiczne, zosta│ nazwany imieniem s│ynnego ┐aglowca. Ten wahad│owiec wzi╣│ swoj╣ nazwΩ od dwumasztowego keczu p│ywaj╣cego dla Instytutu Oceanograficznego Woods Hole. W ci╣gu 36 lat od roku 1930 ┐aglowiec ten przep│yn╣│ w trakcie bada± oceanicznych przesz│o 800 000 km. Wahad│owiec Atlantis trafi│ do O£rodka Kosmicznego im. Kennedy'ego w kwietniu 1985 roku. Jego pierwszy, nienaganny lot STS-51J stanowi│ utajnion╣ wyprawΩ Departamentu Obrony. W czasie nastΩpnej wyprawy (STS-61B), mniej ni┐ dwa miesi╣ce p≤ƒniej, mo┐na by│o podziwiaµ efektowne spacery w kosmosie, gdy Jerry Ross i Sherwood Spring opanowywali techniki monta┐u kratownicy (ACCESS i EASE), do ewentualnego zastosowania przy budowie stacji kosmicznej Alfa. W zwi╣zku z katastrof╣ wahad│owca Challenger, w lotach Atlantis nast╣pi│a trzyletnia przerwa, zako±czona ponown╣ utajnion╣ wypraw╣ Departamentu Obrony (STS-27). W 1989 roku wahad│owiec Atlantis spe│nia│ rolΩ wyrzutni dla dw≤ch niezwyk│ych pr≤bnik≤w planetarnych: äMagellanaö wys│anego w kierunku Wenus (STS-30) oraz äGalileoö skierowanego w stronΩ Jowisza (STS-34). Kolejn╣ interesuj╣c╣ wypraw╣ tego wahad│owca by│a wyprawa STS-37 w kwietniu 1991 roku, kt≤rej program obejmowa│ umieszczenie w przestrzeni kosmicznej obserwatorium do bada± promieniowania gamma (GRO). Nieplanowane wcze£niej wyj£cie na zewn╣trz wahad│owca astronaut≤w Jerry'ego Rossa i Jaya Apta by│o konieczne do wyswobodzenia anteny. W trakcie swojej drugiej wyprawy roku 1992, (STS-46), wahad│owiec Atlantis wyni≤s│ na orbitΩ satelitΩ Eureca. Podczas tej wyprawy mia│a r≤wnie┐ miejsce pierwsza pr≤ba systemu satelity na uwiΩzi (TSS-1).
Cobe
COBE (cosmic background explorer - badacz t│a kosmicznego) ma czujniki ch│odzone ciek│ym helem, kt≤re mog╣ wychwyciµ promieniowanie t│a z Wszech£wiata. W roku 1992 analiza jego danych poruszy│a astronom≤w, kiedy wskaza│y one, ┐e istniej╣ äzmarszczkiö w promieniowaniu t│a, kt≤re mog│y byµ pocz╣tkiem ewolucji Wszech£wiata.
Galileo
Najwa┐niejsze zadanie sondy polega na wej£ciu na orbitΩ wok≤│ Jowisza i wypuszczeniu sondy do jego atmosfery. Sonda pod╣┐a okrΩ┐n╣ drog╣ po tak zwanej trajektorii VEEGA (Venus-Earth-Earth-Gravity, czyli grawitacja Wenus-Ziemia-Ziemia), przelatuj╣c jeden raz ko│o Wenus (10 lutego 1990 r.) i dwa razy obok Ziemi (8 grudnia 1990 r. i 8 grudnia 1992 r.), aby u┐yµ si│y ich przyci╣gania w celu nabrania prΩdko£ci umo┐liwiaj╣cej jej dotarcie do Jowisza 7 grudnia 1995 r.. Po drodze napotka planetoidy: Gaspra (29 paƒdziernika, 1991 r.) i IdΩ (28 sierpnia 1993 r.).
Magellan
Umieszczony na orbicie przez wahad│owiec Atlantis 4 maja 1989 roku, Magellan by│ sond╣, kt≤ra mia│a zbadaµ powierzchniΩ Wenus z orbity za pomoc╣ radaru. Ta operacja powiod│a siΩ bardzo dobrze i zdo│a│ on zbadaµ praktycznie ca│╣ powierzchniΩ Wenus w ci╣gu trzech lat. Ukaza│ on ciekawe szczeg≤│y powierzchni, │╣cznie z szerokimi rozlewiskami lawy z dawnych wulkan≤w. Dla badania Wenus konieczne jest u┐ycie radaru, poniewa┐ planeta pokryta jest bardzo grub╣ chmur╣, nieprzenikalnej dla £wiat│a. Jednak radar äwidziö przez chmurΩ. Typ radaru u┐yty na Magellanie jest to radar do obserwacji bocznej. Bada│ on powierzchniΩ impulsami fal radiowych skierowanymi pod k╣tem. Sygna│y äechaö radiowego wraca│y z powierzchni na ZiemiΩ. Po przetworzeniu komputerowym sygna│y te zamienia│y siΩ w bardzo wyraƒne obrazy.
Marcopolo 1
Satelita bezpo£redniego nadawania dla dawnej BSB (British Satellite Broadcasting), obecnie po│╣czonej ze Sky TV, kt≤ra u┐ywa wcze£niej zainstalowanego Astra 1A; Marcopolo 2 wys│any na orbitΩ 18 sierpnia 1990 roku.
Meteosat 1
Pierwszy z serii satelit≤w meteorologicznych Europejskiej Agencji Przestrzeni Kosmicznej (ESA), Meteosat, umieszczony nad Afryk╣ r≤wnikow╣, fotografowa│ co p≤│ godziny obrazy ca│ej p≤│kuli. Jeden z trzech satelit≤w okre£lonych oficjalnie jako pr≤bne. Pierwszy satelita eksploatacyjny, Meteosat 4 (MOP 1) wszed│ na orbitΩ w marcu 1989 roku.
Olympus
W chwili wys│ania na orbitΩ Olympus by│ najwiΩkszym cywilnym satelit╣ komunikacyjnym. Pierwotnie znany jako L-sat (du┐y satelita), by│ przeznaczony zw│aszcza do zademonstrowania potencjalnych mo┐liwo£ci satelit≤w komunikacyjnych dla o£wiaty. Olympus jest wyposa┐ony w cztery oddzielne systemy komunikacyjne i liczne anteny nastawne. Najwa┐niejszym z tych system≤w jest ten, kt≤ry oferuje dwa kana│y systemu bezpo£redniego nadawania (DBS) z silnymi nadajnikami, wysy│aj╣cymi sygna│y, kt≤re mog╣ byµ odbierane na ma│ych domowych antenach satelitarnych o £rednicy 30 cm. Jeden z kana│≤w DBS jest u┐ywany przez BBC (British Broadcasting Corporation) i Eurostep, stowarzyszenie organizacji, licz╣ce ponad 300 cz│onk≤w, utworzone dla szerzenia edukacji telewizyjnej i oferuj╣ce do dziewiΩciu godzin program≤w o£wiatowych dziennie. Inny kana│ DBS jest u┐ywany przez telewizjΩ w│osk╣. Dwa inne systemy, u┐ywaj╣ce anten w╣skopasmowych, zapewniaj╣ kana│y bardziej ograniczonej komunikacji dla przedsiΩbiorstw i uniwersytet≤w oraz dla tele-edukacji i nadawania wiadomo£ci. Czwarty system jest rodzajem latarni kierunkowej dla badania rozchodzenia siΩ fal radiowych. Olympus zosta│ wyniesiony przez rakietΩ Ariane z o£rodka kosmicznego Kourou w lipcu 1989 roku i pracowa│ doskonale przez 22 miesi╣ce. Ale 29 maja 1991 roku wyst╣pi│a jaka£ anomalia w pok│adowym systemie sterowania satelity, kt≤ra spowodowa│a jego obroty i wymkniΩcie siΩ spod kontroli. Baterie s│oneczne odwr≤ci│y siΩ od S│o±ca i satelita utraci│ ca│╣ energiΩ. Jego paliwo i baterie zamarz│y i zacz╣│ schodziµ z pozycji. Olympus wydawa│ siΩ stracony. Jednak by│a niewielka szansa na uratowanie satelity. Zosta│ wiΩc utworzony zesp≤│ ratowniczy w Europejskim O£rodku Przestrzeni Kosmicznej (ESOC) w Darmstadt w Niemczech. Nast╣pi│a jedna z najbardziej dramatycznych w historii bada± kosmosu pr≤ba uratowania uszkodzonego satelity. Trzy tygodnie trwa│o mozolne £ledzenie i pr≤by nawi╣zania │╣czno£ci zanim zespo│owi uda│o siΩ zmusiµ satelitΩ do reagowania na jakiekolwiek komendy. Kilka dni p≤ƒniej zaczΩ│o siΩ │adowanie jego baterii i do 1 lipca zesp≤│ zdo│a│ obr≤ciµ satelitΩ tak, ┐e baterie s│oneczne by│y w pe│ni zwr≤cone do S│o±ca. Ale nastΩpne trzy tygodnie by│y potrzebne, ┐eby satelita ca│kowicie odtaja│. Pr≤by uruchomienia silnik≤w zaczΩ│y siΩ 26 lipca i w trzy dni p≤ƒniej Olympus by│ zn≤w pod kontrol╣. Po dw≤ch tygodniach by│ on z powrotem na swojej pozycji nad r≤wnikiem na d│ugo£ci 19 stopni W, okr╣┐ywszy raz ZiemiΩ (od czasu, kiedy przesta│ dzia│aµ 76 dni wcze£niej). Systemy satelity by│y jeden po drugim w│╣czane i sprawdzane. Z pocz╣tkiem wrze£nia wszystkie systemy pracowa│y. Olympus by│ gotowy do ponownego wprowadzenia do s│u┐by, z nadziej╣, ┐e przepracuje ca│y sw≤j planowany okres 10 lat. Koszt operacji ratunkowej? Mniej ni┐ jeden procent tego, ile kosztowa│oby zast╣pienie go nowym satelit╣.
STS 29
Umieszczenie trzeciego satelity £ledz╣cego i przekazuj╣cego dane (TDRS 4), wyniesionego na orbitΩ geostacjonarn╣ przez silnik pomocniczy bezw│adno£ciowy wy┐szego stopnia (IUS); eksperymenty przeprowadzone na pok│adzie obejmowa│y wzrost kryszta│≤w bia│kowych oraz podzia│ chromosom≤w i kom≤rek ro£linnych.
Voyager 2
Najbardziej udany typ sondy w historii bada± kosmicznych. Jedyna sonda wystrzelona do czterech planet, a zarazem jedyna, kt≤ra prowadzi│a badania Urana i Neptuna w ci╣gu dwunastoletniej wyprawy, przebywaj╣c odleg│o£µ ponad 7 000 000 000 000 km. Tak jak Voyager 1, wioz│a na pok│adzie p│ytΩ äOdg│osy Ziemiö z nagranymi dƒwiΩkami i widokami z Ziemi. Wci╣┐ nadaje z kra±c≤w Uk│adu S│onecznego.
Titan 4
Najnowsza wersja Titana. Pierwszy lot ma miejsce w czerwcu 1989 r. Wersja trzystopniowa wyposa┐ona jest w g≤rny stopie± IUS (inertial upper stage - inercyjny stopie± g≤rny); budowa wersji Commercial Titan (pierwszy lot, z satelit╣ Skynet 4A, w grudniu 1989 r.) zbli┐ona do wersji dwustopniowej; w wersji Titan 4-Centaurus trzeci stopie± napΩdzany jest ciek│ym wodorem i ciek│ym tlenem.