Aktualno╢ci Bieszczadzkiego Parku Narodowego.Bieszczadzki worek - w Dolinie G≤rnego Sanu i Siankach
"Dolina G≤rnego Sanu" po│o┐ona w tzw. "bieszczadzkim worku" obejmuje najbardziej na po│udniowy-wsch≤d wysuniΩty obszar Polski, po│o┐ony w zlewni rzeki San. W│a╢ciwe ╝r≤d│a Sanu znajduj▒ siΩ ju┐ po stronie ukrai±skiej i bez │amania przepis≤w nie mo┐na do nich dotrzeµ. Dolina ma bardzo ciekawy charakter - z jednej strony widzimy wysokie g≤ry (Krzemie±, Halicz, Ki±czyk Bukowski), a po przeciwnej stronie rozleg│e, │agodne pag≤rki (pola i │▒ki). San p│ynie tutaj stosunkowo leniwie i miejscami przypomina swoim charakterem nizinn▒ rzekΩ.
- Jak tu dotrzeµ?
Dla zmotoryzowanych istnieje tylko jedna formalnie dostΩpna droga i prowadzi ze Stuposian przez Muczne do Tarnawy Ni┐nej (15 km). A jej jako╢µ miejscami pozostawia sporo do ┐yczenia. St▒d dobra rada - jed╝ ostro┐nie i patrz uwa┐nie pod ko│a. Przy wyje╝dzie z Mucznego w stronΩ
Tarnawy na asfalcie dwa poprzeczne garby - mog▒ nie╝le potrz▒sn▒µ twoim
auteczkiem.
W Tarnawie nale┐y siΩ zatrzymaµ w po│o┐onym tu┐ przy szosie Hoteliku "Nad Roztok▒", kt≤ry nale┐y do Bieszczadzkiego PN. Tutaj w Recepcji Hoteliku kupujemy bilety wstΩpu do Parku i mo┐emy pΩdziµ dalej przez kolejne blisko 10 km. Po kilku kilometrach niez│ej szosy wje┐d┐amy na gorsz▒ typow▒ le╢n▒ "stok≤wkΩ". Jad▒c powoli przez zalesion▒ KiczerΩ Sokolick▒ docieramy w ko±cu do Bukowca. Tutaj ju┐ na dobre musimy porzuciµ nasze cztery k≤│ka - na oznakowanym
parkingu Bieszczadzkiego PN (parkowanie bezp│atnie). Dalej wΩdrujemy
╢cie┐k▒ przyrodniczo-historyczn▒ "W dolinie G≤rnego Sanu" (patrz dalsze informacje).
Piechurzy musz▒ liczyµ wy│▒cznie na w│asne nogi - autobusy PKS przeje┐d┐aj▒ tylko
przez Stuposiany. Dalej trzeba dreptaµ po asfalcie. Mo┐na te┐ pr≤bowaµ szczΩ╢cia na "stopa", szczeg≤lnie je┐eli towarzyszy nam p│eµ piΩkna. Aut w ostatnim czasie nieco przyby│o. W tzw. roboczy dzie± rano je┐d┐▒ tΩdy pracownicy le╢ni, parkowcy, autobus szkolny,
a w sezonie letnim go╢cie z Hoteli w Mucznem i Tarnawie Ni┐nej.
Oczywi╢cie pozostaje nam jeszcze rower, kt≤ry mo┐emy wypo┐yczyµ, np. w Ustrzykach G≤rnych.
- Jak siΩ bezpiecznie poruszaµ?
Do przesz│o╢ci nale┐▒ ju┐ "romantyczne" czasy kiedy
obszar ca│ej doliny G≤rnego Sanu by│ "pod opiek▒"
UrzΩdu Rady Ministr≤w i p│k Doskoczy±skiego, a nieliczni ╢mia│kowie kt≤rzy siΩ tu nielegalnie zapuszczali musieli siΩ liczyµ z powa┐nymi konsekwencjami, w razie z│apani przez WOP. Obecnie wiΩkszo╢µ tych teren≤w zosta│o przejΩtych przez Bieszczadzki Park Narodowy i udostΩpnionych do zwiedzania turystom.
Je┐eli poruszamy siΩ opisan▒ ju┐ drog▒ Stuposiany - Muczne - Tarnawa - Bukowiec
i dalej znakowan▒ ╢cie┐k▒ "W dolinie G≤rnego Sanu" nie potrzeba specjalnych zezwole±.
O planowanej wΩdr≤wce nie musimy uprzednio informowaµ Stra┐y Granicznej, wystarczy ┐e zg│osimy fakt swojego wjazdu lub wej╢cia na Recepcji Hoteliku w Tarnawie Niznej. Tutaj kupujemy te┐ bilety wstΩpu do Parku (doro╢li - 2,50 z│, m│odzie┐ - 1,50 z│).
Trzeba jednak mieµ przy sobie jaki╢ dokument to┐samo╢ci - najlepiej dow≤d osobisty.
PamiΩtajmy, ze przez ca│y czas poruszamy siΩ w bezpo╢rednim
s▒siedztwie granicy Pa±stwa. Granica biegnie tu dok│adnie wzd│u┐ Sanu i poruszaj▒c siΩ szos▒ widzimy pas▒ce siΩ ju┐ po ukrai±skiej stronie krowy oraz kilka niewielkich zabudowa±. Nie b▒d╝my zatem
zdziwieni widokiem zielonych mundurk≤w. Mo┐e siΩ te┐ zdarzyµ, ┐e jaki╢ patrol
Stra┐y Granicznej zatrzyma nas celem rutynowej kontroli.
Tym bardziej, ┐e w tej okolicy do╢µ czΩsto zdarzaj▒ siΩ nielegalne przekroczenia "przez zielon▒ granicΩ" obywateli Ukrainy, b▒d╝ te┐ mieszka±c≤w bardziej egzotycznych zak▒tk≤w naszego globu, np. Sri Lanki lub Pakistanu.
Rowerzy╢ci i kolarze g≤rscy mog▒ wjechaµ nieco dalej za parking dla samochod≤w w Bukowcu. A mianowicie do schronu
BdPN w Beniowej, przy potoku Negryl≤w (po lewej stronie drogi).
Tutaj musimy pozostawiµ sw≤j rower, po opiek▒ pracownik≤w Parku i dalej wΩdrujemy ju┐ pieszo.
Do╢wiadczeni je╝d╝cy mog▒ te┐ odbyµ wyprawΩ na hucu│ach.
Na tak▒ wyprawΩ musimy jednak po╢wiΩciµ dwa dni.
Wyruszamy ze stadniny koni w Wo│osatem lub z "Ranczo Terebowiec" w Ustrzykach G≤rnych. W tym wypadku nocujemy w Hoteliku
BdPN w Tarnawie Ni┐nej.
- ªcie┐ka przyrodniczo-historyczna "W dolinie G≤rnego Sanu"
(Bukowiec - Beniowa - Sianki - Bukowiec) - autor Antoni Derwich
Je┐eli marzy nam siΩ wyprawa do "Grobu Hrabiny",
tudzie┐ na sam koniec Polski jest to jedyna w pe│ni legalna droga.
Musimy byµ jednak przygotowani na ca│kiem niez│▒ "wyrypΩ'. Przej╢cie ca│ej ╢cie┐ki
w obie strony od Bukowca do Sianek i z powrotem do Bukowca zajmie nam 6-8 godzin.
ªcie┐ka zosta│a przygotowana kilka lat temu i jest doskonale oznakowana. Tak, ┐e
┐adne zgubienie siΩ tu nie wchodzi w rachubΩ. TrasΩ znacz▒ malowane na drzewach i
s│upach bia│e kwadraciki z niebieskim uko╢nym paskiem w poprzek. Zreszt▒ w wiΩkszej czΩ╢ci idziemy utwardzon▒ drog▒ le╢n▒.
Przed wycieczk▒ warto siΩ zaopatrzyµ w ksi▒┐kowy przewodnik po ╢cie┐ce przyrodniczo-historycznej
"W dolinie G≤rnego Sanu", kt≤ry opr≤cz r≤┐nych ciekawostek przyrodniczo-historycznych
zawiera tak┐e rysunki i kolorowe zdjΩcia. Autorem publikacji jest Antoni Derwich (le╢niczy
BdPN) mieszkaj▒cy w Mucznem.
- Gdzie po informacje?
W drodze do "bieszczadzkiego worka" jad▒c od strony Ustrzyk Dolnych
mo┐emy zasiΩgn▒µ jΩzyka ju┐ w Lutowiskach w O╢rodku Informacyjno-Edukacyjnym
BdPN - przy g│≤wnej szosie, prawie na przeciw ko╢cio│a (tel./fax 013 461 01 66).
Tutaj do nabycia r≤wnie┐ przewodnik ksi▒┐kowy do ╢cie┐ki "W dolinie G≤rnego Sanu"
w cenie 5,50 z│.
Natomiast bΩd▒c w Mucznem mo┐emy zajrzeµ do punktu informacji przy le╢nicz≤wce
"G≤rny San" (budynek ukryty w lesie, wyje┐d┐aj▒c z Mucznego w stronΩ Tarnawy
po prawej stronie powy┐ej krzy┐a przydro┐nego).
W Tarnawie obowi▒zkowo zatrzymujemy siΩ i zg│aszamy sw≤j wjazd w Recepcji
Hoteliku
BdPN "Nad Roztok▒".
- Gdzie je╢µ i spaµ?
Najdalej wysuniΩtym miejscem, z kt≤rego mo┐emy urz▒dzaµ eskapady w DolinΩ G≤rnego Sanu jest Tarnawa Ni┐na. Zatrzymujemy siΩ w
Hoteliku BdPN "Nad Roztok▒", czynny przez ca│y rok. Posiada 40 miejsc
noclegowych, ca│orocznie, pokoje, 2-, 3-, 4-osobowe z │azienkami, mo┐liwo╢µ ca│odziennego wy┐ywienia (tel. 013 461 01 65 w.6).
Wcze╢niej w Mucznem mo┐emy spΩdziµ noc i co╢ przek▒siµ w by│ym O╢rodku rz▒dowym, a obecnym O╢rodku Rekreacyjno-Wypoczynkowym "Muczne"
bΩd▒cym w zarz▒dzie Las≤w Pa±stwowych.Obiekt czynny ca│y rok, posiada przesz│o
50 m.n. w pokojach 2-, 3-, 4-osobowych z │azienkami (tel. 013 461 01 22).
R≤wnie┐ w Mucznem od niedawna "Wilcza Jama", czyli cztery domki do wynajΩcia (kominek, │azienka, kuchnia w ka┐dym, wy┐ywienie)
bΩd▒ce w│asno╢ci▒ Andrzeja Pawlaka (tel. 013 461 00 10, zg│asza siΩ
Nadle╢nictwo Stuposiany i │▒czy z Mucznem).
Plecakowy turysta, kt≤ra ca│▒ trasΩ zamierza przebyµ pieszo mo┐e po drodze do
Sianek zatrzymaµ i przenocowaµ (dos│ownie, bo warunki s▒ raczej sparta±skie)
w schronisku
BdPN w Beniowej, przy drodze, nad potokiem Negryl≤w.
Tekst i fotografie: Grzegorz Sitko