S▒dzΩ, ┐e ka┐dy z nas pamiΩta nieprzespane noce, gdy pr≤bowa│ doj╢µ do 60 mostu w niezapomnianym River Raid czy rozwik│aµ zagadki mrocznego horroru Elvira. Czar tych gier odszed│ jednak wraz z 8-bitowymi lub nieco wydajniejszymi 16-bitowymi komputerami, takich marek, jak Spectrum, Atari czy Commodore. Jednak, czy odszed│ na pewno?

Zapale±cy z ca│ego ╢wiata prze╢cigaj▒ siΩ, by przywr≤ciµ czar tamtych dni i korzystaj▒c z wydajnych komputer≤w PC pisz▒ programowe zastΩpniki tamtych maszyn. Praktycznie ka┐da z nich doczeka│a siΩ swej wersji na platformΩ IBM PC, Spectrum nawet zosta│ zaemulowany w niezale┐nym od platformy jΩzyku Java, a w kolejce czeka emulator Atari ST tworzony w tym jΩzyku.

Prezentujemy kr≤tkie opisy najlepszych, naszym zdaniem, emulator≤w. Du┐a ich czΩ╢µ znalaz│a siΩ na naszym kr▒┐ku. Niestety nie publikujemy na p│ycie ┐adnych gier, poniewa┐ chronione s▒ przez prawo autorskie. Z podobnych wzglΩd≤w nie znalaz│y siΩ na p│ycie obrazy (image) ROM-≤w, czy DOS-≤w potrzebne do wystartowania niekt≤rych emulator≤w. Ich ewentualne poszukiwania mo┐na rozpocz▒µ od witryny Retrozone
www.users.dircon.co.uk/~yellows/

PamiΩtajmy jednak, ┐e nie wolno nam korzystaµ z tego oprogramowania d│u┐ej ni┐ 24-godziny i to tylko w celach testowych.

ZX SPECTRUM

Java ZX Spectrum

Emulator opartego na procesorze Z-81 komputera ZX Spectrum produkowanego w latach 80. przez firmΩ Sinclair. Oryginalna maszyna pracowa│a z 48 kB pamiΩci RAM. Jak wskazuje nazwa emulatora, zosta│ on napisany w jΩzyku Java i dzia│a pod przegl▒dark▒ obs│uguj▒c▒ JavΩ na dowolnej platformie sprzΩtowej! Je┐eli jeste╢my pod│▒czeni do sieci, to ze strony emulatora mo┐emy ╢ci▒gn▒µ szczeg≤│ow▒ instrukcjΩ i gry. Java ZX czyta pliki-obrazy (image) gier zapisane z rozszerzeniami Z80 lub SNA. Nie obs│uguje efekt≤w d╝wiΩkowych ani joysticka. Istotn▒ wad▒ jest stosunkowo ma│y ekran, w kt≤rym pracuje emulator.
www.spectrum.lovely.net/Jetpac.html

X128

Pracuj▒cy w DOS-ie emulator Spectrum 128, kt≤re by│o wyposa┐one w 128 kB pamiΩci RAM. Pracuje w trybie pe│noekranowym, obs│uguje d╝wiΩk i joystick. Pozwala na pisanie program≤w w Basicu 48 lub 128. DostΩp do poszczeg≤lnych opcji programu, np. │adowania gier, uzyskujemy klawiszami funkcyjnymi.

X128 czyta formaty Z80, SNA i SLT. Czyta tak┐e dyskietki tzw. Betadive stosowane w Spectrum. Mo┐e zaemulowaµ tak┐e Pentagona - 256-kilobajtowego nastΩpcΩ Spectrum. X128 wydaje siΩ najbardziej wszechstronnym emulatorem mikrokomputera Pana Sinclaira.
www.users.dircon.co.uk/~dmckay/x128. html

WSpecEmu

Windowsowy emulator ZX Spectrum 48 - obs│uguje d╝wiΩk i joystick. W bardzo │atwy spos≤b pozwala na wczytanie plik≤w (File/Open) z zapisanymi programami. Obs│uguje najwiΩcej format≤w zapis≤w z wszystkich emulator≤w ZX, bo ponad 15. Mimo ┐e oryginalne Spectrum nie pracowa│o z osza│amiaj▒c▒ prΩdko╢ci▒, to ten emulator potrzebuje do efektywnej pracy procesora Pentium 166 i 16 MB RAM. Do│▒czony program Tape2Tap pozwala na pod│▒czenie magnetofonu kasetowego do komputera przez port drukarki - potrzebny jest specjalny kabel, kt≤rego opis znajduje siΩ w pliku pomocy.

Mo┐emy w ten spos≤b zgraµ programy na dysk peceta. Dodatkowym udogodnieniem jest graficzny odpowiednik klawiatury Spectrum u│atwiaj▒cej wprowadzanie polece± (ci, kt≤rzy mieli kiedy╢ Spectrum pamiΩtaj▒ jego klawisze, z kt≤rych ka┐dy wywo│ywa│ 5 funkcji).
www.idt-isep.ipp.pt/~rff-ribe

"Ma│e" Atari (XL/XE)

Atari800Win

Atari800Win pozwala emulowaµ 8-bitowe komputery z serii Atari 800 XL i 65/130XE pod Windows. Obs│uguje d╝wiΩk i joystick. Ma tak┐e mo┐liwo╢µ emulowania napΩd≤w dysk≤w, kardrid┐a, a nawet dysku twardego.

Do pracy potrzebuje ROM-u i czΩsto tak┐e jednej z wersji DOS-u dla Atari. Czyta image dysk≤w zapisane jako pliki XFD i ATR.
www.cris.com/~Twist/ atari800win/

XL-it!

Pracuj▒cy w DOS-ie emulator Atari 800 i serii XL/XE. Ma wszystko to, czego potrzeba do pracy z d╝wiΩkiem, joystickiem i wirtualnymi stacjami dysk≤w 1050. Podobnie jak poprzednik pracuje z plikami XFD i ATR. Niestety do pracy potrzebuje jednego z ROM-≤w, kt≤re nie s▒ do│▒czone do programu.

Dla tych, kt≤rzy nie mieli do czynienia z Atari czy te┐ innymi emulatorami tego komputera, przydatny jest plik Readme, gdzie znalaz│y siΩ wskaz≤wki dotycz▒ce obs│ugi programu.
www.htw.uni-sb.de/people/mgietzen/atari/xl-it.html

Atari ST

WinSTon Dzia│aj▒cy pod Windows emulator Atari ST bez zastrze┐e± wsp≤│pracuje z wiΩkszo╢ci▒ gier i program≤w demo.

Wprowadzanie plik≤w do wirtualnych stacji dyskietek odbywa siΩ za pomoc▒ umieszczonych w oknie emulatora ikon. Program pracuje z d╝wiΩkiem i joystickiem. Wymaga niestety jednego z ROM-≤w tzw. TOS.
www.users.dircon.co.uk/~yellows/

Pacyfist

Rozbudowany i wszechstronniejszy emulator dzia│aj▒cy pod DOS-em. Utrudnieniem podczas pracy jest konieczno╢µ wprowadzenia ╢cie┐ki dostΩpu do TOS i okre╢lenie lokalizacji dysku twardego Atari w pliku konfiguracyjnym pacyfist.ini. Klawisz tyldy i F12 pozwalaj▒ na wybieranie dysku, restart wirtualnej maszyny czy nawet przegl▒d zawarto╢ci pamiΩci.

Zdecydowanie szybszy od poprzednika. Wp≤│pracuje z kart▒ d╝wiΩkow▒ (r≤wnie┐ d╝wiΩk MIDI) i joystickiem. Potrzebuje TOS.
www.pacifist.fatal-design.com

Commodore 64

Win64

Pracuj▒cy w okienkach emulator cechuje siΩ │atwo╢ci▒ obs│ugi, co jest mo┐liwe dziΩki czytelnemu menu. Wsp≤│pracuje z joystickiem i obs│uguje d╝wiΩk. Obs│uguje formaty zapisu image: t64, d64, p64, PRG. Nie wymaga ROM-u.
www.users.dircon.co.uk/~yellows/

CCS64

Dosowy emulator Commodore bΩd▒cy r≤wnie │atwy w obs│udze, co windowsowy poprzednik. Przez naci╢niΩcie klawisza F9 mo┐emy wej╢µ do poszczeg≤lnych opcji konfiguracyjnych. Obs│uguje joystick, d╝wiΩk i stacjΩ dysk≤w 1541. Nie wymaga ROM-u. Jego wad▒ jest praca w "trybie rzeczywistym", co oznacza, ┐e podczas wczytywania gry mo┐emy zaplanowaµ np. parzenie kawy.
www.fatal-design.com/ccs64

Amiga

UAE

Przygotowany dla systemu UNIX emulator doczeka│ siΩ swojej DOS-owej wersji. Obs│uguje d╝wiΩk stereo, joystick, wirtualne dyski i stacje dyskietek. Menu konfiguracyjne pozwala wyci▒gn▒µ wszystko, co oferowa│a rzeczywista Amiga.

Najlepszy ze znanych emulator≤w tego komputera. Do pracy potrzebuje oryginalnego (w postaci programowej) Kickstartu. Opis, jak go zgraµ z w│asnej(!!) Amigi, znajduje siΩ w dokumentacji (r≤wnie┐ po polsku).
www.netrunner.com.br/dosuae

Macintosh

Executor

Pracuj▒cy pod Windows emulator Macintoshy z procesorami Motoroli, jednak nie PowerPC. Czyta dyski, ZIP-y, CD-ROM, dyskietki zapisane w makowym odpowiedniku FAT - standardzie HFS.

Radzi sobie z prostymi programami. Gorzej, gdy chcemy uruchomiµ zawansowane aplikacje np. Adobe Photoshopa. Niemniej przydatny nawet do rozpakowywania makowych archiw≤w SIT (dekompresor wbudowany w program), czy przegl▒dania i zgrywania plik≤w z makowych no╢nik≤w. Potrzebuje przynajmniej Pentium 166 i 32 MB RAM.
www.ardi.com

Emulowany 3Dfx

Podczas szukania emulator≤w komputer≤w natkn▒│em siΩ r≤wnie┐ na trzy programowo zrealizowane "dopalacze" grafiki 3D - akceleratory 3Dfx.

Pierwszy z nich - 3Dfx Emulator - jest produktem firmy ELZ Software i przy procesorze Pentium 200 mo┐e osi▒gn▒µ nawet do 50 procent mocy prawdziwego 3Dfx. Niestety pracuje tylko z DirectX 3.0 i kilkoma grami, nie ma w╢r≤d nich GLQuake i Tomb Raidera 2.

Drugi pr≤buje dodaµ nieco mocy kartom Matrox Mystique (3Dfx Emulator). Umo┐liwia nawet wyb≤r wielko╢ci bufora wideo oraz obs│ugiwanych efekt≤w.

Ostatni programowy "dopalacz" emuluje Monstera 3D. Wymaga jednak karty S3 Virge i 64 MB RAM, ale pozwala zagraµ w GLQuake i QLHexena.

Wszystkie programy znajduj▒ siΩ na p│ycie ENTERA CD9 #1.

(c) Copyright LUPUS