Aby zdaµ sobie sprawΩ z mo┐liwo╢ci, jakie oferuj▒ plastikowe karty, musimy przyjrzeµ siΩ im od strony technologii wykonania.

Rodzaje kart

Karta magnetyczna jest u nas znana jako magnetyczna karta telefoniczna, karta wej╢ciowa (elektroniczny klucz) i karta kredytowa. Mimo tak wielu zastosowa±, od strony technologicznej jest to najprostsza karta - pasek magnetyczny dzia│a jak ta╢ma magnetofonowa, na kt≤rej zgromadzono dane (do 100 znak≤w). Jej g│≤wn▒ wad▒ w stosunku do pozosta│ych typ≤w kart jest najmniejszy stopie± bezpiecze±stwa przechowywanych danych. Karta pamiΩci jest doskonalsza od karty magnetycznej. Zainstalowana na niej pamiΩµ EEPROM (nieulotna) pozwala na zachowywanie, opr≤cz podstawowych danych czy jednostek p│atniczych, aplikacji wspomagaj▒cych dzia│anie karty (bez mo┐liwo╢ci p≤╝niejszych zmian). Zapewnia wiΩksze bezpiecze±stwo danych. Karta procesorowa jest najbardziej zaawansowana technologicznie. Umieszczono na niej mikroprocesor, pamiΩµ sta│▒ z oprogramowaniem systemowym oraz zapisywaln▒ pamiΩµ danych. Pozwala to na zainstalowanie na karcie wielu aplikacji, szybkie uaktualnianie danych i oprogramowania, wspomaganie transakcji kredytowo/debetowych i mo┐liwo╢µ zainstalowania us│ug dodatkowych. Oprogramowanie systemowe karty kontroluje proces tworzenia struktury zbior≤w danych, a tak┐e dostΩp do nich. Wykonanie dowolnej operacji na danych przechowywanych w zbiorach (typu odczyt, zapis itd.) mo┐e byµ objΩte dodatkow▒ ochron▒, polegaj▒c▒ na konieczno╢ci przes│ania do karty, przed realizacj▒ chronionej operacji, kodu PIN lub klucza kryptograficznego. W tym rodzaju kart mo┐na tak┐e wykorzystywaµ technologiΩ bezstykow▒, co oznacza, ┐e takiej karty nie musimy nawet wyci▒gaµ z portfela. Wystarczy wyj▒µ sam portfel i zbli┐yµ go do czytnika. Najnowszym osi▒gniΩciem jest JavaCard - karta procesorowa z 32-bitowym procesorem RISC. O tym, jakie aplikacje siΩ na niej znajd▒, decyduje ju┐ tylko umiejΩtno╢µ stworzenia systemu w jΩzyku Java.

Zastosowania

Najpopularniejsze na rynku s▒ karty wydawane przez banki. Karty kredytowe i karty debetowe pozwalaj▒ na uiszczanie p│atno╢ci w sklepach, hotelach, pozwalaj▒ pobieraµ got≤wkΩ z bankomat≤w. Mimo ┐e tego typu karty s│u┐▒ do obrotu pieniΩdzmi, wci▒┐ wykorzystywana jest do tego celu najmniej bezpieczna technologia karty magnetycznej. Ten stan ma zamiar zmieniµ Visa poprzez wprowadzenie w tym roku w Polsce nowej generacji kart p│atniczych z mikroprocesorem, opartych na ujednoliconym standardzie miΩdzynarodowym. Dodany do karty mikroprocesor bΩdzie realizowa│ funkcje kredytowe lub debetowe. Pocz▒tkowo mikroprocesor ma byµ "czytany" w 200 punktach handlowo-us│ugowych na terenie Warszawy oraz w niekt≤rych rejonach Wielkiej Brytanii i Japonii. Visa jest jednak ╢wiadoma tego, ┐e nie wszΩdzie znajduj▒ siΩ czytniki kart chipowych. Dlatego karta wyposa┐ona bΩdzie, opr≤cz mikroprocesora, w pasek magnetyczny. Mikroprocesor zainstalowany na karcie dysponuje moc▒ obliczeniow▒ podobn▒ do pierwszych pecet≤w. Daje to mo┐liwo╢µ realizacji wielu funkcji bankowych i p│atniczych przy u┐yciu jednej tylko karty, bez wychodzenia z domu, np. dostΩp do kont w banku czy elektroniczny handel w Internecie. Procesor pozwala tak┐e na wprowadzenie tzw. kart preautoryzowanych umo┐liwiaj▒cych dokonywanie transakcji w trybie off-line, czyli bez potrzeby kontaktowania siΩ z bankiem macierzystym, do wysoko╢ci ustalonego kredytu.
Kolejne zastosowanie kart mikroprocesorowych to tzw. elektroniczny portfel. Na polskim rynku tego typu projekt przeprowadza Optimus przy wsp≤│pracy francuskiej firmy Gameplus, lidera w produkcji kart i czytnik≤w. OptiCash s│u┐y do bezgot≤wkowej zap│aty za towary i us│ugi w sklepach, restauracjach, stacjach benzynowych, hotelach. W przeciwie±stwie do kart kredytowych, w momencie zgubienia karty OptiCash tracimy tylko kwotΩ aktualnie w niej przechowywan▒, kt≤r▒ "nape│nili╢my" kartΩ w banku czy na poczcie. W przypadku niewielkich nale┐no╢ci (nie wymagaj▒cych wprowadzania kodu PIN) u┐ycie karty ogranicza siΩ jedynie do wsuniΩcia i po chwili wyci▒gniΩcia karty z czytnika. Dla sprzedawcy akceptuj▒cego tΩ formΩ p│atno╢ci znikaj▒ problemy pomy│ek przy liczeniu pieniΩdzy i wydawaniu reszty oraz eliminacja konieczno╢ci transportu do banku dziennego utargu, co zmniejsza ryzyko napad≤w i przynosi oszczΩdno╢µ ╢rodk≤w potrzebnych na transport. To rozwi▒zanie czyni op│acalnymi tak┐e transakcje bezgot≤wkowe, nawet w przypadku najni┐szych kwot, kt≤re nie s▒ op│acalne, gdy korzystamy z karty kredytowej.

Bezpiecze±stwo

WszΩdzie tam, gdzie w grΩ wchodz▒ pieni▒dze, zaczynamy my╢leµ o ich bezpiecze±stwie. Karty z paskiem magnetycznym nie oferuj▒ praktycznie ┐adnego systemu zabezpiecze±. Zupe│nie inaczej jest z kartami mikroprocesorowymi. Tutaj w celu zabezpieczenia u┐ytkownika przed zbyt wysokimi stratami, jakie m≤g│by ponie╢µ, gdy zagubi kartΩ, wprowadza siΩ kwotΩ progow▒ (np. 50 z│), powy┐ej kt≤rej p│atno╢µ mo┐e zostaµ zrealizowana tylko po prawid│owym wpisaniu kodu PIN, znanego tylko w│a╢cicielowi karty. Kod ten wykorzystywany jest tak┐e podczas kredytowania karty. Dodatkowo transakcja elektroniczna jest szyfrowana poprzez przechowywane na karcie trzy r≤┐ne 16-bitowe klucze.
Klucze s▒ wykorzystywane przez stosowany na kartach procesorowych firm Gemplus czy De La Rue algorytm kryptograficzny 3DES lub RSA (z kluczem publicznym). Podczas kredytowania karty got≤wkowej sprawdzany jest klucz znany jedynie bankowi u┐ytkownika. Drugi klucz kryptograficzny jest sprawdzany podczas regulowania p│atno╢ci. Ten z kolei klucz zostaje zapamiΩtany w terminalu sprzedawcy. Ostatni klucz jest znany jedynie instytucji obs│uguj▒cej obr≤t elektronicznym pieni▒dzem. Na podstawie tych┐e kluczy powstaje podpis kryptograficzny tworzony dla ka┐dej zaakceptowanej p│atno╢ci. Tylko transakcja z prawid│owym podpisem, stworzonym za pomoc▒ w│a╢ciwego klucza, jest akceptowana przez instytucjΩ obs│uguj▒c▒ obr≤t wirtualnym pieni▒dzem.

Nie tylko pieni▒dze

Plastikowe karty s│u┐▒ jednak nie tylko do obrotu elektronicznymi pieniΩdzmi. W USA, a ostatnio nawet w Polsce (Warszawa, DΩblin), karty u┐ywane s▒ jako ksi▒┐eczki ubezpieczeniowe. W najprostszej wersji znajduje siΩ na nich numer ubezpieczenia, ale mog▒ tu byµ tak┐e zapisane informacje o grupie krwi, uczuleniach pacjenta, a nawet (karta chipowa) informacje o przebytych chorobach i ich leczeniu.
Du┐y rynek odbiorc≤w kart to tak┐e sieci sklep≤w (Kodak, Auchan) i koncern≤w naftowych (Shell, byµ mo┐e nied│ugo CPN), kt≤re wydaj▒ karty sta│ego klienta uprawniaj▒ce do zni┐ek, ale tak┐e zliczaj▒ce punkty za zakupy, kt≤re zaprocentuj▒ p≤╝niejszym rabatem. W zamkniΩtych spo│eczno╢ciach, jakimi s▒ np. miasteczka akademickie (WΩgry), karta procesorowa jest wykorzystywana jako ╢rodek p│atniczy (ksero, kawiarenka, op│ata w sto│≤wce) lub karta identyfikacyjna (wej╢cie do pokoju, biblioteka).
Karty rozwi▒zuj▒ tak┐e problemy zwi▒zane z regularn▒ p│atno╢ci▒ rachunk≤w za gaz czy energiΩ elektryczn▒. W Wielkiej Brytanii na przyk│ad gazownie wprowadzi│y karty, kt≤re s▒ │adowane (po wcze╢niejszym op│aceniu) np. 100 m3 gazu. Gdy limit siΩ sko±czy, gaz przestaje p│yn▒µ (czytnik znajduje siΩ przy liczniku) i kartΩ trzeba na│adowaµ ponownie. W ten spos≤b gazownia pozby│a siΩ k│opotliwych klient≤w, kt≤rzy unikali inkasent≤w. Za pomoc▒ kart mo┐na op│aciµ tak┐e parkowanie, autobus, telefon, wyci▒g narciarski. Przewaga kart chipowych przy tego typu zastosowaniach polega na mo┐liwo╢ci ich personalizacji i ponownego nabijania "elektronicznym pieni▒dzem".
Na zako±czenie jeszcze jedno pomys│owe zastosowanie, kt≤rego, jak s▒dzΩ, niekt≤rzy nie chcieliby doczekaµ. W Argentynie karty chipowe wykorzystywane s▒ jako prawo jazdy. Nie by│oby w tym nic zaskakuj▒cego, gdyby nie fakt, ┐e po zatrzymaniu przez policjΩ, karta informuje funkcjonariusza o wszystkich wykroczeniach, zdobytych punktach, nie op│aconych mandatach i ich liczbie...

(c) Copyright LUPUS