Ko│o kolor≤w pomaga przewidzieµ, jak zmiana jednej sk│adowej wp│ynie na inne kolory na obrazie

Dlatego te┐ przedstawiamy kr≤tki kurs poprawiania ╝le zapisanej rzeczywisto╢ci na przyk│adzie najlepszej naszym zdaniem aplikacji bitmapowej - Adobe Photoshop 5.

Podstaw▒ do pracy z obrazem graficznym w wiΩkszo╢ci przypadk≤w s▒ zeskanowane obrazy. Je┐eli tylko w procesie skanowania zosta│a uchwycona wystarczaj▒ca liczba szczeg≤│≤w, to mo┐emy byµ pewni, ┐e dobry program graficzny pozwoli zrobiµ dzie│o sztuki nawet z kiepsko wygl▒daj▒cego obrazka. Wystarczy, aby╢my wykonali wymienione poni┐ej czynno╢ci w podanej kolejno╢ci. W pierwszej czΩ╢ci opisujemy operacje zwi▒zane z korekcj▒ ╝le zeskanowanych czy sfotografowanych obraz≤w.

W jednym z nastΩpnych numer≤w ENTERA poka┐emy narzΩdzia i sposoby retuszu, czyli poprawiania szczeg≤│≤w w celu upiΩkszenia obrazu, np. zniwelowania zmarszczek oraz podstawy kompozycji, czyli dodawania, odejmowania, przesuwania obszar≤w obrazu, tak aby wywo│aµ zamierzony efekt na odbiorcy.

Przycinanie

Zanim rozpoczniemy jakiekolwiek poprawki obrazu, powinni╢my skadrowaµ obrazek, tak aby znalaz│y siΩ na nim tylko potrzebne szczeg≤│y. W przeciwnym razie bΩdziemy zmuszeni do pracy na wiΩkszym ni┐ potrzeba pliku, co mo┐e spowolniµ ca│y proces retuszu. Kadrowania dokonujemy narzΩdziem "Crop" z palety przybor≤w

rys.1 NarzΩdzie "Crop"
umo┐liwia skadrowanie zeskanowanej ilustracji, co pozwala skupiµ siΩ tylko na interesuj▒cych szczeg≤│ach ekspozycji.

Precyzyjne obcinanie pojedynczych pikseli na brzegach obrazka u│atwia funkcja "Image" "Canvas Size".

Mora

Podczas skanowania ilustracji z ksi▒┐ek czy czasopism na zapamiΩtanym przez komputer obrazie pojawia siΩ opr≤cz ilustracji charakterystyczny wzorek.
Jest on wynikiem interferowania rastr≤w, z kt≤rych zbudowana jest ksi▒┐kowa ilustracja, z rastrem punkt≤w obrazu zapamiΩtanym przez skaner. Ca│e to zamieszanie nazywa siΩ efektem Moire, czyli mor▒.
Najpro╢ciej go unikn▒µ, skanuj▒c tylko fotografie, co niestety nie jest mo┐liwe.

Inny spos≤b to poddanie obrazu z mor▒ dzia│aniu efektu "Despeckle" lub tzw. rozmyciu gaussowskiemu ("Gaussian Blur")

rys.2 Filtr "Rozmycie Gaussowskie"
("Filter" - "Blur" - "Gaussian Blur...") pozwala na usuniΩcie efektu mory.

Histogram

Punktem wyj╢cia do rozpoczΩcia korekcji jest zbadanie, czy ╝le zeskanowany obraz ma wystarczaj▒c▒ liczbΩ danych potrzebnych do jego odtworzenia. W tym celu korzystamy z polecenia "Histogram" , kt≤re zapewnia te┐ szybki przegl▒d zakresu ton≤w na obrazie, zwany r≤wnie┐ typem kluczowym obrazu. Obrazy, na kt≤rych szczeg≤│y koncentruj▒ siΩ w tonach jasnych, s▒ okre╢lane jako obrazy z mocnym kluczem, w tonach za╢ cieni - ze s│abym. Okre╢lenie zakresu ton≤w obrazu pomaga dobraµ odpowiedni▒ korektΩ ton≤w.

Aby przekonaµ siΩ, czy w procesie skanowania zosta│a uchwycona odpowiednia liczba szczeg≤│≤w, mo┐na sprawdziµ warto╢ci pikseli w obszarze ╢wiate│ i cieni. Og≤lnie rzecz bior▒c, w trybie RGB warto╢ci ╢wiate│ wynosz▒ce ok. 240 i cieni ok. 10 wskazuj▒, ┐e skan jest dostatecznie szczeg≤│owy, by uzyskaµ wydruk o wysokiej jako╢ci.

Histogram to graficzna prezentacja liczby pikseli obrazka na poszczeg≤lnych poziomach jasno╢ci. Mo┐na dziΩki niemu skontrolowaµ, czy obrazek zawiera dosyµ szczeg≤│≤w, aby zrobiµ dobr▒ korektΩ. O╢ X histogramu prezentuje warto╢µ koloru od najciemniejszego - cienie (0) na lewym ko±cu do najja╢niejszego - ╢wiat│a (255) na ko±cu prawym. O╢ Y pokazuje │▒czn▒ liczbΩ pikseli o tej warto╢ci.

Korekcja jasno╢ci

Poniewa┐ wprowadzaniu korekcji obrazu towarzysz▒ przesuniΩcia w kolorach, pierwszym krokiem jest korekcja tonalna obrazu, czyli ustawienie jego najja╢niejszych i najciemniejszych punkt≤w. Proste korekty zakresu ton≤w obrazu wykonujemy za pomoc▒ polecenia "Jasno╢µ/Kontrast" ("Brightness/Contrast"). Odmiennie ni┐ opcja "Poziomy" ("Levels") czy "Krzywe" ("Curves") (szczeg≤│y w dalszej czΩ╢ci) polecenie to koryguje wszystkie piksele obrazka - ╢wiat│a, cienie i po╢rednie - jednocze╢nie, nie zaleca siΩ go wiΩc do tworzenia obraz≤w wysokiej jako╢ci

rys.4 Jasno╢µ i kontrast
dopasowuje siΩ przesuwaj▒c suwaki. Liczby na prawych ko±cach suwak≤w wskazuj▒ aktualn▒ warto╢µ jasno╢ci lub kontrastu.

Profesjonali╢ci zwykle ustawiaj▒ ╢wiat│a i cienie na obrazie, nadaj▒c najja╢niejsze i najciemniejsze dostΩpne warto╢ci farb CMYK najja╢niejszym i najciemniejszym obszarom obrazka. Przy wyborze tych obszar≤w wa┐ne jest, aby dobraµ naprawdΩ reprezentatywne obszary ╢wiate│ i cieni, tak ┐eby zakres ton≤w nie rozszerza│ siΩ niepotrzebnie, obejmuj▒c skrajne warto╢ci pikseli nie tworz▒cych szczeg≤│≤w.

Aby ustawiµ ╢wiat│a i cienie przy u┐yciu warto╢ci skrajnych nale┐y: 1. Dwukrotnie klikn▒µ na narzΩdzie "kroplomierz" i ustawiµ opcjΩ "Wielko╢µ pr≤bki" na palecie "Opcje kroplomierza" na: "╢rednia 3 na 3". Opcja ta informuje program, ┐e ma on wy╢wietlaµ ╢redni▒ warto╢µ obszaru 3 na 3 piksele ekranowe.

2. Otworzyµ paletΩ "Info" i przesun▒µ kursor nad obrazkiem, by u│atwiµ identyfikacjΩ najja╢niejszego neutralnego obszaru obrazka. Nale┐y pamiΩtaµ, ┐e celem w tym kroku jest odnalezienie reprezentatywnego jasnego obszaru obrazka i to daj▒cego siΩ wydrukowaµ jako jasny, a nie obszaru, kt≤ry jest po prostu bia│y bez szczeg≤│≤w, jak np. b│ysk ╢wiat│a. Obszar przejrzy╢cie bia│y powstaje, gdy na papierze nic siΩ nie drukuje. 3. Otworzyµ okno dialogowe "Poziomy" ("Levels" - rys. 5), a nastΩpnie dwukrotnie klikn▒µ na narzΩdziu "kroplomierz" (czarny dla najciemniejszego tonu, jasny dla najja╢niejszego) w celu wy╢wietlenia pr≤bnika kolor≤w. Nale┐y w nim podaµ warto╢µ, jak▒ chcemy nadaµ najja╢niejszemu obszarowi znalezionemu w kroku 2.

rys.5 Alternatywnym sposobem ustawienia jasnych i ciemnych ton≤w obrazu, kt≤ry wykazuje brak pikseli na jednym ze skraj≤w histogramu, jest po prostu przesuniΩcie suwak≤w Poziomy wej╢cia do pierwszej grupy pikseli na obu skrajach histogramu. Powoduje to przekszta│cenie tych pikseli - najja╢niejszych i najciemniejszych w ka┐dym kanale - na biel i czer±. Odpowiednie piksele w innych kana│ach s▒ modyfikowane proporcjonalnie, tak aby nie zak│≤ca│y balansu kolor≤w.

W typowej sytuacji, gdy druk odbywa siΩ na bia│ym papierze, dobry ton jasny na obrazku ze ╢rednim kluczem osi▒ga siΩ u┐ywaj▒c warto╢ci CMYK odpowiednio: 5, 3, 3 i 0, czyli 96% jasno╢ci. (Odpowiednik w modelu RGB to 244, 244, 244). W podobny spos≤b wprowadzamy informacje o najciemniejszym obszarze, u┐ywaj▒c warto╢ci CMYK odpowiednio: 65, 53, 51 i 95, czyli 4% jasno╢ci. (Odpowiednikiem w modelu RGB jest 10, 10, 10). Przy pracy nad obrazem ze s│abym kluczem (ma│o ton≤w jasnych, du┐o ciemnych, wrΩcz czarnych) mo┐na ustawiµ ni┐sz▒ warto╢µ tonu jasnego, by unikn▒µ zbyt du┐ych kontrast≤w; w przypadku obrazu z mocnym kluczem (du┐o ton≤w jasnych, ma│o ciemnych) mo┐na nadaµ wy┐sz▒ warto╢µ tonom ciemnym, by szczeg≤│y w tonach jasnych pozosta│y widoczne. Warto poeksperymentowaµ z warto╢ci▒ "Jasno╢µ" tonu jasnego miΩdzy 80 a 96 i tonu ciemnego miΩdzy 4 a 20.

Krzywe

rys.6 O╢ X wykresu reprezentuje pocz▒tkow▒ warto╢µ jasno╢ci piksela (poziomy wej╢ciowe), za╢ o╢ Y - nowe warto╢ci jasno╢ci (poziomy wyj╢ciowe). Linia przek▒tna pojawiaj▒ca siΩ domy╢lnie pokazuje aktualn▒ zale┐no╢µ miΩdzy poziomami wej╢ciowymi i wyj╢ciowymi: ┐adnemu pikselowi nie nadano jeszcze nowej warto╢ci, wiΩc warto╢ci wej╢ciowe i wyj╢ciowe wszystkich pikseli s▒ identyczne.

Po ustawieniu ╢wiate│ i cieni mo┐na dopasowaµ p≤│cienie lub w inny spos≤b udoskonaliµ kontrast. Aby precyzyjnie kontrolowaµ dopasowywanie p≤│cieni, najlepiej u┐yµ funkcji "Krzywe" ("Curves"). Podobnie jak "Poziomy", funkcja "Krzywe" pozwala na modyfikacjΩ zakresu ton≤w obrazu. Zamiast jednak modyfikowaµ tylko trzy zmienne (╢wiat│a, cienie i warto╢ci ╢rednie), mo┐na za jej pomoc▒ zmodyfikowaµ dowolny punkt o jasno╢ci od 0 do 255, pozostawiaj▒c 15 punkt≤w o innych jasno╢ciach bez zmian (rys. 6).

Aby dokonaµ zmian za pomoc▒ funkcji "Krzywe", musimy przesun▒µ kursor na obszar obrazu, kt≤ry ma zostaµ poddany korekcie, i wcisn▒µ klawisz myszki. Na wykresie pojawi siΩ k≤│ko wskazuj▒ce pozycjΩ kursora, a na dole okienka zostan▒ wy╢wietlone warto╢ci wej╢ciowe i wyj╢ciowe. W kroku tym okre╢lamy rejon krzywej, kt≤ry ma zostaµ zmodyfikowany.
NastΩpnie nale┐y klikn▒µ na dowolny punkt krzywej, kt≤ry ma pozostaµ bez zmian. Na przyk│ad - zamierzaj▒c zmodyfikowaµ p≤│cienie przy minimalnym wp│ywie tej operacji na ╢wiat│a i cienie, nale┐y klikn▒µ na punkty w odleg│o╢ci jednej czwartej i trzech czwartych od pocz▒tku krzywej.
NastΩpnie nale┐y klikn▒µ na punkt krzywej, kt≤ry ma pozostaµ bez zmian, a nastΩpnie przeci▒gaµ krzyw▒, dokonuj▒c korekty. Aby zagΩ╢ciµ siatkΩ "Krzywe", nale┐y nacisn▒µ i przytrzymaµ klawisz Alt i klikn▒µ na siatkΩ.

Balans koloru

rys.7 Kolor obrazu modyfikuje siΩ poleceniami "Balans kolor≤w" lub "Kolor selektywny". Najlepszy efekt uzyskamy jednak wykorzystuj▒c funkcje "Poziomy" i "Krzywe".

Po zako±czeniu korekty ton≤w mo┐na dok│adnie sprawdziµ i usun▒µ wszelkie niedoci▒gniΩcia kolorystyczne na obrazie, takie jak kolory za ma│o i zbyt nasycone. Mo┐na je modyfikowaµ za pomoc▒ polece± "Balans kolor≤w" lub "Kolor selektywny" albo te┐ stosuj▒c "Poziomy" czy "Krzywe" do poszczeg≤lnych kana│≤w (osobno dla C, M, Y, K) kolorowego obrazka - rys. 7.

Tu znowu funkcja "Krzywe" najlepiej kontroluje rozk│ad pikseli w kanale. Polecenia "Barwa/Nasycenie", "Wymie± kolor" i "Kolor selektywny" oferuj▒ dodatkow▒ kontrolΩ nad niekt≤rymi sk│adowymi i atrybutami koloru.

Przy modyfikacji poszczeg≤lnych sk│adowych koloru obrazu nale┐y pamiΩtaµ, ┐e ka┐da modyfikacja barw wp│ywa na og≤lny balans kolor≤w obrazu. Przy braku wprawy w korygowaniu poszczeg≤lnych sk│adowych kolor≤w obrazka warto mieµ pod rΩk▒ diagram ko│a kolor≤w, kt≤ry zamie╢cili╢my na stronie 130.

Ostro╢µ

rys.8 Maska wyostrzaj▒ca ("Filter" "Sharpen" "Unsharp Mask...")Ilo╢µ (Amount) - okre╢la, o ile powiΩkszyµ kontrast pikseli. Dla obraz≤w o wysokiej rozdzielczo╢ci zalecane jest ustawienie w granicach od 150 do 200%.
Promie± (Radius) - okre╢la liczbΩ otaczaj▒cych pikseli, kt≤rych dotyczyµ bΩdzie wyostrzenie. Dla obraz≤w o wysokiej rozdzielczo╢ci zalecane jest ustawienie promienia na 1 lub 2. Pr≤g (Treshold) - okre╢la, o ile musi siΩ r≤┐niµ jasno╢µ dwu pikseli, by zosta│y one uznane za brzegowe i poddane wyostrzeniu. Je╢li na pewnych obszarach obrazu chcemy unikn▒µ zak│≤ce±, warto poeksperymentowaµ z ustawieniami progu miΩdzy 2 a 20. Domy╢ln▒ warto╢ci▒ jest 0, co wyostrza wszystkie piksele obrazka.

Maskowanie wyostrzaj▒ce (Unsharp Masking - USM) jest technik▒ wziΩt▒ z tradycyjnej fotografii i stosowan▒ do wyostrzania kontur≤w na obrazku. Filtr "Maska wyostrzaj▒ca" ("Unsharp Mask") koryguje zamazane szczeg≤│y w pierwotnej wersji fotografii lub skanu. Pozwala tak┐e odtworzyµ zacieraj▒ce siΩ kontury obrazu, w kt≤rym zmniejszyli╢my rozdzielczo╢µ lub wymiar. USM wyszukuje dwa s▒siednie piksele r≤┐ni▒ce siΩ jasno╢ci▒ o podan▒ warto╢µ, a nastΩpnie zwiΩksza kontrast tych punkt≤w r≤wnie┐ o podan▒ warto╢µ. Dodatkowo mo┐na podaµ liczbΩ otaczaj▒cych pikseli, do kt≤rych efekt ten ma byµ zastosowany.

Przy wyostrzaniu obrazu nale┐y pamiΩtaµ, ┐e efekty dzia│ania filtra "Maska wyostrzaj▒ca" s▒ du┐o wyra╝niejsze na ekranie ni┐ po wydrukowaniu z wysok▒ rozdzielczo╢ci▒. Stwierdziwszy, ┐e zastosowanie filtra "Maska wyostrzaj▒ca" (rys. 9) powoduje przesycenie i tak ju┐ jasnych kolor≤w na obrazku, warto dokonaµ konwersji obrazu na tryb Lab i zastosowaµ filtr jedynie dla kana│u L. Takie postΩpowanie wyostrzy obraz bez wp│ywu na sk│adowe kolor≤w.

rys.9 Wariacje
Wariacje ("Image" "Adjust" "Variations...") pozwalaj▒ na intuicyjne dopasowania balansu kolor≤w, kontrastu. Jest to szczeg≤lnie u┐yteczne przy pracy nad obrazami ze ╢rednim kluczem, kt≤re nie wymagaj▒ precyzyjnego dopasowania kolor≤w.

W kolejnych numerach ENTERA opiszemy sposoby poprawiania i kompozycji obrazu.

(c) Copyright LUPUS