Nazwa LINUX wywodzi siΩ od wyraz≤w: Linus oraz UNIX. Pierwszy z nich jest imieniem cz│owieka, kt≤ry zapocz▒tkowa│ w 1991 r. historiΩ tego systemu: Linusa Torvaldsa, drugi jest nazw▒ systemu, z kt≤rego wywodzi siΩ LINUX. Wszystko zaczΩ│o siΩ, gdy Linus opublikowa│ wyniki adaptacji jednego z klon≤w UNIX-a na maszyny z procesorem rodziny i386. Bardzo szybko znalaz│a siΩ grupa pasjonat≤w chc▒cych rozwijaµ ten projekt. Po dw≤ch latach pracy pojawi│o siΩ stabilne j▒dro opatrzone numerem 0.99, a nastΩpnie 1.0. Aktualne w dystrybucjach LINUX-a wykorzystuje siΩ j▒dra o numerach 2.0.x, kt≤re w por≤wnaniu ze swoimi poprzednikami s▒ znacznie rozbudowane i udoskonalone.
Aktualnie wielozadaniowy LINUX potrafi wykorzystywaµ r≤┐ne platformy sprzΩtowe, obs│ugiwaµ rzeczywist▒ wielozadaniowo╢µ na maszynach wieloprocesorowych (nie potrafi tego Windows 95). DziΩki modu│om j▒dra LINUX wykorzystuje niezwykle efektywnie pamiΩµ, przechowuj▒c jedynie aktualnie potrzebne programy obs│ugi, potrafi byµ zar≤wno serwerem, jak i klientem sieci, oferuj▒c ogromn▒ liczbΩ narzΩdzi oraz obs│uguj▒c wiΩkszo╢µ protoko│≤w sieciowych. LINUX wykorzystuje system plik≤w EXT2, do kt≤rego wydajno╢ci daleko jeszcze wszelkim odmian▒ systemu FAT. Poniewa┐ LINUX jest pisany przez grupΩ (wyj▒tkowo zdolnych) zapale±c≤w oraz rozpowszechniany wraz z kodem ╝r≤d│owym bezp│atnie, wszelkie wykryte w nim b│Ωdy (a w wersjach stabilnych, opatrzonych parzystym, ╢rodkowym numerem wersji j▒dra, pojawiaj▒ siΩ one niezwykle rzadko), poprawiane s▒ natychmiast, a poprawione wersje j▒dra od razu s▒ gotowe do "╢ci▒gniΩcia" z sieci. Wszelkie nowo╢ci bardzo szybko zostaj▒ zaimplementowane w systemie, czego przyk│adem mo┐e byµ obs│uga systemu plik≤w VFAT32. W Internecie mo┐na znale╝µ ogromn▒ liczbΩ dokumentacji oraz plik≤w HOWTO (dostarczanych tak┐e z popularnymi dystrybucjami), kt≤re pomagaj▒ rozwi▒zaµ ewentualne problemy.
Tak┐e w Polsce kr▒g zwolennik≤w LINUX-a powiΩksza siΩ, czego potwierdzeniem mo┐e byµ oficjalne powo│anie do ┐ycia w listopadzie 1996 Polskiej Grupy U┐ytkownik≤w LINUX-a. Chocia┐ LINUX nie jest systemem przyjaznym dla u┐ytkownika, a jego konfiguracja wymaga du┐ego nak│adu pracy i znajomo╢ci tematu, to ze wzglΩdu na swoj▒ jako╢µ, mo┐liwo╢ci oraz szerok▒ gamΩ bezp│atnego i komercyjnego oprogramowania jest bardzo atrakcyjn▒ ofert▒ na rynku system≤w operacyjnych, a czas po╢wiΩcony na trudn▒ konfiguracjΩ zaprocentuje przy pracy z systemem, w przypadku kt≤rego nawet na komputerze 486 wielozadaniowo╢µ nie jest kpin▒, lecz rzeczywisto╢ci▒.
LINUX dostΩpny jest jako dystrybucje: RedHat, Slackware oraz wychwalany przez znawc≤w, ale trudny w instalacji Debian. Dystrybucje r≤┐ni▒ siΩ od siebie sposobem instalacji oraz do│▒czonym oprogramowaniem. ú▒cz▒ je jednak trzy rzeczy najwa┐niejsze dla LINUX-a: j▒dro systemu, kod ╝r≤d│owy j▒dra oraz kompilator jΩzyka "C". Z tych trzech dystrybucji wybrali╢my Slackware, kt≤ry zamie╢cili╢my na kr▒┐ku do│▒czonym do niniejszego numeru.

Instalacja Slackware 3.4

Do zainstalowania tej dystrybucji systemu potrzebne nam bΩd▒ dwie dyskietki 1,44 MB oraz dwie partycje na dysku: Linux Native, czyli partycja, na kt≤rej znajd▒ siΩ pliki systemu oraz Linux Swap, czyli partycja pliku wymiany, na kt≤r▒ w przypadku komputera z 16 MB pamiΩci operacyjnej, powinni╢my przeznaczyµ przynajmniej 32 MB przestrzeni dyskowej. Rozmiar partycji Linux Native zale┐y od tego, jakie elementy dystrybucji zechcemy zainstalowaµ.
UWAGA! Podzia│ dysku na partycje za pomoc▒ standardowych narzΩdzi, niszczy jego zawarto╢µ, istniej▒ jednak programy do zmiany rozmiar≤w partycji "w locie" np.: PQMAGIC. Je╢li dysponujemy wystarczaj▒c▒ ilo╢ci▒ wolnego miejsca na pierwszej partycji FAT, to do jej podzia│u bez utraty danych mo┐emy wykorzystaµ program FIPS znajduj▒cy siΩ na naszym CD-ROM-ie w katalogu LINUX\INSTALL\FIPS. Je╢li dysponujemy ju┐ dyskietkami oraz wolnym miejscem na dysku, nie zajΩtym przez ┐aden system plik≤w ewentualnie gotowymi partycjami, mo┐emy przyst▒piµ do instalacji systemu.

1. Tworzenie dyskietek startowych. Umieszczamy pierwsz▒ z dyskietek w napΩdzie i w katalogu LINUX/BOOTDSKS.144 wykonujemy polecenie: "rawrite bare.i a:". Spowoduje to utworzenie dyskietki startowej (nie mo┐na jej odczytaµ z poziomu MS-DOS) z obs│ug▒ napΩd≤w ATAPI CD-ROM. W katalogu tym znajduj▒ siΩ tak┐e obrazy dyskietek przeznaczonych do obs│ugi innych napΩd≤w. W przypadku problem≤w nale┐y poszukaµ odpowiedniego obrazu opisanego w pliku readme.txt. NastΩpnie wykonuj▒c w katalogu LINUX/ROOTDSKS polecenie: "rawrite color.gz a:" tworzymy drug▒ z wymaganych dyskietek. Teraz nale┐y wystartowaµ system z pierwszej dyskietki i gdy pojawi siΩ zachΩta "boot:" nacisn▒µ Enter. Zostaniemy poproszeni o w│o┐enie do napΩdu dyskietki "root" (druga dyskietka) i naci╢niΩcie Enter. Gdy pojawi siΩ pytanie o nazwΩ u┐ytkownika, wpisujemy "root".

2. Przygotowanie partycji. Partycje przygotowujemy za pomoc▒ programu fdisk. Je╢li dysponujemy ju┐ odpowiednimi partycjami, wykorzystujemy opcjΩ "t", do zmiany ich typu odpowiednio na Linux Swap (82) i Linux Native (83). Je╢li chcemy utworzyµ nowe partycje wykorzystujemy dwukrotnie opcjΩ "n". Utworzone w ten spos≤b partycje s▒ typu Linux Native i za pomoc▒ opcji "t" musimy zmieniµ typ partycji przeznaczonej na plik wymiany na Linux Swap. Po wykonaniu tych czynno╢ci za pomoc▒ opcji "w" wychodzimy z programu z zapamiΩtaniem zmian.

3. Zamontowanie napΩdu CD-ROM. Ta czΩ╢µ instalacji pozwoli unikn▒µ problem≤w osobom, kt≤re nie mia│y dotychczas kontaktu z LINUX-em. W wierszu polece± nale┐y kolejno wpisaµ i potwierdziµ klawiszem Enter polecenia:

cd / mkdir cd_rom
mount -t iso9660 -o -ro /dev/hdb /cd_rom

W przypadku, gdy napΩd jest pod│▒czony do drugiego kontrolera IDE, nale┐y /dev/hdb zast▒piµ odpowiednio /dev/hdc (master) lub /dev/hdd (slave). UWAGA! System LINUX rozr≤┐nia wielko╢µ liter oraz w nazwach katalog≤w wykorzystuje znak "/" a nie jak DOS "\".

4. Uruchomienie programu instalacyjnego. Z wiersza polece± wydajemy komendΩ "Setup". Z menu wybieramy opcjΩ "ADD SWAP". Je╢li przygotowali╢my partycjΩ Linux Swap zostanie ona zaproponowana jako partycja pliku wymiany. Oczywi╢cie zgadzamy siΩ na to. Zgadzamy siΩ tak┐e na inicjalizacjΩ partycji swap oraz kontynuacjΩ instalacji. Teraz przygotowujemy partycjΩ Linux Native, wybieraj▒c wcze╢niej przygotowan▒ partycjΩ i formatuj▒c j▒ za pomoc▒ kolejnych ekran≤w programu instalacyjnego (proponujΩ wyb≤r opcji "check" oraz jednego i-wΩz│a na 4096 bajt≤w). Program zapyta, czy chcemy, aby partycje DOS-owe by│y automatycznie widoczne w systemie LINUX. Je╢li chcemy, to musimy przepisaµ nazwΩ partycji z g≤rnej czΩ╢ci okienka (np.:/dev/hda1) i po naci╢niΩciu klawisza Enter podaµ nazwΩ, pod jak▒ partycja ma byµ widoczna w drzewie katalog≤w LINUX-a. Po dodaniu wszystkich partycji wpisujemy literΩ "q" i naciskamy Enter.

5. Okre╢lanie po│o┐enia plik≤w ╝r≤d│owych, zestaw≤w dysk≤w oraz instalacja. Kolejnym krokiem jest podanie po│o┐enia plik≤w ╝r≤d│owych do instalacji. Wybieramy instalacjΩ z uprzednio zamontowanego katalogu i wpisujemy: "/cd_rom/linux/slakware". Teraz przechodzimy do wyboru zestaw≤w dysk≤w do instalacji. Zestaw A jest podstawowym i jedynym wymaganym zestawem dysk≤w. Inne zestawy zawieraj▒ dodatkowe oprogramowanie, kod ╝r≤d│owy, dokumentacjΩ, system X-windows itd. Po zaznaczeniu interesuj▒cych zestaw≤w przechodzimy do opcji instalacji. Wybieramy "normal" i rozpoczyna siΩ kopiowanie plik≤w systemu. W czasie kopiowanie bezpieczniej jest odpowiadaµ twierdz▒co na pytania o kopiowanie dodatkowych plik≤w. Po zako±czeniu kopiowania zostaniemy zapytani o instalacjΩ j▒dra. Wybieramy "skip" i przechodzimy do konfiguracji systemu, w czasie kt≤rej mo┐emy skonfigurowaµ modem, mysz, fonty, sieµ (o ile zainstalowali╢my odpowiednie zestawy dysk≤w).

6. Instalacja LILO (LInux LOader). Ten etap jest niezwykle wa┐ny, poniewa┐ LILO pozwala nam na uruchamianie sytemu LINUX, a tak┐e innych system≤w, kt≤re znajduj▒ siΩ na naszych dyskach. Aby zainstalowaµ LILO, musimy wykonaµ nastΩpuj▒ce kroki: wybraµ z menu "begin" (nie podaj▒c dodatkowych parametr≤w), w tym miejscu musimy zdecydowaµ, czy LILO umie╢cimy w MBR (Master Boot Record) dysku, czy te┐ w sektorze startowym partycji linuksowej. To drugie rozwi▒zanie jest bezpieczniejsze i pozwala │atwiej przywr≤ciµ stan pierwotny, jednak wymaga ustawienia partycji Linux Native jako aktywnej (np.: DOS-owym fdiskiem). NastΩpnie decydujemy, ile czasu system bΩdzie czeka│ przed za│adowaniem domy╢lnego sytemu. Kolejn▒ czynno╢ci▒ jest wybranie z menu opcji "linux" przepisanie danych dotycz▒cych partycji dysku z g≤rnej czΩ╢ci okienka, a nastΩpnie nadanie etykiety startowej. Powtarzamy te czynno╢ci dla opcji "dos" i partycji DOS-owej. Wybieramy opcjΩ "install", co spowoduje zainstalowanie LILO. Pozostaje wybraµ strefΩ czasow▒ (Europe/Warsaw), wyj╢µ z programu instalacyjnego i wykonaµ komen- dΩ "reboot". LINUX jest zainstalowany.

Gdzie szukaµ informacji?

Zainteresowanym sze-rzej tematyk▒ LINUX-a, polecam zapoznanie siΩ z zawarto╢ci▒ strony o adresie: main.tuniv.szczecin.pl/linux/. Na tej┐e stronie mo┐na znale╝µ porady zar≤wno dla pocz▒tkuj▒cych jak i bardziej zaawansowanych u┐ytkownik≤w LINUX-a. Na uwagΩ zas│uguje tzw. "Projekt JTZ", czyli polskie t│umaczenie dokumentacji LINUX-a dostΩpne via WWW. Opr≤cz tej witryny dobrym ╝r≤d│em wiadomo╢ci jest archiwum listy dyskusyjnej prowadzone pod adresem: www.ict.pwr.wroc.pl/listserv/linux/.

Polecam zaznajomienie siΩ z dodatkowymi pakietami dla tego systemu, wchodz▒cymi w sk│ad edycji Slackware - ENTER CD 4/98.

Rada

Je┐eli chcemy dowiedzieµ siΩ wiΩcej na temat danego polecenia, mo┐-na skorzystaµ z wbudowanego w LINUX-a podrΩcznika (manual). Wywo│uje siΩ go pole-ceniem "man" i nazwa polecenia "man ls".

Chocia┐ LINUX nie jest systemem przyjaznym dla u┐ytkownika, a jego konfiguracja wymaga du┐ego nak│adu pracy i znajomo╢ci tematu, to ze wzglΩdu na swoj▒ jako╢µ, mo┐liwo╢ci oraz szerok▒ gamΩ bezp│atnego i komercyjnego oprogramowania jest bardzo atrakcyjn▒ ofert▒ na rynku system≤w operacyjnych

(c) Copyright LUPUS